برچسب: اسب

سپهر سلیمی

در روزهای گرم بهار و تابستان ، بویژه حدود ساعات 14 تا 17 تقریباً میدان نقش جهان خالی از شهروندان و گردشگران می شود و اندک افراد باقیمانده ترجیح می دهند ساعات اوج گرما را در سایه درختان و یا بازارهای سرپوشیده بگذارانند ولی اسب های میدان نقش جهان در حالیکه اسباب و آلات درشکه همچنان به آنها متصل است بدون هیچ سایه بانی زیر آفتاب قرار دارند.

اسب ها همچون دیگر پستانداران نسبت به گرما حساس هستند و گرما باعث ایجاد استرس در آنها می شود . دمای مناسب برای نگهداری اسب ها حدود 10 تا 24 درجه سانتیگراد است و افزایش دما باعث ایجاد ناراحتی در این حیوانات می شود . با  مشاهده اسب های میدان نقش جهان به خوبی متوجه استرس ناشی از گرمای هوا در آنها می شویم .

استرس گرمایی در حیواناتی مثل اسب و گاو باعث کاهش تولید شیر ، کاهش وزن و ایجاد اختلال در تولید مثل می شود ، به همین خاطر یکی از مهمترین نکات مدیریتی در نگهداری این حیوانات در فصول گرم سال ، ایجاد کردن شرایطی برای کاهش دمای بدن و کاهش دمای محل نگهداری آنهاست و از اینرو این حیوانات در زیر سایه بان نگهداری می شوند و در فصول گرم سال از اسپری قطرات آب  برای خنک کردن دمای بدن آنها استفاده می شود.

دکتر یحیی رضایی نژاد ، عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان و متخصص پرورش اسب در این خصوص می گوید : «نگه داشتن اسب های میدان نقش جهان در روزهای گرم سال باعث ایجاد ناراحتی برای این حیوانات می شود زیرا اسب مانند دیگر حیوانات به گرما حساس است و باید شرایطی برای کاهش دمای نگهداری حیوانات ایجاد کرد.»

رضایی نژاد ایجاد سایه بان و اسپری کردن آب بر روی حیوانات را در کاهش دمای اسب ها موثر می داند و معتقد است این شرایط باعث ایجاد مشکلات جسمی برای اسب ها می شود . دکتر رضایی نژاد می گوید: «هیچ وقت اسب های مسابقه ای را در این شرایط نگه نمی دارند ولی متاسفانه چون کاربرد این اسب ها فقط برای سواری دادن ساده در میدان است و قرار نیست کارایی خیلی زیادی داشته باشند برای همین مورد بی توجهی قرار می گیرند.»

عوارض ناشی از استرس گرمایی در اسب ها به 3 دسته کلی تقسیم می گردند : کاهش شدید فشار خون ، کولیک ، آسیب های کلیوی که هر کدام می توانند حیات حیوان را به خطر بیاندازند .
اسب کوهی است از عضله ، و زمانی که این عضلات فعالیت می کنند خود عامل تولید حرارت و گرما می باشند . بدن اسب به وسیله عرق کردن و با استفاده از فرایند تبخیر خود را خنک می کند و این میزان تبخیر در دمای  معمولی 15 الی 20 لیتر در ساعت و در هوای گرم و شرجی تا 30 لیتر در ساعت  افزایش می یابد  که در هر حال 25 الی 30 درصد کل تعریق در فرایند تبخیر باعث خنک شدن حیوان می گردد.

همچنین عرق اسب تقریبا 4 برابر عرق یک انسان غلظت دارد و به راحتی با نگاه کردن به جای داغ و نشان خشک شدن عرق بر روی بدن اسب خود می توانید به این نکته پی ببرید.  در هر حال این املاح باید جایگزین شوند و آب دادن تنها به اسب نه تنها دردی را دوا نمی کند بلکه تنها باعث رقیق شدن مایعات بدن و حساسیت بیشتر به استرس گرمایی و تعریق بیشتر می شود، کار صحیح دادن آب به همراه الکترولیت می باشد  .خنک کننده دیگری نیز در اسب فعال می باشد و آن دفع گرما از طریق تنفس و منخرین می باشد ولی این فرایند تنها زمانی پاسخگو است که دمای محیط حداقل 5 درجه از دمای اسب پایین تر باشد و بازدهی چندانی ندارد .

در حالیکه برای هر دور درشکه سواری مبلغ سه هزار تومان دریافت می شود لازم است بخشی از این پول صرف رفاه حیوانات شود و در ساعات اوج گرما سایه بان هایی برای در امان ماندن حیوانات از گرمای هوای خشک اصفهان تعبیه شود همچنین باید اسباب و آلات درشکه از حیوان بازشود تا کمترین فشار ممکن به این حیوانات وارد شود . به یاد داشته باشیم که به سبب موقعیت خاص میدان نقش جهان و تعداد بالای جهانگردان خارجی بازدید کننده از این میدان ، خوش رفتاری با حیوانات و دوری از آزار و اذیت حیوانات برای وجه فرهنگی شهر تاریخی اصفهان بسیار لازم است و آزار حیوانات نجیبی چون اسب ها آن هم به این شکل اقدامی ضد فرهنگی و زشت است.

تصاویر: سپهر سلیمی