برچسب: پرندگان

دیده بان حقوق حیوانات ایران :در حالی که بارها خبرگزاری مهر نسبت به معضل نشت نفت به چاههای کشاورزی و چشمه روستاهای حاشیه تلمبه خانه شهدای تنگ فنی هشدار داده بود اما این بار پرندگان مهاجر قربانی بی توجهی به وضعیت کنونی شدند.

به گزارش خبرنگار مهر، در حادثه ای تاسف بار روز گذشته تعدادی از اردک های مهاجری که تالابهای پلدختر را برای کوچ پاییزه خود انتخاب کرده بودند پس از فرود در یکی از حوضچه های آب کشاورزی در نزدیکی تلمبه خانه شهدای تنگ فنی در نفت گیر افتادند و نتوانستند نجات پیدا کننداین در حالیست که پیش از این بارها خبرگزاری مهر در گزارشهای متعددی از وضعیت آلودگی نفتی در منطقه خبر داده و خواستار توجه مسئولان به این معضل شده بود.

تلمبه خانه شهدای تنگ فنی یکی از استراتژیک ترین تلمبه خانه های نفت کشور است که نفت جنوب را به مرکز و شمال کشور پمپاژ می کند. این تلمبه خانه در زمان جنگ تحمیلی بارها مورد هجوم موشک ها و هواپیماهای دشمن قرار گرفته است.لودگی نفتی چاه آب کشاورزی روستای شهدای تنگ فنی تعدد حملات به این تلمبه خانه مهم و استراتژیک موجب ورود حجم زیادی نفت به درون خاک منطقه و نفوذ نفت به سفره های زیرزمینی شده است. این در حالیست که با گذشت سالها از پایان جنگ تحمیلی تلاش چندانی برای پاکسازی منطقه از آلودگی های نفتی در دستور کار قرار نگرفت تا بارها روستائیان ساکن در این منطقه از آلودگی آب شرب و کشاورزی خود انتقاد کنند.پیش از این خبرگزاری مهر در دهها گزارش خبری و تصویری از وضعیت حاکم بر این روستاها خبر داده بود ولی متاسفانه همچنان نفت در این منطقه قربانی می گیرد و این بار پرندگان مهاجر از همه جا بی خبر با فرود در یکی از این حوضچه های آب آغشته به نفت در روستای “گری باباخان” تلف شوند.

مدیرکل محیط زیست استان لرستان در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: این پرندگان مهاجر به تالابهای پلدختر پس از فرود در یک حوضچه آب که برای مصارف کشاورزی درست شده بود گرفتار شدند و متاسفانه جان خود را از دست دادند.محمد حسین بازگیر تعداد این پرندگان را حدود 10 قطعه عنوان کرد و بیان داشت: متاسفانه بر روی آب این حوضچه کشاورزی مقدار زیادی نفت جمع شده بود که پرندگان مهاجر پس از فرود و گرفتار شدن در نفت به دلیل غلظت بالای نفت نتوانستند خود را نجات دهند.

وی عمده این پرندگان را از نوع “اردک ارده ای” دانست و بیان داشت: متاسفانه علی رغم تلاش پرسنل و ماموران حفاظت محیط زیست شهرستان پلدختر تنها یکی دو قطعه از این پرنده های مهاجر نجات داده شدند.بازگیر با اشاره به نزدیکی این محل به تالابهای پلدختر، عنوان کرد: علت تلف شدن این پرندگان مهاجر آلودگی نفتی بوده که در این راستا پیگیری های قضایی در دستور کار قرار گرفته است.

مدیر کل محیط زیست استان لرستان با بیان اینکه بارها موضوع آلودگی نفتی در منطقه را پیگیری کرده ایم، یادآور شد: این آلودگی ها در منطقه تلمبه خانه شهدای تنگ فنی سابقه دیرینه دارد و بخش زیادی از آن به زمان جنگ تحمیلی بر می گردد.

بازگیر با تاکید بر اینکه تلمبه خانه تنگ فنی یکی از مهم ترین و حساس ترین تلمبه خانه های کشور است که در زمان جنگ بارها مورد حمله قرار گرفته است، عنوان کرد: در حال حاضر منابع آبهای زیرزمینی منطقه نیز دچار آلودگی شده اند.

وی ادامه داد: گمانه هایی که در منطقه زده شده است نشان می دهد که در لایه های زیرین زمین نیز حجم زیادی از آلودگی وجود دارد.

مدیر کل محیط زیست استان لرستان با اشاره به ارائه نتایج آزمایشهای صورت گرفته به شرکت نفت گفت: تاکنون شرکت نفت تنها مسکن های موقتی برای رفع آلودگی نفتی در منطقه را در دستور کار قرار داده که متاسفانه تاثیر چندانی نداشته است.

بازگیر با تاکید بر اینکه آلودگی نفتی در منطقه بسیار وسیع است، یادآور شد: مطالعات زیادی برای رفع آلودگی نفتی انجام شده ولی هنوز نتیجه عملی گرفته نشده است.وی با تاکید بر اینکه آلودگیهای ایجاد شده بیشتر مربوط به گذشته است که همچنان در زمین باقی مانده است و افزود: با این وجود احتمال نشت تازه نفت از تاسیسات نفتی در منطقه و مخازن موجود نیز بعید به نظر نمی رسد.مدیر کل محیط زیست استان لرستان با تاکید بر اینکه این سازمان همواره مدعی آلودگی های ایجاد شده در منطقه بوده است، یادآور شد: بسیاری از شکایت های ما از شرکت نفت در این زمینه همچنان در مجاری قضایی در جریان است.

بازگیر تصریح کرد: در مورد اخیر که منجر به تلف شدن تعدادی از پرندگان مهاجر به تالابهای پلدختر شد نیز موضوع در حال بررسی است و علیه مقصران اقامه دعوا خواهیم کرد.ی با تاکید بر بالا بردن سطح حفاظتی تالابهای پلدختر در فصل مهاجرت پرندگان، یادآور شد: در این راستا گروههای گشت و کنترل را افزایش داده ایم تا امنیت برای پرندگان مهاجر بالاتر رود.

دیده بان حقوق حیوانات: هر ساله در فصل پاییز و زمستان تالابهای استان فارس میزبان هزاران پرنده مهاجر بود اما طی مدت اخیر با خشک شدن کامل دریاچه های استان، به نظر می رسد که امسال هم پرندگان در این استان توقفی نخواهند داشت.

به گزارش خبرنگار مهر، دریاچه بختگان، پریشان، مهارلو و کافتر از جمله دریاچه های مهم استان فارس به شمار می روند که در زمان پرآبی هرساله میزبان تعداد زیادی پرنده مهاجر از منطقه سیبری بوده اند اما طی مدت اخیر به دلیل خشک شدن کامل دریاچه، پرندگان مهاجر به این استان نیامده و چرخه محیط زیست به خطر افتاده است.

تالابهای استان فارس به ویژه تالاب پریشان، ارژن و بختگان که از جمله تالابهای مهم استان به شمار می روند نزدیک به چهار سال است که به طور کامل خشک شده و با اثرات مخرب ناشی از خشکسالی دست و پنجه نرم می کنند.

در سالهایی که تالابهای استان همچنان آبدار بود گاهی تعداد پرندگانی که به این تالابها مهاجرت می کردند بیش از یک میلیون پرنده ارزیابی می شد اما طی چند سال اخیر اینگونه نبوده است.

در  گذشته بیش از 60 گونه از پرندگان نادر از جمله فلامینگو، پلیکان پا خاکستری، اردک سرسفید و اردک مرمری و… که برخی از آنها نیز از گونه های نادر هستند به تالابهای استان فارس از جمله پریشان و بختگان مهاجرت می کردند.

