دیده‌بان حقوق حیوانات

نویسنده: تحریریه

  • قاچاق سنجاب؛ تجارت تازه سوداگران حیات وحش ایران

    مهر نوشت:

    بازار قاچاق حیوانات وحشی در تهران این روزها اسارتگاه سنجابهای ظریف و کوچکی است که با تخریب زیستگاههایشان در بلوط زاران زاگرس به دام سوداگران حیات وحش افتاده و از جنگلهای لرستان و کردستان به تهران و دیگر شهرهای ایران قاچاق می شوند.

    به گزارش خبرنگار مهر، با وجود اینکه شدت یافتن تخریب زیستگاههای سنجاب ایرانی در میان بلوط زاران زاگرس اصلی ترین عامل کاهش جمعیت این گونه محسوب می شود اما شکل گیری باندهای مخوف قاچاق حیوانات وحشی و شکار غیر مجاز تبدیل به تهدیدی ویرانگر برای نسل این جونده ی تیزپا و پرجنب و جوش شده است.

    شکار و زنده گیری سنجابها در جنگلهای بلوط زار زاگرس همراه با به آتش کشیدن زیستگاههایشان حادثه ای ناگوار است که این روزها نگرانی علاقمندان به طبیعت و محیط زیست کشور را به همراه داشته است.

    این روزها برخی میادین شهرهایی مانند تهران محل تجمع فروشندگان وحوشی است که از طبیعت به شکلهای گوناگون زنده گیری شده و در قفسهای آهنی برای فروش به معرض دید تماشاگران گذاشته شده است.

    از سویی تمایل به نگهداری حیوانات در منزل طی سالهای اخیر به دلیل زیبایی و یا هر نوع جذابیت دیگر به عنوان یک فرهنگ غلط و طبیعت ستیزانه در میان مردم رواج یافته است به طوری که به دلیل فقر فرهنگی و نبود آموزشهای همگانی حیات گونه های مختلف جانوری در معرض تهدید است.

    در این میان سنجاب ایرانی در جنگلهای بلوط زاگرس هدف گروهی از قاچاقچیان سودجو قرار گرفته و بیرحمانه سر از بازارهای نحس شهرهای بزرگ درآورده است. اغلب این سنجابها از کوهستانهای لرستان و کردستان زنده گیری و به شکلهای قاچاق از بازارهای تهران سر در می آورند.

    اسماعیل کهرم متخصص محیط زیست در این باره معتقد است: اگر ماموران سازمان حفاظت محیط زیست سری به خیابان مولوی و یا خانه های پشت چهار راه مولوی بزنند متوجه مخفی شدن فروشندگان غیرمجاز حیات وحشی خواهند شد که هزاران گونه جانوری را در قفس نگه داری و با قیمتهای مختلف به فروش می رسانند.

    به عقیده وی، سازمان محیط زیست ایران در خواب است که چنین بی رحمانه و برخلاف قانون قاچاقچیان حیوانات وحشی و سوداگران طبیعت ستیز، زندگی وحوش را به خطر انداخته و برای نمونه حیات گونه سنجاب ایرانی را با زنده گیری و تخریب زیستگاه و البته استفاده از شیوه های مبتکرانه به دام می اندازند.

    این استاد دانشگاه اضافه می کند: گونه های مختلف جانوران وحشی به سادگی در بازارهای تهران و اصفهان و دیگر شهرها دست به دست می شود و کسی نیست که با این خیانت آشکار به محیط زیست مبارزه کند.

    او معتقد است: جنگل زاران بلوط زاگرس مدیون شیطنت سنجاب ایرانی است چرا که سنجاب با پنهان کردن دانه های بلوط در خاک برای ایجاد ذخیره غذایی فرصت رشد درختان بلوط را در طی سالیان سال فراهم کرده است. سنجاب فراموش می کند دانه های بلوط پنهان شده را پیدا کند و این فرصتی است تا جنگلهای زاگرس از میان کوهساران پر شکوه سر برآوردند.

    به استناد دیدگاههای دکتر کهرم، سنجابها تمام درختان بلوط را کاشته اند ولی امروز سوداگران مرگ و قاچاقچیان بی شرم حیات وحش با به آتش کشیدن زیستگاهشان و خشکاندن درختان بلوط و با پهن کردن دامهای مخوف سنجابهای تیزپا را به دام می کشند.

    هومان خاکپور فعال محیط زیست و متخصص منابع طبیعی نیز در این باره معتقد است: بعد از آنکه قاچاقچیان حیوانات گونه هایی مانند سنجاب زاگرس را زنده گیری می کنند برای انتقال آن به شهرهای مانند تهران آنها را در صندوقهایی مخفی می کنند که به دلیل نبود اکسیژن بسیاری از آنها تلف می شود.

    وی می افزاید: سنجابها گونه های خاص و ویژه هستند، از میوه، جوانه ها، برگ و پوست درختان بلوط تغذیه می کنند  و در محدوده ی جنگلهای زاگرس – بلوط غرب – که از آذربایجان غربی شروع شده و تا بخشی از استان فارس ادامه می یابد پراکنش دارند.

    خاکپور می گوید: سنجابها با مدفون کردن میوه های بلوط در زیر خاک نقش بسزایی در زادآوری طبیعی جنگلهای بلوط دارند اما با رشد فرهنگ غلط نگهداری از این حیوان به عنوان حیوان خانگی، جمعیت این حیوان مفید و کارنده بذر بلوط در طبیعت کاهش یافته و تجدید حیات طبیعی جنگلهای بلوط غرب با خطر مواجه می شود.

    وی تاکید دارد: به دلیل اینکه سنجابها درختان بلند و کهنسال را به درختان کوتاه و پر شاخ و برگ ترجیح می دهند باندهای شکار و قاچاق – عمدتا در استانهای لرستان و کردستان – برای به دام انداختن آنها با روشن کردن آتش در زیر این درختان بلوط، سنجابها را مجبور به پریدن و اسارت در درون کیسه های از پیش تدارک دیده می کنند و تجارت کثیفی را در بازار تهران راه می اندازند.

    به گفته وی، این افراد ناآگاهانه نسل این حیوان را در معرض خطر انقراض قرار داده و حیات جنگلهای بلوط غرب را – از نظر زادآوری و تجدید حیات طبیعی و همچنین خطر بروز آتش سوزی در جنگلها به مخاطره می اندازند.

  • آتش خاموش نشدنی بلوط زاران زاگرس/ ثبت 569 حریق در جنگلهای مریوان

    مهر نوشت:

    گستردگی آتش سوزی در جنگلهای بلوط زار غرب ایران به اندازه ای شدت یافته که 30 سازمان غیردولتی با ارائه گزارشهای مستند از آتش سوزیهای پی در پی از رسانه ها، مجلس و دولت خواستند برای جلوگیری از تخریب بیش از پیش این ذخیرگاههای طبیعی وارد عمل شوند.

