دیده بان حقوق حیوانات: در حالی باغ پرندگان منطقه چهار به تازگی بوسیله شهردار تهران افتتاح شد که نگرانی‌های زیادی درباره مخاطرات بهداشتی این باغ وجود دارد.
به گزارش دامپزشک، دامپزشکان بر این باورند که به دلیل تماس مستقیم پرندگان عبوری و افزایش احتمال انتقال بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان به ساکنین باغ پرندگان منطقه چهار، این مجموعه پتانسیل ایجاد یک بحران را در آینده خواهد داشت.
باغ پرندگان منطقه چهار در زمینی به وسعت 23 هکتار در گوشه‌ای از پارک جنگلی لویزان ایجاد شده است. بهترین مسیر دسترسی به این پارک از طریق اتوبان شهید بابایی است. در ورودی باغ پرندگان، کبوترخانه‌ای مشابه آنچه در شهر یزد دیده می‌شود، طراحی شده است. هدف از ایجاد این کبوترخانه، تامین آب و غذا برای پرندگان عبوری و مهاجر اعلام شده است. این درست نکته‌ای است که دامپزشکان را به‌شدت نگران کرده است.
برخی دامپزشکان بر این باورند که با ایجاد چنین محل‌هایی، به طور حتم پرندگان مهاجر را به سوی باغ پرندگان جذب می‌کند، احتمال انتقال آنفلوانزای فوق حاد پرندگان و بروز چنین بیماری در ایران را افزایش می‌دهد. در واقع ایران در مسیر عبور پرندگان مهاجر قرار داشته و همواره از این بابت در معرض خطر بوده است.
طوطی‌های غمگین و تنها
اگرچه به گفته اسماعیل کهرم یکی از مشاوران باغ پرندگان، حدود 6 هزار و 500 بال پرنده متعلق به 120 تا 130 گونه، در باغ پرندگان گرد هم جمع شده‌اند، اما عمده این پرنده‌ها، به راسته کبوترسانان اختصاص دارند. در ورودی باغ انواع طوطی‌ها به صورت انفرادی در قفس‌هایی نگهداری می‌شوند. کهرم می‌گوید: این پرندگان متعلق به نواحی گرمسیری هستند، بنابراین در شب‌های بهاری و سرد تهران، باید به فضای گرم منتقل شوند در غیر این صورت بیمار خواهند شد. پس با این اوصاف، با تعطیل شدن باغ، هر روز باید گروهی کارگر این پرندگان را محوطه‌ای سرپوشیده و گرم منتقل کنند. که البته کارگران موجود در محوطه، از این موضوع بی‌اطلاع بودند.
بعد از قفس طوطی سانان، انواع گونه‌های کبوتر در قفس‌هایی متوالی، به نمایش گذاشته شده‌اند. محوطه باغ با انواع گل‌ها تزیین شده و کبک‌ها، خرامان خرامان در بین گل‌ها راه می‌روند. در واقع کبک‌ها آزادند اما تمایلی برای پرواز ندارند. البته شاید دلیل این عدم تمایل، چیده شدن بال‌هایشان باشد.
پمپ‌های خاموش و آب متعفن
در کنار استخرهای تعبیه شده در باغ، انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی را می‌توان مشاهده کرد. فلامینگو، انواع اردک‌ها، قوی گنگ و سیاه، طاووس سفید و بسیاری گونه‌های دیگر در این قسمت باغ که نمای آن مشابه باغ‌های چینی و ژاپنی است و با سنگ‌های رنگی و انواع پل‌ها تزیین شده، قابل مشاهده است. اما آبی که پرندگان در آن شنا می‌کنند، اگرچه هنوز چند روزی از افتتاح نگذشته، بوی تعفن می‌دهد. شدت تعفن زیاد نیست اما برخی بر این باورند که با گذشت زمان و افزایش فضولات پرندگان در آب، شدت تعفن آب افزایش می‌یابد.
کارشناسان طراحی منظر می‌گویند در چنین محیط‌هایی، برای مقابله با بوی تعفن و تزریق اکسیژن به آب، همواره باید آب در چرخش باشد. یعنی به وسیله پمپ‌هایی به گردش در آید تا از بوی تعفن آن جلوگیری شود. اما در زمان بازدید از باغ که حدود ساعت چهار بعد از ظهر بود، پمپ‌های باغ از حرکت ایستاده و آب بوی تعفن می‌داد. کارگر باغ می‌گفت که صبح‌ها پمپ روشن است اما بعد از ظهرها، آن را خاموش می‌کنند.
عدم استفاده از توری برای بخشی از باغ
پیش از افتتاح پروژه، شنیده شده بود که تمامی محوطه باغ پرندگان بوسیله توری پوشیده می‌شود تا پرندگان به طور مستقیم با هیچ پرنده دیگری در تماس نباشند. اخباری هم درباره عدم ترخیص توری‌های مورد نیاز باغ پرندگان از گمرک و افتتاح پروژه‌ای نیمه تمام بوسیله شهردار تهران از زبان منابع غیر موثق به گوش می‌رسید. اما لطیف پنداریان مدیر پروژه باغ پرندگان تمام این سخنان را رد می‌کند.