بر اساس نظریه کارشناسان وضعیت تالابهای استان فارس همچنان ناامید کننده است و در صورتیکه این روند ادامه داشته باشد خطرات زیادی حیات تالابها را تهدید می کند.

هماهنگ کننده استانی طرح حفاظت از تالابهای ایران در خصوص وضعیت تالابهای استان فارس به خبرنگار مهر گفت: وضعیت تالابهای استان همچنان نگران کننده است زیرا این تالابها به طور کامل خشک شده اند.

علمدار علمداری در رابطه با وضعیت دریاچه بختگان افزود: این دریاچه به طور کامل خشک شده و خطر سونامی نمک بختگان را تهدید می کند.

وی تصریح کرد: علاوه بر این ایجاد ریزگردها و انتشار آن در هوای نی ریز مشکلاتی را به وجود آورده و در صورت ادامه این روند مردم با مشکل روبه رو خواهند شد.

هماهنگ کننده استانی طرح حفاظت از تالابهای ایران با اشاره به وضعبت بحرانی تالابهای استان در خصوص دریاچه پریشان نیز گفت: در این دریاچه یک چشمه به نام بنگ وجود دارد که آخرین زهابها وارد آن می شود و این مقدار کم آب برای حفظ تعدادی از گونه ها موثر است تا گونه های آبزی به طور کامل منقزض نشوند.

وی در رابطه با دیگر تالابهای استان فارس نیز گفت: این تالابها از جمله کافتر و ارژن کماکان خشک بوده و با مشکلات عدیده ای روبه رو هستند و فقط امیدمان این است که در پاییز و زمستان با بارش برف و باران این دریاچه ها احیا و از این وضعیت بحرانی خارج شوند.

علمداری در ادامه سخنان خود در رابطه با مهاجرت پرندگان به تالابهای استان نیز گفت: تالابهای استان از جمله پریشان، بختگان و مهارلو در زمان پرآبی همواره میزبان تعداد قابل توجهی پرنده مهاجر بودند که متاسفانه در چند سال اخیر به دیل خشکی دریاچه ها به این استان مهاجرت نکرده اند.

وی گفت: در سال گذشته تعداد کمی پرنده به دریاچه بختگان مهاجرت کرده که به دلیل خشکی این پرندگان فارس را ترک کردند.

هماهنگ کننده استانی طرح حفاظت از تالابهای ایران ادامه داد: با توجه به ادامه خشکی تالابهای استان بعید به نظر می رسد که تالابهای فارس در سال جاری نیز میزبان پرندگان مهاجر بوده و این پرندگان در فارس توقفی داشته باشند و این امر نگرانیهایی را به دنبال دارد.

وی اظهار داشت: پرندگان یک عضو اصلی از چرخه محیط زیست هستند که نقش زیادی در حیات تالابها دارند و در صورتیکه بازهم مانند سال گذشته در استان نمانند حیات تالابهای استان به مخاطره می افتد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص طرح حفاشت از تالابها گفت: در این راستا اقدامات زیادی صورت گرفته و باید برنامه ها در یک سال و نیم باقی مانده اجرایی شود.

علمداری گفت: در راستای اجرای این برنامه ها مردم و دستگاه های ذی نفع در حوزه آب باید به صورت مشترک استفاده از آب را مدیریت کنند.

هماهنگ کننده استانی طرح حفاظت از تالابهای ایران ادامه داد: در این مدت باقیمانده باید اقداماتی صورت گیرد که در احیای تالابها کمک کند به عنوان نمونه ایجاد اشتغال سازگار با زیست بومها از جمله این برنامه هاست.

دیده بان حقوق حیوانات: با آغاز پاییز و همزمان با بازگشایی مدارس و سرد شدن تدریجی هوا در نیمکره شمالی و زرد شدن برگها کم کم مهمانانی زیبا به ایران کوچ می کنند.

به گزارش خبرگزاری فارس، کوچ پرندگان از نظر اقتصادی می تواند بسیار مهم باشد. صرف‌نظر از شکار پرندگان، که امروزه به علت شکار بی رویه بسیاری از پرندگان در خطر جدی انقراض قرار گرفته اند، با ورود هر پرنده به ایران می توان یک علاقه مند به مشاهده پرندگان را از نقاط مختلف دنیا به ایران جذب کرد.

پرنده نگرها birdwatchers  توریست هایی هستند که فقط با هدف مشاهده پرندگان و شکار آنها با دوربین های عکاسی و شکاری و تلسکوپ های مخصوص پرنده نگری به کشورهای مختلف سفر می کنند.

این گردشگران به علت اینکه باید با گروه های حرفه ای و آشنا به طبیعت سفر کنند، به طور متوسط از دیگر توریست ها پول بیشتری خرج می کنند.

با توجه به اینکه ایران دارای بیش از 520 گونه پرنده است که بسیاری از آنها نادر و مورد علاقه پرنده نگرها هستند به راحتی می توان اهمیت حفظ و حراست از زیستگاه های پرندگان و تهیه زیر ساخت های لازم برای این دسته از توریست ها را دریافت.

حدود 90 گونه پرنده از نقاط سردسیر اروپا و آسیا از جمله روسیه، آذربایجان، قزاقستان، تاجیکستان و ترکستان برای گذراندن زمستان به ایران مهاجرت می کنند و پس از سپری شدن زمستان در اوایل بهار ایران را ترک می کنند تا سال دیگر مجدداً میزبان آنها باشیم.

این پرندگان گاه در دسته های چندهزارتایی و گاه در گروه های بسیار کوچک به سوی ایران پرواز می کنند و در بسیاری از زیستگاه ها اعم از آبی و جنگلی و بیابانی و حتی شهرها چند ماهی را ساکن ایران هستند.

از جمله گونه های بسیار زیبایی که زمستان را در ایران می گذرانند پرندگانی هستند که در ایران به مرغابی ( مرغ آبی ) معروف شده اند. در بسیاری از مناطق شهری نیز می توان گونه های مهاجری مانند ابیا و تاج طلایی و سهره جنگلی و الیکایی را مشاهده کرد.

از میان این تعداد گونه 22 گونه در خطر جدی انقراض قرار داردند که می توان به سارگپه – پلیکان پا خاکستری – باکلان کوچک- اردک مرمری- مارگردن-زنگوله بال – خوتکای ابرو سفید – قوی گنگ-  قوی فریاد کش- عروس غاز- خروس کولی و درنای سیبری نام برد.

جمعیت پرندگان مهاجرت هر سال رو به کاهش است با توجه به اینکه چهار عامل آب و غذا و امنیت و پناهگاه در انتخاب یک منطقه برای زمستان گذرانی بسیار مهم است با از میان رفتن این عوامل جمعیت این پرندگان هر سال کمتر می شود به طوری که گمان بر این می رود که جمعیت آنها در سالهای گذشته به یک پنجم کاهش یافته است.

تعدادی از تالابهای ایران از جمله میانکاله و انزلی و شادگان و دریاچه پریشان و دریاچه ارومیه از جمله زیستگاهای بسیار مهم پرندگان در جهان هستند که در ایران قرار دارند.

از جمله این عوامل می توان به خشکسالی های گذشته  صیادی بی رویه، رفت و آمد در تالابها، تغییر کاربری ها، آلوده شدن مناطق زیست پرندگان و سد سازی های بی رویه اشاره کرد.

در ایران سازمان محیط زیست و تعدادی از تشکل های غیر دولتی با انجام سرشماری و پلاک گذاری هر سال ضمن تحقیق در مورد پرندگان مهاجر تعداد آنها و علل کاهش آنها را مطالعه می کنند.

