مهرنوشت: پلنگ ایرانی به عنوان گونه ای منحصر بفرد در حال جدال در نبردی نابرابر است به طوریکه در طول یک سال اخیر مطابق آمار رسمی در لرستان 9 قلاده به کام مرگ کشیده شده اند.
به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، پلنگ ایرانی یکی از بزرگ جثه ترین زیر گونه های پلنگ در دنیاست که به عنوان زیر گونه “در خطر انقراض”در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت قرار گرفته است.
جمعیت این زیر گونه در محدوده پراکنش آن در حدود هزار و 300 قلاده برآورد شده است که بیشترین تعداد آن یعنی در حدود 900 قلاده در ایران یافت می شود.
این گونه در 25سال گذشته در بسیاری از مناطق این گستره وسیع به طور کامل منقرض شده و در سایر مناطق نیز جمعیت آن کاهش محسوسی داشته است. علت کاهش شدید این زیر گونه را می توان در تخریب زیستگاه، تصادفات جاده ای، شکار، کاهش جمعیت طعمه های آن و همچنین وجود سلاحهای مجاز و غیر مجاز جنگی دانست.
اولین گردهمایی بررسی وضعیت گونه های در خطر انقراض لرستان که به پلنگ ایرانی اختصاص داشت مجالی برای بررسی وضعیت این گونه منحصر به فرد در محدوده کوه های زاگرس در این استان بود تا در این گردهمایی دانشجویی فعالان عرصه محیط زیست از وضعیت کنونی قتل پلنگ در لرستان ابراز نگرانی کنند.
مرگ 9 قلاده پلنگ در لرستان در طول یکسال
مدیر کل محیط زیست استان لرستان در حاشیه این گردهمایی یک روزه در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار مهر در سخنانی با تشریح وضعیت حیات پلنگ در جنگلها و کوههای زاگرس در این استان اظهار داشت: در استان لرستان با توجه به وجود طعمه هایی چون کل، بز، قوچ، میش، گراز و دیگر پستانداران کوچک پلنگ جمعیت پویایی دارد.
مرگ یک قلاده پلنگ در لرستان
محمد حسین بازگیر با اشاره به 9 مورد تلفات پلنگ در این استان طی یکسال گذشته، از روند تلفات پلنگ در لرستان ابراز تاسف کرد و بیان داشت: این امر ضرورت برنامه ریزی مناسب تر و بهتر را در این زمینه روشن می سازد.
وی با بیان اینکه بیشترین تلفات پلنگ در لرستان در بحث تعارضات بین منافع انسان و پلنگ به وجود آمده است، یادآور شد: وقتی انسان طعمه های مورد نیاز این گونه از جمله کل و بز را شکار می کند پلنگ مجبور می شود در حوالی سکونت گاههای انسان و به گوسفندان، بز و گاو اهلی احتمالا حمله کند.
مدیر کل محیط زیست استان لرستان با اشاره به شکار و قتل 9 قلاده پلنگ در لرستان تصریح کرد: هر بار که متخلفی در این زمینه در استان دستگیر شده است مدعی شده که پلنگ به دام های وی حمله کرده است در حالیکه ما تاکنون به گزارش مستندی در این زمینه دست پیدا نکردیم.
آمار دقیقی از تعداد پلنگهای موجود در لرستان وجود ندارد
بازگیر با تاکید بر اینکه پلنگ سعی می کند خیلی به سکونتگاههای انسانها نزدیک نشود، بیان داشت: ولی متاسفانه انسانها با تعرض به حریم زندگی این گونه و زیستگاههای آن حیات را برای پلنگ ایرانی دشوار کرده اند.
وی با تاکید بر اینکه آمار دقیقی از تعداد پلنگ های موجود در لرستان وجود ندارد، خاطر نشان کرد: در سرشماریهای انجام شده در این زمینه نیز به نتایج دقیقی دست پیدا نکردیم.
مدیر کل محیط زیست استان لرستان با اشاره به وضعیت تلفات پلنگ در این استان، بیان داشت: تلفات نشان می دهد که پراکنش خوبی از پلنگ در مناطق مختلف این استان وجود دارد.
پراکنش خوبی از پلنگ در مناطق مختلف لرستان وجود دارد
بازگیر ادامه داد: در طول یکسال گذشته تلفات پلنگ در شهرستانهای مختلف استان از جمله الیگودرز، دورود، بخش پاپی، پلدختر، حومه خرم آباد، سفید کوه، الشتر و … علاوه بر نگرانی در زمینه حیات این گونه، حکایت از پراکنش آن در همه نقاط استان دارد.
وی با تاکید بر اینکه همه تلفات پلنگ در این استان مربوط به پلنگ های جوان زیر 2 سال بوده است، یادآور شد: این امر نشان از پویایی جمعیت پلنگ در لرستان دارد.
همه تلفات پلنگ در لرستان مربوط به پلنگ های جوان بوده است
مدیر کل محیط زیست استان لرستان با اشاره به دست اندازی انسان به زیستگاههای این گونه منحصر به فرد، افزود: علت تلفات پلنگ های جوان این است که این پلنگ ها هنوز فرصت تجربه اندوزی کافی را پیدا نکرده اند و یک بار اشتباه آنها منجر به ناجوانمردی شکارچیان و قتل آنها می شود.
