میمون های فضانورد

اولین میمون فضانورد آلبرت، یک میمون رزوس بود که در 11 ژوئن 1948 با راکت وی-2 بیش از 63 کیومتر سفر کرد. آلبرت در طول این سفر به دلیل خفگی جان داد. راه این میمون بخت برگشته توسط آلبرت2 ادامه یافت. آلبرت2 از سفر در فضا جان سالم به در برد ولی در برخورد راکت با زمین در تاریخ 14 ژوئن سال بعد یعنی 1949 از دست رفت. به این شکل آلبرت2 تبدیل به “اولین میمون فضایی” شد که سفرش رکورد 134 کیلومتر را به دست آورد که فراتر از خط کارمن (Kármán line) است که مرز ابتدای فضا را معین می کند. آلبرت3 در انفجارراکت وی-2 در ارتفاع 10.7 کیلومتری به تاریخ 16 سپتامبر 1949 جان باخت. آلبرت4 نیز در 8 دسامبر همان سال در برخورد راکت وی-2 پس از دستیابی به رکورد پروازی 130.6 کیلومتری جان باخت. آلبرت 1،2 و 4 میمون رزوس و آلبرت 3 میمون خرچنگ خوار بودند.

بعد از آن میمون ها با “آئروبی” به پرواز درآمدند. در 18 آوریل 1951 میمون دیگری (که احتمالا آلبرت5 نامیده می شد)  به علت درست عمل نکردن چتر نجات جان باخت و بالاخره در 20 سپتامبر 1951 میمونی با نام “یوریک” که به نام آلبرت6 هم شناخته میشود، اولین حیوانی بود که از سفر با موشک جان سالم به در برد. با اینحال یوریک که در این سفر با 11 موش هم پرواز بود دو ساعت بعد جان داد. همچنین دو موش نیز پس از بازیابی مردند. گمان میرفت که تمامی مرگ ها به دلیل استرس و فشار ناشی از  گرم شدن بیش از حد کپسول دزبسته در نیو مکزیکو باشد در زمانی که در انتظار تیم بازیابی بود. پرواز آلبرت6 به سقف 70 کیلومتری، یعنی کمتر از تعریف پرواز فضایی دست یافت. در 21 مه 1952 دو میمون خرچنگ خوار دیگر به نام های پاتریشیا و مایک با موشک پرواز کردند ولی پروازشان فقط تا سقف 26 کیلومتری بود.

در 13 دسامبر 1958، یک میمون سنجابی به نام “گوردو” در حالی که توسط ارتش آمریکا با ژوپیتر AM-13 به پرواز در آمده  بود از پرواز جان سالم به در برد. گوردو به دلیل تقص فنی در سیستم چتر نجات در دماغه موشک جان باخت.

در 28 مه 1959، یک میمون رزوس به نام “اِیبل” و یک میمون سنجابی به نام “میس بِیکر” با پرواز در ژوپیتر AM-18 اولین میمون هایی بودند که بعد از سفر در فضا با موفقیت به زمین بازگشتند. (در آن زمان حد آغاز  فضا از سوی آمریکا ارتفاع بیش از 50 مایلی تعیین شده بود.) اِیبل در باغ وحش رالف میشل در ایندیپندنس کانزاس به دنیا آمده بود. انها با سرعت بیش از 16000 کیلومتر در ساعت سفر و با شتابی معادل 38 برابر گرانش زمین (373 m/s²) مقابله کردند. اِیبل در یکم ژوئن 1959 به دلیل واکنش به بیهوشی در حالی که تحت عمل جراحی خارج کردن الکترود طبی عفونی از بدنش بود جان داد. بیکر در 29 نوامبر 1984 و در سن 27 سالگی مرد و در زمین مرکز فضا و موشک ایالات متحده در هانتزویل آلاباما دفن شد. بدن اِیبل حفظ شد و هم اکنون در موزه ملی هوا فضای انستیتو Smithsonian در معرض نمایش است. اسامی آنها از کلمات قراردادی مخابرات نظامی گرفته شده بود. از اِیبل در شخصیت پردازی فیلم Night at the Museum: Battle of the Smithsonian الهام گرفته شد.

در 1959 “سَم” (Sam – میمون رزوس) با موشک Little Joe 2 در برنامه مرکوری تا ارتفاع 53 مایلی پرواز کرد. میمون رزوس دیگری نیز با نام مشابه (Miss Sam) این برنامه را با پرواز در Little Joe 1B ادامه داد.