بدین ترتیب، با در نظر گرفتن حداقل یک هزار دلاری که ورود هر توریست به ایران درآمد ایجاد می کند و هزینه های بعدی آنها برای رسیدن به مناطق پرنده نگری و گستردگی مقصد کوچ بیش از 300 هزار پرنده ای که هر ساله به ایران مهاجرت می کنند، می توان میلیاردها ریال ازین طریق به اقتصااد کشور وارد کرد.
امید اکبر زاده شیرازی

دیده بان حقوق حیوانات: مهندس غلامحسن كاظمي با اعلام اين خبر اظهار داشت: با سرد شدن تدريجي هوا نخستين پرندگان مهاجر وارد مناطق گرمسيري جنوب استان ايلام از جمله شهرستان مرزي و گرمسيري دهلران شدند.

وي ادامه داد: استان ايلام به ويژه مناطق جنوبي و گرمسيري آن هر ساله پذيرايي پرندگان مهاجر از مناطق مختلف است.

اين مقام مسئول اضافه كرد: معمولا پرندگان مهاجر از مناطق مختلف از جمله نواحي عرض شمالي، آسياي مركزي و حتي از سيبري به استان ايلام مهاجرت مي‌كنند.

مهندس كاظمي تصريح كرد: در حال حاضر دسته دسته پرنده هوبره از مناطق ذكر شده وارد مناطق گرمسيري استان ايلام شده‌اند.

مديركل حفاظت محيط زيست استان ايلام خاطرنشان كرد: اين پرندگان تا چند هفته ديگر به طور كامل وارد مناطق گرمسيري استان ايلام مي‌شوند.

دیده بان حقوق حیوانات: به گزارش روابط عمومي و امور رسانه،برآورد جمعيت سالانه پستانداران و پرندگان خشكزي حائز اهميت به منظور ظرفيت سنجي تنوع زيستي و حيات وحش در مناطق تحت مديريت استان خراسان جنوبي آغاز شد.
اين گزارش مي افزايد:امسال نيز مطابق هر سال برآورد جمعيت سالانه پستانداران و پرندگان خشكزي حائز اهميت به منظور ظرفيت سنجي تنوع زيستي و حيات وحش در مناطق تحت مديريت استان آغاز گرديد كه نقش موثري در برنامه ريزي آينده براي تامين زير ساخت هاي زيستگاه ها و حيات وحش و مديريت بهينه آنها خواهد داشت. در اين طرح كه بمدت يك ماه ادامه خواهد داشت حيات وحش پنج منطقه حفاظت شده آرك و گرنگ، درميان، مظفري، شاسكوه و كمرسرخ و همچنين دو پناهگاه حيات وحش تالاب كجي نمكزار نهبندان و رباط شور و نيز منطقه شكارممنوع دشت اسفدن مورد بررسي و تخمين جمعيت قرار خواهد گرفت.
هدفاز سرشماري برآورد جمعيت حيات وحش ، اطلاع از جابجايي جمعيت و علل آن ،اطلاع ازميزان زاد و ولد و مرگ و مير حيات وحش ،علل و وعوامل تهديد حيات وحش ،شناسايي مناطقمستعد جهت ارتقاء سطح حفاظتي مي باشد .لازم به يادآوري است استان خراسان جنوبي داراي بالغ بر40گونه پستاندار  و 150 گونه پرنده ساكن و مهاجر  مي باشد

دیده بان حقوق حیوانات: بهروز بهروزي‌راد در گفت‌وگو با (ايسنا)، اظهار کرد: استان خوزستان و رودخانه‌هاي و تالاب‌هاي موجود در اين استان هميشه در فصل زمستان پذيراي گونه‌هاي مختلفي از پرندگان بوده است؛ هر زمان که شرايط اکولوژيکي و زيست‌محيطي استان براي مهاجرت پرندگان فراهم باشد، تالاب‌ها و رودخانه‌هاي استان مي‌توانند دوباره پذيراي پرندگان مهاجر باشند.
وي افزود: با توجه به کاهش بارندگي در سال‌هاي اخير و همچنين بروز پديده خشکسالي‌، مشکلات بسياري براي تالاب شادگان ايجاد شده است و جمعيت پرندگان اين تالاب کاهش يافته است، با اين وجود تنوع گونه‌اي در اين تالاب قابل قبول است.
بهروزي‌راد تصريح کرد: به عنوان مثال گونه “عروس‌غاز” يکي از گونه‌هاي نادر در دنياست که در دهه 40، 50 و 60 به خوزستان مهاجرت مي‌کرد، ولي در حال حاضر اين پرنده ديگر به استان مهاجرت نمي‌کند. در گذشته اين پرنده زمستان‌هاي خود را در خوزستان مي‌گذراند.
اين مدرس محيط زيست خاطرنشان کرد: اين گونه پرنده مسير مهاجرت خود را تغيير داده است و در حال حاضر پس از مهاجرت از سيبري، زمستان خود را در سواحل رود نيل مي‌گذراند. در زمستان‌هاي دهه 50، جمعيت اين گونه پرنده در تالاب‌هاي خوزستان به بيش از 10 هزار قطعه هم مي‌رسيد.
وي با بيان اين‌که گونه “غاز پيشاني‌سفيد” هم در معرض انقراض است، ادامه داد: تالاب‌هاي خوزستان در گذشته از زيستگاه‌هاي اصلي اين گونه پرنده بودند، اين در حاليست که به مرور زمان با تغيير شرايط تالاب‌ها، اين پرنده هم مسير مهاجرت خود را تغيير داده است.
عضو گروه محيط زيست دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات اهواز اظهار کرد: گونه “هوبره” هم در دهه‌هاي 40 و 50 و اوايل دهه 60 به تالاب‌هاي خوزستان مهاجرت مي‌کرد و جمعيت زيادي در استان داشت؛ اين گونه پرنده در حال حاضر هم به استان مهاجرت مي‌کند، ولي جمعيت آن بسيار کاهش يافته است. شکار بي‌رويه اين گونه پرنده توسط شکارچيان کشورهاي عربي، حيات اين پرنده را با تهديد مواجه کرده است.
بهروزي‌راد گفت: “اردک مرمري” گونه‌ ديگري است که در سال‌هاي گذشته در تالاب هورالعظيم جوجه‌آوري داشته، اين در حالي است که بر اساس آخرين آمار در دهه 70، حدود 100 جفت اردک مرمري در قسمت شمالي تالاب شادگان و هورالعظيم وجود داشته است. در حال حاضر هم به دليل خشک شدن منطقه، اين گونه پرنده ديگر در استان مشاهده نمي‌شود.
وي افزود: شرايط اکولوژيکي منطقه و تشديد خشکسالي‌ موجب شده تالاب‌ها که زيستگاه‌هاي اصلي پرندگان‌ مهاجرند، وضعيت نامناسبي پيدا کنند. سدسازي بي‌رويه يکي از عوامل اساسي تشديد اين مشکل است، ولي تنها عامل نيست. هر عاملي که موجب کاهش ميزان آب تالاب‌هاي شادگان، هورالعظيم، ميانگران و ديگر تالاب‌هاي خوزستان شود، شرايط حيات پرندگان را هم دشوارتر مي‌کند و در نتيجه توان بقاي آن‌ها کمتر مي‌شود، در چنين شرايطي پرنده تصميم مي‌گيرد که مهاجرت کند.
اين مدرس دانشگاه تصريح کرد: “اردک سرسفيد” هم گونه ديگري است که در گذشته و تا دهه 60 در آب‌گيرهاي خوزستان جوجه‌آوري داشته، ولي در حال حاضر مشاهده نمي‌شود. 75 درصد جمعيت جهاني اين گونه پرنده در گذشته زمستان‌هاي خود را در خوزستان مي‌گذرانده، ولي اکنون جمعيت اين پرنده در استان تقريبا به صفر رسيده است.
بهروزي‌راد خاطرنشان کرد: “اردک بلوطي(بلوچي)” و “پليکان پاخاکستري” هم از ديگر گونه‌هاي پرندگان آبزي‌ هستند که در گذشته بسيار به خوزستان مهاجرت مي‌کردند، ولي جمعيت فعلي آن‌ها به شدت کاهش يافته است. سال گذشته 6 جفت پليکان پاخاکستري در نزديکي خرمشهر تخم‌گذاري کردند، ولي اين پرنده‌ها توسط صيادان شکار شدند و هيچ‌کدام از تخم‌ها به جوجه تبديل نشد. معضل صيادي بي‌رويه ازجمله مشکلاتي است که پرندگان مهاجر به خوزستان با آن مواجه‌اند.
عضو گروه محيط زيست دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات اهواز اظهار کرد: “ليکوي خوزي” ازجمله پرنده‌هاي کمياب بوي منطقه است که از گذشته‌هاي دور در اطراف تالاب شادگان و به‌ويژه “هويزه” و دشت‌هاي اطراف تالاب “هوالعظيم” ساکن بوده و به راحتي در نيزارهاي منطقه قابل مشاهده بوده است. به دليل آلوده شدن منطقه، تغيير شرايط اکولوژيکي و ورود پساب‌هاي نيشکر به تالاب، اين پرنده ديگر توان توليدمثل و جوجه‌آوري ندارد و به دليل اين‌که گونه‌اي بومي است و مهاجرت نمي‌کنند، جمعيت آن بسيار کاهش يافته است.
وي تاکيد کرد: ورود بيش از حد مواد آلوده‌کننده به “خورموسي” و تردد بيش از حد کشتي‌ها، شرايط را براي زيست پرندگان نامناسب کرده و امکان رشد و توليدمثل آن‌ها را کاهش مي‌دهد. دگرگوني در محيط زيست خوزستان در سطح وسيعي قابل مشاهده است.