    به گزارش خبرنگار مهر، با ادامه آتش سوزی در جنگلهای غرب ایران به خصوص در استانهای کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد و لرستان فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگلها مراتع و آبخیز داری ایران در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: تغییرات اقلیمی و افزایش گرمایش زمین تاثیر زیادی بر ایجاد بحران در جنگلهای غرب کشور داشته است به طوری که گرم شدن کره زمین تمامی مناطق جهان را متاثر کرده است.

    وی با بیان اینکه اقلیم دنیا در حال تغییر است و آتش سوزی در تمام جهان به شیوه ای باور نکردنی گسترش یافته تصریح کرد: برای نمونه آتش سوزی در جنگلهای روسیه برای چندین روز زندگی در مسکو را مختل کرد و در بسیاری دیگر از مناطق دنیا این حادثه به شکل جدی رخ داده است.

    تقی ایروانی در پاسخ به اینکه آیا این آتش سوزیها که از سوی حفاظت سازمان جنگلها در ماههای قبل پیش بینی شده بود، قابل مهار و کنترل نبوده اند تصریح کرد: پیش بینی ما این بود که وضعیت از این که هست بحرانی تر شود ولی باید دلایل متعدد این آتش سوزیها بررسی شود.

    جنگلهای مریوان در آتش

    در آخرین مورد این گزارشها که در روز 9 آبان به خبرگزاری مهر ارائه شده بیش از 569 مورد آتش سوزی تنها در جنگلهای مریوان و سروآباد کردستان گزارش شده است.

    با این حال دبیر انجمن محیط زیستی “سبز چیا” در مریوان با استمداد از رسانه ها و نمایندگان مردم در دولت و مجلس خواست به جنگلهای زاگرس به طور جدی توجه کنند.

    وی به خبرنگار مهر گفت: از سال 86 آتش سوزی به شکلی سازمان یافته و تصاعدی در کردستان به خصوص شهر مریوان در حال گسترش است و این گمان را در ذهن متبادر می کند که تعمدی در کار است و دستهایی به عمد جنگلها را به آتش می کشند.

    قادری با اشاره به ثبت بیش از 569  مورد آتش سوزی تا شب یکشنبه 9 آبان ماه در این منطقه اظهار داشت: هزاران هکتار از جنگلهای زاداور بلوط از اواخر خرداد تا امروز طعمه حریق شده که تمهیداتی برای کنترل و مهار آن اندیشیده نشده و هر روز شاهد این آتش سوزی ها هستیم.

    این فعال محیط زیست در کردستان تاکید کرد: آتش سوزی ها در بلوط زاران منطقه به حدی است که قاچاقچیان گونه های بی نظیر حیات وحش مثل سنجابها، به راحتی روزانه تعداد زیادی از آنها را شکار و به شهرهایی مانند تهران قاچاق می کنند و این بزرگترین خطر برای نابودی جنگلهای بلوط است.

    وی اضافه کرد: بلوط های زاداور به حدی به سنجابهای وابسته است که قابل تصور نیست و با کاهش جمعیت جنگلها و سنجابها باید فاتحه جنگلهای کهنسال زاگرسی را خواند به طوری که آمارهای غیر رسمی از مرگ نزدیک به 35 هزار هکتار بلوط در مریوان حکایت دارد.

    همچنین فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگها تاکید کرد: تعمدی در ایجاد آتش سوزی نیست ولی نمی توان حضور قاچاقچیان سنجاب و گونه های وحشی را منکر شد که با آتش زدن جنگلها به سودای تجارت حیات وحش اشتغال دارند.

    حیات وحش جنگلهای زاگرس در معرض تهدید آتش

    به باور وی، شکل گیری ستاد حوادث غیر مترقبه در استان کردستان درک این وضعیت را نشان می دهد و برگزاری مانورهای متعدد در منطقه راهی برای کم هزینه تر کردن چالشها و عبور از مشکلاتی مانند آتش سوزی در این مناطق است.

    تقی ایروانی افزود: در برابر بحران نمی توان ایستادگی کرد ولی می توان از شدت آسیبها کاست و شدت آن را کم کرد. امسال سال پر کاری را داشتیم و مشکلات بسیاری نیز در مناطق غربی کشور بوجود آمده که تنها توانسته ایم آتش سوزی ها را در سطح مهار کنیم.

    وی با اشاره به نیاز یگان حفاظت به تجهیزات هوایی بیشتر در مناطق با تخریب بالا و احتمال آتش سوزی گفت: دنبال جذب اعتبار برای تجهیز خود به سیستمهای روز و امکاناتی مانند هواپیماهای مخصوص مهار آتش سوزی هستیم.

    دبیر انجمن غیر دولتی شوکا در کرمانشاه نیز با تاکید بر شدت آتش سوزی در جنگلهای شهرستان پاوه خواهان حمایت بیشتر دستگاههای دولتی برای ریشه یابی علت آتش سوزی شد و به خبرنگار مهر گفت: در طول تابستان بارها و بارها آتش سوزی در مناطق مختلف این شهرستان گزارش شده  که بخش وسیعی از جنگلهای بلوط را به کام مرگ برده است.

    امیر خسروزاده تاکید کرد: مردم محلی معتقدند تعمدی در آتش سوزی وجود دارد اما باید این مسئله از سوی متخصصان و مدیران کلان رسیدگی تا دست سودجویان نیز کوتاه شود.

    وی به منطقه حفاظت شده لوزین و مرخیل در کرمانشاه اشاره کرد و افزود: این منطقه بکر و دست نخورده است و یکی مهمترین پناهگاههای حیات وحش در کرمانشاه است که طعمه حریق می شود و مهمترین زیستگاه شوکا به عنوان کوچکترین گوزن ایرانی است که نام موسسه ما نیز از این گونه گرفته شده است.

    خسرو زاده تاکید کرد: برای خاموش کردن آتشی که معلوم نیست به چه بهانه ای به جان جنگلهای بلوط زاگرس افتاده است باید بالگرد از تهران بیاید که زمان زیادی طول می کشد و گاهی هم اینقدر بی توجهی می شود که دیگر ناامید می شویم.

    به نظر می رسد توجه به سلامت بلوط زاران زاگرس به عنانوان سدی مخملین در برابر جریانهای هوایی و طوفانهای گرد و غبار از غرب به فلات مرکزی ایران، دیگر یک ضرورت ملی شده است چرا که با به خطر افتادن زیستگاهها و ذخیرگاههای بلوط در زاگرس احتمال تغییرات جدی در ساختار اکولوژیک منطقه و مناطق مرکزی ایران بوجود می آید چنانچه در این باره متخصصان محیط زیست بارها نسبت به تغییر ماهیت زاگرس هشدار داده اند.

