برچسب: زیستگاه

دیده بان حقوق حیوانات: ایران دارای شرایط اقلیمی متفاوت و تنوع زیستی زیاد است اما کارشناسان با هشدار در مورد ادامه روند برداشت بی رویه از طبیعت با اهداف اقتصادی از احتمال انقراض برخی گونه‌های گیاهی و جانوری و نابودی زیستگاهها خبر می‌دهند.

به گزارش خبرنگار مهر، روند ترکیب و تکامل گونه های جدید و نیز انقراض گونه‌هایی که توان سازگاری با تغییرات شرایط محیطی را نداشتند، بیش از چند میلیارد سال به طول انجامید تا سرانجام کره زمین به وجود آمد که ارزشمندترین منبع آن تنوع زیستی است. این تنوع زیستی در ایران در بخش مهره داران شامل 165 گونه پستاندار، 517 گونه پرنده، 209 گونه خزنده، 174 گونه ماهی و 22 گونه دوزیست است.

شکل گیری چهره های متفاوت طبیعت و تنوع زیستی بالا در این مرز و بوم زاییده شرایط متعددی نظیر وضعیت زمین شناسی، عوامل خاکی، اقلیمی، روند تکامل حیات و عوامل زیستی  بوده است. در حقیقت تنوع زیستی نوعی بیمه طبیعت در برابر حوادث بد و ناگوار است لیکن وضعیت و روند کنونی محیط زیست جهان، در واقع چالشی نگران کننده در آستانه هزاره سوم است. چالشی میان انسان و طبیعت که به دنبال بهره برداری بی رویه و خطرناک عصر کنونی پدید آمده است.

توسعه بی رویه فعالیتهای اقتصادی تهدید جدی اکوسیستم ها

متاسفانه توسعه بی رویه فعالیتهای اقتصادی انسان از یک سو و اتکای بلاواسطه و وابستگی معیشتی قشر کثیری از جمعیت رو به رشد جهان به طبیعت از سوی دیگر، روز به روز از تنوع طبیعی اکوسیستم ها می کاهد و محدودیتهای بیشتری برای زندگی و بقای حیات وحش فراهم کرده و همین طور عرصه های زیستی آنها را تنگ تر می کند.

با آن که سیر تکاملی موجودات جهان چند میلیون سال طول کشیده است، امروزه به دلیل بد رفتاری انسان با طبیعت پیرامون خود و تخریب زیستگاهها، پراکندن آفتهای گیاهی و جانوری، تخلیه آلاینده ها در هوا، خاک و آب، روند انقراض گونه ها با سرعت بسیار نگران کننده ای افزایش یافته است.

احتمال انقراض برخی گونه‌های گیاهی و جانوری

به گفته بسیاری کارشناسان چنانچه روند تخریبی زیستگاه ها بر همین منوال ادامه یابد، امکان دارد در 50 سال آینده بسیاری از گونه های گیاهان و جانوران منقرض شوند چنانچه تا به حال گزارشات زیادی درباره ناپدید شدن بسیاری از گونه ها شنیده ایم. به عنوان مثال، گونه بی نظیر و با شکوه ببر مازندران و یا گونه ارزشمند شیر ایرانی را دیگر نخواهیم دید، چون به دست خودمان برای همیشه از طبیعت حذف شده اند.

سالهاست که طرفداران و فعالان و کارشناسان محیط زیست در ایران نسبت به تخریب، آتش سوزی، شکار غیرقانونی، انقراض گونه های اندمیک، خشک شدن تالاب ها و دریاچه ها و آلوده شدن شتابان آب، هوا و خاک هشدار می دهند ولی پرسش این است که چرا این روند هنوز متوقف نشده است؟

کهرم: مسئولان نتوانستند گونه‌های در معرض خطر انقراض و تهدید را نجات دهند

در این رابطه دکتر اسماعیل کهرم پدر محیط زیست ایران به خبرنگار مهر می گوید: متأسفانه مسئولان و متولیان حفاظت از محیط زیست ایران در طی سالهای گذشته نتوانستند گونه‌های در معرض خطر انقراض و تهدید را نجات دهند چنانچه با وجود اینکه سالهاست گونه هایی مانند تمساح پوزه کوتاه و گور ایرانی که گونه های در معرض انقراض بوده و تحت برنامه های احیا هستند هنوز تعدادشان از حدود چند صد عدد تجاوز نکرده است.

به گفته وی، تعداد گوزن های زرد تکثیر شده در اسارت نیز بعد از حدود 40 سال از 500 رأس تجاوز نمی کند که البته بر اساس معیار های تنوع زیستی جهانی این گونه، پرورش جانوران در محیط های بسته را نمی توان کمکی به غنای حیات وحش و تنوع زیستی تلقی کرد.

