دیده بان حقوق حیوانات ایران: وجود گونه اي جانور آبزي در معرض انقراض كه به دليل قدمت ۲۲۰ ميليون ساله از آن به عنوان «فسيل زنده» و قديمي ترين گونه جانوري زمين ياد مي شود براي نخستين بار در ايران در آبگيرهاي فصلي استان آذربايجان غربي گزارش شد.عضو هیأت علمی گروه بیولوژی دریا، دانشکده منابع طبیعی تربیت مدرس درباره شناسایی این گونه جانوری جالب به ایسنا، گفت: جانور شناسایی شده نوعی سخت‌پوست آبشش پا از جنس Triops گونه cancriformis است.
قدمت گونه اروپایی Triops cancriformis بالغ بر ۲۲۰ میلیون سال بوده و هم نوع فسیل‌های زمانی «تریاسیک» است؛ بنابراین برخی معتقدند که قدیمی‌ترین گونه جانور روی زمین است و به عنوان فسیل زنده شناخته می‌شود.پروفسور «راجرز» نشان داد كه گونه اين آبزي cancriformis است كه نتايج اين تحقيق در جولاي سال ۲۰۰۵ در ششمين كنگره بين المللي سخت پوستان در گلاسگو ارائه شد.
وي خاطرنشان كرد: از ميان سخت پوستان آبشش پاي (Branchiopoda) آب شيرين، افراد متعلق به راسته Notostraca به طور عموم ميگوي بچه وزغي (Tadpole Shrimp) ناميده مي شوند زيرا ظاهراً شبيه لارو قورباغه هستند. از نظر اندازه متفاوت بوده و ۱ تا ۵ سانتيمتر طول دارند. سپر پشتي آنها كه به شكل نعل اسبي است كاراپاس ناميده مي شود. به گفته وي، Triops ( سه چشم ) در همه قاره ها به جز قطب جنوب يافت مي شود. اين آبزيان در حوضچه هاي فصلي كه در تابستان كاملاً خشك مي شوند زيست مي كنند و با رشد سريعي كه دارند، قادرند در مدت دو، سه هفته از تخم به موجود بالغ تبديل شوند. در طول مرحله خشكي زيستگاه، بقا در اين آبزيان در گرو توليد تخم هاي در حال استراحت (cyst) است، كه در مقابل خشكي تا فصل باراني آينده مقاومت مي كنند.
دكتر خدابنده با بيان اين كه تخم هاي Triops مي توانند براي مدت ۲۰ سال يا بيشتر در حالت غير فعال باقي بمانند، به ايسنا گفت: امروزه بسياري از اشكال Triops در كاليفرنيا آفت مزارع برنج محسوب مي شوند. اگر چه كشاورزان ژاپني از آن ها در بارور سازي زمين هاي كشاورزي و همچنين در كنترل علف هاي هرز در مزارع برنج استفاده مي كنند. ضمناً از اين سخت پوست در كنترل بيولوژيك پشه مالاريا نيز استفاده مي شود.
وي اضافه كرد: جنس Triops شامل چهار گونه است كه از ميان آنها قدمت گونه اروپايي Triops cancriformis بيشتر بوده و به عنوان فسيل زنده شناخته مي شود. زيستگاه اصلي اين گونه اروپاست و حضورش در ساير كشورهاي آسيايي غير از هند، ژاپن و روسيه گزارش نشده بود كه مطالعه انجام شده حاكي از حضور اين گونه در ايران است.
عضو هيأت علمي گروه بيولوژي دانشكده منابع طبيعي و علوم دريايي دانشگاه تربيت مدرس در پايان با بيان اين كه وجود موجودات تا ۵ سانتيمتر طول بيان كننده مساعد بودن محيط براي اين گونه است، به ايسنا گفت: با نظر به در معرض انقراض بودن اين گونه و نداشتن اطلاعات بيولوژيك آن در اين منطقه نياز به انجام مطالعات جامع روي اين فسيل زنده احساس مي شود