نبود پل‌های حیوانات در ایران، یکی‌ از مهمترین عوامل انقراض حیات وحش می‌‌باشد

دیده بان حقوق حیوانات/جمشید پرچی زاده: پل‌های حیوانات به ساختارهایی گفته می‌‌شود که به حیوانات این امکان را می‌‌دهد که بتوانند به طور ایمن از نقاطی که ساخته دست انسان (مثل اتوبان یا جاده) می‌‌باشند، عبور کنند. پل حیوانات می‌‌تواند به صورت یک تونل زیرگذر یا یک پل هوایی‌ باشد. این پل‌ها به منظور محافظت از طبیعت ساخته می‌‌شوند و دو قسمت را به یکدیگر متصل می‌‌کنند و همچنین از برخورد اتومبیل‌های عبوری با حیوانات جلوگیری کرده که به نوبه خود نه تنها باعث حفظ جان گونه‌های مختلف جانوری در طبیعت می‌‌گردند، بلکه باعث جلوگیری از خسارات جانی و مالی‌ به خود انسان‌ها نیز می‌‌شوند. اولین پل حیوانات در کشور فرانسه و در دهه ۱۹۵۰ ساخته شد و پس از آن‌، ساخت این پل‌ها در بسیاری از کشورها رواج یافت و سالانه از برخورد تعداد زیادی از حیوانات با اتومبیل‌ها کاست. تحقیقات انجام شده در بسیاری از کشورهایی که دارای این پل‌ها هستند، ثابت کرده که تعداد حیوانات حیات وحش دارای افزایش چشمگیری بوده است.

نبود این پل‌ها در کشور ایران باعث شده که سالانه تعداد زیادی از گونه‌های جانوری بر اثر برخورد با اتومبیل‌های عبوری جان خود را از دست داده یا زخمی شوند. از نمونه‌های فراوانی می‌توان به عنوان مثال یاد کرد همانند برخورد دو قلّاده پلنگ ایرانی‌ با دو اتومبیل عبوری در جاده‌های خرم آباد به الشتر و شیراز به کازرون، برخورد دو کفتار راه راه با خودروهای عبوری در جاده علامرودشت به گله دار و همچنین جاده‌ای که درست از قلب پناهگاه حیات وحش موته می‌گذرد، برخورد یک ‌خرس قهوه‌ای با اتومبیل عبوری در جاده اردبیل به پارس آباد و بسیاری نمونه‌های دیگر. اما در این میا‌‌ن، جاده پارک ملی‌ گلستان آمار بیشترین تلفات را به خود اختصاص داده است. طبق آمار رسمی‌ که توسط مدیر کّل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت از محیط زیست – محمد درویش – در سال ۱۳۹۳ ارائه شد، سالانه بین ۸۰ تا ۱۲۰ راس حیات وحش در این پارک در اثر برخورد با خودروها کشته می‌‌شوند. پارک ملی‌ گلستان پناهگاهی کم نظیر برای حیات وحش است که در حدود ۱۳۵۰ گونه گیاهی و ۳۰۲ گونه جانوری را در خود جای داده است.

گونه‌های مختلف جانوری به منظور به دست آوردن غذا، یافتن محلّی مناسب برای زندگی‌، تعیین قلمرو خود و از این قبیل، مجبور به گذشتن از جاده هستند و در نتیجه، تعداد بسیار زیادی از آنها در اثر برخورد با اتومبیل‌ها کشته می‌‌شوند.

سازمان حفاظت از محیط زیست – به عنوان متولی حفاظت از محیط زیست ایران – به طور مداوم در حال اعلام تعداد گونه‌های جانوری در خطر انقراض در ایران می‌باشد، ولی‌ راهکارهای مناسب جهت جلوگیری از منقرض شدن حیوانات را اتخاذ نمی‌‌کند. یکی‌ از این راهکارها، ساختن پل‌های حیوانات در جاده‌های مختلف کشور از جمله پارک ملی‌ گلستان می‌باشد. ممکن است این پل‌ها خرجی را به سازمان تحمیل کنند، ولی‌ آیا محافظت از گونه‌های ارزشمند جانوری ایران زمین این خرج را توجیه نمی‌‌کند؟!

نصب تابلوهای هشدار به رانندگان در جاده‌ها عملی‌ پسندیده و به جا می‌‌باشد، ولی‌ هرگز نمی‌‌تواند به اندازه پل‌های حیوانات که بسیار واجب و ضروری هستند، تأثیرگذار باشد. لذا هماهنگی و همکاری تنگاتنگ سازمان حفاظت از محیط زیست و وزارات راه و شهرسازی برای ساختن پل‌های حیوانات نیاز است.