برچسب: بحران

دیده بان حقوق حیوانات: این روزها گوزن شوکا و خرسهای ارسباران در پی خانه ای دیگر برای خود هستند چرا که سالهاست این زیستگاه زیبای حیات وحش تغییر کاربری داده و تبدیل به محلی برای احداث کارخانه ها شده است.

به گزارش خبرنگار مهر،آرامش جنگلهای ارسباران خاطره ای شده در یاد حیوانات نادر آذربایجان و هر روز به جای درختان و مراتع، این کارخانه ها هستند که در مقابل دیدگان آنها سبز می شوند.

اکوسیستم ارسباران در غرب رودخانه “ایل گنه” منطقه ای در میان شهرستانهای کلیبر، ورزقان و جلفا قرار داشته و قسمتی از آن جنگل و قسمتی دیگر مرتع است.

80 هزار و 600 هکتار از جنگلهای ارسباران تحت حفاظت محیط زیست و بخش گسترده ای از آن خارج از طرح جنگلداری قرار داشته که زیستگاه حیوانات نادری همچون گوزن شوکا، سیاه خروس، کبک دری و خرس بوده و بسیاری از پرندگان در حال انقراض در این جنگلها مامن گزیده اند.

این درحالیست که کمربند ذخایر غنی مس از زنجان، طارم و هریس به ارسباران کشیده شده و علی رغم وجود این منابع در دیگر شهرها به دلیل خوش آب و هوایی منطقه ارسباران، این جنگلها خاستگاهی برای فعالیتهای معدنی شده است.

جنگلهای ارسباران

ارسباران زیستگاه 2400 گونه جانوری و گیاهی

از میان دو هزار و 400 گونه شناسایی شده در آذربایجان حدود هزار و 400 گونه از مجموع آنها در جنگل های ارسباران زیست می کنند.

مراتع این منطقه که اغلب در خارج از محدوده حفاظت شده قرار دارند، از پوشش غنی برخوردار بوده و دارای گونه های جانوری است.

ارسباران از مراتع و جنگلهای زیبا و سر سبزی تشکیل یافته و زیستگاه حیواناتی همچون  گوزن شوکا، سیاه خروس، کبک دری و خرس و بسیاری از پرندگان نادر و درحال انقراض اروپایی است که در خارج از محدوده حفاظت شده مامن گزیده اند.

حیات وحش و منابع طبیعی مناطق حفاظت نشده ارسباران فراموش شده اند

3.5  درصد از وسعت استان آذربایجان شرقی تحت پوشش مدیریت محیط زیست بوده که شامل مناطق پارک ملی، مناطق حفاظت شده ارسباران، حیات وحش کیامکی و اثر طبیعی و ملی مراغه است.

به گفته کارشناسان 80 هزار و 600 هکتار از جنگلهای ارسباران تحت حفاظت محیط زیست بوده و 27 محیط بان بر مناطق تحت پوشش نظارت دارند که به طور نسبی برای هر هکتار تحت پوشش یک محیط بان فعالیت می کند.

و این درحالیست که ورزقان به دلیل کمبود امکانات و کلیبر و جلفا به دلیل متمرکز بودن محیط بانان در مناطق حفاظت شده از رسیدگی و حضور فیزیکی در مناطق خارج از محدوده حفاظتی دور می مانند.

زیستگاه گوزن شوکا

معادن فلزی دردسر بزرگ محیط زیست ارسباران

کارشناس منابع طبیعی وجود معادن فلزی در منطقه ارسباران را دردسر بزرگ منابع طبیعی و حیات وحش این منطقه دانسته و گفت: در مناطق جنگلی معادن فلزات رنگین ( فلزات کمیاب ) معضلی برای محیط زیست هستند.

عبدالله رسولی افزود: این معادن ارزش اقتصادی بالایی داشته و به دلیل میزان کم آن در مناطق مادر مورد توجه خاص معدن داران است که یک گرم در تن فلز اهمیت ویژه ای دارد.