    با این همه فعالیت سازمانهای غیر دولتی محیط زیست در مناطق آسیب دیده زاگرس به اندازه ای اهمیت دارد که می توان آنها را به عنوان آخرین سنگرداران تنوع زیستی و حیات در زاگرس بزرگ مورد توجه و حمایت قرار داد.

    این سازمانهای مردم نهاد در بیانیه ای مشترک با امضای”انجمن های زیست محیطی غرب و جنوب غرب ایران” در رابطه با بحران آتش سوزی جنگل های زاگرس، خواستار بررسی دقیق علل آتش سوزی و ارائه راهکار برای مقابله با این معضل خسارت بار شدند.

  • یوز هنوز به پشت سرش نگاه می کند

    مهر نوشت:

    یوزپلنگ

    زیستگاه های ده گانه یوز پلنگ آسیایی در قلب ایران، آخرین ایستگاه حیات این گونه در معرض خطر است که با مدیریت پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی تلاش شده این گربه زیبا و دلفریب از انقراض نجات یابد، گربه ای که هنوز هم به حمایت و حفاظت نیاز دارد.

    به گزارش خبرنگار مهر، امروزه جدا از اینکه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی(Cheetah Asian) وظیفه ای ملی محسوب می  شود حفظ این گونه به عنوان راس هرم حیات وحش در ایران برای اغلب جانورشناسان و کارشناسان حیات وحش دنیا بسیار اهمیت دارد و برای موفقیت این پروژه تلاش می کنند.

    یوزپلنگ آسیایی با ظرافت و چابکی اش دل بسیاری از علاقمندان به حیات وحش را ربوده است. گونه ای که به دلیل شباهتش به پلنگ مانند خود این گونه اغلب مورد هجوم انسان قرار گرفته و نسلش در آستانه انقراض قرار گرفته است. با این حال بسیاری چشم به زیستگاههای یوز در ایران دوخته اند، زیستگاههایی که تا امروز به سختی توانسته اند یوزپلنگ تیزپا را در خود محافظت کنند.

    با این حال همایش علمی آموزشی بررسی عملکرد مسولان و محیط بانان زیستگاههای ده گانه یوزپلنگ آسیایی در کشور، بسیاری از محیط بانان عاشق را به پناهگاه حیات وحش عباس آباد نائین در نزدیکی معدن دو هزار و پانصد ساله سرب نخیلو کشاند تا بهانه ای برای تبادل اطلاعات و ارائه گزارش از آخرین تلاشها برای نجات یوز آسیایی از چنگال انقراض باشد.

    در طول این همایش دائم به این فکر می کنم که” یوزپلنگ ایرانی که در تصاویر پخش شده با هیجان ترس به پشت سرش نگاه می کند از ما چه می خواهد؟ آیا از ما می خواهد مراقبش باشیم؟ این موضوع را در قالب یک پرسش در طول همایش از خودم و کارشناسان و محیط بانان می پرسم: چرا یوز به پشت سرش نگاه می کند؟”

    پناهگاه حیات وحش عباس آباد یکی از زیستگاههای یوز آسیایی است که حالا دیگر ایرانی خوانده می شود. این پناهگاه محلی برای برداشت سرب و نقره در صدها سال پیش بوده است. زیستگاهی که به رغم شناخته شده بودن معدن سرب در روستایی که پوشش درختانش حوسمان را به منطقه ای گرمسیری معطوف می کند، همچنان در دل کویرهای مسطح محل زندگی یوز پلنگ است و یوز در آن به آرامی می جهد.
    روستای نخیلو در نزدیکی کویر طبس و در دل کویرهای عباس آباد نائین در جوار معدنی باستانی واقع است. سبزی درختان خرما در ابتدای ورود متوجه مان می کند که اینجا آبادانی و رونق وجود دارد. با اینکه معدن سرب نخیلو بهانه ای برای حیات سالیان سال انسان در این زیستگاه حیات وحش بوده اما با این همه هیچ آسیبی به محیط زیست و گونه های وحشی منطقه وارد نشده است. با این حال نخیلیو از جمعیت روستا نشین آرام آرام تهی شده است.
    نخلهای دهکده نخلک با ظاهری تکیده در دامنه رشته کوهی روئیده در دل کویر عباس آباد نائین مثل تمامی نخلهای ایران محجوب و سربزیرند و ظاهرا به دلیل مشکلات آب و آلودگیهای دیگر جز هشتاد کارگر معدن، کسی در روستا نمانده است.

    جورابچیان رئیس پروژه یوز ایرانی که مانند هیمشه جدی ترین عضو این همایش ویژه است، برنامه ها را مدیریت می کند. طبق همه برنامه ها قران و سرود ایران نواخته می شود. همه ایستاده اند با لباسهای سبزی که نشانه هایی از حفاظت از محیط زیست ایران را بر خود دارد.

    علیرضا جورابچیان مدیر ملی پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی

    او آرام و به نجوا می گوید: “برای حفاظت از یوز باید عاشق بود. با وجود تمامی مشکلات و مشقتهای کار و درآمد کم و نبود امکانات باید عاشق بود تا بتوان در دل این کویرها از یوز پلنگ به عنوان میراثی ملی محافظت کرد.”
    نماهنگی که در آن رهبر معظم انقلاب از مضرات تخریب محیط زیست حرف می زند پخش می شود. ایشان می فرمایند:” ضربه به محیط زیست گاهی غیر قابل جبران است. اسلام هم بر محیط زیست تاکید کرده است. چیزی است که امروز دنیا به آن دست یافته جزو تعالیم اسلام است.”

    مدیر ملی پروژه بین المللی مثل یوز پلنگی که حواسش به همه جا هست، در گوشم می گوید: “مدیریت بهتر پروژه یوز تنها با حضو محیط بانان چابک و باهوش امکانپذیر است و برای این اصل باید به موفقیت در حفظ زیستگاهها به عنوان اولویت اصلی نگاه کرد چرا که یوز تنها زمانی می تواند دوام بیاورد که زیستگاههای بی خطر داشته باشد.”

    نماهنگ با صبحتهای بزرگان نظام پایان می یابد. پخش تصاویر دلفریب از یوزپلنگ مرا از شنیدن و نوشتن حرفهای جورابچیان باز می دارد. یوز حیوانی زیبا جسور، هوشیار اما در معرض خطر…، این پیغامی است که بعد از مشاهده هر باره یوز در ذهنم سوت می کشد.

