دسته: حیوانات در خطر انقراض

  • تصویر برداری از سیاه گوش درمنطقه حفاظت شده دنا

    دیده بان حقوق حیوانات ایران :به نقل از سبزپرس کانون محیطبان، در طول بررسی هایی با عنوان شناسایی گربه سانان موجود در منطقه حفاظت شده دنا، موفق به گزارش پنج گونه از هشت گونه گربه سان موجود در طبیعت ایران شد.این تشکل در مدت زمان نزدیک به یکسال کار میدانی، گونه هایی مانند پلنگ، گربه وحشی و سیاه گوش را عکسبرداری و یا تصویر برداری کرده است.


    نمایه هایی از گربه پالاس و گربه جنگلی هم توسط این گروه شناسایی و رفتارشناسی برخی از گونه ها مانند خرس، گربه وحشی، سمورسنگی و برخی از انواع گوشتخواران توسط این گروه مورد مطالعه قرار گرفته است.مهدی چلانی از اعضای این تشکل در اینباره می گوید: هرچند مطالعات رفتارشناسی فوق در یک بازه زمانی بلند مدت صورت نگرفته است اما همین مقدار نیز در سطح کشور در نوع خود منحصربفرد و خاص بوده است.او گفت: هنوز موفق به مستند کردن حضور گربه پالاس و گربه جنگلی نشده ایم و مطالعات پیرامون این موضوع همچنان ادامه دارد.چلانی در ادامه گفت: در صورتی که سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی اصلی حیات وحش کشور  از برنامه هایی مانند این حمایت های لازمه را بعمل آورد مستند کردن این گونه ها با توجه به شناختی که از این زیستگاه داریم، برای ما دشوار نخواهد بود.

  • تحقیق و تفحص از محیط زیست کلید خورد .( و یک اشتباه )

    دیده بان حقوق حیوانات ایران : متاسفانه برای چندمین بار یک خبرگزاری اقدام به نشر اشتباه نوشته های خود کرد ….

    —————————————————————————————————————————————-

    23نفر از نمایندگان استانهای شمالی کشور تقاضوای تحقیق و تفحص از سازمان محیط زیست را دارند.
    سرانجام اعتبار سالیانه تالاب میانکاله بهشهر، مرداب انزلی و همچنین تالاب آشوراده بندرترکمن از سال ۸۵ تاکنون، علت مرگ پلنگ‌های خریداری شده از کشور روسیه و جلوگیری از جذب نیروهای استانی ستادی و عملیاتی از سال ۸۵ سبب شد تا ۲۳ تفر از نمایندگان استانهای شمالی کشور تقاضوای تحقیق و تفحص از سازمان محیط زیست را داشته باشند.

    در این باره محمد رضا تابش عضو فراکسیون سازمان حفاظت محیط زیست به خبرآنلاین  اظهار داشت: بخشی از این دلایل مربوط به یکسری اطلاعات در ارتباط با تقاضای مجوز زیست محیطی برای صنایع مختلف و طرح‌های عمرانی توسعه‌ای از سال ۸۰ تاکنون که در مناطق کل کشور اجرا شده است مرتبط است.

    وی ادامه داد: تعداد صنایع ساخته شده بدون مجوز محیط زیست از سال ۱۳۸۰ تاکنون، تعداد کارشناسان متخصص استخدامی و قراردادی به ویژه در حوزه نفت و گاز، دلیل جابه جایی مدیران به ویژه مدیران ستادی و همچنین نحوه هزینه کرد بودجه‌های تخصیصی در سازمان محیط زیست از دیگر محورهای این تحقیق و تفحص از سازمان حفاظت محیط زیست مطرح شده است.

    وی در پاسخ به سوالی درباره برنامه های محیط زیست برای جلوگیری از انقراض برخی از گونه های جانوری اظهار داشت: متاسفانه برخی از گونه‌های جانوری کشور در معرض انقراض هستند، اما دولت طرح‌هایی برای جلوگیری از این قضیه دارد. به طور مثال احیای یوزپلنگ ایرانی که مورد تشویق محافل بین المللی هم قرار گرفت، از جمله تلاش های صورت گرفته برای احیای گونه های جانوری نادر و جلوگیری از انقراض آنها بوده است.

  • توسط مردم به اداره محیط زیست تحویل داده شد؛ گربه جنگلی در میانکاله رها سازی می شود

    دیده بان حقوق حیوانات ایران :کارشناس مسوول حیات وحش اداره محیط زیست مازندران به سبزپرس گفت: این فرد که مدتی گربه وحشی را در منزل خود به دلیل علاقه به آن نگهداری کرده بود،  پس از مدتی آن را به اداره محیط زیست تحویل داده است.


    کوروش ربیعی درباره وضعیت گربه های وحشی در مازندران گفت: پراکنش گربه های جنگلی از مناطق میان بند جنگلی تا خط ساحلی است، این گربه ها از پراکنش وسیعی برخوردارند.

    وی در ادامه گفت: در 50 سال اخیر در مناطق دشتی پیوستگی اکوسیستم قطع شده و ارتباط بین زیستگاههای این گونه از بین رفته، همچنین جمعیت طعمه های طبیعی کاهش یافته است.

    ربیعی دلیل تقابل مردم بومی با گربه ها و سایر حیواناتی که زیانکار نام گرفته اند را از بین رفتن زیستگاههای طبیعی دانست و گفت: برخی جانوران مثل شغال و گربه های وحشی به مناطق کشاورزی می آیند و معمولا به طیور دستبرد می زنند و این باعث شده مردم اقدام به تله گذاری می کنند  که در بسیاری موارد گربه جنگلی به تله افتاده و تلف شده است.

