دیده بان حقوق حیوانات: در حالی که خطر شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان به عنوان یک هشدار مهم از سوی سازمان دامپزشکی و سازمان حفاظت محیط زیست کشور اعلام شده اما سود کلان حاصل از تجارت پرندگان، چشم سوءاستفاده کنندگان را بر خطرات زیست‌محیطی بسته است.

به گزارش خبرگزاری فارس از ساری، هر ساله 3 میلیون‌ پرنده مهاجر مهمان تالاب‌های مازندران هستند تا به زیست طبیعی خود ادامه داده و دوباره به زیستگاه‌های اصلی‌شان بازگردند.

امسال به دلیل مشاهده آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در زیستگاه اولیه پرندگان مهاجر، کشورهایی که میزبان این مهاجران طبیعت هستند؛ هشدارهایی را در زمینه پیشگیری از آن دریافت کردند که مهم‌ترین و اصلی‌ترین راه، ممنوعیت صید و شکار بوده است.

باوجود ابلاغ ممنوعیت صید و شکار به تمامی ادارات حفاظت محیط زیست کشور و تاکید سازمان حفاظت محیط زیست بر این موضوع، اما شاهد صید آشکار و پنهان انواع پرندگان از جمله پرندگان مهاجر هستیم تا جایی که گویی مسئولان را یارای مقابله با آن نیست.

از اوایل پاییز در تالاب‌ها و آببندان‌ها و مناطق حفاظت شده مازندران شاهد حضور پرندگان مهاجری هستیم که از قطب شمال برای ادامه حیات طبیعی خود، فرود آمده‌اند تا در صبحگاه یا شامگاهی که دیر نیست، به زیستگاه اصلی خود بازگردند.

علاوه بر مناطق حفاظت شده مازندران، تالاب‌ها و آببندان‌هایی هستند که پرندگان مهاجر در آنها فرود می‌آیند و این تالاب ممکن است در واقع اراضی کشاورزی باشد مانند تالاب «سرخرود فریدونکنار» و یا آببندان باشد مانند «لپوی زاغمرز» که هر کدام صاحبانی دارند.

یکی از موضوعات قابل بحث این است که گویا، صاحبان این املاک فکر می‌کنند استقرار پرندگان در ملک آنها به معنای آزادی عمل‌شان در قبال پرندگان است تا جایی که بعضا از ایجاد موانع برای ورود محیط‌بانان و مسئولان در این زیستگاه‌های موقت، دریغ نکرده و جلوی چشم مسئولان محیط زیست با پهن کردن دام‌های هوایی به صید پرندگان مهاجر مشغول می‌شوند.

جای تامل دارد که سال‌ها است تالاب‌های مازندران و به‌ویژه فریدونکنار، به دروازه‌ای برای تجارت پرندگان تبدیل شده است و عده‌ای نیز با چهره‌ای موجه در بین عامه و متقاعد کردن دستگاه‌های دولتی و مسئولانی که خود را به خواب زده‌اند؛ بازار صید، خرید و فروش پرندگان نایاب و حفاظت شده را به دست گرفته‌اند.

سکوت مسئولان که به معنای ناامید شدن آنها از فعالیت‌های یک گروه معلوم‌الحال است نیز جای تامل دارد، و البته جای تاسف است که نماینده دولت در فریدونکنار، از سر ناچاری و فرار از تهدیدات این گروه، به طور غیرمستقیم و با سنت شمردن صید پرندگان مهاجر، سعی می‌کند تا افکار عمومی را قانع کند.

صید پرندگان مهاجر در مازندران فقط مختص فریدونکنار نیست زیرا در تالاب‌های بهشهر نیز شاهد بروز چنین حوادثی البته در مرتبه‌ای بسیار نازل‌تر از فریدونکنار هستیم اما بازار امن خرید و فروش و کانون معاملات، در فریدونکنار است.

پرندگان صید یا شکار شده به راحتی در خیابان‌ها و بازار این شهر به فروش می‌رسند و حتی فروش آنها از فروش مرغ هم پیشی گرفته است و گویا مردم ترجیح می‌دهند در فصولی از سال، طعم پرندگان وحشی را بچشند.