    جورابچیان رئیس مو سفید شده پروژه حفاظت از یوز پلنگ آسیایی میکروفنش را روشن می کند. از ذیق وقت حرف می زند چیزی که به عقیده او در حیات یوزپلنگ هم بی تاثیر نیست. او با شتاب از همه می خواهد در زمان دقت کنند و مدیرعامل معدن سرب نخلک را که میزبانی ما در دل کویر را عهده دار شده، دعوت به صبحت می کند.

    حسینی از وظیفه اش برای حفاظت از محیط زیست و خدمت به حیات وحش حرف می زند. می گوید “این وظیفه ای ملی و شرعی است برایش.” کوتاه از علاقه اش به ادامه حیات یوزپلنگ در منطقه عباس آباد و در جوار معدن سرب نخلک سخن می گوید.

    در نشستهای تخصصی تلاش شده مسئولان محلی مثل بخشدار و فرماندار و مدیران داخلی به صحنه کشیده شوند تا ضرورت حیات یوز و دیگر گونه های زیستی برای حفظ تنوع زیستی و حیات در مناطق را بیشتر درک کنند.

    در این باره بخشدار انارک که تمام وقت همایش را با محیط بانان و کارشناسان حیات وحش همراهی می کند می گوید، می خواهد به نمایندگی از فرمانداری حرف بزند و از همه برای نجات محیط زیست تشکر کند.
    او از نگهبانان واقعی محیط زیست تشکر می کند و حامل پیام ایزدی، فرماندار نائین و حسنی نماینده مردم نائین در مجلس شورای اسلامی است که به عقیده بخشدار همه از حامیان محیط زیست هستند.
    عزیزی می افزاید: دو سال پیش بخش خور و بیاباناک به شهرستان اضافه شده است. نائین و خور و بیابانک در محیط زیست فعالیت جدی دارند. منطقه عباس آباد در دور سوم سفر به پناهگاه حیات وحش ارتقا یافته و این نشان می دهد خطه کویر برای حیات از حساسیت بالایی برخوردار است.
    منطقه عباس آباد نائین، یکی از زیستگاههای یوزپلنگ آسیایی

    همچنین مدیرکل محیط زیست استان اصفهان از تدبیر مدیر پروژه بین المللی تمجید می کند و معتقد است برای هماهنگی و همدلی بدنه سازمان و پروژه، باید پروژه حفاظتی یوز را همراهی کرد.

    احمدرضا لاهیجان زاده تاکید کرد: عرصه 6 و نیم میلیون هکتاری حفاظت از یوز را باید خارج از همه مسائل استانی و مرزها و  بخش بندیهای سازمانی دید و باید یوز را به یک چشم دید. چنانچه برایند این ماجرا نشان دهنده پیش روی پروژه یوز است.

    وی اضافه کرد: دو پروژه بین المللی در اصفهان در حال اجرا است که یکی حمایت از زاگرس مرکزی و پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی است. زاگرس به شدت به منطقه یوز نشین وابسته است. چهل درصد آب کشور در منطقه زاکرس تامین می شود و پوشش گیاهی بالای هزار و صد نوع شناسایی شده و این نقطه روبروی کویر است و تفاوت اقلیم و تنوع زیستی و زیستگاهی در اصفهان را نشان می دهد.

    وی اضافه کرد: تنوع زیستی و به خصوص تنوع گونه های حیات وحش در این منطقه کم نظیر است. در مناطق چهار گانه تعداد حیات وحش به 27 هزار در آهو، کل و بز و قوچ و میش رسیده که این روند، نوعی تصاعد رو به بالا را نشان می دهد.

    لاهیجان زاده همچنین به بحث خشکسالی در استانها اشاره کرد و خطاب به محیط بانان از سراسر کشور گفت: بعضی استانها با مشکل خشکسالی مواجه اند. این مسئله هم تهدید است هم فرصتی برای استانها که استفاده کنند.
    وی افزود: در بحث تغییرات اقلیمی تغییر برگشت پذیر نیست و مثل گذشته حداقل در 50 سال آینده باید از فکر بازگشت و ایجاد حالتی نرمال بیرون شویم و در فکر جبران کمبود آب در مناطق باشیم. برای همین منظور رقم یک میلیارد و صد میلیون تومان از اعتبارات خشکسالی برای استان در نظر گرفته شده است. این رقم صرف خرید تجهیزات نشده است. چون سال بعد همین مشکلات وجود دارد بنابراین روی زیستگاهها کار کردیم.

    مدیرکل محیط زیست اصفهان اضافه کرد: در سال 86 و ابتدای سال 87 به دلیل خشکسالی 30 میلیون تومان علوفه برای حیات وحش خریداری شد اما دیدیم فایده ای ندارد، چاه زدیم و اعتبار گرفتیم و کشت آبیاری قطره ای را ایجاد کردیم و نزدیک به 25 تن علوفه مازاد داشتیم که 10 تن آن را برای استان فارس فرستادیم.

    علیرضا جورابچیان که رئیس کارگاه تبادل اطلاعات محیط بانان و مدیران مناطق دهگانه حفاظت از یوزپلنگ را به عهده داشت از رئیس پروژه ها خواست گزارش خود را ارائه کنند و در این زمینه به خود استرسی راه ندهند چرا که هدف از این همایش ایجاد زمینه برای خودباوری برای ارئه توانایی خود در حفظ گونه ها و مدیریت صحیح یوزپلنگ آسیایی است.
    او پیش از آنکه آنها سخن بگویند، به من می گوید که جواب پرسشم را در اختیار دارد اما ابتدا می خواهد نظر دیگران را بپرسد. در کنفرانس، پرسشی که ذهنم را درگیر کرده بود را با میهمانان در میان می گذارد: “چرا یوزپلنگ هنوز به پشت سرش نگاه می کند؟”

    ……………..
    ادامه دارد

  • آموزش خرس های پاندا برای مسابقات گوانگجو

    مهر نوشت:

    تربیت کنندگان با تجربه شش خرس پاندا متولد 2009 را برای حضور در برنامه های نمایشی مسابقات آسیایی گوانگجو ماه آینده چین آماده می کنند.

    پاندا

    عکس/ شینهوا – خبرگزاری مهر

  • مراقب باشیم سایه همای سعادت از سرمان نرود

    مهر نوشت:

    هما پرنده داستانها و اساطیر باستانی ایران که عمرش به قدمت تاریخ این مرز و بوم است به دلیل وقوع حوادث طبیعی و انسانی متعدد، زیستگاه خود را در کوهستانهای غربی زاگرس از دست داده به طوری که متخصصان حیات وحش نگران انزوای کامل این گونه نادر هستند.