وی تشریح کرد: در این قسم از مناطق برای معادن معمولی سنگ مجوز داده نمی شود اما در خارج از محدوده مناطق حفاظت شده کارخانه ها به صورت خودسرانه فعالیت می کنند.

تخریب مراتع ارسباران در اثر عملیات اکتشافی

جنگلها می میرند و کارخانه ها سبز می شوند

جنگلها و مراتع آرزوی سبز بودن و جنب و جوش حیات وحش را با صدای وحشیانه بلدوزرها در خاک دفن کرده و از دل خود کارخانه می رویانند و جانواران و حیوانات از آن مناطق فراری شده و زیستگاه آنها تخریب می شود.

رسولی با ابراز تاسف از افزایش روز افزون تعداد کارخانه ها در مناطق مختلف ارسباران اظهار داشت: بسیاری از مناطق آزاد ارسباران که شامل مراتع بوده و زیستگاه حیات وحش است با بلدوزر ویران کرده و اقدام به ساخت شرکتها و کارخانه های مس کرده اند.

وی یاد آور شد: سرانه فضای سبز به قدری نیست که آن را به خاطر اکتشاف تخریب کنیم و این فعالیتهای انسانی در مقایسه با از دست دادن منابع طبیعی بهای سنگینی است که متاسفانه کسی به آن توجه نمی کند.

رسولی تشریح کرد: مردم به صورت خودجوش هفت چشمه را به منطقه گردشگری تبدیل کرده اند و این درحالیست که شرکتهای مس برای اکتشاف اقدام به تخریب مراتع آن با بلدوزر کرده اند.

این کارشناس منابع طبیعی ادامه داد: این منطقه دارای بلوط های 700 ساله است که حتی در مناطق حفاظت شده نیز وجود ندارد که گرد و غبار ناشی از استخراج و انواع آلاینده های تولید شده به وسیله باران شسته شده و باعث تخریب گیاهان و مراتع و آلودگی چشمه ها می شود.

به گفته وی، احداث کارخانه های مختلف در مناطق جنگلی معضل اساسی محیط زیست بوده فاضلاب آنها باعث آلودگی سواحل غربی و شرقی رودخانه ها می شود.

رسوبات معدن مس سونگون در بستر رودخانه

ضعف قوانین نظارتی بر مناطق آزاد ارسباران عامل بهره برداری های غیر مجاز کارخانه های مس

علی رغم نظارت های دقیق و موشکافانه بر مناطق حفاظت شده از سوی محیط زیست گویی مناطق خارج از این محدوده مظلوم واقع شده و قوانین نیز توانایی دفاع از آنها را ندارند.

مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی ضعف قوانین نظارتی بر مناطق آزاد ارسباران را عامل بهره برداری های غیر مجاز کارخانه های مس دانست.

بیوک رئیسی در تشریح این مطلب گفت: کمیته فنی بر مناطق حفاظت شده نظارت دقیق داشته و اجازه هر گونه فعالیت غیر مجاز در این مناطق داده نمی شود و این درحالیست که علی رغم وجود قوانین نظارتی بر مناطق آزاد ارسباران، این قوانین کارایی چندانی نداشته و در حد ضعیفی اجرایی می شوند.

رئیسی افزود: منطقه ورزقان دارای معادن غنی فلزی و مس بوده و شرکت ها و کارخانه های مختلف از جمله مس سونگون بیش از حد مجاز بهره برداری می کنند.

وی تاکید کرد: قانون حفاظت از سرمایه گذاری از دیگر عواملی است که دست سرمایه گذاران و فعالان عرصه صنعت و معدن را برای سرمایه گذاری در مناطق آزاد باز گذاشته و این چنین محیط زیست تنها بر مناطق حفاظت شده می تواند نظارت جدی داشته باشد.

رئیسی تاکید کرد: قانون حمایت از سرمایه گذاری خسارات زیادی را باعث شده است.