بهروزي‌راد به ايسنا گفت: يک پرنده براي مهاجرت به يک زيستگاه به چهار فاکتور ‌آب، غذا، امنيت و پناهگاه نياز دارد. تشديد خشکسالي‌ها، افزايش رفت و آمد‌ها در تالاب‌ها، توسعه صنعت و کشاورزي و تغيير کاربري پناهگاه‌ها و تصرف زمين‌ها موجب از بين رفتن فاکتورهاي مورد نياز براي بقاي پرندگان در مناطق مختلف استان شده است. جمعيت پرندگان خوزستان نسبت به دهه‌هاي 50، 60 و 70 بسيار کاهش يافته است. جمعيت نزديک به يک‌ميليوني پرندگان خوزستان در دهه‌هاي گذشته، امروز به کمتر از 200 تا 300 هزار پرنده در فصل زمستان رسيده است.

دیده بان حقوق حیوانات: مرکز پژوهشهای مجلس با بررسی وضعیت شیوع آنفولانزای فوق حاد پرندگان اعلام کرد: در هفته‌های اخیر نشانه‌هایی از شیوع بیماری آنفولانزای مرغی در برخی از واحدهای تولیدی مشاهده شده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، دفتر مطالعات زیربنایی این مرکز با بیان این مطلب که برای توسعه ظرفیت های تولیدی در صنعت طیور کشور، به رعایت استانداردها و قواعد و مقررات بهداشتی لازم توجه کافی مبذول نشده و ایجاد این صنایع عمدتا بر مبنای توجیهات اجتماعی، اشتغال‌زایی، توسعه منطقه‌ای و ملاحظات سیاسی صورت گرفته است، افزود: عدم پیوند بین سیاست‌های محلی و منطقه ای با سیاست‌های عمومی (بهداشت)، منشا بسیاری از مشکلات در تولید شده است.

این گزارش می‌افزاید: اگر چه روند رشد فزاینده ظرفیت‌های تولیدی در کشور با اهمیت و قابل ارج‌گذاری است، اما نادیده گرفتن نکات فنی، مهندسی، بهداشتی در ایجاد ابنیه و تاسیسات، علاوه بر اینکه بر هزینه‌های تولید اثر منفی می‌گذارد، منشا شیوع و بروز بیماری‌های مختلف از جمله آنفولانزای مرغی تلقی می‌شود. به عبارتی در فرآیند افزایش ظرفیت‌های تولیدی، چگونگی افزایش ظرفیت‌ها به همان اندازه مهم و ضرروی است که در این صنعت به آن توجه کافی مبذول نشده و مجموعه‌ای از حداقل معیارهای مورد نیاز برای ایجاد صنعت مرغداری فراهم نشده است.

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: بروز مکرر بیماری‌های مسری در این صنعت جامعه تولیدی را تهدید می‌کند. فقدان اراده مناسب در دستگاه‌های ذیربط برای مهار بیماری ها و شیوع بیماری، بزرگ ترین بداقبالی صنعت در چند سال اخیر است، ضمن اینکه متولیان بخش بهداشت و تغذیه و درمان جمعـــیت انســــانی نیز عــواقــب این نوع بیمــاری ها را بر سلامـــت انســـانی کم اهمیـــت می انگارند.

بررسی ها نشان می دهند که علیرغم گذشت بیش از سه ماه از شیوع بیماری آنفولانزای مرغی به کشور، هنوز عامل این بیماری مهار نشده و در هفته‌های اخیر نیز نشانه هایی از شیوع بیماری در برخی از واحدهای تولیدی مشاهده شده است.

همچنان دستگاه های مسئول در امر بهداشت دام و طیور با ارائه توجیهات فنی، مالی و اداری، فقدان اختیارات، تعدد مراجع تصمیم گیری، ابهام در قوانین و مقررات را به عنوان عامل ناکارآمدی تشکیلات در مهار بیماری ها ذکر می کنند.

ساده انگاری ضوابط قرنطینه ای ، عدم استقرار و یا عدم اجرای ضوابط قرنطینه ای، سهل انگاری در اجرای این ضوابط از بازدارندگی این ضوابط به شدت کاسته است. مرکز پژوهشها در ادامه این گزارش راهکارهایی برای رفع این مشکل ارائه داد.

دیده بان حقوق حیوانات: شاید بتوان گفت تنها ترین درنای سیبری مهاجر که امسال به تالاب فریدون کنار پس از طی یک مسیر 5000 کیلومتری مهاجرت کرد، نماد استقامت در پرندگان مهاجری است که هر سال به ایران می آیند.

به گزارش سبزپرس از سال 2006 ، توافقنامه پرندگان آفریقا- اوراسیا ، هرسال اقدام به برگزاری روز جهانی پرندگان مهاجر می کند تا از این طریق توجه جهانی را به  حفاظت از این پرندگان معطوف کند.
امسال  روزهای 24-25 اردیبهشت  به عنوان روز پرندگان مهاجر انتخاب شده و شعارآن «تغییرات در كاربری اراضی از زاویه چشمان یک پرنده» است.

شعار هایی که از سال 2006 تا 2010 برای این روز انتخاب شده بود عبارت  از « پرندگان مهاجر هم اكنـون به كمــك مــا نیازمندند »، « پرندگان مهاجر و تغییرات آب و هوایی » ،« پرندگان مهاجر- پیام آوران تنوع زیستی » ،«موانع مهاجرت»و «پرندگان مهاجردرمعرض خطرانقراض رانجات دهیم، هریك از گونه هامورد توجه هستند»  بودند.

