به گزارش مهر، بر اساس ماده ۳ ضوابط تعلیف احشام در مناطق حفاظت شده ، در هر یک از مناطق حفاظت شده و پناهگاه های حیات وحش به منظور حفظ و احیاء وضعیت طبیعی این مناطق، ۲۰ درصد (یک پنجم) از کل مساحت منطقه توسط سازمان حفاظت محیط زیست بعنوان محدوده امن تعیین و اعلام می شود. به طوریکه در محدوده امن، ورود و چرای دام اهلی ممنوع بوده و ورود اشخاص، هرگونه فعالیت های انسانی و ایجاد هرگونه تاسیسات بدون اخذ مجوز قبلی از سازمان محیط زیست ممنوع است.
غالباً ارزش زیستگاهی و تنوع زیستی در ۲۰درصد امن مناطق حفاظت شده از ۸۰ درصد مابقی منطقه بالاتر است و این به دلیل وجود سکونتگاه های انسانی، تفرجگاهی، راه های دسترسی متعدد و کمبود نیرو و امکانات حفاظتی در ۸۰ درصد غیر امن مناطق است.
فعالیت های عمرانی در ۲۰درصد امن مناطق حفاظت شده منجر به کاهش امنیت حیات وحش و پراکنده شدن آنها از داخل زون امن به سایر قسمت ها و حاشیه منطقه می شود و اساساً با شکار غیرمجاز وحوش در حاشیه مناطق حفاظت شده و اطراف روستاها و تلف شدن آنها در اثر برخورد با خودروهای عبوری و غیره همراه است.
عملیات احداث جاده ای که درست از میان محدوده امن منطقه حفاظت شده کوه بافق (معروف به جاده گزو) می گذرد و با کاهش امنیت در محدوده فعالیت راهسازان همراه بوده است، آسیب جدی به حیات وحش این منطقه وارد کرده به نحوی که پراکنده شدن چهارپایان علفخوار از محدوده امن کوه بافق، موجب شکار غیرمجاز آنها در حاشیه منطقه توسط افراد سودجو، تصادفات جاده ای، کاهش میزان زاد و ولد و در نتیجه موجب کاهش جمعیت حیات وحش این منطقه شده است.
از سوی دیگراین موضوع موجب پراکنده شدن گوشتخواران از محدوده امن منطقه حفاظت شده کوه بافق به مناطق آزاد و حواشی شده و حملات بی سابقه گوشتخواران به خصوص پلنگ به دام های اهلی منطقه را به دنبال دارد به نحوی که طی یک سال گذشته در این منطقه دریده شدن ۷ شتر و ۴ مورد حمله به گوسفندان توسط پلنگ (به غیر از حملات متعدد گرگ) گزارش شده است.
لاشه تعدادی از شترهای کشته شده توسط پلنگ طی یکسال اخیر
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد ضمن تایید افزایش حملات گوشتخواران به دام های اهلی منطقه، در این باره می گوید: : علت اصلی این مسئله کاهش امنیت در محدوده امن کوه بافق به دلیل عملیات احداث جاده و به دنبال آن هجوم زمین خواران، کشاورزان و گردشگران به داخل منطقه بوده است.
به گفته اکبری، گربه سانان بزرگ جثه مانند پلنگ و یوزپلنگ به شرایط حاکم بر قلمرو خود بسیار حساسند. آنها در صورت احساس ناامنی قلمرو خود را ترک کرده، به مناطق حاشیه زیستگاه ها پناه می برند و برای یافتن طعمه به ناچار به سکونتگاه های انسانی نزدیک می شوند.
حملات متعدد پلنگ به دام های اهلی موجب نگرانی مردم بومی این منطقه شده است.
آنطور که علی ساربانیان یکی از دامداران ساکن بافق می گوید: از ابتدای سال جاری تاکنون ۳ مرتبه پلنگ به شترهایمش حمله کرده و ۳ شتر را دریده است که آخرین مورد آن مربوط به ۵۰ روز قبل بوده که یک شتر جوان ۷ ماهه توسط پلنگ کشته شد.
به گفته وی، این ماجرا به محیط زیست اطلاع داده شد که از روی عکس ها، شواهد و ردپای بجا مانده در اطراف لاشه شتر، حمله پلنگ را تایید شد اما آنها می گویند بودجه ای برای جبران خسارت حملات حیوانات وحشی به دام های اهلی ندارند.
این دامدار در پاسخ به این سوال که چرا دام های خود را بیمه نکرده است، می گوید: بیمه برای هر شتر ۵۴۰ هزار تومان پرداخت می کند درحالیکه قیمت یک شتر بیش از یک تا دو میلیون تومان است، بنابراین بیمه کردن شتر ها فایده ای ندارد.
مدیر دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران نیز معتقد است: ادامه نزدیک شدن گوشتخواران به سکونتگاه های انسانی در حاشیه منطقه حفاظت شده کوه بافق و حمله آنها به دام های اهلی، علاوه بر بروز خسارات جانی و مالی فراوان به مردم، موجب مقابله دامداران و کشته شدن گونه های نادر جانوری به خصوص یوزپلنگ و پلنگ توسط مردم به روش های گوناگون از جمله استفاده از اسلحه، طعمه مسموم و تله گذاری خواهد شد.
ردپای پلنگ در اطراف لاشه شتر در تصویر به وضوح مشخص است
به گفته کیوان هوشمند، با وجود اینکه آخرین و تنها بهانه مسئولان استانی یزد برای ادامه ساخت جاده در منطقه حفاظت شده کوه بافق، مخالفت سازمان انرژی اتمی با احداث مسیر جایگزین سیروس آباد بوده است اما پس از اعلام موافقت رسمی این سازمان با مسیر جایگزین، مشخص نیست مسئولان استان یزد این بار با چه بهانه ای و اصولا به چه دلیلی اصرار به ادامه ساخت جاده ای دارند که نه تنها از لحاظ فنی (به علت وجود گردنه‌های متعدد و صعب العبور و خطر ریزش کوه) گزینه مناسبی نیست، بلکه هزینه های بالایی نیز به همراه داشته و فاقد صرفه اقتصادی است.
روشن است که در صورت ادامه فعالیت های راهسازی و به دنبال آن هجوم زمین خواران به محدوده امن منطقه حفاظت شده کوه بافق، علاوه بر مرگ و میر اندک جمعیت باقیمانده یوزپلنگ آسیایی و پلنگ در اثر برخورد با خودروهای عبوری در جاده های حاشیه ای و کشته شدن آنها توسط مردم محلی، از یک سو شاهد نابودی کامل تنوع زیستی در این منطقه خواهیم بود و از سوی دیگر خسارت های زیادی به دامداران و ساکنان حواشی منطقه کوه بافق به بار می آید بنابراین بهتر است تا زمانی که به جای دام های روستاییان اطراف خدای ناکرده یکی از ساکنان مورد هجوم پلنگ و یوز پلنگ واقع نشده اند مسئولان به فکر جاده جایگزین در کوه بافق باشند.