اما برخی مردم چه می‌دانند که غذای لذیذ آنها ممکن است سم مهلک و کشنده‌ای باشد، آیا مردم به خوبی فرق یک پرنده حرام‌گوشت و حلال‌گوشت را تشخیص می‌دهند؟ آیا مردم از سلامت شکارها اطمینان دارند؟ آیا آماده و خرد کردن گوشت پرندگان مهاجری که احیانا ویروس کشنده‌ای به نام آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان را در خود پنهان داشته و انتشار این ویروس در محیط نیز عواقب خطرناکی را به دنبال دارد؛ مورد توجه صیادان است؟

در شرایطی که مسئولان حوزه دامپزشکی، محیط زیست، بهداشت و درمان، انتظامی و نظارتی به خوبی از اتفاقاتِ در حال انجام اطلاع دارند، آیا نباید ابزار قانونی محکمی وارد عمل شده و به این تجارت کثیف پایان دهد؟

از یک طرف شاهد تامین غذای قوها و سایر پرندگان مهاجر در تالاب‌های فریدونکنار و علاقه مردم و مسئولان مازندرانی به ویژه استاندار مازندران به این مهمانان زمستانی هستیم و از طرفی دیگر شاهد مردم و بعضا مسئولانی هستیم که  در صف نخست یک تجارت سیاه قرار گرفته‌اند بی‌‌آنکه عواقب آن را در نظر بگیرند.

برخی‌ها مدعی‌اند که سازمان حفاظت محیط زیست به بهانه آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، امسال پروانه صید و شکار را ممنوع کرده است و هیچ خبری از این بیماری نیست، اما این دسته از افراد بهتر است با هر صیدی که انجام داده و پرندگان را به کشتارگاه‌های خود می‌برند؛ دعا کنند تا فردی به این بیماری مبتلا نشود.

همچنین قابل توجه این دسته از افراد است که اخیرا بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در کشور چین شیوع یافته و علاوه بر گرفتن جان هفت نفر از شهروندان چینی، خساراتی را نیز به پرندگان بومی و صنعت طیور این کشور وارد ساخته است.

با توجه به شرایط فعلی کشور که در تحریم و محدودیت‌های اقتصادی قرار داریم و باوجود 192 واحد مرغداری مادر و تولید سالانه حداقل 400 میلیون قطعه جوجه یک‌روزه در مازندران که قطب تولید مرغ گوشتی کشور را به خود اختصاص داده؛ لازم است تا شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان که پای آن به کشور همسایه رسیده است؛ به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

خسارت به مرغداری‌ها و از بین رفتن پرندگان خانگی در اثر اپیدمی احتمالی آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در کشور، یک خسارت سنگین و حتی غیرقابل جبران در شرایط فعلی است.

موضوع صید پرندگان از گذشته در مناطقی چون فریدونکنار مرسوم بوده و مردم به صورت سنتی به صید پرندگان می‌پرداختند اما به دنبال تجارت از این راه نبودند زیرا به اندازه نیاز خود صید می‌کردند.

حدود یک‌دهه است که صید پرندگان مهاجر به یک شغل فصلی در تالاب‌های مازندران تبدیل شده است، گروهی فرصت‌طلب و سودجو که گویی دست‌شان به همه جا بند است؛ به تبلیغ فرهنگ استفاده از موهبت‌های الهی در تالاب‌ها! می‌پردازند و با پهن کردن انواع دام‌های جدید مانند تورهای هوایی، بی‌توجه به بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها، بازار صید و فروش پرندگان را به دست گرفته‌اند تا جایی که در نشست‌های مختلف، حتی مسئولان و محیط‌بانان را به برخورد فیزیکی و یا اغتشاش در جامعه، تهدید می‌کنند.

هر روز در کنار خبرهایی مبنی بر دستگیری متخلفان صید و شکار، خبرهایی از زخمی شدن و یا تهدید محیط‌بانان نیز بر صفحات مجازی و مکتوب رسانه‌ها به چشم می‌خورد که حاکی از یک اتفاق نامبارک در حوزه محیط زیست است.

به گزارش فارس، به نظر می‌رسد با توجه به مقاومت‌های گروهی خاص در برابر قانون و حتی مقابله با محیط‌بانان و بعضا به خطر انداختن امنیت جانی آنها، به راه افتادن یک بازار به‌ظاهر پرسود اما همراه با خطرات زیست‌محیطی و احتمال خطر بیوتروریسم، لازم است که سازمان پدافند غیرعامل و دستگاه قضایی در راستای همراهی با دستگاه نظارتی محیط زیست، محکم‌تر از گذشته با قانون‌شکنان حوزه محیط زیست مقابله کنند تا از یک تجارت فریبنده و خطرآفرین جلوگیری شود.