کهرم فاصله تعداد برآورد شده از یوزپلنگ آسیایی در کشور را که تحت برنامه های متعدد و پر هزینه حفاظتی بوده برای اینکه از لیست گونه های در معرض خطر خارج شود بسیار زیاد می داند.

به اعتقاد او پرنده شاخص و بومی کشور ما یعنی زاغ بور هم اگر در لیست گونه های در معرض انقراض نیست به دلیل این است که از دخالتهای نابجا و مدیریت های نا بخرادانه بشر به دور بوده و با پناه آوردن به مکانهایی مانند کویر لوت و خار توران از پروسه انقراض مصون مانده است.

کهرم معتقد است برای دیگر گونه های پرنده شاخص، بومی و آسیب پذیر کشور مانند هوبره ، میش مرغ، دارکوب سوری و چاخلغ نیز برنامه مدیریتی اصولی و احیایی انجام نشده است.

ایران دارای متنوع ترین پوشش گیاهی در جنوب غربی آسیا

ایران در میان تمام کشورهای جنوب غربی آسیا متنوع ترین و پر جاذبه ترین شرایط را از نظر پوشش گیاهی داراست که 20 درصد از گونه های موجود، انحصاراٌ بومی ایران هستند.

کاهش زیاد تنوع زیستی در سالهای گذشته

اما دکتر هادی کیادلیری رییس انجمن جنگلبانی ایران این سیر قهقرایی را برای تنوع زیستی در میان گونه های گیاهی کشور نیز متصور است و می گوید: اگرچه در کشور ما اصولاً معیاری برای کنترل و اندازه گیری میزان تنوع زیستی و روند آن وجود ندارد ولی با توجه به تخریب شدید زیستگاههای طبیعی که مأمن گونه های مختلف گیاهی و جانوری هستند می توان به درستی دریافت که تنوع زیستی در سال های گذشته روند به شدت رو به کاهشی داشته است.

به گفته وی، گذشته از دخالت های بی رویه بشر و تخریب زیستگاهها در طی سالیان گذشته عوامل طبیعی مانند خشکسالی های پیاپی در روند رو به کاهش تنوع زیستی در ایران نقش داشته است.

کیادلیری اضافه می کند: البته تنوع زیستی بر خلاف تصور عموم فقط شامل عناصر بزرگ طبیعت مانند درختان جنگلها و یا شیر و پلنگ نیست بلکه تک تک عناصر موجود در طبعیت  مانند میکرو ارگانیسم ها بخشی از تنوع زیستی محسوب می شوند که در تکامل و تعادل  اکوسیستمها نقش دارند و نبود هریک از آنها این تعادل طبیعی را بر هم می زند اما متأسفانه بیشتر کارشناسان و مسئولان تنها هنگامی نسبت به تهدید تنوع زیستی هشدار می دهند و نگران می شوند که عناصر کلی و بزرگ طبیعت در معرض تهدید و نابودی قرار می گیرند.

به گفته وی، زنگ خطر تخریب جنگلهای زاگرس زمانی باید به صدا در می آمد که اجزا کوچکتر این اکوسیستم در حال نابودی بودند نه اکنون که این نابودی گریبان گیر بلوطهای زاگرس شده است.

گونه ای گیاهی ایران معادل کل گونه های قاره اروپا

او تعداد گونه های گیاهی کشور را معادل کل گونه های گیاهی قاره اروپا عنوان می کند: اما همین تنوع بالا اگرچه در تمام دنیا نوعی مزیت و برتری است اما به دلیل تخریب زیستگاههای کشور ما و کاهش روز افزون فضا برای گونه های متعدد، نوعی تهدید به شمار می آید و گونه های موجود را شکننده تر کرده است.

به هر حال بی گمان، اگر مردم هر کشوری ضرورت دفاع و پاسداری از محیط زیست را درک کنند، باعث خواهند شد که مسئولان  به سمت حفاظت از این مواهب طبیعی سوق یابند. در حقیقت یکی از مهم ترین مشکلات محیط زیست ایران فقر فرهنگی است؛ فقری همراه با فقر اقتصادی.

متاسفانه از آنجا که دغدغه های محیط زیستی از وزن سیاسی درخور در جامعه ما برخوردار نیست، دولتمردان به حمایت از مولفه های زیست محیطی توجه نمی کنند و به همین دلیل با وجود برنامه های گاهاً  پرهزینه و طولانی مدت در زمینه حفظ تنوع زیستی طی سالیان گذشته شاهد اقدام اساسی و ودرخور نبوده ایم.

__________________

گزارش از: بهار سلاحورزی

__________________

خطر انقراض ۵۰ گونه جانوری در استان مرکزی

تهیه طرح جامع حفاظت و مدیریت گربه‌سانان ایران تا سال ۲۰۱۴

دیده بان حقوق حیوانات: استان ایلام به دلیل داشتن شکل زمین، اقلیم و موقعیت جغرافیایی از تنوع بالای پوشش گیاهی و جانوری و از ویژگیهای دو منطقه رویشگاهی ایران – تورانی و خلیج – عمانی بهره مند است.

محیط های کوهستانی، آب و هوای، رودخانه ها، دشتها، جنگلهای انبوه، گونه های گیاهی و جانوری، مناطق حفاظت شده، زیستگاه های طبیعی، غارها و..باعث شده نام ایلام به عنوان “عروس زاگرس” در کشور بچرخد. حدود هزار گونه گیاهی در استان ایلام وجود دارد که نزدیک به 30 درصد آنها دارای ارزش دارویی و خوراکی است.

اراضی جنگلی استان ایلام که عمدتا از درختان بلوط تشکیل می شود با اکوسیستم های آبی و خشکی دیگر مانند 15 رودخانه دائمی، آب بندهای طبیعی و انسان ساخت و دشتهای وسیع، زیستگاه های متعدد و مناسبی برای زیست انواع گونه های جانوری به وجود آورده است.

تاکنون 32 گونه پستاندار و 183 گونه پرنده در استان ایلام شناسایی شده است و طی سال نیز گونه های مختلف پرندگان به دلیل وجود دریاچه های ایلام به این استان مهاجرت می کنند.

در سالهای اخیر کمبود بارش باران و خشکسالی باعث به وجود آمدن مشکلاتی در حوزه های زیستگاه های طبیعی استان ایلام شده است.

علاوه بر این موارد، گرد و غبار نیز ضربات سختی بر پیکره این زیستگاه ها زده که در حال حاضر رنگ از رخسار طبیعی ایلام پریده است.

مناطق حفاظت شده استان ایلام

سه منطقه حفاظت شده و سه اثر ملی در مجموع با مساحت 81.5 هزار هکتار معادل 4.3 درصد مساحت استان و دو منطقه ویژه زیست محیطی شکار ممنوع با وسعت 126 هزار هکتار معادل 6.6 درصد مساحت استان به منظور حفظ ذخائر گونه های گیاهی و جانوری تحت مدیریت حفاظت محیط زیست است.

حدود پنج ذخیره گاه جنگلی و بیش از 80 زیستگاه حیات وحش، استان ایلام را در زمره برجسته ترین مناطق زیبای کشور قرار داده است.

منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ

منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ به منظور حفاظت و احیای حیات وحش، پوشش گیاهی و اندوختگاه ژنتیکی از سال 1375 یه عنوان منطقه حفاظت شده تعیین شده است.

مساحت این منطقه حدود 30 هزار هکتار است و در حوزه سه شهرستان ایلام، شیروان چرداول و ایوان قرار دارد.

این منطقه با داشتن کوه های مرتفع همراه با دره های عمیق، زیستگاه های طبیعی و چشم اندازهای زیبا یکی از مهمترین مناطق گردشگری استان ایلام به شما می رود.

در این منطقه حدود 250 گونه گیاهی و 53 گونه جانوری زندگی می کنند و گونه های جانوری مثل خرس قهوه ای، پلنگ و سنجاب و گونه های گیاهی مثل لاله واژگون و آبشخورهای مهمی مانند گچان و سیوان و..است.

یکی از مهمترین گونه های حفاظت شده در این منطقه گونه گوزن زرد ایرانی است که به دلیل موفقیت این طرح در استان حدود 20 راس گوزن هم اکنون در این منطقه زندگی می کنند.

منطقه حفاظت شده کبیرکوه

منطقه کبیرکوه به عنوان یک منطقه حفاظت شده در استان ایلام با 20 هزار هکتار به دلیل داشتن زیستگاه بکر طبیعی و گونه های جانوری و گیاهی یکی از مهمترین مناطق گردشگری دیگر در استان ایلام است.

کبیرکوه به دلیل کوه های بلند در استان ایلام چشم نوازی می کند و در دل کبیرکوه مناظری دلنواز و دلنشین وجود دارد که هر بیننده ای را به خود خیره وا می دارد.

در منطقه کبیرکوه گونه هایی مانند گربه وحشی و خرس، کل و. ..گونه های گیاهی مثل زالزاک و بنه وجود دارد که از لحاظ اقتصادی نیز دارای اهمیت هستند.

در منطقه کبیرکوه بیش از هشت گونه گیاهی مختلف شناسایی شده است و این منطقه به دلیل آبشخورهای مهم مانند پشته لارت و فرهادآباد یکی از مهمترین زیستگاه های جانوری و گیاهی محسوب می شود.