پرواز Miss Sam فقط تا 8 مایلی (14 کیلومتری) و به دلیل تست فرایند سیستم اضطراری بود. Ham و Enos نیز در برنامه مرکوری پریدند اما آنها شامپانزه بودند.اسامی “Sam” و “Ham” اسامی مخفف بودند. Sam به افتخار دانشکده طب فضایی(School of Aerospace Medicine) در پایگاه نیروی هوایی سن آنتونیوی تگزاس نامگذاری شده بود و Ham از Holloman Aerospace Medicine در پایگاه نیروی هوایی Holloman در نیو مکزیکو گرفته شد.

میمون سنجابی دیگری به نام جالوت (Goliath) در انفجار موشک اطلس در 10 نوامبر 1961 جان داد. میمون رزوسی هم با نام Scatback در تاریخ 20 دسامبر 1961 پروازی زیر مداری (sub-orbital flight یا پروازی که بدون طی یک مدار کامل  به فضا دست می یابد) انجام داد ولی بعد از فرد در دریا مفقود شد. پرواز “بانی” میمون دم خوکی با Biosatellite 3 ماموریتی بود که از 29 ژوئن تا 8 جولای 1969 ادامه یافت. این ماموریت اولین پرواز چند روزه میمون بود که در مقام بعد از بلندترین پرواز متعارف بشر در آن زمان قرار می گیرد. بانی در روز بعد از فرود جان داد.

Spacelab 3 در پرواز شاتل فضایی STS-51-B دو میمون سنجابی به نام های “شماره 3165” و “شماره 80-384” را معرفی کرد. این پرواز از

29 آوریل تا 6 مه 1985 به طول انجامید.

فرانسه:

در 7 مارس 1967، فراانسه یک میمون دم خوکی به نام “مارتین” و میمون دیگری به نام “پیِرت” را در 13 مارس همان سال با موشک “وستا” با فضا فرستاد. این دو پرواز زیرمداری به ترتیب به ارتفاع 243 کیلومتر (150 مایل) و 234 کیلومتر (145 مایل) دست یافتند. به این ترتیب مارتین اولین میمونی شد که بیش از دو روز بعد از پرواز  بالای خط تعریف بین المللی فضا زنده ماند.

اتحاد جماهیر شوروی/ روسیه:

موشک های برنامه فضایی اتحاد جماهیر شوروی/ روسیه در برنامه “بیون” فقط از گونه میمون رزوس استفاده کردند.

اولین میمونهای شوروی، “ابرِک” و “بیون” (Abrek and Bion) با موشک Bion 6 پرواز کردند. آنها از 14 تا 20 سامبر 1983 بالای زمین بودند.

پس از آن موشک Bion 7 با دو میمون به نام های “ورنی” و “گوردی” (Verny and Gordy) آمد. سپس “دریوما” و “یِروشا” (Dryoma and Yerosha) با Bion 8 از 29 سپتامبر تا 12 اکتبر 1987 سفر کردند. پس از بازگشت از فضا، دریوما به فیدل کاسترو رهبر کوبا هدیه شد.

موشک Bion 9 با میمونهایی با نام “ژاکونیا” و “زابیاکا” (Zhakonya and Zabiyaka) این برنامه را از 15 تا 28 سپتامبر 1989  دنبال کرد. میمون ها برای رکوردی معادل 13 روز و 17 ساعت توان پروازی در فضا نگاه داشته شدند.

دو میمون بعدی، “کروش” و “ایواشا” (Krosh and Ivasha) با Bion 10 از 29 دسامبر 1992 تا 7 ژانویه 1993 پرواز کردند. کروش، کهنه سرباز فضانورد 16 ساله، بعد از توانبخشی پس از بازگشت به زمین، به تولید نسل پرداخته است.

“لاپیک” و “مولتیک” (Lapik and Multik) تا به امروز آخرین میمون های فضانورد هستند. انها در ماموریت Bion 11 از 24 دسامبر تا 7 ژانویه 1997 در پرواز بودند.

اسامی میمونها ب ترتیب با حروف افبای روسی آغاز می شد(А, Б, В, Г, Д, Е, Ё, Ж, З…).

آرژانتین:

کشور آرژانتین در 23 دسامبر 1969 و به عنوان بخشی از “عملیات کریسمس” (Operación Navidad)، “خوان” (Juan میمون cai بومی ایالت Misiones آرژانتین) را با موشک دو مرحله ای Rigel 04 به هوا فرستاد. Rigel 04 فقط تا 60 کیلومتری، یعنی کمتر از خط تعریف بین المللی فضا، بالا رفت و سپس با موفقیت بازیابی شد. بعدها در 1 فوریه 1970 این تجربه توسط یکی میمون ماده از همان گونه با به کار گیری موشک X-1 Panther تکرار شد. با اینکه این موشک به ارتفاع بالاتری از موشک قبلی دست یافت ولی بعد از عمل نکردن چتر نجات کپسول گم شد.

در همین زمینه: میمون ایرانی در فضا/ آزموده را آزمودن خطاست

منابع: