با وجود احتمال شیوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان؛ پرنده فروشی در بازار فریدونکنار همچنان ادامه دارد

دیده بان حقوق حیوانات/ لیلا مرگن*: شیوع سویه جدید آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در جهان سبب شده تا سازمان دامپزشکی، پروتکل‌های بهداشتی لازم را به استان‌های شمالی برای مقابله با صید پرندگان مهاجر ابلاغ کند، اما به‌رغم تأکید سازمان دامپزشکی بر احتمال ورود این بیماری از طریق تماس پرندگان مهاجر با صیادان، هنوز هم فعالیت بازار پرنده فروشی در فریدونکنار ادامه داشته و پرندگان وحشی صید شده، بدون رعایت ضوابط بهداشتی در کنار خیابان پر کنی و به متقاضیان عرضه می‌شود. این روند علاوه براینکه سلامت شهروندان را با مخاطره روبه‌رو می‌کند، تهدیدی جدی برای اقتصاد ایران به شمار می‌رود.
آب و هوای معتدل و مرطوب شمال کشور در زمستان‌ها، محل مناسبی برای زمستان‌گذرانی پرندگان مهاجری است که از کیلومترها دورتر به ایران سفر می‌کنند. مسافت طی شده توسط این پرندگان و تماس آنها با محیط، احتمال انتقال عوامل بیماری‌زای مختلف را به ایران تشدید می‌کند. به همین دلیل در سال‌های گذشته سازمان دامپزشکی که به دنبال اجرای طرح ریشه‌کنی آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در کشور بود، در فصل مهاجرت، اقدام به پایش وضعیت سلامت پرندگان مهاجر کرد، البته امسال بر اساس هشدارهای سازمان جهانی بهداشت دام، سویه جدیدی از آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در جهان شایع شده که سلامت انسان‌ها را تهدید می‌کند. بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان یک بیماری ویروسی خطرناک است که از پرنده به انسان منتقل می‌شود. این بیماری برای انسان کشنده بوده و بسیاری از کشورهای جهان برای ریشه‌کنی آن برنامه‌های گسترده‌ای دارند. آنفلوانزای فوق حاد پرندگان علاوه بر تأثیری که بر سلامت انسان‌ها دارد، می‌تواند صنعت پرورش طیور را در کشورهایی که این ویروس در آنها شایع شده با مشکلات جدی مواجه کرده و خسارات جبران ناپذیری به اقتصاد کشورها وارد کند. دکتر فرشاد تهرانی، مدیرکل دفتر بهداشت و مبارزه با بیماری‌های طیور سازمان دامپزشکی می‌گوید در حال حاضر سویه جدید آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در برخی کشورهای اروپایی نظیر آلمان، هلند و انگلستان شایع شده‌است. به همین دلیل ایران و بسیاری از کشورهای جهان واردات فرآورده‌های طیور را از این کشورها محدود کرده‌اند.
وی معتقد است شیوع سویه جدید آنفلوانزا، خسارت‌های اقتصادی زیادی برای کشورهایی که درگیر آن هستند، ایجاد می‌کند.
در صورت شیوع آنفلوانزای فوق حاد در کشور، بر اساس پروتکل‌های بهداشتی موجود در این زمینه، تمام واحدهای صنعتی تا کیلومترها دورتر از محل بیماری، باید طیور خود را امحا کنند تا از انتشار ویروس جلوگیری شود. امحای این پرندگان هزینه‌های هنگفتی را به دولت تحمیل می‌کند، زیرا باید بخشی از خسارات مرغداران توسط واحدهای بیمه‌گر و بخشی دیگر توسط دولت تأمین شود تا پرورش دهندگان برای ریشه‌کنی این بیماری با دولت همکاری کنند. بنابراین کوچکترین بی‌دقتی در شهر کوچکی مثل فریدونکنار می‌تواند امنیت غذایی کل کشور را نشانه رود. با حذف مرغ‌های موجود در واحدهای پرورشی، دولت مجبور خواهد بود کمبودهای بازار داخل را از طریق واردات تأمین کند که این مسأله نیز فشار مضاعفی به منابع مالی دولت وارد خواهد کرد.