مارال های ارسباران

خسارت 8 هکتاری کارخانه ها به جنگلهای ارسباران

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان خسارات وارده به مناطق خارج از محدوده حفاظت شده ارسباران را در اثر فعالیت کارخانه های مس هشت هکتار عنوان کرد.

وی تصریح کرد: مس سونگون علی رغم اینکه باعث ارتقای صنعت کشور است، احداث آن تخریب های زیادی را منجر شده است.

رئیسی با بیان اینکه قوانین حفظ محیط زیست و منابع طبیعی و حیات وحش در مناطق آزاد نیز وجود داشته اما به صورت کمرنگ اجرا می شود، افزود: استان آذربایجان شرقی حائز اهمیت بوده و نیازمند توجه بیش از پیش است.

بهره برداری از معادن و تخریب جنگلها ممنوع است/ کسی پاسخگوی تخریب منابع طبیعی نیست!

رئیس جنگلبانی ایران تاکید کرد: بهره برداری از معادن در صورت تخریب جنگلها در مناطق خارج از محدوده حفاظت شده نیز ممنوع است.

هادی کیا دلیر تشریح کرد: در مناطقی که گونه های نادر و ذخایر ارزشمند طبیعی وجود دارد برای حفظ منظر و منابع طبیعی و حفظ زیستگاه حیات وحش، فعالیت صنایع در مناطق خارج از حفاظت نیز بدون مجوز اداره کل منابع طبیعی و محیط زیست امکان پذیر نیست.

به گفته وی، همجواری کارخانه ها با رودخانه و مشکلات اجتماعی از دیگر مسائل تاثیر گذار برای صدور فعالیت صنایع در خارج از مناطق طرح جنگل داری است.

کیا دلیر یاد آور شد: تنها در طرح های ملی از جمله احداث آزاد راهها امکان تغییر و گاه تخریب بخشی از مناطق جنگلی داده می شود.

رئیس جنگلبانی تاکید کرد: کمیته فنی منابع طبیعی بر فعالیت های صنایع در مناطق خارج از طرح جنگلداری نظارت دارد و تنها در صورت حمایت از سوی نهادهای مختلف این شرکتها می توانند علی رغم مخالفت اداره کل محیط زیست و منابع طبیعی به فعالیت های مخرب خود ادامه دهند.

از سوی دیگر کارشناس منابع طبیعی گفت: اداره کل محیط زیست استان همواره نظارت دقیق بر هر گونه فعالیت صنایع در مناطق مختلف داشته و بدون استعلام از این اداره امکان فعالیت وجود نداشت.

عبدالله رسولی ادامه داد: صنعت کاران که سختگیری های محیط زیست را نابجا می دانستند طی شکایات به سازمان صنایع و معادن اکنون بدون استعلام از این اداره فعالیت می کنند و هیچ کس مسئول و پاسخگوی تخریب منابع طبیعی نیست!

***

به نظر می رسد علی رغم وجود قانون های مدون که در هر سخنی از تبصره و بندهای آن به میان کشیده می شود، وقتی پای منافع انسانی به میان آید دیگر قوانین رنگ می بازد.

و ظاهرا چاره ای نیست جز آنکه حیوانات به فکر خانه ای دیگر برای خود باشند زیرا در دنیای امروز که  هر تکنولوژی گوشه ای از آن را به امید نکته ای تازه می کاود جایی برای حیات وحش نیست.
________________
یاسمین السادات مولانا

 

_____________________________

خبر مرتبط:

وحوش خزری در اسارت/ زیستگاه ها تنگ تر می شوند

وضعیت بحرانی زیستگاه های فارس/ پرندگان مهاجر استان را ترک کردند

دیده بان حقوق حیوانات: تخریب و تجاوز به زیستگاه های وحوش در کرانه خزر از جمله گلستان، این گونه های نادر و کمیاب خزری را در حالت نیمه اسارت قرار داده و هر روز عرصه بر آنها تنگ تر می شود.

به گزارش خبرنگار مهر، تاکنون 304 گونه پرنده، 68 گونه پستاندار، 9 گونه دوزیست، هزار و 704 گونه گیاهی در استان گلستان شناسایی شده است که درصد بالایی از آن در پارک ملی زیست و زادآوری می کنند.