دیده بان حقوق حیوانات: در دستورات دینی مسلمانان تحریم‌هایی برای برخی خوراکی‌ها وجود دارد و البته در برخی موارد این نهی از خوردن و آشامیدن را عرف، قوانین مدنی و اجتماعی‌ یا دستورات پزشکی و … تأکید می‌کنند.

به گزارش ایسنا در اسلام بر پایه سلامت روح و جسم به دستورات کاربردی بسیاری بر می‌خوریم که بعضاً ممکن است که علم تجربی پی به فلسفه وجودی آنها برده و یا اینکه حکمت برخی از آنها هنوز از طریق علمی ثابت نشده باشد اما، هر مسلمانی بر مبنای اصل اول آداب مسلمانی که تسلیم در برابر قوانین خالق خیرخواه بندگانش است، تابع بی چون و چرای این دستورات است و به مصداق « ما حکم بالحق، حکم بالشرع » و بالعکس‌، عقل و شرع مکمل هم هستند.

براساس این گزارش، شکار یکی از راهکارهای بشر برای رفع گرسنگی است. این روش از دوران انسان‌های اولیه توسط بشر مورد استفاده قرار گرفته و یکی از روش‌های گذران رندگی است که همچنان به نسل‌های بعدی به ارث رسیده و تا امروز ادامه یافته است؛ هرچند این میراث پدران را آنانکه دیگر شکار اولویت تأمین غذایشان نیست هم رها نکرده و با دیده تفریح بدان می‌نگرند، چیزی که از نظر اسلام چندان شایسته و از نظر مدافعان حقوق حیوانات رفتاری قابل نکوهش‌ است.

منع شرعی آزار و شکار حیوانات

آزار و کشتار حیوانات( خواه اهلی یا وحشی) بدون داشتن ضرورت حیاتی برای انسان‌ها و تنها برای تفریح و تفنن از دیدگاه هر انسان آزاد، براساس عقل سلیم و بر مبنای دستورات شرعی و انسانی عملی ناپسند به حساب می‌آید که قدر مسلم در صورت تکرار دارای اثراتی بر روح و جسم انسان‌ها نیز خواهد بود.

در این میان حتی شغل قصابی( که از مشاغل مورد نیاز انسان‌های امروزی است) به دلیل قسی‌القلب کردن افراد از جمله شغل‌های مکروه به حساب می‌آید.

در برخی از رساله‌ها و احادیث و روایات مختلف حتی به پارامتر زمان شکار نیز پرداخته شده است. در حلیةالمتقین از علامه مجلسی نقل شده است« در چند حدیث معتبر وارد شده است که جوجه را شکار می‌کنید، بلکه بگذارید که پرواز کنند، بعد از آن ایشان را شکار کنید و شب بر سر آشیانه مرغان نروید که ایشان را شکار کنید که شب درامانند. ایشان همچنین در اینباره به تأکیداتی همچون این موارد که شب حیوانات را در آشیانه شکار کردن و همچنین حیوانات را در شب کشتن مکروه است و یا کشتن چهارپایی که انسان خودش آن را پرورش داده و همینطور تعقیب کردن و خسته کردن حیوانات اهلی و یا وحشی برای شکار و کشتن آنها » اشاره کرده‌اند.

به گفته‌ی مدیرعامل مؤسسه مردم نهاد دوستداران و حافظان طبیعت ساوه و زرندیه از نقطه نظر قوانین زیست‌محیطی و شکار‌، موارد بسیاری از قوانین نیز موکد و موید این مطلب است که به هر وسیله در هر زمان نمی‌توان اقدام به صید و شکار حیوانات کرد.

فرقانی‌پور در گفت وگو با ایسنا، افزود: به عنوان مثال در اصلاحیه بند “ب” ماده سه مصوبه چهار قانون شکار، بر ممنوع بودن شکار و صید کلیه پستانداران و پرندگان و خزندگان قابل شکار و آبزیان قابل صید( به استثنای جانوران زیانکار‌) از یک ساعت بعد از غروب آفتاب تا یک ساعت قبل از طلوع آفتاب تاکید شده و به صراحت گفته شده است که در شب نمی‌توان ولو در فصل مجاز حتی با پروانه مجاز اقدام به برهم زدن آرامش حیوانات و شکار آنها کرد.