    وی در مورد انتخاب میانکاله به عنوان محلی برای رهاسازی این گربه گفت: این گربه که تقریبا یک ساله است قراراست در میان کاله رها شود، میانکاله یک زیستگاه مناسب است که از جمعیت طعمه های مناسبی هم برخوردار است.


  • اقامت مهمانان سلکه طولانی شد؛ زاداوری فلامینگو ها همچنان در بیم و امید

    دیده بان حقوق حیوانات ایران :به نقل از خبرنگار سبزپرس هم اکنون از 26 فلامینگویی که در روزهای نخست اردیبهشت مهمان سلکه بودند دسته ای 12 تایی باقی مانده  است.

    مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان با اعلام این خبر گفت: بر طبق رصد های انجام شده هم اکنون دسته 107 تایی فلامینگو ها در پارک ملی بوجاق و دسته 12 تایی از این پرنده در پناهگاه حیات وحش سلکه تالاب انزلی حضور دارند.

    امیر عبدوس گفت:  فلامینگو همواره از این نقطه عبور می کردند چراکه پناهگاه حیات وحش سلکه به لحاظ کیفیت آب و فراوانی غذا برای گونه فلامینگو، زیستگاه مناسبی جهت زادآوری محسوب نمی شود؛ اما با توجه به اینکه اخیرا میزان سطح آب کاهش یافته و در نتیجه کرانه هایی در اطراف تالاب ایجاد شده که برای جوجه آوری مناسب هستند و همچنین با توجه به طولانی شدن مدت اقامت این پرندگان منتظر هستیم و با دقت اوضاع را زیر نظر داریم تا ببینیم که آیا سر انجام رویداد مهم و بی سابقه جوجه آوری فلامینگو ها در گیلان اتفاق می افتد یا خیر!

    وی افزود: در پارک ملی بلوجاق معمولا فلامینگو ها تا نیمه خرداد حضور دارند و بعد به سمت دریاچه ارومیه و تالاب پریشان در فارس و دریاچه تنگیس در روسیه مهاجرت میکنند.

    عبدوس گفت: گمانه زنی های کارشناسی نشان می دهد با توجه به آنکه دریاچه ارومیه بدلیل بالارفتن غلطت نمک و تالاب پریشان بدلیل خشکی حادث بر آن، کیفیت زیستگاهی خود را برای زاد اوری فلامینگو ها از دست داده  است؛ لذا این پرندگان منطقه سلکه را بعنوان زیستگاه جایگزین انتخاب کرده اند. اگرچه تغییر زیستگاه در اصول زیست محیطی امتیاز تلقی نمی شود اما  به هرحال وجود و یافتن پناهگاه جایگزین جای امیدواری است که البته تمامی اینها منوط به زاد آوری این پرندگان زیبا در این منطقه است.

    گفتنی است پناهگاه حیات وحش سلکه با وسعت حدود 960 هکتار در جنوب تالاب انزلی و در محدوده مدیریتی شهرستان صومعه سرا، همه ساله در طول فصل زمستان تا اوایل بهار میزبان حداکثر دو قطعه فلامینگو بود که با این وصف، مشاهده دسته 26 تایی از این پرنده و باقی ماندن دسته 12 تایی آن رویدادی قابل تامل و در خورتوجهی است.

    فلامینگو پرنده‌ای است با پاهای دراز و منقاری منحنی و گردنی بلند خمیده( از 90 تا 150 سانتی متر بلندی دارد)، آبچر بابدنی بسیار کشیده و پر و بالی به رنگهای سفید و صورتی است.

    فلامینگو به آرامی راه می‌رود و در حالیکه سر ومنقار خود را در آب کم عمق فرو برده تغذیه می‌کند. بیشتر فلامینگوها حلزون و گیاهان آبی را می‌خورند. این پرندگان یصورت دست جمعی زندگی می‌کنند. سالی یکبار جفتگیری می‌کند. و لانه‌ای گلین برای تخمگذاری می‌سازد. بیشتر فلامینگوهای ماده یک تخم در سوراخ لانه می‌گذارند و نر و ماده هردو به نوبت روی تخم می‌خوابند. پس از سی روز جوجه از تخم بیرون می‌آید. جوجه فلامینگو بعد از ۵ روز لانه را ترک می‌گوید وبه گروه فلامینگوهای جوجه می‌پیوندد. اما برای تغذیه به لانه‌ای که درآن تولد یافته و پدر ومادر برایش خوراک آماده کرده‌اند باز می‌گردد. بعد از دوهفته خود به جستجوی خوراک می‌پردازد. فلامینگو در محیط طبیعی از ۱۵ تا ۲۰ سال زندگی می‌کند.

  • تا دو ماه آینده: ببرهای روسی به میانکاله منتقل می شوند

    دیده بان حقوق حیوانات: رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور گفت: براساس برنامه های از پیش تعیین شده مقرر است، انتقال ببرهای روسی تا دو ماه آینده به زیستگاه میانکاله بهشهر صورت گیرد.

