دیده بان حقوق حیوانات: پس از سه سال پیگیری خبرگزاری مهر در خصوص حفاظت از سمندر لرستانی با کشف زیستگاه جدید این گونه و پیگیری های اداره کل محیط زیست استان لرستان زیستگاه این گونه منحصر به فرد دارای پاسگاه محیط بانی شد.
به گزارش خبرنگار مهر، اولین گزارش های خبرگزاری مهر پیرامون ضرورت حفاظت از گونه نادر سمندر لرستانی در اواخر سال 87 و اوایل سال 88 روی خروجی این خبرگزاری قرار گرفت گزارش هایی که از قاچاق این گونه سخن گفت تا حساسیت را در مسئولان امر بر انگیزد.
از آن روز تاکنون نزدیک به سه سال می گذرد تا زیستگاه جدید کشف شده برای این گونه منحصر به فرد به همت متولیان امر در سازمان حفاظت محیط زیست کشور و با حضور معاون رئیس جمهوری به افتتاح برسد.
گونه ای با خالها و نوارهای زرد و نارنجی!
در خانواده پهناور حیات وحش ایران راسته دوزیستان دم دار شامل 9 گونه سمندر بوده که اکثر آنها در شرایطی نامعلوم یا بحرانی به سر می برند. در بین این خانواده 9 نفره، سمندر کوهستانی لرستان در سالهای اخیر تهدیدهای بسیاری را تجربه کرده و همچنان جمعیت این گونه با خطرات مختلفی روبروست.
این گونه ارزشمند در محیطی از بقایای جنگل‌های بلوط که حاوی آب های خنک باشد زیست کرده و بر پشت خود خال ها یا نوار های زرد و نارنجی چشمگیر روی زمینه قهوه ای داشته و زیر بدنشان زرد یا نارنجی قرمز است.
سمندر؛ فرزند آتش در معرض خطر
نام این گونه ترکیبی از دو کلمه سام (آتش) و اندر (درمیان) بوده و به همین دلیل در برخی از کتب قدیمی او را فرزند آتش نامیده اند. در حقیقت جوامع محلی سمندر را نماد پاکی، شجاعت و انسان راست کردار دانسته و در بین آنها از احترام ویژه ای برخوردار است.
این گونه 14 سانتی متری آندمیک ایران بوده و تنها در خاک لرستان و در مرز با استان خوزستان یافت می‌شود. در حقیقت قرار گرفتن این گونه در بین دو استان خوزستان و لرستان به جای آنکه حفاظت و حراست بیشتری را به وجود بیاورد، سبب پاسکاری سمندر در بین این دو استان شده است تا در مقطعی از زمان شاهد کاهش جمعیت این گونه به علت نبود نظارت کافی باشیم.
قاچاق سمندر معضلی که باید جدی گرفته شود
نخستین عاملی که موجب شد سمندر لرستانی روند انقراض را آغاز کند، قاچاق بیش از حد این گونه به دست سوداگران حیات وحش بود. صادرات سمندر به خارج از کشور چنان رونق یافت که فروش سمندر در کنار خیابان و ماهی فروشی‌ها به یک امر کاملا عادی تبدیل شد.
با نزدیک شدن به ایام نوروز فروش سمندر رونق بیشتری پیدا می‌‌‌کرد و در واقع هشتمین سین سفره عید سمندر بخت برگشته محیط زیست ایران بود.
یکی دیگر از عوامل به خطر افتادن سمندر لرستانی، تغییر اقلیم و خشکسالی های پی در پی در سالهای گذشته بود که متاسفانه تاثیرات بسیار منفی بر روی جمعیت و زیستگاه این گونه بر جای نهاد و در نهایت در مسیر انقراض قرار گرفتن سمندر لرستانی به جلسه سال گذشته کشورهای عضو قرارداد حمایت از گونههای طبیعی نیز کشیده شد.
پای سمندر به نشست کشورهای عضو قرارداد حمایت از گونه های طبیعی کشیده شد
بنابر این گزارش کشورهای عضو قرارداد حمایت از گونه های طبیعی(ساتیس) در قطر نشستی برگزار کردند که موضوع نشست مذکور تصویب قراردادهایی به منظور حفظ چند گونه از جانورانی بود که نسلشان درحال انقراض است.
ماهیهای کورال، نوعی قورباغه آمریکای لاتین با چشم‌های قرمز و سمندر کوه‌های زاگرس(سمندر لرستانی) سه گونه‌ای هستند که موضوع این نشست قرار گرفتند.
با توجه به قرار گرفتن سمندر لرستانی در لیست قرمز سازمان جهانی حفاظت از محیط زیست به درخواست “سازمان محیط زیست ایران” ممنوعیت خرید و فروش بین المللی این‌گونه در دستور کار اجلاس ساتیس قرار داد.
معاهده ساتیس، معاهده‌ای است که در سال 1973 به منظور جلوگیری از تجارت گونههای جانوری و گیاهی در معرض خطر انقراض ایجاد شد که ایران نیز عضو این معاهده است. نگرانی از احتمال انقراض نسل سمندر لرستانی باعث شد در این نشست این کشورها معامله این گونه در خارج از ایران را ممنوع کنند.
