دیده بان حقوق حیوانات: یکی از مشکلات مهم محیط زیست کشور ما در معرض انقراض قرار گرفتن بسیاری از گونه‌های جانوری است.به انگشت شمار رسیدن بعضی از گونه‌ها نگرانی‌ها را بیشتر کرده و به افزایش نظارت‌ها منجر شده است، به حدی که امسال با افزایش مجازات‌ها…
به گزارش گروه فضای مجازی خبرگزاری میزان به نقل از شفاف، یکی از مشکلات مهم محیط زیست کشور ما در معرض انقراض قرار گرفتن بسیاری از گونه‌های جانوری است. به انگشت شمار رسیدن بعضی از گونه‌ها نگرانی‌ها را بیشتر کرده و به افزایش نظارت‌ها منجر شده است، به حدی که امسال با افزایش مجازات‌ها و به ویژه افزایش چند برابری جریمه‌های شکار غیرمجاز روبه‌رو شدیم. از اقدامات جدید سازمان حفاظت محیط زیست برای حمایت از گونه‌های جانوری در حال انقراض بیمه کردن آن‌هاست. در همین راستا در روزهای گذشته اخباری مبنی بر بیمه شدن پلنگ ایرانی در رسانه‌ها منتشر شد.
گونه در معرض خطر جانوری است که به دلیل تعداد کم یا تهدیدات ناشی از تغییرات محیطی یا اکولوژیکی در معرض خطر انقراض قرار دارد. درست است که انقراض بخشی از چرخه طبیعی به‌شمار می‌رود، اما انسان به انقراض گونه‌ها سرعت بخشیده است و گونه‌های در معرض خطر را افزایش می‌دهد. در فهرست در حال انقراض‌های کشور ما جانورانی مانند ببر مازندران، یوزپلنگ ایرانی، پلنگ ایرانی، شیر ایرانی، سیاه‌گوش ایران، گربه پالاس، روباه بلانفورد یا شاه روباه، روباه کرساک یا روباه ترکمنی، روباه شنی و گوزن زرد ایرانی به چشم می‌خورند که از بعضی از آنها تعداد انگشت‌شماری باقی مانده است. درست است که یوزپلنگ ایرانی به نماد گونه در حال انقراض تبدیل شده است ولی علاوه بر یوزپلنگ ایرانی بسیاری دیگر از گونه‌های جانوری دیگر حال خوشی ندارند و به نظر می‌رسد که بی‌مهری‌هایی که در حق آنها می‌شود به بدتر شدن شرایط‌شان دامن زده است.
تهدیدات انسانی در کمین پلنگ ایرانی
مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در رابطه با وضعیت پلنگ ایرانی به «آرمان» می‌گوید: پلنگ ایرانی با اینکه پراکندگی وسیعی در ایران دارد و در بیشتر مناطق یافت می‌شود اما به دلیل تعارضی که با مردم دارد بیش از هر گونه دیگری در معرض خطر قرار می‌گیرد و دلیل آن این است که مردم سعی می‌کنند پلنگ را به دلیل احساس تعارضی که با آن دارند از طبیعت حذف کنند. هومن جوکار ادامه می‌دهد: در بعضی از موارد این تعارض اتفاق می‌افتد اما در بسیاری از موارد دیگر این تعارض روی نمی‌دهد و مردم فقط با این تصور که ممکن است پلنگ به خودشان یا دامشان آسیب بزند آن را از بین می‌برند. او می‌افزاید: هیچ تهدید طبیعی‌ای برای اینگونه جانوری وجود ندارد، زیرا هیچ شکارچی‌ای ندارد و خودش در رأس هرم شکارچیان است اما حجم زیادی از خطرات انسانی پلنگ ایرانی را تهدید می‌کنند. او تصریح می‌کند: تهدید مهم انسانی‌ای که پلنگ‌ها با آن مواجه هستند استفاده از سموم است که کنترل آن برای سازمان محیط زیست کار سختی است. در مرحله بعدی شکار مستقیم این گونه را تهدید می‌کند.
تخریب زیستگاه‌های اینگونه جانوری توسط انسان و تبدیل آن به چراگاه دام کمترین تهدید را برای آن دارد. این خطر زمانی می‌تواند جدی شود که انسان‌ها با این فرض که پلنگ تهدیدی برای دام‌های‌شان است دست به نابودی آن بزنند. جوکار می‌گوید: برای هر کدام از گونه‌های جانوری در حال انقراض یک برنامه عمل در حال تدوین است که در صورت اجرایی شدن، مشکلات گونه‌های جانوری در حال انقراض را با یک هدفگذاری مشخصی، مدیریت و رفع می‌کنند.