    محمد جواد محمدی زاده در حاشیه سفر به مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر در ساری افزود: بر اساس مطالعات کارشناسان ایرانی و مشورت با کارشناسان روسی، قرار است محل نگهداری ببر روسی(ببر مازندران) همان زیستگاه حیات وحش میانکاله خواهد بود.
    وی اظهار داشت: بنده بازدیدی که روز گذشته از محل زیستگاه میانکاله داشتم چند اشکال را وارد دانسته که به زودی رفع و پیش بینی می شود پس از نظر کارشناسی روسی و ایرانی که هفته آینده روس ها سفری به ایران و پناهگاه میانکاله خواهند داشت نظر قطعی برای انتقال ببرهای روسی به مازندران نهایی می شود.

    معاون رئیس جمهور با اشاره به اینکه بر اساس برنامه های از پیش تعیین شده قرار است عملیات انتقال ببرها به پناهگاه حیات وحش میانکاله تا دو ماه آینده صورت گیرد، یادآور شد: در صورتی که این فضا برای ببر گرم باشد ممکن است عملیات انتقال دو یا چند ماه با تاخیر صورت گیرد.

    وی بیان داشت: در صورتی که نشست هفته آینده تهران با روس ها به نتایجی موکول شود که ببر روسی و سایر ببرهای ماده برای انتقال به میانکاله بیایند سازمان حفاظت محیط زیست اعلام آمادگی می کند.

    رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در بخش دیگری از این گفتگو از برنامه های این سازمان با توافق وزارت صنایع و شرکت شهرکهای صنعتی و نیرو برای ایجاد تصفیه خانه فاضلاب در شهرکهای صنعتی خبر داد و گفت: تمامی شهرکهای صنعتی کشور مقرر شد تا پنج سال آینده دارای تصفیه خانه شوند.

    وی بیان داشت: وزارت نیرو نیز مکلف شد سیستم پساب فاضلاب های شهری و روستایی شهرها را براساس یک برنامه هدفمند سه تا پنج سال مجهز به تصفیه خانه کند.

    _________________________________

    خبر مرتبط:

    تکذیب خبر مرگ ببر ماده روسی باغ وحش ارم

  • خروج گرگ‌های خاكستری از فهرست حيوانات در معرض خطر

    دیده بان حقوق حیوانات: دولتمردان ايالات متحده روز چهارشنبه 4 مي به طور رسمي اعلام كردند كه حدود 1300 قلاده گرگ خاكستري در بخش‌هايي از كوه راكي از فهرست انقراض خارج شدند و به موضوعي كه سال‌ها محل كشمكش گروه‌هاي مختلف بود، پايان دادند.

    همچنين مسوولان ذیربط در تلاش هستند تا بيش از چند هزار گرگ ديگر را كه در بخش‌هاي غربي درياچه‌هاي بزرگ ساكن هستند، از فهرست حيوانات در معرض خطر خارج كنند؛ چرا كه اين گروه هم با تمهيدات انجام شده به سطح سلامت رسيده‌اند.

    به گزارش تابناک قانون نهايي مربوط به اين گروه از جانوران به دنبال دستور كنگره آمريكا در ماه گذشته صادر شده است و تبعيت از آن به اين معناست كه ايالات ديگر بايد گروه‌هاي مختلف حيوانات و محل زيست آنها را مديريت كنند. همچنين شكار در مناطقي مثل آيداهو، مونتانا، بخش‌هايي از يوتا، ارگون و واشنگتن مي‌تواند از سر گرفته شود.

    البته گرگ‌هاي خاكستري ساكن در «ويومينگ» همچنان تحت حمايت دولت فدرال قرار دارند تا زماني كه برنامه حفاظتي و مديريتي مناسبي از سوي مسوولان اين ايالت به مراجع ذي‌ربط ارائه شود.

    بازيابي و نجات گرگ‌هاي خاكستري در ايالات متحده حكايتي سراسر موفقيت‌آميز در مورد گونه‌هاي در معرض خطر حيات وحش است. از منظر بيولوژيكي گرگ‌هاي خاكستري بازيابي شده‌اند و اكنون زمان آن فرا رسيده كه مديريت آنها به ايالت‌ها واگذار شود كه آماده مراقبت كردن و تضمين سلامت درازمدت‌ آنها هستند.

    موضوع گرگ‌هاي خاكستري يك نبرد قانوني و سياسي طولاني بود كه به سال 2008 باز مي‌گردد؛ زماني كه اداره حيات وحش قصد داشت گرگ‌هاي خاكستري را از فهرست گونه‌هاي در معرض خطر خارج كند.

    ماه قبل ضميمه‌اي به بودجه جنجالي مربوط به اين امر الحاق شد و براي اولين بار كنگره درگير خارج كردن يك حيوان از فهرست گونه‌هاي در معرض خطر شد.

    با تاييد اين بودجه، طرفداران محيط زيست پس از سال‌ها كشمكش براي نگهداشتن گرگ‌هاي خاكستري در فهرست حيوانات در معرض خطر، بايد شكست را بپذيرند. سال 1974 گرگ‌هاي خاكستري تقريبا در سرزمين‌هاي ايالات متحده ناپديد شدند.

    در سال 1995 تعداد 66 قلاده گرگ از كانادا در آيداهو و پارك ملي «يلواستون» رها شدند به اميد اين كه تعدادشان چند برابر شود. حفاظت از آنها به گونه‌اي بود كه توانستند جمعيتشان در تمام نواحي كوه‌هاي راكي را به 1651 قلاده برسانند. افرادي كه مخالف خروج گرگ‌ها از فهرست انقراض هستند، معتقدند اين جمعيت چون به لحاظ ژنتيك از منبع و اصل خود جدا و منزوي شده‌ است بايد زمان بيشتري براي رشد جمعيت داشته باشد، اما گله‌داران و دامداران معتقدند كه رشد جمعيت گرگ‌ها آفتي براي احشام بوده و حتي مي‌تواند تهديدي براي خود انسان هم باشد.