گونه ای برای سین هشتم سفره عید!
این در حالیست که با وجود اینکه در یک سال اخیر مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست بارها اعلام کرده اند که خرید و فروش گونه های در معرض خطری همچون سمندر ممنوع بوده و با متخلفان برخورد خواهد شد ولی در نوروز امسال فروش سمندر لرستانی در برخی نقاط کشور نسبت به سالهای گذشته با افزایشی غیر قابل باور روبرو شده بود که امید می رود با بالا بردن ضریب حفاظت از این گونه شاهد روند کاهشی این موضوع باشیم.
افتتاح پاسگاه محیط بانی سمندر لرستانی
به هر روی در یک سال اخیر فعالان و کارشناسان محیط زیست لرستان برای حفظ گونه نادر سمندر لرستانی خود را به هر آب و آتشی زده اند و البته در این راه به موفقیت های خوبی نیز دست یافته و زیستگاه های مختلفی را نیز به ثبت رسانده اند.
یکی از حرکت های قابل تقدیر در این زمینه که به همت محیط زیست لرستان شکل گرفت ایجاد پاسگاه محیط بانی در محل زیستگاه جدید این گونه زیبا و در معرض انقراض بود. این پاسگاه روز گذشته با حضور معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور افتتاح شد تا نوید بخش روزهای خوب برای فرزند آتش باشد.
محمدی زاده: شیر و ببر را از دست دادیم، سمندر لرستانی را دریابیم
محمد جواد محمدی زاده در حاشیه این مراسم به خبرنگار مهر گفت: در منطقه ای که ما هستیم یک وسعتی در حدود 25 هزار هکتار منطقه ای است که زیستگاه و خواستگاه سمندر لرستانی محسوب می شود.
وی با بیان اینکه سمندر لرستانی یکی از گونه های حیات وحش است که متاسفانه در خطر انقراض قرار دارد، افزود: در صورتیکه این گونه حفاظت نشود شاهد انقراض این گونه منحصر به فرد نیز خواهیم بود.
رئیس سازمان محیط زیست کشور ادامه داد: حیات وحش ایران روزی شیر و ببر داشته که امروز نسل این گونه ها منقرض شده است لذا برای اینکه حیات وحش ایران از وجود گونه زیبای سمندر محروم نشود نیازمند حفاظت از این گونه هستیم.
طرح های مطالعاتی دانشگاههای بلژیک و ایران در خصوص سمندر
محمدی زاده همچنین از طرح های مطالعاتی پیرامون این گونه خبر داد و بیان داشت: در این راستا طرح جامعی پیرامون زیستگاه این گونه منحصر به فرد به مرحله اجرا درآمده است.
وی ادامه داد: همچنین در این زمینه دانشگاههایی از بلژیک، تهران و دانشگاههای منطقه طرح های مشترکی را تعریف کردند.
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور بر اهمیت مطالعه این گونه تاکید کرد و گفت: مطالعه به ما کمک می کند که ما با شناخت و اطلاعات بیشتری بتوانیم از سمندر لرستانی حفاظت کنیم.
محمدی زاده همچنین از اختصاص منابعی برای احیا زیستگاههای سمندر لرستانی خبر داد و بیان داشت: یکی از نیازهای زیستگاه سمندر آب است که با توجه به خشکسالیهای اخیر به دنبال تامین آب مورد نیاز برای این گونه هستیم.
قاچاق، معضل پیش روی سمندر
وی احیا و ایجاد امنیت در زیستگاهها را یکی دیگر از برنامه های در دستور کار برشمرد و گفت: یکی از مشکلات ما پیرامون سمندر لرستانی قاچاق این گونه به جاهای دیگر است به طوریکه متاسفانه حتی در برخی موارد مردم این گونه را خانه نگهداری می کنند.
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور خطاب به مردم تصریح کرد: این جانور بسیار زیبا و دیدنی زیستگاهش همینجاست و از سراسر دنیا برای دیدن زیبایی اش به این مکان می آیند و اگر در فضایی فارغ از زیستگاهش نگهداری شود از بین می رود و نباید به صرف اینکه به این گونه علاقه داریم در حقش جفا کنیم.
محمدی زاده یادآور شد: ما تکلیفی داشتیم که در کنار کار پژوهشی و فعالیتهای اجرایی از جمله بالا بردن سطح امنیت زیستگاه را انجام دهیم که راه اندازی این پاسگاه حفاظت از سمندر لرستانی یکی از این کارها بوده است تا ضریب امنیتی منطقه را بالا ببریم.
وی با تاکید بر اینکه منطقه شاداب کوه به لحاظ تنوع زیستی بسیار ارزشمند است و گونه های مختلفی در آن زندگی می کنند، ابراز امیدواری کرد که با راه اندازی این پاسگاه محیط بانان با عشق و دلسوزی در راستای حفاظت از این زیستگاه حرکت می کنند.