وی اظهار کرد: در بند “ج” ماده 13 اصلاحیه موادی از قانون شکار که در جلسه 25 آذرماه 1375 مجلس شورای اسلامی تصویب و به تایید شورای نگهبان نیز رسیده آمده است « هر کس مرتکب اعمال زیر شود، به مجازات حبس 91 روز تا سه سال یا جزای نقدی از یک میلیون و 800 هزار ریال تا 20 میلیون ریال و در صورت تکرار به هر دو مجازت محکوم می‌شود. شکار صید و یا کشتار حیوانات وحشی با استفاده از سموم و مواد منفجره و امثال آن و شکار به صورت تعقیب با استفاده از وسیله نقلیه موتوری و همچنین کشتار آنان به طریق جرگه و محاصره دسته جمعی نیز ممنوع گردیده است‌»‌.

شکار بی‌رویه رهاورد انقلاب صنعتی

به گفته‌ی وی، تا قبل از انقلاب صنعتی به دلیل فقدان وسایل نقلیه تندرو و سلاح‌های مدرن، بشر نمی‌توانست به این گستردگی به قتل عام و انقراض نسل وحوش بپردازد و در ایران پس از جنگ جهانی دوم و خروج متفقین، اولین هجوم به حیات وحش با اتومبیل‌های جیپ مزایده‌ای و ماشین‌های دو دیفرانسیل به جا مانده از آنان آغاز شد و آنچه که نمی‌بایست بر سر آهو، جبیر، کل و بز، قوچ و میش و سایر وحوش ایران بیاید، آمد و آن شد که امروز با تکامل و پیشرفت صنایع خودروسازی حتی مناطق حفاظت شده نیز از دستبرد شکارکش‌ها در امان نمی‌مانند.

مهدی فرقانی‌پور معتقد است: امروزه به واقع بشر باید به این موضوع واقف شود که در عصر حاضر نمی‌توان مثل گذشته دست به انتفاع بی‌حساب از منابع طبیعی اعم از گیاهی یا جانوری زد‌. عواملی مانند رشد جمعیت، سموم شیمیایی، شرایط اقلیمی، سلاح‌های مدرن و گسترش راه‌ها روز به روز حلقه محاصره را بر محیط زیست تنگ‌تر می‌کند، بنابراین در این شرایط نیاز به تجدید نظر در افکاری که از نگاه به گذشته الهام می‌گیرد، وجود دارد.

این فعال محیط زیست و دوستدار حیات وحش معتقد است با نگاهی به پیرامون‌مان به این واقعیت می‌توان رسید که در کشور ما جز عده اندکی که از راه صید و شکار امرار معاش می‌کنند، بقیه افراد فقط برای تفنن دست به این عمل می‌زنند.

وی افزود: از نظر قوانین اسلامی، شکار در حدی پسندیده است که برای تامین احتیاجات اولیه انسان باشد و قوانین موجود نیز منع مطلقی را برای افراد قانونمند در این زمینه ایجاد می‌کند.

شکار خسته شکارچی را مسموم می‌کند!

فرقانی‌پور گفت: کسانی که به طرق غیرقانونی و در شرایطی ناجوانمردانه، نه تنها نفعی عاید خود و دیگر استفاده‌کنندگان از گوشت شکار نمی‌کنند، بلکه با تعقیب حیوان و خسته کردن حیوان، سموم بسیاری را نصیب خود و دیگران می‌کنند‌.

وی در توضیح این مطلب افزود: خسته کردن هر حیوانی اعم از اهلی یا وحشی قبل از ذبح، و سر بریدن آن از نظر دستورات اسلامی و هم دستورات بهداشتی جایز نیست، چراکه دویدن باعث تبدیل قند در عضلات حیوان به اسید اوریک و اسید لاکتیک و در نهایت سخت شدن گوشت حیوان و ایجاد مسمومیت در مصرف‌کننده می‌شود. به همین علت حیوانات قصابی را باید قبل از ذبح مدتی به حال استراحت گذاشت تا سموم بدن آنها دفع شود. باید این نکته را نیز دانست که چهار عامل موثر در کیفیت گوشت حیوانات شامل سن، جنس، نوع تغذیه و کارهای خسته‌کننده از حیوان کشیدن‌ یا دواندن اوست.