  • تکذیب خبر مرگ ببر ماده روسی باغ وحش ارم

    دیده بان حقوق حیوانات: مدیرکل دفتر حیات وحش و آبزیان سازمان حفاظت محیط زیست گفت: خبر منتشر شده در برخی رسانه ها مبنی بر کشته شدن ببر ماده روسی در باغ وحش ارم کذب است.

    حسین محمدی در گفتگو با خبرنگار مهر در واکنش به خبر برخی رسانه ها که اعلام کرده اند ببر دیگر روس را به دلیل احتمال سرایت بیماراش به دیگر حیوانات باغ وحش تهران کشته اند گفت: چنین خبری صحت ندارد و در حال حاضر ببر ماده روسی در وضعیت خوبی است.

    وی افزود: در حال حاضر 40 روز از آخرین مصرف آنتی بیوتیک این ببر می گذرد و روبه بهبود کامل است.

    روز گذشته برخی رسانه ها خبری مبنی بر کشته شدن ببر ماده روس بر اثر تزریق دوز بالای ماده بیهوشی منتشر کردند، خبر کشته شدن ببر ماده روس در حالی مطرح شد که روز گذشته مدیر باغ وحش تهران اعلام کرده بود حال عمومی این ببر رو به بهبود است.

    خبر مرگ ببر ماده سیبری را ایرن به عنوان شایعه در شهر گزارش داده بود.

  • پيرترين پانداي جهان در چين درگذشت

    دیده بان حقوق حیوانات ایران :

    مينگ مينگ پيرترين پانداي جهان در 34 سالگي در چين درگذشت. 

    به نقل از فارس، مينگ مينگ در جنوب غربي سيچوان در سال 1977 نجات داده شده و به ژينگجيانگ آورده شده و از سال 1988 در آنجا زندگي مي كرد.
    وي بيشتر از ساير پانداها عمر كرده بود. پانداهاي وحشي معمولا تنها 15 سال عمر مي كنند و آنهايي نزد انسانها نگهداري مي شوند معمولا تا 22 سال عمر مي كنند.
    به نوشته خبرگزاري فرانسه مركز نگهداري از پانداهاي چين در سيچوان تاييد كرده كه مينگ مينگ در 7 مي درگذشته است اما اين خبر توسط رسانه ها روز سه شنبه منشتر شد.
    در 2 مي در ادرار مينگ مينگ خون يافته شد و دامپزشكان به اين نتيجه رسيده بودند كه در اثر كهولت سن كليه وي از كار افتاده است.

    پانداهاي بزرگ در ميان گونه هايي هستند كه به شدت در خطر انقراضند و تخمين زده شده كه تنها 1500 پاندا در حيات وحش و بيش از 300 پاندا در باغ وحشها زندگي مي كنند.

    اصل خبر :

    World’s oldest panda Ming Ming ‘dies aged 34’ in China

    World's oldest panda Ming Ming
    Ming Ming pictured during a stint at London Zoo in 1993

    The world’s oldest panda, Ming Ming, has died in China aged 34, reports say.

    Ming Ming died last week at the Xiangjiang Wild Animal World in Guangdong Province, Chinese daily The Global Times reported.

    The female panda had lived at Xiangjiang since 1998, but had also travelled to zoos in London and Ireland during her long life.

    Vets found that her organs had deteriorated as a result of old age, leading to kidney failure.

    Pandas do not usually live past the age of 22 in captivity, or 15 in the wild.

    Ming Ming caused something of a diplomatic incident when she was sent to London Zoo in 1991 to mate with Berlin panda Bao Bao. She had to be returned to China after the two fought and failed to produce any cubs.

  • به انگیزه روز جهانی پرندگان مهاجر(World Migratory Bird Day) جهانگردانی که نیاز به حمایت دارند

    دیده بان حقوق حیوانات ایران :

    به نقل از سبزپرس – گروه محیط طبیعی، حمید امینی – صادق صادقی زادگان: نشستن در چشمان یک پرنده مهاجر و زیستن به جای او شعار امسال روز جهانی پرندگان مهاجر است .


    شاید بتوان گفت تنها ترین درنای سیبری مهاجر که امسال به تالاب فریدون کنار پس از طی یک مسیر 5000 کیلومتری مهاجرت کرد، نماد استقامت در پرندگان مهاجری است که هر سال به ایران می آیند.

    از سال 2006 ، توافقنامه پرندگان آفریقا- اوراسیا ، هرسال اقدام به برگزاری روز جهانی پرندگان مهاجر می کند تا از این طریق توجه جهانی را به  حفاظت از این پرندگان معطوف کند.
    امسال  روزهای 24-25 اردیبهشت  به عنوان روز پرندگان مهاجر انتخاب شده و شعارآن «تغییرات در كاربری اراضی از زاویه چشمان یک پرنده» است.

    شعار هایی که از سال 2006 تا 2010 برای این روز انتخاب شده بود عبارت  از « پرندگان مهاجر هم اكنـون به كمــك مــا نیازمندند »، « پرندگان مهاجر و تغییرات آب و هوایی » ،« پرندگان مهاجر- پیام آوران تنوع زیستی » ،«موانع مهاجرت»و «پرندگان مهاجردرمعرض خطرانقراض رانجات دهیم، هریك از گونه هامورد توجه هستند»  بودند.