    به گزارش خبرنگار مهر، هما مرغ مهاجری است که کمتر شکار می شود ولی به استناد گفته های یک متخصص حیات وحش، حیات این گونه در زیستگاههای ایران چندان مطلوب نیست. دکتر منصور جمشیدی با اشاره به اینکه هیچ مطالعه ای در سالهای گذشته و حال، روی این گونه اساطیری نشده به خبرنگار مهر گفت: با اینکه نام هما در تاریخ و ادبیات ایران به وفور آمده اما این پرنده بومی ایران نیست و گونه ای مهاجر محسوب می شود.

    این کارشناس و متخصص پرنده شناسی هما را جزو پرندگان بالای زنجیره غذایی در طبیعت دانست و افزود: هما به طور مستقیم از بین نمی رود چون کمتر شکار می شود اما با شکار بی رویه برخی پرندگان که زنجیره غذایی این گونه محسوب می شوند و همین طور تخریب زیستگاهها در ایران، حیاتش در معرض خطر قرار می گیرد.

    بسیاری از ایرانیان هما را یکی از گونه‌های طبیعت ایران می دانند که در منطقه البرز مرکزی پرنده ای بومی محسوب می‌شود اما دکتر منصوری معتقد است با اینکه هما در مناطقی از ایران مانند کوهستانهای زاگرس غربی و جنوب غربی و همین طور یکی از جزایر نه گانه دریاچه ارومیه زادآوری کرده اما هرگز بومی ایران محسوب نمی شود و بومی ارتفاعات آلپ در اروپای شمالی است.

    این گونه کم نظیر به گفته مقامات سازمانهای نظارتی و گروههای فعال محیط زیستی در معرض انقراض قرار دارد چرا که مشاهده آن سال به سال در مناطق مختلف کمتر شده است، با این حال بسیاری از متخصصان معتقدند وجود این نوع پرندگان در هر منطقه ای نشانه سلامت زیست محیطی آن منطقه است.

    هما پرنده ای شکاری است که بیشتر به یک شاهین عظیم شباهت دارد. طرح مشخص بدن در حال پرواز، این پرنده را از سایر پرندگان متمایز می کند. بدنی به طول یک متر یا کمی بیشتر دارد، بالهایش دراز، کم‌عرض و زاویه‌دار است و دمی بلند، لوزی شکل و تیره رنگ دارد.

    سطح پشتی، بالها و دم آن سیاه مایل به خاکستری و سرش به طور کلی نخودی رنگ است. اطراف چشم و ناحیه پس منقار سیاه رنگ است که به یک دسته موی سیاه ریش مانند در زیر منقار منتهی می‌ شود. سطح شکمی نارنجی مایل به زرد و ناحیه سینه به طور واضح نارنجی رنگ است که با بالهای تیره تضاد خاصی را نشان می‌‌دهد.

    هما از پرندگان شکاری دیگر فعال‌تر و معمولا تک‌زی است و بیشتر در کوهستانهای مرتفع و دورافتاده زندگی می‌کند و در غارهای مشرف به پرتگاه‌ها آشیانه می‌سازد. از زیستگا‌ه‌های مهم این گونه زیستی، پارک ملی لار و بمو و منطقه حفاظت شده دنا است.

    جمشید منصوری در ادامه می گوید: به دلیل وقوع جنگ در دهه های گذشته و نا امن بودن مناطق کوهستانی غرب زاگرس به خصوص در کردستان و تداوم بمباران و ایجاد سر و صداهای مهیب، هما زیستگاه خود در این مناطق از دست داده است. با این حال وضعیتش به نسبت گونه های دیگر بهتر است چون در ارتفاعات بالا و دور از خطر زندگی می کند.

    این کارشناس محیط زیست تاکید کرد: آلودگی و تخریب زیستگاهها تولید مثل هما را متوقف می کند و می تواند باعث کاهش جمعیت آن شود اگرچه به نسبت گونه های دیگر پرندگان، جمعیت کم هما دلیل بر وضعیت نگران کننده آن نیست چرا که این پرنده تک زی است و اگر برای نمونه بگوییم امسال 200 هزار مرغابی سر سبز به زیستگاه مهاجرت کرده شاید این تعداد کم باشد اما اگر بگوییم تنها 10 پرنده هما به زیستگاه مهاجرت کرده آمار مناسبی است.

    در ادبیات داستانی کهن این مرز و بوم آمده است که هرگاه پادشاهی در می‌گذشته و وارثی برای جانشینی نداشته است، مردم را در میدانی جمع می کردند و همایی را رها می‌کردند. هما بر روی سر یا شانه هر کس که می نشست آن شخص پادشاه آن سرزمین می‌شد!

    اکثر ایرانیان هما را پرنده ای افسانه‌ای و همتای ققنوس می‌دانند. پرنده‌ای که تنها در داستانها و اساطیر باستانی وجود دارد در حالی که هما این روزها هم بر فراز ارتفاعات کشور دیده می شوند اگرچه آرام آرام آسمان از پرواز رویایی و آرامشان تهی می شود.

    با این وجود زرتشتیان ایران در معدود روستاهای مناطق کویری ایران به خوبی با این پرنده آشنایی دارند. آنها بر این باورند  که هرگاه هما به سراغ جسد فردی که بر روی بلندی یا دادگاهی قرار داده شده است بیاید، آن فرد در عالم جاودان سعادتمند خواهد شد. از این رو بود که ایرانیان زرتشتی هما را مرغ سعادت می‌دانستند.

    با این همه و بر خلاف اساطیر و داستان‌ها و باورهای زیبای ایرانی، هما نوعی لاشخور با نام علمی “Gypaetus Barbatus” است. لاشخوری که تنها استخوان و مغز استخوان می‌خورد و یکی از بزرگترین جثه ها را در بین 516 گونه پرنده کنونی ایران دارد. هما در حال حاضر جزو پرندگان حمایت شده ایران است و در لیست قرمز IUCN در رده پرندگان آسیب پذیر قرار دارد.

  • حیواناتی که از انقراض نجات پیدا کرده‌اند

    خبرآنلاین نوشت:

    سازمان ملل متحد، سال 2010 را سال تنوع زیستی نام نهاده تا انسان‌ها در رفتار خود را با طبیعت و دیگر موجودات زنده روی زمین تجدید نظر کنند.
    اگر شما هم مانند جورج تنها، آخرین بازمانده لاک‌پشت‌های گالاپاگوس باشید، آن‌گاه نبود زادوولد یا شبیه‌سازی باعث انقراض نسل شما خواهد شد. به همین دلیل انسان‌ها برای حفظ گونه‌های در حال انقراض قدم برداشته‌اند. موفقیت این تلاش‌ها سبب شده که دوست‌داران محیط زیست در برابر فهرست قرمز گونه‌های در معرض خطر اتحادیه بین‌المللی حفظ طبیعت، فهرستی موسوم به فهرست آبی را ایجاد کنند که گونه‌های نجات پیدا کرده از انقراض را پوشش دهد.
    گزارش تصویری امروز خبرآنلاین به معرفی پنج گونه در معرض انقراض می‌پردازد که با تلاش دوستداران طبیعت موفق شده‌اند از انقراض نجات پیدا کنند.