منطقه حفاظت شده دینارکوه

منطقه دینارکوه با 30 هزار مساحت یکی از بکرترین مناطق و زیستگاه های طبیعی شهرستان آبدانان واقع در استان ایلام است.

این منطقه به دلیل وجود گونه های جانوری مثل پلنگ ایرانی، قوچ و گونه های گیاهی انجیر کوهی و کیکم یکی از زیستگاه های مهم گونه های جانوری و گیاهی نیز هست.

این سه منطقه حفاظت شده در استان ایلام به طور کلی با داشتتن حجم زیادی از زیستگاه های بکر، گونه های جانوری و گیاهی نقش مهمی در آب و هوا و اکوسیسم دارند.

در سال جاری بارندگی های کم باعث شده میزان تخریب و نابودی این زیستگاه ها بالا رود و آن شادابی همیشگی در این مناطق کمتر دیده می شود.

ایلام ابری باران ندارد!

یک کارشناس مسائل طبیعی در استان ایلام در این ارتباط به خبرنگار مهر گفت: ما در استان ایلام طی یک ماه گذشته فقط ابر می بینیم ولی خبری از باران نیست.

علیرضا عبداللهی بیان داشت: در حال حاضر طبیعت و مناطق حفاظت شده استان تشنه باران هستند ولی خشکسالیهای اخیر و کمبود بارشها در سال جاری زنگ خطری جدی برای طبیعت استان است.

وی افزود: زیستگاه های طبیعی استان ایلام در حالی که یک مزیت گردشگری برای استان است ولی اکنون در حال نابودی است.

این کارشناس تصریح کرد: بسیاری از آبشخورها و زیستگاههای طبیعی استان ایلام از بین رفته و نیاز به بازسازی دارد و بسیاری از گونه های جانوری به دلیل نبود آبشخور مناسب در حال مهاجرت از استان هستند.

عبداللهی افزود: جلوگیری از نابودی زیستگاه های طبیعی استان ایلام نیازمند مدیریت در بخشهای مختلف است.

وی ادامه داد: اگر این روند خشکسالی و کمبود بارش باران در ایلام ادامه داشته باشد سرنوشتی شوم در انتظار طبیعت و زیستگاهها و مناطق حفاظت شده استان ایلام است.

این کارشناس تصریح کرد: بسیاری از زیستگاههای استان ایلام با این روند به نابودی کامل می رسند و دیگر شاهد گونه های گیاهی و جانوری در مناطق حفاظت شده استان نخواهیم بود.

دیده بان حقوق حیوانات: دفتر حيات وحش و تنوع زيستي سازمان محيط زيست با انتقال آهو از زيستگاه شيراحمد به زيستگاه مياندشت مخالفت کرد.

به گزارش خبرگزاري محيط زيست ايران قرار بود نزديک به 400 آهو از شيراحمد به مياندشت منتقل شود تا نگراني ها بابت کمبود طعمه يوز در مياندشhttp://arw.ir/wp-admin/post-new.php?post_type=postت رفع شود.
پيشنهاد اين طرح را دفتر حفاظت از يوز آسيايي به دفتر حيات وحش سازمان محيط زيست داده بود که اين دفتر با اين جابه جايي مخالفت کرد.
جورابچيان،مدير پروژه حفاظت از يوز آسيايي با تأييد اين خبر به ايرن گفت:” نظر دفتر حيات وحش اين است که حفاظت از يک گونه براي بقاي آن تأثير بيشتري دارد.دفتر حيات وحش متولي حيات وحش در کشور است و ما به اين تصميم احترام مي گذرايم.”

زمزمه هاي اجراي اين طرح پر کش و قوس سال گذشته جدي تر شده بود به طوري که جورابچيان آن زمان در مصاحبه اي به ايرن گفته بود:” مجوز انتقال آهو از زيستگاه شيراحمد به زيستگاههاي يوز صادر شده و ما در انتظار زمان مناسبي براي عمليات زنده گيري و انتقال هستيم.حجم کار بسيار زياد است و ما نمي خواهيم که عجله کنيم.”
جورابچيان،‌همچنين گفته بود:” اين موضوع پيشنهاد اداره کل حفاظت محيط‌زيست خراسان رضوي بوده که مورد بررسي قرار گرفته و قرار است به منظور جلوگيري از بروز تلفات آهو در پناهگاه حيات‌وحش شير احمد و نيز تقويت جمعيت گونه‌هاي آسيب‌ديده در زيستگاه‌هاي يوز اجرايي شود چرا که هم اکنون جمعيت آهو در منطقه شيراحمد بيش از حد ظرفيت مراتع آن است و فقر پوشش گياهي روز به روز تشديد مي‌شود.”
مدير پروژه حفاظت از يوز آسيايي معتقد است که جمعيت آهو در مياندشت هم اکنون به حد قابل قبولي رسيده است.