    یکی از اهداف برگزاری روز پرندگان مهاجر  ترغیب مردم به مشاركت فعال در حفاظت از پرندگان مهاجر است. و از دیگر اهداف مهم آن مسئولان كشور ها ، سازمان های مردم نهاد، باشگاهها، دانشگاهها و  مدارس هستند که در سراسر دنیا فعالیت ها و برنامه هایی را طراحی و اجرا می كنند و ضمن افزایش آگاهی عمومی، به حفاظت از این پرندگان و زیستگاه آنان كمك می کنند.

    فعالیتهای روز جهانی پرندگان مهاجر درسرتاسر دنیا بسیار متنوع و گسترده است، در كشور ما نیز می تواند به صورت برنامه ریزی شده،  هدفمند و ابتكاری انجام گیرد، به طور مثال برگزاری جشنواره های متنوع مرتبط با پرندگان فعالیتهای آموزشی سمینار، کارگاه،چاپ بروشور وجزوات آموزشی، اجرای فعالیتهای پرندهنگری درمناطق مناسب، برگزاری مسابقات نقاشی، مقاله نویسی واستفاده از رسانه های گروهی جهت اطلاع رسانی و آموزش عموم مردم می تواند در این دسته قرار گیرند.

    اقدامات انجام شده در ایران

    اقدامات انجام شده توسط تمام كشورهای برگزار كننده این روز بر روی سایت مربوطه به آدرس www.worldmigratorybirdday.org ثبت شده است. ایران نیز همزمان با سایر سازمانها و كشورهای دنیا، فعالیتهایی را در این خصوص انجام داده است به عنوان مثال در استان هرمزگان طی سالهای 2008، 2009 و 2010 فعالیتهای آموزشی مختلف در این روز هم زمان با سایر نقاط دنیا انجام شد.

    توصیه هایی برای حفاظت از پرندگان و زیستگاههای آنان

    در رابطه با حفاظت از پرندگان برخی توصیه ها می تواند مورد توجه قرار گیرند که از آن جمله می توان به ممانعت از شكار پرندگان، حفاظت از مناطق و ممانعت از تخریب زیستگاه آنان ، مد نظر قرار دادن راهکارهای اجرایی توسعه پایدار جهت کاهش اثرات سوء بر زیستگاه¬های پرندگان ، لزوم اجرای طرحهای ارزیابی زیست محیطی در مناطق مهم تجمع پرندگان و یا مسیر های اصلی پروازشان، ساخت برجهای کوتاه تر،کاهش فرکانس چراغهای چشمک زن اطراف برجها، حذف چراغهای غیرضروری، عدم استفاده از شیشه های رفلکس و ساخت سازه های جدید خارج از مسیرمهاجرت و محل تجمع پرندگان خصوصاً گونه های در معرض خطر و پرندگان شکاری اشاره کرد.

    پرندگان ایران

    4/12 درصد از كل پرندگان دنیا در معرض خطر انقراض قرار دارند كه از میان آنها 192 گونه در معرض خطر انقراض هستند.طبق اطلاعات موجود 521 گونه پرنده در ایران وجود دارد که در 19 راسته ، 79 تیره و 22 جنس طبقه بندی شده اند.

    این گونه ها در سطح وسیعی  از مناطق خشك و بیابانی ، نواحی جنگلی ، سواحل ، جزایر و دریاچه های كشور پراكنده اند ، تنها با توجه به نقش پرندگان در طبیعت است كه می توان به ارزش وجودی و اهمیت واقعی آنها پی برد . گسترش مطالعات اكولوژیك زمینه و امكانات بسیاری برای آشنایی با نقش ویژه و با اهمیت پرندگان فراهم كرده است ، مطالعه در زمینه كنترل بیماریها و آفات كشاورزی توسط پرندگان اهمیت آنها را دوچندان كرده زیرا از جمله مهم‌ترین عوامل كنترل كننده آفات نباتی است.

    جنبه های مختلف اهمیت پرندگان باعث شده كه پرنده شناسان و برنامه ریزان منابع طبیعی بكوشند تا اطلاعات خود را در زمینه های علمی ، آموزشی و تفریحی پرندگان هرچه كاملتر كنند تا بتوانند به نحو مطلوب‌تری از این ارزشها به نفع جوامع انسانی بهره‌برداری کنند.

    نزدیك به  350 گونه از پرندگان در ایران زاد آوری می كنند كه می توان آنها را بومی ایران دانست. شماری از این گونه ها مهاجر هستند وبه مناطق دیگر به ویژه در زمستان مهاجرت می كنند. عده ای دیگر مهاجر عبوری هستند كه ایران در سر راه طولانی آنها قرار دارد.

    بعضی از گونه های مهاجر برای رسیدن به ایران مسافت های طولانی را طی می كنند . از جمله تلیله كوچك،  تلیله بلوطی، آبچلیك شكیل و گیلانشاه حنایی هستند كه هر ساله از جنوب افریقا به ایران و از ایران به سیبری می روندو دوباره این راه طولانی را بر می گردند. جمع مسافت رفت و بر گشت سالیانه این پرندگان  به ویژه گیلانشاه حنایی و آبچیلك شكیل بیش از 28 هزار كیلومتر است.