    راسوی پا سیاه

    راسوی پا سیاه (Black-footed ferret)
    کم‌ترین جمیعت ثبت شده : 18 ماستلا نیگریپس Mustela nigripes یک پستاندار کوچک در آمریکای شمالی است. این حیوانات معمولا از پستانداران کوچک دیگری به نام سگ‌های چمن زار تغذیه می‌کنند. این حیوانات آسیب بسیاری به محصولات کشاورزی وارد می‌کنند و به همین دلیل آژانس‌های دولتی آمریکا برای چند دهه تلاش زیادی برای از بین بردن آن‌ها کردند که این کار باعث شد نسل این حیوانات در معرض انقراض قرار بگیرد. تا دهه 1970 / 1350 تصور می‌شد آن‌ها به طور کامل منقرض شده‌اند. سپس در سال 1981 / 1360 جمعیتی از این حیوانات در ایالت ویومینگ کشف شد. اما جمعیت آن‌ها به دلیل بیماری به سرعت شروع به کم شدن کرد تا این که در سال 1986 / 1365 تعداد آن‌ها به 18 قطعه رسید. به همین دلیل همه این حیوانات گرفته شدند و برای چند سال در اسارت پرورش پیدا کردند و در سال 1991 / 1370 دوباره به حیات وحش بازگردانده شدند. با تلاش‌های صورت گرفته از آن زمان، جمیعت این حیوانات به بیش از 200 قطعه رسیده، اما هنوز هم نسل آن‌ها در معرض انقراض است.

    سوسمار درختی آبی

    سوسمار درختی آبی (Blue iguana)
    کم‌ترین جمیعت ثبت شده : 15 عدد در حیات وحش شاید خنده‌دار باشد که یکی از گونه‌هایی که به شدت در معرض انقراض دارد، طولانی‌ترین عمر را در بین مارمورلک‌های جهان دارد. سن پیرترین گونه از این حیوانات به 67 سال نیز رسیده است. زمانی که طول آ‌ن‌ها با احتساب دم به 1.5 متر می‌رسد، این سوسمارها می‌توانند رنگ پوست خود را از خاکستری استتارشونده به آبی تهدید کننده تغییر دهند تا وجود خود را اعلام کنند. سال‌ها شکار این حیوانات توسط گربه‌ها و سگ‌های شکاری که همراه انسان‌ها به جزایر کارائیب آورده شده بودند، ادامه پیدا کرد، طوری‌که تا سال 2002 / 1381 فقط 15 قطعه از این گونه در حیات وحش باقی بماند. در تلاشی گسترده برای حفظ این حیوان که با نام برنامه احیای سوسمار آبی نام‌گذاری شده بود، صدها عدد از این سوسمارها در اسارت پرورش یافته و سپس در حیات وحش رها شدند. تا سال 2005 / 1384 فقط 25 سوسمار آبی در طبیعت وجود داشت. اما خوشبختانه این سوسمارها باهوش و وقف‌پذیر بودند و در برابر اثرات جانبی ناشی از تولید مثل از یک نژاد مقاومت نشان دادند و به همین دلیل امیدهای زیادی برای نجات نسل آن‌ها وجود دارد.

    کبوتر صورتی

    کبوتر صورتی (Pink pigeon)
    کم‌ترین جمعیت ثبت شده : 10 در جزیره موریس در اقیانوس هند، نادرترین نوع کبوتر در جهان زندگی می‌کند که Nesoenas mayeri نام دارند. با ده‌ها سال تلاش تعداد کبوترهای صورتی به بیش از 350 قطعه رسیده است. طول این کبوتر 38 سانتی‌متر است که برای کبوترها اندازه بزرگی محسوب می‌شود و رنگ‌ پرهای آن هم قابل پیش‌بینی است. مهم‌ترین مشکل این کبوترها از دست دادن محل سکونت طبیعی است که با آورده شدن میمون‌های شکاری به این جزیره، مشکل مسکن حادتر هم شد. تا سال 1990 / 1360 فقط 10 قطعه کبوتر صورتی در جهان باقی مانده بود که همه آن‌ها در درخت‌های یک بیشه کوچک لانه کرده بودند. اما با برنامه‌هایی مانند پرورش این حیوانات در اسارت، بازگرداندن محل زندگی و کنترل شکارچیان تعداد این پرندگان در حال افزایش است، در غیر این صورت نسل این پرندگان منقرض شده بود.

    سار بالی

    سار بالی (Bali starling)
    آخرین جمعیت ثبت شده : 6 بزرگ‌ترین مشکل این پرنده زیبایی آن است. به دلیل ظاهر برجسته و قابل توجه – سفید درخشان به همراه پوست آبی در اطراف چشم و نوک پرهای مشکی در بال‌ها و دم – این حیوان به شدت در تجارت پرندگان قفسی محبوبیت پیدا کرد و به یکی از اهداف شکارچیان غیر قانونی بدل شد. Leucopsar rothschildi فقط در جزیره بالی در اندونزی زندگی می‌کند. در سال 1990 / 1369 جمعیت آن تا 15 قطعه پایین آمد و سپس با تلاش‌های صورت گرفته تعداد آن‌ها به 50 قطعه رسید. اما باز هم به دلیل شکار غیرمجاز در سال 2001 / 1380 فقط 6 قطعه از این حیوانات در حیات وحش باقی ماندند. با پروش این حیوانات در اسارت تا سال 2008 / 1387 تعداد جمعیت وحشی این حیوانات به 106 پرنده بالغ و 39 پرنده جوان رسید. ارزیابی‌های سال گذشته نشان می‌دهد جمعیت این پرنده بار دیگر در حال کم شدن است.

    پِدِر گالِکسیاس

    پِدِر گالِکسیاس (Pedder galaxias)
    آخرین جمیعت ثبت شده : در طبیعت منقرض شده و پرورش آن در اسارت ادامه دارد در سال 1972 / 1351 با وجود اعتراضات و شکایت‌های فراوان، دریاچه پدر در تاسمانی استرالیا به دلیل ساخت یک سد و نیروگاه برق‌آبی به طور کل به زیر آب رفت. یکی از خسارت‌های ساخت این سد انقراض ماهی‌هایی با ظاهر خال‌دار است. آخرین بار این ماهی در سال 1996 / 1375 دیده شد و این تصور می‌رفت که جمعیت این ماهی به طور کامل محو شده و از بین رفته است. اما خوشبختانه تا زمان اتفاق افتادن این رویداد، تعدادی از این ماهی‌ها از خطر انقراض نجات پیدا کرده بودند. تعدادی از این حیوانات در اسارت پرورش یافت و سپس در دو دریاچه نزدیک رها شدند. جمیعت این ماهی‌ها در دریاچه ابرون که برای اولین بار در سال 1992 / 1371 در آن رها شدند، در حال افزایش است. گروه دوم که در سد Strathgordon رها شده‌اند نیز نجات پیدا کرده‌اند، اما تاکنون موفقتی برای تولیدمثل نداشته‌اند.