یکی از اهداف برگزاری روز پرندگان مهاجر ترغیب مردم به مشاركت فعال در حفاظت از پرندگان مهاجر است. و از دیگر اهداف مهم آن مسئولان كشور ها ، سازمان های مردم نهاد، باشگاهها، دانشگاهها و  مدارس هستند که در سراسر دنیا فعالیت ها و برنامه هایی را طراحی و اجرا می كنند و ضمن افزایش آگاهی عمومی، به حفاظت از این پرندگان و زیستگاه آنان كمك می کنند.

فعالیتهای روز جهانی پرندگان مهاجر درسرتاسر دنیا بسیار متنوع و گسترده است، در كشور ما نیز می تواند به صورت برنامه ریزی شده،  هدفمند و ابتكاری انجام گیرد، به طور مثال برگزاری جشنواره های متنوع مرتبط با پرندگان فعالیتهای آموزشی سمینار، کارگاه،چاپ بروشور وجزوات آموزشی، اجرای فعالیتهای پرندهنگری درمناطق مناسب، برگزاری مسابقات نقاشی، مقاله نویسی واستفاده از رسانه های گروهی جهت اطلاع رسانی و آموزش عموم مردم می تواند در این دسته قرار گیرند.

اقدامات انجام شده در ایران

اقدامات انجام شده توسط تمام كشورهای برگزار كننده این روز بر روی سایت مربوطه به آدرس www.worldmigratorybirdday.org ثبت شده است. ایران نیز همزمان با سایر سازمانها و كشورهای دنیا، فعالیتهایی را در این خصوص انجام داده است به عنوان مثال در استان هرمزگان طی سالهای 2008، 2009 و 2010 فعالیتهای آموزشی مختلف در این روز هم زمان با سایر نقاط دنیا انجام شد.

توصیه هایی برای حفاظت از پرندگان و زیستگاههای آنان

در رابطه با حفاظت از پرندگان برخی توصیه ها می تواند مورد توجه قرار گیرند که از آن جمله می توان به ممانعت از شكار پرندگان، حفاظت از مناطق و ممانعت از تخریب زیستگاه آنان ، مد نظر قرار دادن راهکارهای اجرایی توسعه پایدار جهت کاهش اثرات سوء بر زیستگاه¬های پرندگان ، لزوم اجرای طرحهای ارزیابی زیست محیطی در مناطق مهم تجمع پرندگان و یا مسیر های اصلی پروازشان، ساخت برجهای کوتاه تر،کاهش فرکانس چراغهای چشمک زن اطراف برجها، حذف چراغهای غیرضروری، عدم استفاده از شیشه های رفلکس و ساخت سازه های جدید خارج از مسیرمهاجرت و محل تجمع پرندگان خصوصاً گونه های در معرض خطر و پرندگان شکاری اشاره کرد.

پرندگان ایران

4/12 درصد از كل پرندگان دنیا در معرض خطر انقراض قرار دارند كه از میان آنها 192 گونه در معرض خطر انقراض هستند.طبق اطلاعات موجود 521 گونه پرنده در ایران وجود دارد که در 19 راسته ، 79 تیره و 22 جنس طبقه بندی شده اند.

این گونه ها در سطح وسیعی  از مناطق خشك و بیابانی ، نواحی جنگلی ، سواحل ، جزایر و دریاچه های كشور پراكنده اند ، تنها با توجه به نقش پرندگان در طبیعت است كه می توان به ارزش وجودی و اهمیت واقعی آنها پی برد . گسترش مطالعات اكولوژیك زمینه و امكانات بسیاری برای آشنایی با نقش ویژه و با اهمیت پرندگان فراهم كرده است ، مطالعه در زمینه كنترل بیماریها و آفات كشاورزی توسط پرندگان اهمیت آنها را دوچندان كرده زیرا از جمله مهم‌ترین عوامل كنترل كننده آفات نباتی است.

جنبه های مختلف اهمیت پرندگان باعث شده كه پرنده شناسان و برنامه ریزان منابع طبیعی بكوشند تا اطلاعات خود را در زمینه های علمی ، آموزشی و تفریحی پرندگان هرچه كاملتر كنند تا بتوانند به نحو مطلوب‌تری از این ارزشها به نفع جوامع انسانی بهره‌برداری کنند.

نزدیك به  350 گونه از پرندگان در ایران زاد آوری می كنند كه می توان آنها را بومی ایران دانست. شماری از این گونه ها مهاجر هستند وبه مناطق دیگر به ویژه در زمستان مهاجرت می كنند. عده ای دیگر مهاجر عبوری هستند كه ایران در سر راه طولانی آنها قرار دارد.

بعضی از گونه های مهاجر برای رسیدن به ایران مسافت های طولانی را طی می كنند . از جمله تلیله كوچك،  تلیله بلوطی، آبچلیك شكیل و گیلانشاه حنایی هستند كه هر ساله از جنوب افریقا به ایران و از ایران به سیبری می روندو دوباره این راه طولانی را بر می گردند. جمع مسافت رفت و بر گشت سالیانه این پرندگان  به ویژه گیلانشاه حنایی و آبچیلك شكیل بیش از 28 هزار كیلومتر است.

وضعیت زیستی و حفاظتی پرندگان

پرندگان از ثروت های طبیعی و ملی کشور به شمار می روند که متاسفانه تعداد آنها به دلیل تبدیل و تخریب اکوسیستم ها بسیار کاهش یافته است.

شکار بی رویه و کثرت سلاح های گرم سبب شده است بسیاری از پرندگان که در گذشته در ایران وجود داشتند، اکنون بندرت مشاهده شوند. بررسی ها نشان می دهد گروه عظیمی از پرندگان را گونه های متکی به تالاب ها تشکیل می دهند و تخریب تالاب ها تاثیر منفی بر تعداد گونه های پرندگان داشته است. هم اكنون شماری از گونه های مهم و با ارزش را خطر نابودی تهدید می كند و از شمار سایر گونه ها در سراسر كشور كاسته شده است. خشكسالی های پی در پی و كم آبی و یا خشك شدن دریاچه ها و تالابها نیز شرایط زندگی پرندگان ایران را سخت تر كرده است و جمعیت بسیاری از گونه ها كاسته شده است . جالب اینكه در این شرایط هر چند از شمار گونه ها و جمعیت بسیاری از پرندگان كاسته شده است  اما جمعیت برخی از گونه ها (كه با دخالتهای ناروای بشر در طبیعت سازش یافته اند) از جمله كلاغ ها  كبوترها و گنجشك ها افزایش یافته است.

بر اساس تقسیم بندی اتحادیه جهانی حفاظت، گونه هایی از پرندگان ایران  که وضعیت بحرانی دارند شامل درنای سیبری، خروس كولی اجتماعی، دال پشت سفید و گیلانشاه خالدارهستند. هم چنین اردك سرسفید، بالابان، كركس مصری، سسك خوزی و عروس غاز در معرض انقراض و 12 گونه دیگر نیز آسیب پذیر تلقی شده اندكه عبارتند از: غاز پیشانی سفید كوچك، اردك مرمری، عقاب دریایی پالاس، عقاب تالابی، عقاب شاهی، دلیجه كوچك، هوبره، پلیكان پا خاكستری، زرده پره سینه زرد، میش مرغ، فاخته خاوری و باكلان گلو سیاه.

این طبقه بندی از دیدگاه جهانی صورت گرفته است چنان كه ممكن است وضعیت تعدادی از گونه های موجود در ایران در شرایط بحرانی باشد اما از آن جایی كه در سراسر جهان چنین وضعیتی ندارند نام آنها در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت قرار نگرفته است. مانند قرقاول و تمامی پرندگان شكاری كه در ایران جزو جانوران حمایت شده هستند.

