دیده بان حقوق حیوانات: سازمان تولید اسکناس و مسکوک در بررسی پیشنهاد درج تصویر حیات وحش بر اسکناس های کشور کوتاهی می کند.

این پیشنهاد که از شش سال قبل در دستور کار کانون دیده بان حقوق حیوانات بوده و در مذاکرات مختلف به صورت مکرر ارایه شده بود، با روی کار آمدن دولت جدید در سال ۱۳۹۲ به صورت رسمی به سازمان تولید اسکناس و مسکوک بانک مرکزی ارایه شد. با اینحال و پس از گذشت حدود ۱۷ ماه از ارایه درخواست کتبی، متاسفانه پیگیری های مکرر انجام شده حاکی از آن است که مسوولان این سازمان تمایلی برای انجام وظایفشان ندارند. از آنجا که بیش از ۲۰ مرحله پیگیری حضوری و تلفنی این نامه به قول شفاهی برگزاری جلسه ختم شده و با توجه به کشتار مکرر حیات وحش کشور به ویژه شرایط خاص پلنگ ایرانی و رسالت این مجموعه در دفاع از حقوق حیوانات، رونوشت این درخواست در اختیار رسانه ها قرار می گیرد تا به عنوان یک خواست عمومی تلقی شود.

سازمان تولید اسکناس و مسکوک بانک مرکزی در سال های اخیر نمونه های متنوع اسکناس و مسکوکات را طراحی و تولید کرده که در عمده آنها از تصاویر ارزشمند میراث فرهنگی کشور استفاده شده است اما بر خلاف اغلب کشورها، در هیچ یک از اسکناس ها و سکه های جاری ایران نقشی از میراث طبیعی به عنوان بخشی از هویت ملی کشور دیده نمی شود.

سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان های مردم نهاد این حوزه تلاش می کنند با اقدامات مختلف از کشتار گونه های حیات وحش بکاهند. بخش قابل توجهی از انرژی و نیروی این سازمان ها صرف آگاه سازی جوامع محلی می شود. از آنجا که فرایند آگاه سازی جوامع محلی فرایندی است که نیاز به منابع مالی و انسانی قابل توجه داشته و به نظر می رسد با توجه به اخبار کشتار گونه های نادر جانوری در سال جدید، چندان مثمر ثمر نبوده است.

با توجه به استفاده روزمره سکه و اسکناس توسط مردم و توزیع گسترده آن در اقصی نقاط کشور، به نظر می رسد ضرب سکه و چاپ اسکناس هایی با تصاویر حیات وحش به آگاه سازی تمام جمعیت کشور در زمینه حیات وحش منجر خواهد شد و نقش بسیار پر رنگی در حفاظت از آنها بازی خواهد کرد.

دیده بان حقوق حیوانات بر خود فرض می داند با هدف ارتقای سطح دانش عمومی در زمینه حفظ تنوع زیستی، پیشنهاد درج تصاویر حیات وحش کشور را به عنوان بخشی از میراث طبیعی و هویت ملی بر روی اسکناس ها و مسکوکات، چک های مسافرتی، کارت های بانکی و تمبرها را تا حصول نتیجه و به دور از هیاهو پیگیری کند.

در متن درخواست از رییس سازمان تولید اسکناس و مسکوک ذکر شده کشور ما از معدود کشورهایی است که در طراحی اسکناس و مسکوکات آن جای خالی میراث طبیعی به شدت احساس می شود. دیده بان حقوق حیوانات به عنوان یک مجموعه مدافع حیات وحش و فرهنگ ساز در این زمینه از سال ۱۳۸۸ مشغول بررسی امکان طراحی و تولید اسکناس و مسکوکات ایرانی با تصاویر حیات وحش بوده و در مذاکره ای که با یکی از کارشناسان محترم آن سازمان انجام گردید، مقرر شد طرح پیشنهادی کتبا به آن سازمان ارسال شود.

با توجه به رویه ارزشمند آن سازمان در طراحی اسکناس های جدید، دیده بان حقوق حیوانات رسما پیشنهاد می کند جهت معرفی گونه های در معرض خطر انقراض و ارزشمند کشور از قبیل یوزپلنگ آسیایی، پلنگ ایرانی، خرس قهوه ای، خرس سیاه، زاغ بور، گورخر، سمندر غاری لرستان و تمساح گاندو به آحاد هموطنان عزیز و اثبات ارزشمندی این گونه ها به ایرانیان و جهانیان از تصاویر، نام و رده حفاظتی آنها در اسکناس و مسکوکات جدید ایرانی استفاده فرمایید.

دیده بان حقوق حیوانات جهت تامین تصاویر حرفه ای گونه های مورد اشاره جهت استفاده در فاز طراحی و هرگونه مشورت تخصصی جهت گونه شناسی و ریخت شناسی پیش از طراحی اعلام آمادگی می کند.

امیدواریم موافقت با این مساله منجر به آگاهی بیشتر ایرانیان در اقصی نقاط کشور شده و نقطه عطفی باشد تا با همدلی گامی استوار در راه حفاظت از تنوع زیستی و میراث طبیعی کشور برداریم.

این نامه به سرکار خانم دکتر ابتکار، ریاست محترم سازمان حفاظت از محیط زیست رونوشت شده است.

وضعیت سایر کشورها

در عمده کشورهای جهان، تصاویری از حیات وحش و تنوع زیستی یکی از پر کاربرد ترین تصاویر مورد استفاده بر اسکناس ها و سکه ها است و بسیاری از کشورها تلاش می کنند با ضرب و چاپ مجموعه های خاص مسکوکات و اسکناس به صورت سالانه، بر غنای اسکناس و سکه های تولیدی کشورشان بفزایند و نقشی در حفاظت از تنوع زیستی ایفا کنند. در کانادا، که به عنوان دارنده رتبه نخست جهان در ضرب سکه از نظر کیفی شناخته می شود، اکثر مسکوکات نقشی از حیات وحش دارند و در آمریکا، عقاب آمریکایی بر تمام پول ها نقش بسته است. کشورهای آسیای شرقی  در رابطه با نقش حیات وحش بر اسکناس و سکه پروژه های زیست محیطی تعریف کرده اند و در کشورهای عرب زبان خاور میانه نیز گونه های جانوری کمیاب به ویژه پرندگان شکاری و غزال عربی به صورت مکرر بر اسکناس ها و سکه ها نقش بسته است. در اکثر کشورهای اروپایی و برخی کشورهای آفریقایی نیز حیات وحش به عنوان نمادهای اصلی مورد استفاده در انواع پول ها محسوب می شوند.

به امید روزی که تصویر حیات وحش ارزشمند کشور در جیب هر ایرانی، ثابت کننده فهم بالا و آگاهی تک تک افراد در زمینه حیات وحش و کمکی بزرگ در راه حفاظت از زیستمندان باشد.