  • نادرترین پرندگان جهان

    پرنده، سومین کتاب از مجموعه عکس‌های اندرو زوکرمن، حاصل مطالعه بصری او روی تعدادی از نایاب‌ترین و زیباترین پرندگان جهان است. گزارش تصویری امروز به معرفی پنج گونه نایاب از این پرندگان می‌پردازد.

    کرکس سیاه آمریکایی
    کرکس‌ها علیرغم شیوه عجیب‌شان در راه رفتن، به خوبی با این نوع زندگی سازگار شده‌اند. به عنوان مثال شیارهای میان خارجی‌ترین پرهای بال پرنده به او اجازه می‌دهند اوج بگیرد و ساعات‌ها برای یافتن حیوانات مرده پرواز کند. صورت بدون پر هم برای کرکس‌ها موهبت بزرگی است که باعث می‌شود بقایای کمتری از هر وعده غذایی روی صورت این حیوان باقی بماند.
    کرکس سیاه آمریکایی

    طوطی خورشیدی
    ترکیب بی‌نظیر رنگی پرهای این پرنده نشان می‌دهد چقدر حس بینایی در پرندگان حایز اهمیت است. رگه‌های زرد روشن و نارنجی این پرها توسط رنگ‌دانه‌هایی ایجاد شده‌اند که در بال‌‌ها وجود دارند. اما رنگ آبی حاصل تفرق نور توسط مجاری هوای موجود در پرهاست و رنگ سبز هم از ترکیب این تفرق و سایر رنگ‌ها حاصل شده است. گمان می‌کنم پرندگان چون توانایی دیدن طیف گسترده‌تری از رنگ‌ها را نسبت به انسان دارند، این بال‌ها و زیبایی خیره‌کننده آنها برایشان هنگام انتخاب جفت جذابیت بیشتری داشته باشد.
    طوطی خورشیدی
    Inca tern
    این شات فوق‌العاده شکل خاص بال‌ها و خمیدگی بدن پرنده را احتمالا حین آمادگی برای شیرجه زدن در آب و شکار ماهی نشان می‌دهد. با یک نگاه به تصویر می‌شود دید که این مرغ دریایی در مرحله پرریزی است. همه پرندگان برای ادامه پرواز به جایگزینی پرهای تازه به جای پرهای قدیمی نیاز دارند. نیاز به این تغییر دوره‌ای در این نوع مرغ دریایی هم وجود دارد. برای حفظ توانایی پرواز، پرها را در یک توالی تدریجی و ظرف چند‌هفته جایگزین خواهند شد. با نگاهی به بال‌های پرنده (راست، بالا) می‌توانید سه پر بلند قدیمی را ببینید که هنوز جایگزین نشده‌اند، به همین دلیل رنگ‌ تیره‌تری دارند و ناهمواری‌های متعددی هم در لبه‌ پر‌ها وجود دارد. پایین این پرها 4 پر به وضوح کوتاه‌تر دیده می‌شوند که تازه هستند و به همین دلیل هنوز به اندازه کامل رشد نکرده و بلند نشده‌اند.
    Inca tern
    Secretary bird
    پاهای بلند و چابکی برای پرنده‌ای که مارها را با ضربات پا شکار می‌کند، بسیار‌حیاتی ‌است. البته این پرنده از مهره‌داران کوچک و تعدادی از بی‌مهرگان ساکن دشت‌های هموار هم تغذیه می‌کند. بلندی قد این پرنده تقریبا با پسر 8‌ساله من برابر است، این قامت بلند باعث می‌شود پرنده از ورای علف‌های بلند نیز منطقه را به خوبی ببیند و امکان شکار ساده‌تر شود.
    Secretary bird
    شاه‌جغد
    اغلب شاه‌جغد اروپایی-آسیایی را بزرگ‌ترین جغد روی زمین می‌دانند. فاصله بین نوک بال‌های این پرنده حدود 2 متر است و وزن آن به حدود 2/3 کیلوگرم می‌رسد. این پرنده حاصل ترکیب نژاد اسپانیایی با نژادهای آسیایی در ژاپن است. شاه‌جغد هم مانند اغلب جغدها پرنده شب است. ابعاد بال‌ها و استحکام آنها به این پرنده اجازه می‌دهد خرگوش‌های بزرگ، روباه و حتی آهوهای کوچک را تا وزن حدود 10 کیلوگرم شکار کند. ظاهرا می‌شود از روی تغییر شکل پرهای اطراف گوش این پرنده عکس‌العمل‌هایش را حدس زد.
    شاه‌جغد

  • گونه‌ای که هنوز دارد برای بقا تلاش می‌کند

    خبرآنلاین نوشت:

    عکسی که توسط محققان جامعه جانورشناسی از بوزینه تنبل سریلانکا که تصور می‌شد حدود یک‌قرن پیش منقرض‌‌شده گرفته شده است، نشان می‌دهد این جاندار علیرغم از دست‌دادن زیستگاهش هنوز دارد برای حیات تلاش می‌کند.

    امروزه جانوران بسیاری را می‌شناسیم که در معرض خطر انقراض هستند یا منقرض شده‌اند. بوزینه تنبل یکی از این جانوران است با این تفاوت که پیش از این تصور می‌شد یکی از زیرگونه‌های آن با نام علمی Loris tardigradus nycticeboides، ساکن مناطق حفاظت‌شده مرکزی کشور سریلانکا سال‌هاست که منقرض شده است.

    چیزی حدود یک‌قرن است که نمونه تازه‌ای از این جاندار مشاهده نشده است. اما عکسی که مشاهده می‌کنید، توسط یکی از اعضای جامعه جانورشناسی لندن در جنگل‌های کوهستانی سریلانکا گرفته شده و نشان می‌دهد این جاندار کوچک هنوز دارد روی زمین زندگی می‌کند.


    این پستاندار که حدود 20سانتیمتر طول دارد یکی از دو زیرگونه بوزینه تنبل لاغر است. زیرگونه دیگر نیز به دلیل از دست‌دادن زیستگاه در معرض خطر انقراض قرار دارد.