    وضعیت زیستی و حفاظتی پرندگان

    پرندگان از ثروت های طبیعی و ملی کشور به شمار می روند که متاسفانه تعداد آنها به دلیل تبدیل و تخریب اکوسیستم ها بسیار کاهش یافته است.

    شکار بی رویه و کثرت سلاح های گرم سبب شده است بسیاری از پرندگان که در گذشته در ایران وجود داشتند، اکنون بندرت مشاهده شوند. بررسی ها نشان می دهد گروه عظیمی از پرندگان را گونه های متکی به تالاب ها تشکیل می دهند و تخریب تالاب ها تاثیر منفی بر تعداد گونه های پرندگان داشته است. هم اكنون شماری از گونه های مهم و با ارزش را خطر نابودی تهدید می كند و از شمار سایر گونه ها در سراسر كشور كاسته شده است. خشكسالی های پی در پی و كم آبی و یا خشك شدن دریاچه ها و تالابها نیز شرایط زندگی پرندگان ایران را سخت تر كرده است و جمعیت بسیاری از گونه ها كاسته شده است . جالب اینكه در این شرایط هر چند از شمار گونه ها و جمعیت بسیاری از پرندگان كاسته شده است  اما جمعیت برخی از گونه ها (كه با دخالتهای ناروای بشر در طبیعت سازش یافته اند) از جمله كلاغ ها  كبوترها و گنجشك ها افزایش یافته است.

    بر اساس تقسیم بندی اتحادیه جهانی حفاظت، گونه هایی از پرندگان ایران  که وضعیت بحرانی دارند شامل درنای سیبری، خروس كولی اجتماعی، دال پشت سفید و گیلانشاه خالدارهستند. هم چنین اردك سرسفید، بالابان، كركس مصری، سسك خوزی و عروس غاز در معرض انقراض و 12 گونه دیگر نیز آسیب پذیر تلقی شده اندكه عبارتند از: غاز پیشانی سفید كوچك، اردك مرمری، عقاب دریایی پالاس، عقاب تالابی، عقاب شاهی، دلیجه كوچك، هوبره، پلیكان پا خاكستری، زرده پره سینه زرد، میش مرغ، فاخته خاوری و باكلان گلو سیاه.

    این طبقه بندی از دیدگاه جهانی صورت گرفته است چنان كه ممكن است وضعیت تعدادی از گونه های موجود در ایران در شرایط بحرانی باشد اما از آن جایی كه در سراسر جهان چنین وضعیتی ندارند نام آنها در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت قرار نگرفته است. مانند قرقاول و تمامی پرندگان شكاری كه در ایران جزو جانوران حمایت شده هستند.

    مروزه قوانین بین المللی و کنوانسیون های زیست محیطی متعددی سعی دارد به اشکال مختلف جلوی تعرض به حریم پرندگان را بگیرد و از بقای آنها حفاظت کند؛ اما پرندگان از آنجا که گونه ای محدود به مرزهای یک کشور نیستند باید با همکاری تمام کشورها در مرزهای فرابخشی حمایت و حفاظت شوند. شناسایی گونه های مهاجر و حفاظت از آنها ازجمله اقداماتی است که در دستور کار قرار دارد و اجرای آن و عمل به مفاد قوانین و کنوانسیون های بین المللی در این خصوص از هر چیزی بااهمیت تر است تا پرندگان زیستگاه های طبیعی را امن احساس کرده و با اطمینان در آن زندگی کنند.

    ‌زیستگاه های پرندگان ایران

    مناطق بیابانی و نیمه بیابانی بخشی از زیستگاههای طبیعی پرندگان ایران است. این حوزه از تهران تا دشت بزرگ کویر و کویرهای لوت تا بلوچستان مرکزی را می پوشاند. در بیابان های واقعی به نسبت پرندگان کمتری دیده می شود و تراکم آنها نیز بسیار پایین است ، ولی بیشتر آنها که با محیط زیست خشن خو گرفته اند دامنه انتشار وسیعی دارند که می توان به هوبره یا چکاوک هدهدی اشاره کرد.

    اگر چه ایران فاقد گونه آندمیک واقعی است ، اما گونه زاغ که به طور گسترده ای در بیابان های مرکزی و شرق ایران دیده می شود معمولا محدود به کشور ایران بوده و غیر از ایران ، تنها از حد نهایی مرز غربی پاکستان گزارش شده است.

    105 زیستگاه مهم پرندگان ایران بعنوان «IBA،  منطقه مهم پرندگان »در فهرست مناطق مهم تجمع پرندگان ایران در موسسه بین الملی« زندگی پرنده، Birdlife International»  ثبت گردیده است.

    منطقه مهم برای زمستان گذرانی پرندگان مهاجر آبزی و كنار آبزی كشور ثبت گردیده و از آنها حفاظت می شود.

    مناطق تالابی در این خصوص اهمیت دارند، تالاب های حوزه ارومیه در آذربایجان و بویژه دریاچه ارومیه محل تولیدمثل گونه های بسیاری از پرندگان مهاجر آبزی نظیر فلامینگو و پلیکان سفید هستند. تالاب ها برای مهاجرت پرندگان آبزی از نظر تداوم مهاجرت آنها بسیار حائز اهمیت است.