بازگیر با تاکید بر اینکه در میان پلنگ های به قتل رسیدن موردی از پلنگ با سن بالای دو سال دیده نشده است، بیان داشت: پلنگ از 1.5 سالگی از خانواده جدا می شود و به محض جدا شدن در مراحل ابتدایی شروع زندگی مستقل مورد هجمه شارچیان قرار می گیرد و با توجه به تجربه پایین پلنگ های جوان متاسفانه عمده تلفات در این سن به وقوع می پیوندد.
وی اصلی ترین عامل در خطر انقراض قرار گرفتن پلنگ را تخریب زیستگاههای این گونه منحصر به فرد دانست و بیان داشت: تخریب انسانها منجر به نابودی طعمه های مورد نیاز این گونه برای ادامه حیات شده است.
شکار پلنگ در باور عامه مردم افتخار تلقی می شود!
مدیر کل محیط زیست استان لرستان ادامه داد: با استمرار این روند یا این گونه مجبور به مهاجرت از استان می شود و یا نسل آن در لرستان منقرض خواهد شد.
بازگیر شکار ناجوانمردانه را از دیگر علت های در خطر انقراض قرار گرفتن پلنگ زاگرس دانست و بیان داشت: متاسفانه شکار پلنگ در میان عامه مردم به عنوان یک افتخار تلقی می شود و در صورتیکه باورها در این زمینه تغییر پیدا کند می توانیم امیدوار به ادامه حیات این گونه باشیم.
همچنین در این گردهمایی گزارشی میدانی از وضعیت پلنگ در مناطق مختلف استان لرستان که با تلاش سه ماهه یک اکیپ دانشجویی و با همکاری روستائیان استان تهیه شده بود ارائه شد که نکات قابل تاملی در این گزارش مطرح شد.
وضعیت پلنگ در لرستان، از گزارش تلفات تا حیات پنهانی
احسان حبیبی دانشجوی رشته محیط زیست در ارائه این گزارش میدانی در سخنانی اظهار داشت: در حال حاضر مطابق اطلاعات جمع آوری شده و با استناد به مشاهدات محلی جمعیت پلنگ در لرستان به حد پایینی رسیده است.
وی با بیان اینکه در طول 2 دهه در لرستان مشاهده ای از پلنگ گزارش نشده بود، بیان داشت: این در حالیست که بعد از سال 86 با قتل یک قلاده پلنگ در منطقه تنگ هفت بار دیگر پلنگ در طبیعت لرستان خود را نشان داد.
این کارشناس محیط زیست با اشاره به مشاهداتی از پلنگ در مناطق مختلف استان لرستان از جمله سفید کوه، کبیرکوه، هشتاد پهلو، قالیکوه و …، یادآور شد: در بررسی های میدانی در بخش ویسان خرم آباد روستائیان آخرین مشاهدات خود را در زمینه پلنگ مربوط به بیش از 25 سال پیش عنوان کرده اند.
حبیبی ادامه داد: این در حالیست که مطابق اظهارات روستائیان در آن زمان به طور متوسط هر ماه یکبار از حضور پلنگ در منطقه و حمله به دام ها گزارشی ارائه شده است که این امر حکایت از جمعیت بالای این گونه در بیش از 25 سال پیش در این منطقه دارد.
وی به دیگر مشاهدات پلنگ در لرستان اشاره کرد و گفت: بنابر اطلاعات جمع آوری شده آخرین مشاهده پلنگ در شهرستان الشتر نیز مربوط به حداکثر 15 سال پیش است و هنوز هم بومیان معتقدند که در مناطق صعب العبور این شهرستان احتمال حضور پلنگ وجود دارد.
این دانشجوی رشته محیط زیست از مشاهد پلنگ زاگرس در شهرستان پلدختر در سال 86 خبر داد و گفت: با توجه به بررسی های انجام شده در این سال یک قلاده پلنگ در منطقه معمولان پلدختر توسط یکی از شکارچیان بومی شکار شده است.
حبیبی به دیگر مشاهدات پلنگ در مناطق دیگر پلدختر اشاره کرد و گفت: با توجه به بررسی های انجام شده در سطح برخی مناطق صعب العبور این شهرستان احتمال حضور پلنگ زیاد است.
وی همچنین به مشاهده پلنگ در شهرستان کوهدشت اشاره کرد و یادآور شد: آخرین مشاهدات در این شهرستان نیز مربوط به سال 87 است که مردم منطقه از وجود دو قلاده پلنگ نر و ماده در این شهرستان خبر داده اند.
حبیبی با اشاره به مرگ یک قلاده پلنگ بر اثر مسمومیت در شهرستان کوهدشت در دو سال گذشته، ابراز امیدواری کرد هنوز در این شهرستان نیز پلنگ به حیات خود ادامه داده باشد.
به هر حال با همه این تفاسیر به نظر می رسد پلنگ زاگرس با حیاتی پنهانی روزگار را سپری می کند تا در نهایت یا لرستان را برای همیشه به مقصد دیگری ترک کند و یا اینکه در این استان عطای زندگی را به لقایش ببخشد.