مروزه قوانین بین المللی و کنوانسیون های زیست محیطی متعددی سعی دارد به اشکال مختلف جلوی تعرض به حریم پرندگان را بگیرد و از بقای آنها حفاظت کند؛ اما پرندگان از آنجا که گونه ای محدود به مرزهای یک کشور نیستند باید با همکاری تمام کشورها در مرزهای فرابخشی حمایت و حفاظت شوند. شناسایی گونه های مهاجر و حفاظت از آنها ازجمله اقداماتی است که در دستور کار قرار دارد و اجرای آن و عمل به مفاد قوانین و کنوانسیون های بین المللی در این خصوص از هر چیزی بااهمیت تر است تا پرندگان زیستگاه های طبیعی را امن احساس کرده و با اطمینان در آن زندگی کنند.

‌زیستگاه های پرندگان ایران

مناطق بیابانی و نیمه بیابانی بخشی از زیستگاههای طبیعی پرندگان ایران است. این حوزه از تهران تا دشت بزرگ کویر و کویرهای لوت تا بلوچستان مرکزی را می پوشاند. در بیابان های واقعی به نسبت پرندگان کمتری دیده می شود و تراکم آنها نیز بسیار پایین است ، ولی بیشتر آنها که با محیط زیست خشن خو گرفته اند دامنه انتشار وسیعی دارند که می توان به هوبره یا چکاوک هدهدی اشاره کرد.

اگر چه ایران فاقد گونه آندمیک واقعی است ، اما گونه زاغ که به طور گسترده ای در بیابان های مرکزی و شرق ایران دیده می شود معمولا محدود به کشور ایران بوده و غیر از ایران ، تنها از حد نهایی مرز غربی پاکستان گزارش شده است.

105 زیستگاه مهم پرندگان ایران بعنوان «IBA،  منطقه مهم پرندگان »در فهرست مناطق مهم تجمع پرندگان ایران در موسسه بین الملی« زندگی پرنده، Birdlife International»  ثبت گردیده است.

منطقه مهم برای زمستان گذرانی پرندگان مهاجر آبزی و كنار آبزی كشور ثبت گردیده و از آنها حفاظت می شود.

مناطق تالابی در این خصوص اهمیت دارند، تالاب های حوزه ارومیه در آذربایجان و بویژه دریاچه ارومیه محل تولیدمثل گونه های بسیاری از پرندگان مهاجر آبزی نظیر فلامینگو و پلیکان سفید هستند. تالاب ها برای مهاجرت پرندگان آبزی از نظر تداوم مهاجرت آنها بسیار حائز اهمیت است.

زیستگاه های ساحلی خلیج فارس و دریای عمان نیز گونه های زمستان گذرانی مانند پلیکان پا خاکستری و بسیاری از پرندگان کنارآبچر بویژه صدف خور را در خود جای داده است. همچنین جزایر غیر مسکونی کوچک زیادی در خلیج فارس و تنگه هرمز وجود دارد که محل مطلوبی برای تولید مثل کلونی های بزرگی از پرندگان دریایی به شمار می رود. گونه هایی مانند اگرت ساحلی، پرستوی دریایی کاکلی، پرستویی دریای تیره، سلیم خرچنگ خوار، حواصیل سبز و باکلان گلوسیاه در این جزایر دیده می شوند، بسیاری از گونه هایی که در مناطق جنوبی ایران تولید مثل می کنند در واقع ساکن همان مناطق هستند.

گروه دیگری از گونه های پرندگان ایران عمدتا در نواحی مرتفع شمالی یا غرب کشور تولیدمثل می کنند و در برخی گونه ها بویژه پرندگان جوان به طور انفرادی جابجایی و مهاجرت از مناطق تولیدمثل دیده می شود. این گونه ها در پاییز از مناطق تولیدمثلی به سمت حوزه کویر مرکزی و اراضی پست جنوبی مهاجرت می کنند. جمعیت بزرگی از مهاجران تابستانه در پاییز به جنوب غربی و در زمستان به شبه جزیره عربستان و آفریقا یا به مناطق نیمه حاره ای هند مهاجرت می کنند.

حفاظت از پرندگان مهاجر

مسیر مهاجرت سالانه پرندگان مهاجر فراتر از محدوده کشورها و قاره هاست. این مساله محققان را وادار می سازد تا در جهت کشف معمای حرکت این پرندگان تلاش کنند.

زمانی که مناطق تالابی قطب شمالی در اواخر تابستان شروع به یخ زدن می کنند، پرنده ها به همراه جوجه هایشان حرکت به سمت مناطق گرم جنوبی را آغاز می کنند.

بقای پرندگان مهاجر بستگی به حفاظت از گونه ها و همچنین حفاظت از تالاب هایی دارد که مناطق تابستان گذرانی، استراحت و زمستان گذرانی آنها هستند. این تالاب ها همچون مرواریدهایی پیوسته در زنجیره مسیر مهاجرت هستند.

مسیر مهاجرت بسیاری از این پرندگان چندین هزار کیلومتر و فراتر از حدود مرزهای کشورها بوده و شامل مرزهایی است که در زمان مهاجرت نیاکان این پرندگان وجود نداشتند.

امروزه حفاظت از این پرنده زیبا و تالاب های مسیر مهاجرتی شدیدا وابسته به همکاری مردم کشورهایی  است كه در محدوده زندگی و مهاجرت آنها قرار دارد . مسیرهای مهاجرت بین مرزی پرندگان مهاجر نمایانگر چالش های حفاظتی است که در طبیعت مهاجرت فرامرزی نهفته است.

بنابراین نیاز برای همکاری کشورها به طرق مختلف از جمله یادداشت های تفاهم بین المللی برای حفاظت از گونه های مهاجر است. بعنوان مثال در سال ۱۹۹۳ تفاهمنامه ای تحت حمایت کنوانسیون حفاظت از گونه های وحشی مهاجر (CMS) با عنوان «یادداشت تفاهم حفاظت از درنای سیبری» به امضای یازده کشور مسیرهای مهاجرت این درنای سیبری رسید. با حمایت کنوانسیون حفاظت از گونه های وحشی مهاجر و سایر نهادهای بین المللی، مسوولان و کارشناسان دولتها می توانند به صورت ادواری تشکیل جلسه دهند و برنامه اقدام خود را برای حفاظت از درنای سیبری تدوین کنند.

در برنامه اقدام یادداشت تفاهم حفاظت از درنای سیبری مهمترین اقدامات برای حفاظت از درنای سیبری و زیستگاه آن تدوین می شود، که هر ۲ تا ۳ سال مورد بازبینی کشورهای عضو قرار می گیرد. اهداف اصلی در این برنامه عبارت ازکاهش مرگ و میر مستقیم یا غیرمستقیم درنای سیبری، انجام پایش و تحقیقات به منظور بهبود اطلاعات اکولوژیکی از درنای سیبری.

افزایش جمعیت و تنوع ژنتیکی،بهبود حفاظت از زیستگاه و توسعه شبکه پروازی در شرق و غرب ومرکز آسیا، افزایش آگاهی عمومی و تبادل اطلاعات، تقویت همکاری های ملی و بین المللی است.

در هر جلسه کشورها برنامه اقدام را با در نظرگیری اتفاقات افتاده و در حال وقوع، علتها، بهترین آموخته ها و فعالیت های آتی بازنگری و اصلاح می کنند. این سند برای همکاری با ارگان های دولتی و مدیران مناطق حفاظت شده بسیار مفید است. خصوصا راهنمایی برای تصمیم گیری ها درخصوص اجرای قوانین مربوط به برنامه های پایش، تلاشهای رهاسازی درنا و برگزاری رویدادهای آموزشی و جلسات مشترک است.

افزایش آگاهی عمومی

هر تلاشی به منظور حفاظت بدون تغییر رفتار انسانی و افزایش درک از اهمیت حفاظت از پرندگان مهاجر و تالاب ها بیهوده است.