    زیستگاه های ساحلی خلیج فارس و دریای عمان نیز گونه های زمستان گذرانی مانند پلیکان پا خاکستری و بسیاری از پرندگان کنارآبچر بویژه صدف خور را در خود جای داده است. همچنین جزایر غیر مسکونی کوچک زیادی در خلیج فارس و تنگه هرمز وجود دارد که محل مطلوبی برای تولید مثل کلونی های بزرگی از پرندگان دریایی به شمار می رود. گونه هایی مانند اگرت ساحلی، پرستوی دریایی کاکلی، پرستویی دریای تیره، سلیم خرچنگ خوار، حواصیل سبز و باکلان گلوسیاه در این جزایر دیده می شوند، بسیاری از گونه هایی که در مناطق جنوبی ایران تولید مثل می کنند در واقع ساکن همان مناطق هستند.

    گروه دیگری از گونه های پرندگان ایران عمدتا در نواحی مرتفع شمالی یا غرب کشور تولیدمثل می کنند و در برخی گونه ها بویژه پرندگان جوان به طور انفرادی جابجایی و مهاجرت از مناطق تولیدمثل دیده می شود. این گونه ها در پاییز از مناطق تولیدمثلی به سمت حوزه کویر مرکزی و اراضی پست جنوبی مهاجرت می کنند. جمعیت بزرگی از مهاجران تابستانه در پاییز به جنوب غربی و در زمستان به شبه جزیره عربستان و آفریقا یا به مناطق نیمه حاره ای هند مهاجرت می کنند.

    حفاظت از پرندگان مهاجر

    مسیر مهاجرت سالانه پرندگان مهاجر فراتر از محدوده کشورها و قاره هاست. این مساله محققان را وادار می سازد تا در جهت کشف معمای حرکت این پرندگان تلاش کنند.

    زمانی که مناطق تالابی قطب شمالی در اواخر تابستان شروع به یخ زدن می کنند، پرنده ها به همراه جوجه هایشان حرکت به سمت مناطق گرم جنوبی را آغاز می کنند.

    بقای پرندگان مهاجر بستگی به حفاظت از گونه ها و همچنین حفاظت از تالاب هایی دارد که مناطق تابستان گذرانی، استراحت و زمستان گذرانی آنها هستند. این تالاب ها همچون مرواریدهایی پیوسته در زنجیره مسیر مهاجرت هستند.

    مسیر مهاجرت بسیاری از این پرندگان چندین هزار کیلومتر و فراتر از حدود مرزهای کشورها بوده و شامل مرزهایی است که در زمان مهاجرت نیاکان این پرندگان وجود نداشتند.

    امروزه حفاظت از این پرنده زیبا و تالاب های مسیر مهاجرتی شدیدا وابسته به همکاری مردم کشورهایی  است كه در محدوده زندگی و مهاجرت آنها قرار دارد . مسیرهای مهاجرت بین مرزی پرندگان مهاجر نمایانگر چالش های حفاظتی است که در طبیعت مهاجرت فرامرزی نهفته است.

    بنابراین نیاز برای همکاری کشورها به طرق مختلف از جمله یادداشت های تفاهم بین المللی برای حفاظت از گونه های مهاجر است. بعنوان مثال در سال ۱۹۹۳ تفاهمنامه ای تحت حمایت کنوانسیون حفاظت از گونه های وحشی مهاجر (CMS) با عنوان «یادداشت تفاهم حفاظت از درنای سیبری» به امضای یازده کشور مسیرهای مهاجرت این درنای سیبری رسید. با حمایت کنوانسیون حفاظت از گونه های وحشی مهاجر و سایر نهادهای بین المللی، مسوولان و کارشناسان دولتها می توانند به صورت ادواری تشکیل جلسه دهند و برنامه اقدام خود را برای حفاظت از درنای سیبری تدوین کنند.

    در برنامه اقدام یادداشت تفاهم حفاظت از درنای سیبری مهمترین اقدامات برای حفاظت از درنای سیبری و زیستگاه آن تدوین می شود، که هر ۲ تا ۳ سال مورد بازبینی کشورهای عضو قرار می گیرد. اهداف اصلی در این برنامه عبارت ازکاهش مرگ و میر مستقیم یا غیرمستقیم درنای سیبری، انجام پایش و تحقیقات به منظور بهبود اطلاعات اکولوژیکی از درنای سیبری.

    افزایش جمعیت و تنوع ژنتیکی،بهبود حفاظت از زیستگاه و توسعه شبکه پروازی در شرق و غرب ومرکز آسیا، افزایش آگاهی عمومی و تبادل اطلاعات، تقویت همکاری های ملی و بین المللی است.

    در هر جلسه کشورها برنامه اقدام را با در نظرگیری اتفاقات افتاده و در حال وقوع، علتها، بهترین آموخته ها و فعالیت های آتی بازنگری و اصلاح می کنند. این سند برای همکاری با ارگان های دولتی و مدیران مناطق حفاظت شده بسیار مفید است. خصوصا راهنمایی برای تصمیم گیری ها درخصوص اجرای قوانین مربوط به برنامه های پایش، تلاشهای رهاسازی درنا و برگزاری رویدادهای آموزشی و جلسات مشترک است.


    افزایش آگاهی عمومی

    هر تلاشی به منظور حفاظت بدون تغییر رفتار انسانی و افزایش درک از اهمیت حفاظت از پرندگان مهاجر و تالاب ها بیهوده است.