پلنگ ایرانی بیمه می‌شود
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست از طراحی مدلی جدید برای بیمه پلنگ ایرانی در قالب برنامه ملی عملیاتی حفاظت و مدیریت اینگونه در کشور خبر داد. علی تیموری افزود: یکی از موضوعات اساسی که در تهیه و تدوین برنامه ملی عملیاتی حفاظت و مدیریت پلنگ در ایران در دستور کار قرار دارد، بیمه این گونه جانوری است. او ادامه داد: شرایطی از جمله پراکنش وسیع پلنگ در کشور، اندازه و تنوع طعمه‌های مورد استفاده آن، زیستگاه‌های متنوعش مانند مناطق جنگلی و کوهستانی صعب‌العبور یا با امکان دسترسی کمتر، آمار بالای مرگ و میر‌های پلنگ و تعداد عوامل اجرایی مرتبط با زیستگاه‌های آن سبب ایجاد تفاوت‌های اساسی در مدل طرح بیمه‌ای، نحوه اجرا و نظارت‌های بعدی آن در مقایسه با تجربیات موجود درباره بیمه یوزپلنگ شده است. او تصریح کرد: با بررسی وضعیت موجود درباره میزان تعارضات با دام اهلی، با تعدادی از شرکت‌های بیمه‌گذار سرآمد و صاحب تجربه مذاکراتی صورت گرفت که برخی از این شرکت‌ها توانایی اجرایی کافی برای همکاری درباره انتظارات این سازمان برای بیمه پلنگ ایرانی را نداشتند.
همچنین برخی دیگر با اعلام آمادگی طی جلسات کارشناسی با همکاری موسسه تخصصی مطالعات پلنگ آسیایی به بررسی راهکار‌های اجرایی برای مدل بیمه‌ای پلنگ و در قالب برنامه ملی عملیاتی حفاظت و مدیریت این گونه در کشور پرداختند. به گزارش مهر، تیموری با بیان اینکه طبق مطالعات صورت گرفته طی یک دوره چهار ساله مجموع ۷۱ درصد از مرگ و میر‌های پلنگ به دلایلی چون شکار و طعمه مسموم بازمی‌گردد، پیش‌بینی می‌شود با تکمیل مدل بیمه پلنگ ایرانی، یکی از بی‌سابقه‌ترین طرح‌های بیمه و همچنین برنامه‌های ساماندهی خسارات و تعارضات گربسانان بزرگ دنیا، درباره پلنگ ایرانی اجرا شود که می‌تواند بخش عمده‌ای از تلفات این گونه ارزشمند را در کشور کاهش دهد. گفتنی است، از سال ۱۳۹۲ اقدامات هدفمندی برای مطالعات و نیازسنجی برای تهیه و تدوین برنامه ملی عملیاتی حفاظت و مدیریت پلنگ در کشور آغاز شده است که انتظار می‌رود تا پایان نیمه اول سال جاری تکمیل شود.
بیمه کردن نشان‌دهنده اهمیت پلنگ‌هاست
یک کارشناس محیط زیست با بیان اینکه بیمه کردن پلنگ ایرانی بیشتر در راستای فرهنگ‌سازی تبلیغاتی است، به «آرمان» می‌گوید: بیمه کردن پلنگ یعنی اینکه ما برایش ارزش قائل هستیم. اسماعیل کهرم می‌افزاید: سازمان محیط زیست مبلغی را برای بیمه 15 هزار قلاده پلنگ هزینه می‌کند و چنانچه اتفاقی برای یک پلنگ بیفتد شرکت بیمه‌گر هزینه‌ای را می‌پردازد. سازمان محیط زیست از این هزینه برای حفاظت از پلنگ‌های دیگر استفاده می‌کند.
او ادامه می‌دهد: همان‌گونه که ما انسان، خانه، ماشین و سایر اشیا را به دلیل اینکه برایشان ارزش قائلیم بیمه می‌کنیم، بیمه کردن پلنگ هم نشانه ارزش قائل شدن برای آن است. او با اشاره به اهمیت و نقش فرهنگ‌سازی در حفاظت از گونه‌های جانوری می‌گوید: اگر ما سالی 15 یا 16 قلاده پلنگ را از دست می‌دهیم در اثر عدم وجود فرهنگ شناخت ارزش این گونه‌های در حال انقراض است. کهرم ادامه می‌دهد: دیدن نمونه‌هایی از کشته شدن پلنگ و یوزپلنگ ایرانی توسط مردم نشان‌دهنده عدم فرهنگ‌سازی در جامعه است، در حالی که مردم ما باید با محیط زیست مهربان‌تر باشند و به جای نابود کردن این گونه‌های جانوری از دیدن آنها لذت ببرند. او تاکید می‌کند: اگر ما حیات‌وحشمان را از دست می‌دهیم قسمت اعظمی از آن به دلیل نبود فرهنگ شناخت ارزش آن است. بنابراین همین که در رسانه‌ها اعلام شود که پلنگ‌ها بیمه شده‌اند ارزش آنها را نشان می‌دهد و به آنها شخصیت و اهمیت می‌دهد.