دیده بان حقوق حیوانات: درحالی‌که احداث جاده گزوئیه در منطقه حفاظت شده کوه بافق به یکی از چالش‌های جدی محیط‌زیست تبدیل شده، اظهارنظرهای متفاوت، به‌ویژه موضع‌گیری مسئولان سازمان محیط زیست نسبت به احداث این جاده، پرسش‌های متعددی را سبب شده است.
منطقه حفاظت شده کوه بافق و اهمیت آن
به گزارش گروه محیط زیست همشهری منطقه حفاظت شده کوه بافق با مساحتی حدود 88527 هکتار در فاصله 10 کیلومتری شمال‌شرق شهر بافق در استان یزد واقع شده است. این منطقه در سال 1367به‌عنوان منطقه شکارممنوع اعلام شد و در سال 1375 به‌عنوان «منطقه حفاظت شده کوه بافق» در فهرست مناطق حفاظت شده ایران به ثبت رسید
این منطقه به‌دلیل پستی و بلندی و وجود دره‌های عمیق و ارتفاعات بلند و دشت‌های نسبتا وسیع، رویشگاه‌های گوناگون را در خود جای داده و شرایط زیستگاهی مناسبی را برای حضور گونه‌های جانوری فراهم کرده است
کل و بز، قوچ و میش کرمانی و جبیر مهمترین گونه‌های جانوری علفخوار و یوزپلنگ، پلنگ ایرانی، کاراکال، گرگ خاکستری، شغال، روباه معمولی، شاه روباه و کفتار از مهمترین گونه‌های گوشتخوار منطقه محسوب می‌شوند
در این منطقه حفاظت شده همچنین 44گونه پرنده شناسایی شده که از مهمترین آنها می‌توان به عقاب طلایی، دلیجه، کبک، تیهو، باقرقره شکم سفید، هوبره، کوکو، زاغ بور و زاغ نوک زرد اشاره کرد. منطقه حفاظت شده کوه بافق که قدیمی‌ترین سایت پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی محسوب می‌شود، از سوی برنامه عمران سازمان ملل متحد(UNDP) برای قلاده‌گذاری و ردیابی یوزپلنگ آسیایی انتخاب شد تا از این طریق مطالعات رفتارشناسی و زیستگاهی یوزپلنگ ارتقا یابد
تأکید بر توسعه پایدار
اما در پاسخ به منتقدانی که می‌گویند گروه محیط‌زیست همشهری چرا با توسعه مخالف است، باید گفت نه تنها گروه محیط‌زیست همشهری که هیچ طرفدار محیط‌زیستی با توسعه مخالف نیست بلکه بر آن پای می‌فشارد؛ با این توضیح که طرفداران محیط‌زیست بنا به تعاریف بین‌المللی معتقدند فعالیت‌های عمرانی زمانی توسعه محسوب می‌شود که منطبق با معیارهای زیست‌محیطی باشد و به محیط‌زیست و منابع پایه کشور آسیبی نرساند. از نگاه این افراد محیط‌زیست اولویت اول است؛ درحالی‌که به اعتقاد برخی متولیان طرح‌های عمرانی، آنچه مهم است اجرای طرح مورد نظر است اما اینکه اجرای طرح تا چه اندازه باعث تخریب محیط‌زیست می‌شود برای آنها اهمیتی ندارد. عبور جاده از منطقه حفاظت‌شده بافق (جاده گزوئیه) نمونه‌ای از این شیوه نگرش در اجرای طرح‌های عمرانی است
نابودی حیات وحش منطقه
جاده گزوئیه در منطقه حفاظت‌شده بافق در صورت احداث از پرتردد‌ترین مسیر یوزپلنگ عبور خواهد کرد و در نتیجه باعث مختل‌شدن امنیت این زیستگاه و نابودی حیات وحش در کوتاه مدت می‌شود
این جاده علاوه بر قطعه قطعه کردن زیستگاه‌ها، باعث سهولت دسترسی شکارچیان و متخلفان به قلب منطقه می‌شود که نتیجه آن افزایش شکار غیرمجاز خواهد بود، به‌خصوص آنکه این منطقه مانند سایر مناطق حفاظت‌شده با کمبود محیط‌بان مواجه است. براساس آنچه گفته شد شایسته است به جای ساخت جاده گزوئیه، از گزینه‌های دیگری که مورد تایید کارشناسان محیط‌زیست است استفاده شود. نخستین گزینه، بهسازی راه موجود با حذف پیچ‌ها و ایجاد باند رفت و برگشت مجزاست که در صورت اجرای این گزینه هم از طول مسیر 76 کیلومتری فعلی کاسته می‌شود و هم ضریب امنیت جاده افزایش می‌یابد
علاوه‌براین، دهستان کوشک و معادن فسفات اسفوردی هم از این جاده بهره‌مند می‌شوند. درحالی‌که ساخت جاده گزوئیه فقط مسیر دهستان سبزدشت به بافق را کوتاه می‌کند اما در طول مسیر، برای هیچ روستایی دسترسی ایجاد نمی‌کند. گزینه دوم، جاده سیروس‌آباد است. این جاده قدیمی که دسترسی از بافق به منطقه سبزدشت را ممکن می‌سازد در حال حاضر به شکل یک جاده خاکی، بخشی از مرز شمالی منطقه حفاظت شده کوه بافق را دربرمی‌گیرد
این مسیر نسبت به جاده فعلی 14 کیلومتر کوتاه‌تر است. گزینه سوم، ساخت جاده از سبزدشت به شادکام یا قطرم است. این مسیر نیز از داخل منطقه حفاظت شده عبور می‌کند اما خسارات احداث این جاده نسبت به جاده گزوئیه کمتر است زیرا با ساخت این جاده، زیستگاه‌های باارزش کمتری آسیب می‌بیند، به‌خصوص که در احداث این جاده در بخش کوهستانی، ساخت تونل پیش‌بینی شده که باعث کاهش خطر برخورد حیات وحش با وسایل‌نقلیه عبوری می‌شود. صرف‌نظر از آنچه گفته شد منطقه حفاظت شده کوه بافق، یکی از بی‌نظیرترین زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی محسوب می‌شود؛ حیوانی که از مدت‌ها پیش به سمبل و نماد حیات وحش ایران تبدیل شده است
بر این اساس، از مسئولان ارشد نظام انتظار می‌رود اجازه ندهند مهمترین زیستگاه نماد حیات‌وحش کشور، قربانی برخی منافع فردی و گروهی شود.
___________________