    بی تردید شکار یكی از جدی ترین و مهمترین تهدیدات برای پرندگان مهاجر در آسیاست. همچنین رشد اقتصادی در آسیا فشار زیادی را روی تالاب ها و منابع آبی وارد می کند. اگر بخواهیم از جمعیت پرندگان مهاجر که در كشور زمستان گذرانی می کند حفاظت کنیم می باید از تالاب های وابسته در كلیه كشورهای مسیر مهاجرت حفاظت کنیم. در این راستا و به منظور افزایش آگاهی عمومی، کشورهای واقع در مسیر مهاجرت پرندگان می باید فعالیت های آموزشی بسیاری را با درگیر کردن مسئولان دولتی، محققان، مدیران بخش صنعت، شکارچیان، معلمان، کشاورزان، صیادان، دانش آموزان و رسانه ها انجام داده و جلسات و دوره های آموزشی بسیاری به منظور درگیر نمودن شکارچیان، صیادان و سایر ذینفعان درخصوص کاهش تهدیدات پرندگان مهاجر برگزار نمایند. در این زمینه همچنین لازم است مواد آموزشی مفیدی شامل بروشور، پوستر، کتابچه، عکس، فیلم و غیره تولید و توزیع گردد.

    افزایش جمعیت از طریق پرورش در اسارت و رها سازی در طبیعت

    در حالی که در سالهای اخیر شاهد از بین رفتن جمعیت برخی گونه های  مهاجر به ایران بوده ایم ولی از طرف دیگر شاهد افزایش پرندگان پرورش یافته در اسارت بوده ایم. بعنوان مثال در خصوص درنای سیبری در مراکز تخصصی پرورش در اسارت در كشورهای روسیه، بلژیک، امریکا و چین تهداد قابل ملاحظه ای درنای سیبری پرورش یافته اند. در ۱۵ سال گذشته بیش از ۱۰۰ درنای سیبری که از تخم‌های تولید شده در اسارت پرورش یافته بودند در حیات وحش رهاسازی شدند. برخی از آنها در مناطق جوجه آوری درناهای سیبری که به هند مهاجرت می کردند رهاسازی شدند. برخی دیگر در مناطق استراحت درناهای معمولی در جنوب غربی سیبری رهاسازی شدند.

    تبادل اطلاعات

    ارتباطات برای حفاظت موثر بسیار مهم است. برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات در دنیای امروز براحتی از طریق ایجاد سایتهای اینترنتی میسر است. به این منظور بسیاری از كنوانسیون های زیست محیطی از طریق سایت های اختصاصی خود اقدام به نشر اطلاع رسانی می نمایند. ذیلاً آدرس اینترنتی برخی از كنوانسیون ها و سازما ن های مرتبط با حفاظت از پرندگان مهاجر درج می گردد:

    كنوانسیون حفاظت از گونه های مهاجر وحشی كنوانسیون بن http://www.cms.int/
    بنیاد بین المللی درنا http://www.savingcranes.org/
    توافقنامه پرندگان آفریقا- اوراسیا  http://www.unep-aewa.org/
    سازمان بین المللی تالابهاhttp://www.wetlands.org/
    سازمان بین المللی حیات پرندگان: http://www.birdlife.net/
    اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت: http://www.iucn.org/

  • با مشارکت همیاران محیط زیست؛ پنج لاك پشت سبز دريايی در بندر چابهار از مرگ حتمی نجات يافتند

    دیده بان حقوق حیوانات ایران : سبزپرس – گروه محیط طبیعی ، میلاد جهانتاب: پنج لاك پشت سبز دريايی در بندر چابهار از مرگ حتمی نجات يافتند.

    رییس اداره حفاظت محیط زیست چابهار به سبز پرس گفت: پنج  لاك پشت سبز دریایی كه در حوضچه آب شیرین کُن چابهار گیر افتاده بودند از مرگ حتمی نجات یافتند.

    اشرف علی حسینی در این باره گفت: همیاران افتخاری اداره محیط زیست چابهار با همكاری ماموران اجرایی  اقدام به زنده گیری و بازگشت این لاك پشت ها به دریا كردند.

    وی در باره اهمیت حفاظت از لاکپشت های دریایی گفت: لاك پشت های دریایی از اجزای اصلی تشكیل دهنده زنجیره حیات در دریا به شمار می روند و نقش غیرقابل انكاری در هرم غذایی و تنوع زیستی مناطق ساحلی دارند.

    رئیس اداره محیط زیست چابهار درباره اهمیت حفاظت از سواحل استان سیستان بلوچستان گفت: سواحل دریای عمان در استان سیستان و بلوچستان محل مناسبی برای تخم گذاری و زیستگاه تغذیه ای لاك پشت های دریایی ازگونه سبز است.

    وی درباره اهمیت جهانی لاکپشت دریایی گفت: این موجود دریایی در تمام اقیانوس ها به جز قطب شمال زندگی می كند و در تمام آبهای جهان به مسافرت می پردازد.

    حسینی در ادامه افزود: لاك پشت ها معمولا در دریا معلق هستند وبه همین سبب ازیك سیستم تنفسی بی هوازی سود می برند و با حبس نفس برای مدت زیادی می توانند زیر آب مانده و قادر هستند ریه خود را به سرعت از اكسیژن پر و خالی كنند.

    به گفته حسینی، لاك پشت های دریایی تا 80 سال عمر می كنند و آنها پس از بلوغ، هر دو تا چهار سال برای تخم گذاری به ساحل آمده و با حفر یك تا هشت گودال 40 تا 50 سانتیمتری بین 50 تا 200 تخم (بسته به گونه) در گودال ها ریخته و مجددا به اقیانوس بازمی گردند.