وی با اشاره به کتاب « اولین دانشگاه و آخرین پیامبر » تألیف شهید دکتر پاک‌نژاد گفت: وی در این کتاب اشارات مستدل پزشکی بر این این نکته تاکید کرده و آورده است‌« ‌دیده شده که چه بسا سربازی که تلاش سخت و دوندگی داشته باشد و در حالی که اسلحه در دستش بوده هدف قرار گرفته و کشته شده است و به علت اسید لاکتیک زیاد در عضلات و انقباض سخت آنها بعد از مرگ هم نتوانسته‌اند اسلحه را از میان انگشتان منقبض‌اش به سهولت خارج کنند. همین‌طور است مرغی را که در خانه تعقیب می‌کنند تا وی را گرفته و سر ببرند یا شکاری که او را زیاد خسته کرده و می‌کشند که در این حال عضلات آن حیوان سرشار از اسید لاکتیک مسموم‌کننده زهرآگین شده و در صورت خوردن گوشت حیوان مذکور مسمومیت‌هایی پیش می‌آید … این مسمومیت‌ها بسته به مقاومت اشخاص تفاوت دارد. در هر صورت اگر هم اثر کوتاه مدت خود را به سرعت در بعضی افراد آشکار نکند در درازمدت دارای اثر سوء خواهد بود که این اثرات در برخی موارد جدای از اثرات روحی – روانی است که بر روح این افراد در اثر زیرپا گذاشتن مسایل فطری انسانی وارد می‌شود.

تمام واکنش‌های شیمیایی ذکر شده که موجب پیدایش عناصر زهرآگین می‌شود، در صورتی که منجر به هلاکت حیوان نشود، پس از استراحت دادن حیوان و رسیدن اکسیژن کافی به بدن او سبب می‌شود سموم مذکور به آب و انیدریدکربنیک تبدیل و از راه کلیه ، پوست و … دفع شود».

مدیرعامل مؤسسه مردم‌نهاد دوستداران و حافظان طبیعت ساوه و زرندیه اینگونه نتیجه‌گیری کرد که با وجود این تبصره بهتر است همان حیوان اهلی خسته یا شکار وامانده را پس از گرفتن در جایی نگه داشته و پس از استراحت دادن آن ذبحش کرد تا حداقل این مسمومیت از بدن او خارج شود‌.

اصولاً در دستورات اسلامی به میانه‌روی در مصرف گوشت سفارشات زیای شده است. افراط در مصرف گوشت باعث تبدیل شکم انسان به گورستان حیوانات شده و ضرر تفریط در آن نیز علاوه بر ضررهای جسمانی تا حدی است که در برخی از روایات تاکید شده است که بر گوش کسی تا چهل روز گوشت نخورده است، اذان دوباره بگویند.

خوردن زیاد گوشت بر روی قوای عقلی و فکری اثر نامساعد داشته و به کسانی که کارهای فکری زیاد انجام می‌دهند، توصیه شده کمتر غذای گوشتی مصرف کنند.

فرقانی‌پور دلیل این امر را تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بر سلسله اعصاب دانست که موجب کم‌حافظه گی و سستی و بیحالی می‌شود. معده انسان نمی‌تواند گوشت را به سرعت معده گوشتخواران هضم کند و به علت دراز بودن روده انسان نسبت به گوشتخواران، گوشت مدت زمان زیادی در معده می‌ماند. در مقابل، نخوردن گوشت هم باعث بدخلقی و عدم رسیدن فسفر و لستین که مورد نیاز مغز انسان است می‌شود.

در هر صورت منکر این مطلب نمی‌توان شد که گوشت شکار در صورتی که به شکل درست انجام شود سرشار از مواد غذایی بوده، چربی آن کمتر از گوشت حیوانات اهلی و از لحاظ فسفر، منیزیم، سدیم، پتاسیم و ویتامین‌های B-A-PP بسیار غنی است‌.

دیده بان حقوق حیوانات: شکارچی پلنگ به 3 سال و شش ماه حبس محکوم شد.