    چشم‌های بزرگ این جاندار، در شب دیدی فوق‌العاده دارند و می‌توانند برای شکار حشرات در تاریکی به خوبی مورد استفاده قرار بگیرند.

    این جاندار هم مانند انسان و میمون‌ها به راسته نخستی‌ها تعلق دارد اما از گروه ابتدائی‌تری موسوم به پیش‌میمون‌ها مشتق شده است.

    منبع: نیوساینتیست ترجمه: محبوبه عمیدی

  • بزرگ‌ترین طوطی روی زمین

    دانش  – بزرگ‌ترین طوطی روی زمین که رنگ آبی پرهایش، زیبایی خاصی به او بخشید، 1 متر طول دارد و با منقارش می‌تواند نارگیل را نیز بشکند! ماکائو در تعداد چند هزار قطعه، جزو گونه‌های در معرض خطر طبقه بندی شده است.

    ماکائوی آبی، بومی آمریکای جنوبی است و فاصله نوک تا دم آن تا 1 متر هم می‌رسد. در این ابعاد، این پرنده بزرگ‌ترین طوطی روی زمین است و حتی می‌تواند به کمک منقار عظیمش، پوسته نارگیل را بشکند!

    این پرنده یکی از گونه‌های بسیار‌کمیاب روی زمین به شمار می‌رود، تنها چند‌هزار قطعه از آن در جهان باقی مانده است. ماکائوی آبی هم مانند بسیاری از طوطی‌های دیگر در معرض خطر خرید‌و‌فروش غیرقانونی و تخریب زیستگاه قرار دارد.

    بدن این پرنده هم مانند سایر مهره‌داران توانایی تولید رنگ‌دانه‌های آبی را ندارد. رنگ آبی تیره پرهای این پرنده حاصل تفرق نور توسط مجاری هوایی بسیار‌ کوچکی است که با تداخل فزاینده، رنگ آبی را پراکنده می‌کنند.

  • کبوتران حافظه تصویری دارند؟

    آزمایش‌های جدید نشان می‌دهد کبوترها می‌توانند براساس مناظر آشنایی که پیش‌از این دیده‌اند، جهت‌یابی می‌کنند.
    کبوتران حافظه تصویری دارند؟

    قابلیت جهت‌یابی در کبوتران یکی شگفت‌انگیزترین رازهای دنیای حیوانات است که رازهای سربه‌مهر فراوانی در خود نهفته دارد. دانشمندان برای درک بهتر این توانایی کبوتران، دستگاهی الکترونیکی طراحی کرده‌اند که می‌تواند فعالیت‌های مغزی و موقعیت مکانی کبوتران را در حین پرواز، همزمان اندازه‌گیری کند. شاید بهتر باشد این دستگاه را iPigeon (آی.کبوتر) نامید!

    دانشمندان دانشگاه زوریخ با استفاده از این دستگاه که نورولاگر2 نام دارد، سعی دارند فعالیت مغزی کبوتران را در زمان جهت‌یابی بررسی کنند. نورولاگر در حقیقت از 2 دستگاه تشکیل شده، یک دستگاه جی.پی.اس بسیار کوچک که در پشت کبوتر نصب می‌شود و یک دستگاه الکتروکاردیوگراف سبک 2گرمی که فعالیت‌های مغزی کبوتر را به‌هنگام پرواز ثبت می‌کند. این اطلاعات در یک کارت حافظه بسیار کوچک ذخیره می‌شوند و بعد از پرواز کبوتر، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

    بررسی‌های اولیه اطلاعات بدست‌آمده، نشان داده است بسته به این‌که کبوترها به چه چیزی نگاه می‌کنند، چندین موج مختلف در مغز آن‌ها ایجاد می‌شود.

    این تیم تحقیقاتی در اولین مرحله آزمایش‌ها، کبوتران را در فاصله 18 کیلومتری ساحل مدیترانه رها کردند. آن‌ها متوجه شدند زمانی‌که این کبوترها از روی دریا عبور می‌کردند، فعالیت مغزی آن‌ها فرکانس کم‌تری دارد، چرتکه سطح دریا اطلاعات خاصی در اختیار کبوتران قرار نمی‌دهد.

    اما زمانی‌که کبوترها به مرز ساحلی دریا رسیدند، فرکانس موج‌های مغزی آن‌ها افزایش پیدا کرد. هم‌چنین زمانی‌که این کبوترها از روی مکان‌هایی مانند آزادراه‌های شهری عبور می‌کردند، فرکانس امواج مغزی آن‌ها افزایش پیدا می‌کرد که نشان می‌دهد مغز آن‌ها در هنگام دریافت اطلاعات بیش‌تر، عکس‌العمل نشان می‌دهد.

    هم‌چنین زمانی که کبوتران گروهی پرواز می‌کنند، فعالیت مغزی آن‌ها در مقایسه با زمانی‌که انفرادی پرواز می‌کنند، به‌شدت کم‌تر است. یکی از مهم‌ترین دلایل این امر، این است که وقتی کبوترها گروهی پرواز می‌کنند، برای جهت‌یابی نیاز چندانی به نگاه کردن به سطح زمین ندارند و فقط با دنبال کردن مسیر پرواز دیگر کبوترها، راه خود را ادامه می‌دهند.

    هم‌چنین دانشمدان متوجه شدند زمانی‌که کبوترها به زمین‌های ناهموار نگاه می‌کنند، فعالیت مغزی آن‌ها افزایش پیدا می‌کند؛ زیرا آن‌ها مجبورند اطلاعات بیش‌تری را که برای جهت‌یابی نیاز دارند، پردازش کنند. در این بررسی‌ها مشخص شد فعالیت‌های مغزی کبوترها نقش مهمی در جهت‌یابی آن‌ها بازی می‌کند. بیشترین فعالیت مغزی کبوترها در زمانی ثبت شد که این کبوترها در هنگام پرواز قصد تغییر مسیر را دارند.

    دورا بیرو، زیست‌شناس دانشگاه آکسفورد گفت: «نتایج این بررسی بسیار برای ما جالب توجه بود. این دستگاه پنجره‌های تازه‌ای راجع به فعالیت‌های مغزی پرندگان در هنگام جهت‌یابی در اختیار دانشمندان قرار داد».

    البته این دانشمندان تحقیقات خود را به کبوتران محدود نکرده‌اند. آن‌ها اخیرا تیم تحقیقاتی مشترکی را با دانشمندان پاناما تشکیل داده‌اند تا فعالیت‌های مغزی حیوانی را به نام خرس تنبل بررسی کنند، اما در نهایت متوجه شدند فعالیت مغزی حیواناتی که دارای حرکت کندی هستند، چندان جالب نیست.

    نیوساینتیست، 25 ژوئن– ترجمه: ابوالفضل کریمی