بی تردید شکار یكی از جدی ترین و مهمترین تهدیدات برای پرندگان مهاجر در آسیاست. همچنین رشد اقتصادی در آسیا فشار زیادی را روی تالاب ها و منابع آبی وارد می کند. اگر بخواهیم از جمعیت پرندگان مهاجر که در كشور زمستان گذرانی می کند حفاظت کنیم می باید از تالاب های وابسته در كلیه كشورهای مسیر مهاجرت حفاظت کنیم. در این راستا و به منظور افزایش آگاهی عمومی، کشورهای واقع در مسیر مهاجرت پرندگان می باید فعالیت های آموزشی بسیاری را با درگیر کردن مسئولان دولتی، محققان، مدیران بخش صنعت، شکارچیان، معلمان، کشاورزان، صیادان، دانش آموزان و رسانه ها انجام داده و جلسات و دوره های آموزشی بسیاری به منظور درگیر نمودن شکارچیان، صیادان و سایر ذینفعان درخصوص کاهش تهدیدات پرندگان مهاجر برگزار نمایند. در این زمینه همچنین لازم است مواد آموزشی مفیدی شامل بروشور، پوستر، کتابچه، عکس، فیلم و غیره تولید و توزیع گردد.

افزایش جمعیت از طریق پرورش در اسارت و رها سازی در طبیعت

در حالی که در سالهای اخیر شاهد از بین رفتن جمعیت برخی گونه های  مهاجر به ایران بوده ایم ولی از طرف دیگر شاهد افزایش پرندگان پرورش یافته در اسارت بوده ایم. بعنوان مثال در خصوص درنای سیبری در مراکز تخصصی پرورش در اسارت در كشورهای روسیه، بلژیک، امریکا و چین تهداد قابل ملاحظه ای درنای سیبری پرورش یافته اند. در ۱۵ سال گذشته بیش از ۱۰۰ درنای سیبری که از تخم‌های تولید شده در اسارت پرورش یافته بودند در حیات وحش رهاسازی شدند. برخی از آنها در مناطق جوجه آوری درناهای سیبری که به هند مهاجرت می کردند رهاسازی شدند. برخی دیگر در مناطق استراحت درناهای معمولی در جنوب غربی سیبری رهاسازی شدند.

تبادل اطلاعات

ارتباطات برای حفاظت موثر بسیار مهم است. برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات در دنیای امروز براحتی از طریق ایجاد سایتهای اینترنتی میسر است. به این منظور بسیاری از كنوانسیون های زیست محیطی از طریق سایت های اختصاصی خود اقدام به نشر اطلاع رسانی می نمایند. ذیلاً آدرس اینترنتی برخی از كنوانسیون ها و سازما ن های مرتبط با حفاظت از پرندگان مهاجر درج می گردد:
كنوانسیون حفاظت از گونه های مهاجر وحشی كنوانسیون بن http://www.cms.int/
بنیاد بین المللی درنا http://www.savingcranes.org/
توافقنامه پرندگان آفریقا- اوراسیا  http://www.unep-aewa.org/
سازمان بین المللی تالابهاhttp://www.wetlands.org/
سازمان بین المللی حیات پرندگان: http://www.birdlife.net/
اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت: http://www.iucn.org/

دیده بان حقوق حیوانات: حميد رعناقد در همايش تنوع زيستي كه در سالن اجتماعات اداره كل محيط زيست آذربايجان غربي تشكيل شد با اشاره به تنوع زيستي استان اظهار داشت: آذربايجان غربي از تنوع زيستي برخوردار است به طوري‌كه 55 درصد كل پرندگان كشور را در خود جاي داده است.
به گزارش خبرگزاري فارس از اروميه وي با اشاره به وجود 27.8 درصدي پستانداران در آذربايجان غربي تصريح كرد: اين در حالي است كه از 194 گونه موجود در كشور 54 گونه در آذربايجان غربي است.
اين مسئول تنوع خزندگان كشور را 216 گونه اعلام كرد و افزود: از اين تعداد 59 گونه در استان به حيات خود ادامه مي‌دهند كه اين تعداد تنوع گونه شامل 21.35 درصد از كل خزندگان كشور را شامل مي‌شود.
رعناقد تعداد ماهيان استان را 26 گونه برشمرد و خاطرنشان كرد: 14.9 درصد ماهيان كشور در آب‌هاي آذربايجان غربي هستند و اين در حالي است كه 216 گونه ماهي در سطح كشور وجود دارد.
وي تنوع گياهي استان را 26 گونه عنوان كرد و گفت: 15 درصد گياهان موجود در كشور در آذربايجان غربي مي‌رويند.
اين مسئول با اشاره به ظرفيت‌هاي آذربايجان غربي در زمينه زيست محيطي اظهار داشت: آذربايجان غربي با تنوع اكوسيستمي و داشتن دريا، تالاب، رودخانه، جنگل، كوهستان و دشت داراي تنوع گونه‌اي است.
رعناقد ادامه داد: در سال جاري مناطق زيستي استان افزايش يافته است به طوري‌كه با مديريت خوبي كه داشتيم تعداد مناطق را از چهار منطقه به هفت منطقه رسانده‌ايم.
وي با اشاره به پناهگاه‌ حيات وحش استان گفت: در پارك ملي درياچه اروميه مناطق حفاظت شده داريم.
اين مسئول ادامه داد: مساحت استان در زمينه حيات وحش استاندارد است به طوري‌كه اين ميزان در استان بيش از 15 درصد است كه اين ميزان در سطح كشور 11 درصد است.

دیده بان حقوق حیوانات: کوچ هزاران پرنده مهاجر که برای زمستان گذرانی به خراسان رضوی آمده بودند با آغاز فصل بهار و لطافت هوا آغاز شد.

کارشناس محیط زیست خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار مهر در مشهد افزود: حضور پرندگان در 13 تالاب و آبگیر خراسان رضوی امسال با 17.6 درصد رشد مواجه بوده است.

به گفته هادی ناصری، بیشتر پرندگان مهاجرآبزی و کنارآبزی که از نواحی شمالی وارد استان می شوند، درحوالی دریاچه بزنگان، رودخانه تجن روزهای خوش قشلاق خود را سپری می کنند.

وی افزود: 39 گونه آبزی هر سال پرهای هزار رنگ خود را بر فراز خراسان رضوی چتر می کنند تا فارغ از سرمای استخوان سوز سرزمین پهناور روسیه، روزهایی را در نسیم فرح بخش مناطق مرکزی شرق ایران سپری کنند.

برکه های دیدنی

عشق کوچ، هلهله را به اردوی پرندگان کشانده است. شوق سفر بعد از سوز سرمایی که در قشلاق هم آزارشان می داد، اردک ها را به وجدآورده است.

چقدر دیدنی است آنگاه که چنگرهای نوک سرخ تا انتهای آبی آسمان پر می کشند تا ستاره ای را با بال نازکشان لمس کنند یا بر سر خورشید دستی بکشند.

این آفرینش های شوق آفرین خدا، امسال در سرزمین آفتاب حسابی خوش گذراندند، هوای معتدل به آنها مجال داد تا بهتر بخوانند و به هر جا که دوست دارند، سرک بکشند.

با شنیدن صدای پای بهار، پرنده ها هم مثل آدم ها هوایی می شوند. به بال هایشان خون می دود و اشتیاق رفتن دارند و این گونه است که دسته دسته، هماهنگ و موزون با خنکای صبح بزنگان وداع می کنند و راه تازه در پیش می گیرند.

اگر شکارچی بی رحمی، تفنگ ساچمه ای اش را بسوی این پرندگان ها نشانه نرود یا توی این آشفته بازار، صیادی هوس گوشت پرنده نکند، آنها دوباره به دیدن دریاچه خواهند آمد.