دیدن برخی از گونه های نادر و وحوش منحصر بفرد در گلستان به خاطره مبدل شده است و قصه هایی شد که قدیمی ترها برای کوچترها و فرزندانشان تعریف می کنند.

گلستان زیستگاه بسیاری از پرندگان و گنجشکان زیبا و پرتحرک آوازه خوان مانند دارکوب سیاه، بلبل، توکای باغی، انواع سهره ها، زرده پره ها، مگس گیرها، زنبور خورکها و دم سرخهاست.

دوزیستان و خزندگان با پیشینه زیستی بسیار زیاد در این زیست کره وجود دارند که تاکنون آن گونه که باید مورد توجه قرار نگرفته اند.

براساس مطالعات میدانی انجام شده سه گونه دو زیست، 24 گونه از خزندگان در گلستان شناسایی و گزارش شده است.

از سوی دیگر استان گلستان با توجه به موقعیت جغرافیاییش در کشور و وضعیت توپوگرافی واقلیم متفاوت از جنس دریا، کوه، صخره و جنگل تنوع جانوری خوبی را در خود جای داده است.

 

 

در همین رابطه گونه های بسیار شاخص از حیات وحش در استان مشاهده می شود اما نگرانی هایی از کاهش جمعیت برخی از گونه های حیات وحش که بدلیل شکار بی رویه و تخریب زیستگاه ها وجود دارد که با ادامه این روند شاید چندی دیگر از این گونه های ارزشمند در حیات وحش استان اثری نباشد.

کاهش جمعیت وحوش نگران کننده شد

معاون طبیعی  محیط زیست استان درباره وضعیت حیات وحش استان گلستان گفت: حیات وحش استان دارای گونه های بسیار شاخص از جمله پلنگ، شوکا، مرال، خرس قهوه ای، قوچ و میش، پازند و گونه های پرندگانی چون عقاب دریایی دم سفید، پلیکان، فلامینگو است و از جمعیت بسیار خوبی هم برخوردار است اما ما نگرانی هایی هم داریم.

محسن جعفر زاده در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: در حال حاضر با کاهش جمعیت در برخی گونه ها رو به رو هستیم که مهمترین دلیل آن تخریب زیستگاه ها یا محل زندگی این گونه هاست که به دلایل مختلف مورد  تخریب و تصرف غیر مجاز قرار گرفته است و محدوده جا را برای این گونه ها تنگ کرده است .

وی افزود: گونه پلنگ از جمله مشکلاتش این است  که به عنوان گونه مهاجم برای مردم شناخته شده است و برخی دامداران تعرضاتی به این جانور دارند که از مهمترین دلیل تلفات این جانور است.

جعفری نژاد گفت: در خصوص گونه هایی چون قوچ، میش و مرال با شکار غیر مجاز در استان روبه روهستیم که از جمله دلایل کاهش این گونه هاست.

تجاوز و تخریب زیستگاه ها

وی با اشاره به مهمترین دلایل تهدید گونه های جانوری استان گلستان عنوان کرد: ییلاق سازی در کوهستان، مناطق بالادستی و ارتفاعات، تصرفات در مناطق کوهستانی موجب شده است که محل زندگی این گونه ها مورد تجاوز قرار گیرد و این گونه ها با کاهش روبه رو شود.

معاون محیط زیست گلستان یادآور شد: نداشتن برنامه جامع آمایش استان که شامل توسعه پایدار و مصوب باشد از دیگر مواردی است که لطماتی را به حیات وحش استان  خصوصا گونه پستانداران وارد کرده و موجب شده است  به گونه های کوچکتر هم آسیب وارد شود.

این مسئول مشکل دیگر را دستورالعملها و قوانین کنونی در خصوص برخورد با متخلفان ذکر و بیان کرد: دستور العملها و قوانین کنونی در خصوص شکار غیر مجاز متناسب با ارزشهای زیستی واقتصادی این گونه ها  تعریف نشده است و ارزش گذاری های انجام شده واقعی نیست.