وی می‌گوید که قرار نیست تمام باغ بوسیله توری پوشیده شود. فاز نخست باغ پرندگان منطقه چهار دارای دو قسمت است. در قسمت بالایی پرندگان در قفس را به نمایش می‌گذارند و فضا با توری پوشیده می‌شود. در قسمت پایین که استخرها هستند نیز نیاز به توری نداریم و پرندگان آزاد هستند.
عدم استفاده از توری برای بخشی از باغ و قابلیت تماس ساکنین آن با پرندگان عبوری و مهاجر، نکته‌ای است که توجه رییس بیمارستان دامپزشکی تهران را به خود جلب می‌کند.
پیام محبی می‌گوید: باید در باغ پرندگان فضای درمانی لازم در نظر گرفته شود. نمی‌توان پرندگان این باغ را از محوطه آن خارج کرد زیرا باغ، محوطه قرنطینه خاص خود را دارد.
محبی تاکید می‌کند: ممکن است پرندگانی که از بیرون می‌آیند، ساکنین باغ پرندگان را آلوده کنند و همه اینها نیاز به نظارت مستمر دامپزشک دارد.
وی ادامه می‌دهد: دیگر نمی‌توان به باغ پرندگان به عنوان یک جنگل صرف نگاه کرد.
اگرچه جستجویم برای یافتن فضای قرنطینه و محیط درمانی پرندگان بی‌نتیجه باقی می‌ماند اما مجری پروژه باغ پرندگان می‌گوید که مشکل این است که مردم انتظار دارند یک ساختمان آجری برای فضای درمانی پرندگان در نظر گرفته شده باشد.
وی اضافه می‌کند: محوطه قرنطینه و محیط درمانی در ساختمان پیش ساخته‌ای قرار دارند. تیم دامپزشکی نیز در این ساختمان مستقر شده است.
چیدن بال پرندگان مصداق حیوان آزاری
به گفته کهرم مشاور پروژه باغ پرندگان، برای جلوگیری از پرواز ساکنان این باغ، بال آنها چیده شده است. اما امیری شریفی مدیر دیده‌بان حقوق حیوانات هر نوع اسارت و یا تغییر شرایط طبیعی زندگی حیوانات را مصداق حیوان آزاری می‌داند.
وی در پاسخ به اینکه آیا چیدن پر پرنده‌ها، حیوان آزاری به حساب می‌آید، تاکید می‌کند: می‌توان با روش‌های ساده جلوی پرواز پرندگان باغ را گرفت.
شریفی بیان می‌دارد: تمامی پرندگان آبزی و کنار آبزی برای پرواز باید یک حدی را روی آب بدود تا با رسیدن به سرعت مشخص، امکان پرواز برای آن فراهم شود. اگر برای برخی پرندگان سنگین مثل قوها، فلامینگوها و غیره، طول استخر را کمتر از حدی که آنها برای رسیدن به سرعت پرواز نیاز دارند، بگیرند، این پرنده ها قادر به پریدن نخواهند بود.
وی ادامه می‌دهد: البته اگر نمی‌توان طول استخر را کاهش داد. با ایجاد مانع می‌توان جلوی پریدن حیوان را گرفت. مثلا اگر بعد از برکه یک مانع شش متری قرار دهیم، حیوان به هیچ وجه نخواهد پرید. زیرا قبل از اوج گرفتن به مانع برخورد می‌کند.
مدیر دیده‌بان حقوق حیوانات تاکید می‌کند: حتما نباید حیوانات را با سیم، میله، شیشه و غیره محصور کرد. بلکه باید شرایط را طوری محیا کرد که حیوان در محیط باقی بماند.
وی به‌رغم آنکه نمی‌پذیرد تمامی پرندگان موجود در باغ پرندگان در اسارت متولد شده باشند، می‌گوید: اگر تمامی این پرندگان در اسارت متولد شده‌اند و قادر به ادامه حیات در محیط طبیعی نیستند، در صورتی که مجبور به زدن پر آنها باشیم و هیچ راه دیگری وجود نداشته باشد، باید این عمل زیر نظر یک متخصص دامپزشک انجام شود. زیرا اگر شاه پرها بد چیده شود، ممکن است به پیاز آنها آسیب وارد شود و دیگر هیچ‌گاه پر پرنده سبز نشود. یا اینکه بدن پرنده دچار خونریزی شده و حیوان آسیب ببیند.
شریفی در پاسخ به اظهارات مشاور پروژه باغ پرندگان که تمامی ساکنین این باغ را متولد شده در اسارت معرفی می‌کند، خاطرنشان می‌سازد: اگر گروهی مدعی هستند که پرندگان این باغ در اسارت متولد شده‌اند، اعلام کنند که این پرندگان کجا در اسارت متولد شده‌اند.
بدون شک تولد همه پرندگان باغ پرندگان در اسارت بیشتر به یک ادعا شبیه است. چرا که تولد فلامینگوها و طوطی‌سانان، در اسارت به تکنولوژی بسیار پیچیده‌ای نیاز دارد. ضمن آنکه طوطی‌سانان جزو پرندگان بومی به حساب آمده و احتمال شکار شدن آنها از طبیعت وجود دارد. فلامینگو نیز پرنده‌ای است که در فصل مهاجرت، به راحتی در بازار پرنده فروشی استان‌های شمالی قابل دسترسی است و دور از ذهن نیست که بخشی از پرندگان شکار شده شکارچیان غیرمجاز، به باغ پرندگان تهران راه یافته باشند.
لیلا مرگن