هادی ناصری می گوید: گرمی آب و هوای خراسان رضوی نسبت به نواحی پراکنده در آسیای میانه و روسیه، علت عمده مهاجرت پرندگان این سرزمین ها به ایران و بویژه پهن دشت سرخس است.

وی می افزاید: با توجه به پایین بودن ارتفاع از سطح دریا در مناطقی همچون لطف آباد، درگز و سرخس، این مناطق بیشترین پرندگان مهاجر را در خود جای می دهند.

ناصری اظهار می دارد، انواع کشیم، باکلان، حواصیل، بوتیمار، لک لک سیاه، غاز پیشانی سفید، غاز خاکستری، آنقوت، تنجه، خودتکا، چنگر، خروس کولی، آبچیلک و کاکایی در نواحی مختلف استان فرود می آیند و از دیار کهن خراسان رضوی لذت می برند.

وی یادآور می شود: پرندگان دیگری هم وجود دارند که ترجیح می دهند دراین سرزمین مستقر شوند، ازجمله این پرندگان سنقر تالابی، سنقر سفید، کوکور سیاه، عقاب دریایی دم سفید، عقاب صحرایی، شاه باز زنگوله بال و هوبره هستند.

این کارشناس تأکید می کند: پرندگان مهاجر 4 تا 6 ماه در کنار آبگیرهای خراسان رضوی استقرار می یابند، هر چند برخی از آنها نیز پرندگان عبوری هستند و در دیگر مناطق فرود می آیند.

به گفته ناصری در خراسان رضوی 39 منطقه برای زمستان گذرانی پرندگان آبزی و کنار آبزی وجود دارد که معروف ترین آنها، دریاچه بزنگان، رودخانه هریرود درسرخس و تربت جام، کشف رود در نواحی مشهد و سرخس، کال شور در سبزوار، نیشابور، گناباد، کال مشرف آباد در خواف و پشت سدها که در زمان سرمای شدید به زمین های کشاورزی و استخرهای پرورش ماهی هم پناه می آورند.

جلوه های بهشتی

معروف ترین پرندگانی که به خراسان رضوی کوچ می کنند، اردک بلوطی، غاز پیشانی سفید، عقاب دریایی و زنگوله بال هستند که همه آن ها برای دوستداران طبیعت نام آشنا هستند.

برای امنیت آنها که با حرکات هماهنگ و پروازهای یکدست خود جلوه های بهشتی در پهن دشت استان خلق می کنند، گشت هایی در سطح ایستگاه ها مستقر شده اند تا از شکار آنها جلوگیری شود.

هزاران پرنده وقتی قصد وداع دارند، واژه ها برای توصیف آن احساس عجز می کنند، یک آسمان پرنده، بسوی مقصدی که برای خودشان معنا دارد و برای رسیدن به آن بی تابی نشان می دهند، شاید در آنسوی این تالاب محبوبی منتظرشان باشد.

مشکل این پرندگان که بعضأ موجب تلفات می شود، یخ زدگی آبگیرهاست که با انجماد محیط زندگی آنها، گاهی صدها قطعه پرنده مهاجر جان می دهند. صیادان متخلف هم از کمین هایی هستند که جان این مخلوقات بی آزار را تهدید می کنند.

هر چند اداره کل محیط زیست خراسان رضوی در سال های اخیر کوشش زیادی برای کاهش این مشکلات بازگشت توام با سلامت آنها فراهم کرده است، اما تقویت گشت ها و اعمال قانون باز هم می تواند به امنیت این مرغان خوش صدای میهمان کمک کند.

دیده بان حقوق حیوانات ایران : مديركل محيط زيست گيلان از آغاز سرشماري قرقاول در زيستگاه هاي سراسر اين استان خبر داد.
اميرعبدوس در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارداشت: امسال سرشماري قرقاول در بيش ۱۰۰ زيستگاه اين گونه از ۱۵ فروردين آغاز و تا ۱۰ ارديبهشت ماه سال جاري ادامه خواهد داشت.

وي اظهارداشت: در اين سرشماري كه از ساعت 5 و 30 دقيقه تا 7 و 15 دقيقه صبح به مدت يك ساعت و چهل و پنج  دقيقه در هر زيستگاه به طول مي انجامد ۱۰ تيم پنج نفره متشكل از كارشناسان محيط زيست استان و يك تيم ناظر از حوزه معاونت محيط طبيعي با استفاده از فرمول هاي ثابت سرشماري حيات وحش به روش سرشماري آوا تراكم نسبي از جمعيت اين گونه در زيستگاه هاي استان ارئه خواهند داد.

مديركل محيط زيست گيلان گفت: سرشماري قرقاول در سالهاي گذشته بطور پراكنده انجام مي شد ولي از سال ۸۵ به صورت نظام مند در حال انجام است.

وي خاطر نشان كرد:  در سال ۸۵ سه هزار و ۹۶۳ طوقه در۶۴ زيستگاه، سال ۸۶ شش هزار و ۷۹۳ طوقه، سال۸۷ نه هزار و ۶۹۰ طوقه، سال ۸۸ نه هزار و ۸۱۲ طوقه و سال ۸۹ هفت هزار و ۹۰۹ طوقه در۱۰۴زيستگاه استان سرشماري شده است.

عبدوس ادامه داد: قرقاول نر ۸۵ سانتيمتر و پرنده ماده ۶۰ سانتيمتر با احتساب دم طول دارد و به واسطه دم بلند و رنگين و راه رفتن با شكوهش، از ساير ماكيان متمايز است.

وي بيان داشت: پرنده نر با سري به رنگ سبز براق، پوست برهنه دور چشم به رنگ قرمز گلي، گوشپرهاي كوتاه و بدن به رنگ قرمز گلي با رگه ‌هاي سياه موجدار از قرقاول ماده كه به رنگ قهوه ‌اي ـ خاكستري است، متمايز مي ‌شود.

مديركل محيط زيست گيلان گفت: قرقاول در جنگل ‌هاي مرطوب و بوته‌ زارهاي تمشك و درختان پهن برگ يا خزان‌ كننده به سر برده و زير بوته‌ ها آشيانه مي ‌سازد.

وي خاطر نشان كرد: چهار زيرگونه قرقاول در ايران از شمال غرب تا شمال شرق پراكندگي زيستي داشته و زيرگونه تالشي مختص گيلان است كه تقريبا در تمام مناطق جلگه‌ اي و كوهپايه ‌اي استان پراكنش دارد.

عبدوس افزود: قرقاول يا تورنگ  با نام علمي  “Cochiccus phasianus” از گونه‌ هاي بومي و حمايت شده كشور است كه شكار، صيد و نگهداري آن طبق قانون ممنوع است.

وي اعلام كرد: براساس سرشماري‌ هاي انجام گرفته در سالهاي اخير جمعيت اين گونه و زيستگاه‌ هاي زادآوري آن به دليل افزايش آگاهي ‌هاي مردم و تلاش محيط بانان اين اداره كل با ايجاد امنيت زيستگاهي در شرايط مطلوب حفاظتي قرار گرفته است.

مديركل محيط زيست گيلان اظهارداشت: هر ساله با آغاز فصل بهار و آغاز جفت ‌گيري اين گونه، سرشماري آن انجام مي ‌شود در زمان جفت‌ گيري جنس نر شروع به آواز خواني در زيستگاه مي ‌كند.

وي ادامه داد: با توجه به پوشش گياهي منطقه، زادآوري و عدم تمايل اين گونه به پرواز، سرشماري قرقاول با شمارش تعداد آواهاي جنس نر انجام مي‌ گيرد.