 ممنوعیت صید به محیط زیست ابلاغ شد
اهمیت مقابله با بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان به حدی است که همه ساله مانورهای پدافند غیر عامل برای مقابله با بیماری‌هایی از این دست در کشور برگزار می‌‎شود. شیوع بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان تهدیدی زیستی است که زیر ساخت‌های اصلی ایران را با مشکلات جدی مواجه کرده و تا مرز فلج شدن اقتصاد کشور هم می‌تواند پیش برود. به همین دلیل سازمان دامپزشکی به محض اطلاع از هشدارهای سازمان جهانی بهداشت دام درباره شیوع سویه جدید آنفلوانزا در جهان، اقدامات لازم برای جلوگیری از ورود این بیماری به کشور را انجام داد. از آنجا که پرندگان مهاجر می‌توانند مخزنی برای انتقال بیماری‌های خطرناک به کشور باشند سازمان دامپزشکی برای کنترل شرایط به سرعت وارد عمل شد. دکتر مهدی خلج رئیس سازمان دامپزشکی بیان می‌کند که در حال حاضر برنامه پایش سلامت پرندگانی که برای زمستان گذرانی به ایران مراجعه می‌کنند، طبق روال معمول انجام می‌شود.
او در پاسخ به این پرسش که آیا در شمال کشور بویژه فریدونکنار در راستای کاهش احتمال ورود بیماری آنفلوانزا به کشور صید ممنوع خواهد شد یا خیر، می‌گوید که ابلاغیه‌های لازم در زمینه ممنوعیت صید صادر شده است.
مدیرکل دفتر بهداشت و مبارزه با بیماری‌های طیور سازمان دامپزشکی نیز گفته‌های رئیس این سازمان را تکمیل کرده و اعلام می‌کند از تماس مستقیم صیادان با پرندگان وحشی در مناطق شمالی کشور نگران است.
او البته به این نکته اشاره دارد که تاکنون مورد نگران‌کننده‌ای در زمینه آلوده بودن پرندگان مهاجر به ویروس آنفلوانزا در طرح‌های پایش مشاهده نشده و گزارشی نیز در زمینه ابتلای پرندگان اهلی منطقه به سازمان دامپزشکی نرسیده‌است.
تهرانی با اشاره به اینکه ابلاغیه‌های سازمان با نگاه پیشگیرانه – برای مقابله با ورود آنفلوانزا به کشور- به استان‌های شمالی ارسال شده، تأکید می‌کند پرندگان مهاجر می‌توانند مخزن بیماری باشند و بیماری‌هایی نظیر سالمونلا، نیوکاسل، برونشیت و برخی بیماری‌های دیگر را به واحدهای صنعتی پرورش طیور منتقل می‌کنند. خلج مهمترین بیماری قابل انتقال از پرندگان به انسان را آنفلوانزای فوق حاد اعلام کرده و می‌گوید پرندگان مهاجر می‌توانند برخی عفونت‌ها را به انسان منتقل کنند.

 بازار پرنده فروشی فریدونکنار در حاشیه امن!
خوردن یک پرنده صید شده آلوده به ویروس آنفلوانزا، براحتی می‌تواند افراد یک خانواده و حتی یک شهر را درگیر این بیماری کند. اما بازار فریدونکنار که محل عرضه این بمب بیولوژیک است، به‌رغم اقدامات پیشگیرانه سازمان دامپزشکی همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. از ده‌ها متر مانده به بازار فریدونکنار براحتی امعا و احشای پرندگان وحشی که به شیوه‌های غیر بهداشتی در کنار خیابان پرکنی شده و محتویات شکم آنها تخلیه می‌شود، قابل مشاهده است. بر اساس وظایف قانونی که برای سازمان دامپزشکی تعریف شده، این سازمان موظف است با عرضه غیر بهداشتی فرآورده‌های خام دامی مقابله کند. ضمن آنکه مدت‌هاست سازمان دامپزشکی طرح بسته‌بندی مرغ را در کشتارگاه‌های صنعتی کشور به دلیل آلودگی‌های ناشی از عرضه بدون بسته‌بندی این ماده پروتئینی در سراسر کشور اجرا کرده‌است. اما متأسفانه هنوز هم در شمال کشور شاهد هستیم که تعداد زیادی از پرندگان صید شده به صورت غیر بهداشتی به جامعه عرضه می‌شود. از آنجا که فرآوری پرندگان صید شده در حاشیه خیابان مخاطرات زیادی را برای سلامت انسان به همراه دارد، سازمان دامپزشکی باید از طریق مراجع قضایی نسبت به پلمب و جمع‌آوری بازار فریدونکنار وارد عمل شود اما دکتر سیدحسین رضوانی، مدیر کل سازمان دامپزشکی مازندران در پاسخ به این پرسش که چرا هیچ اقدامی برای جمع‌آوری بازار فریدونکنار انجام نمی‌شود، پاسخ روشنی ارائه نمی‌کند.
وی با تأکید بر اینکه باید سازمان دامپزشکی کل کشور نسبت به پیگیری ممنوعیت صید اقدامات لازم را انجام دهد می‌گوید که ابلاغیه‌های تهران را به مدیر کل محیط زیست استان اعلام کرده‌است.
مدیر کل دامپزشکی مازندران می‌گوید، در حال حاضر صید در منطقه ممنوع شده‌است.

* روزنامه ایران

 بازدید وزیر دادگستری از تالاب بین‌المللی ازباران فریدونکنار/ تصویری