لزوم بازنگری در قوانین

جعفرزاده اظهار داشت: پیشنهاد هایی به سازمان محیط زیست داده شده است اما تغییر و اصلاح  قانون نیازمند مصوبه مجلس است که امیدواریم با تغییر قانون شرایط و مجازات های سنگین تری برای متخلفان دیده شود.

وی وضعیت حیات وحش در پارک ملی مساعد تر از مناطق جهان نما ذکر کرد و افزود: این منطقه به این دلیل که دام و روستا در آن قرار ندارد در وضعیت بهتری است.

این مسئول افزود: اما جاده داخل پارک همچنان به عنوان یک عامل تهدید کننده برای این پارک ملی است و ما درصدد هستیم از این جاده فقط به عنوان جاده توریستی استفاده شود و جاده ای در شمال پارک ملی در کلاله احداث و به عنوان جاده ترانزیت از آن استفاده شود و تهدید های این ذخیره گاه ارزشمند را کاهش دهد.

از مجموع جانوران موجود در تنوع زیستی استان 19 گونه در معرض انقراض هستند که هما، بالابان، گیلانشاه خالدار و روباه ترکمنی از جمله آن هستند و مرال، شوکا، کل و بز، قوچ و میش و .. از جمله گونه هایی هستند که بیشتر مورد شکار غیرمجاز قرار می گیرند.

_____________________________

خبر مرتبط:

وضعیت بحرانی زیستگاه های فارس/ پرندگان مهاجر استان را ترک کردند

دیده بان حقوق حیوانات: نماینده هماهنگ کننده طرح حفاظت از تالابهای استان فارس وضعیت زیستگاه های این استان را در پی وقوع خشکسالی، بحرانی توصیف کرد.

علمدار علمداری در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه خشکسالی اثرات نامطلوبی بر روی زیستگاه های این استان داشته، اظهار داشت: در سالهایی که تالابهای استان همچنان آبدار بود گاهی تعداد پرندگانی که به این تالابها مهاجرت می کردند بیش از یک میلیون پرنده ارزیابی می شد اما طی مدت اخیر اینگونه نبوده است.

وی افزود: در گذشته بیش از 60 گونه از پرندگان نادر از جمله فلامینگو، پلیکان پا خاکستری، اردک سرسفید و اردک مرمری و… که برخی از آنها نیز از گونه های نادر هستند به تالابهای استان فارس از جمله پریشان و بختگان مهاجرت می کردند که در مدت اخیر هیچ نوع پرنده ای در تالابهای فارس دیده نشده است.

نماینده هماهنگ کننده طرح حفاظت از تالابهای استان فارس ادامه داد: پرندگان مهاجر زمانی که به تالابهای استان فارس می آمدند گاهی لانه سازی کرده و جوجه آوری می کردند اما در سالهای خشکسالی استان اینگونه نبوده و باید گفت که وضعیت زیستگاه های استان بحرانی است.

دریاچه بختگان

 

علمداری ادامه داد: هم اکنون سه سال است که پرندگان مهاجر به این استان نمی آیند که این مسئله قابل تفکر است زیرا در صورت ادامه این وضعیت زیستگاه های فارس نیز با مشکل روبرو خواهند شد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به نقش پرندگان در اکوسیستمهای طبیعی اشاره کرد و گفت: پرندگان نقش مهمی در کاهش آفات گیاهی، بارور کردن زیستگاه ها و توسعه گونه های گیاهی دارند و می توان ادعا داشت که پرندگان بخشی از اکوسیستم طبیعی هستند.

علمداری اظهار داشت: در صورتیکه پرندگان به زیستگاه های استان مهاجرت نکنند حلقه ای از اکوسیتم طبیعی حذف می شود که البته در حال حاضر وضعیت زیستگاه های استان فارس بحرانی است و باید تدابیری در این خصوص اتخاذ شود.