دیده بان حقوق حیوانات: ایران 22 سایت ثبت شده در کنوانسیون رامسر دارد. اما قرار گرفتن شش سایت تالابی بین‌المللی کشورمان در میان تالاب‌های در معرض تهدید و تغییرات اکولوژیکی ثبت شده در کنوانسیون رامسر، منجر به وارد شدن آنها به فهرست «مونترو» – فهرست قرمز – این کنوانسیون شده است.
به گزارش ایسنا منطقه آذربایجان‌غربی، شش سایتی که یکی از آنها یعنی«شورگل، یادگارلو و درگه سنگی» متعلق به آذربایجان‌غربی است. تالاب شورگل با مساحت 359 هکتار و یادگارلو نیز با مساحت 1400 هکتار در میان دو شهر نقده و ارومیه واقع شده‌اند و دیگر تالاب این سایت یعنی درگه سنگی نیز با وسعت 735 هکتار در حاشیه جاده ارومیه – مهاباد جای گرفته است.
شرایط حاکم بر بزرگترین دریاچه داخلی کشور و نگین آبی ایران، در تالاب‌های حاشیه‌ای آن نیز پدیدار شده است بطوری که این تالاب‌ها با وضعیت نامساعد خود در لیست قرمز کنوانسیون رامسر قرار گرفته‌اند.
چندی پیش، معاون امور تالاب‌های دفتر زیستگاه‌های سازمان حفاظت محیط زیست با تأیید این موضوع، به ایسنا اعلام کرده بود، تالاب‌های «شورگل، یادگارلو و درگه سنگی» به وسعت 2500 هکتار در سال 1990 به دلیل احداث سازه‌های آبی و سد حسنلو(سد شورگل) که موجب شده این تالاب از آب شور به آب شیرین تبدیل شود، ایجاد زهکش سد حسنلو که باعث خشک شدن تالاب‌های «یادگارلو و درگه سنگی» شده است و همچنین برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و راندمان پایین آبیاری کشاورزی به وجود آورنده شرایط فعلی بوده‌اند.
“مسعود باقرزاده کریمی” در خصوص فهرست مونترو کنوانسیون رامسر نیز گفته بود، تالاب‌هایی که دچار تغییرات شدید اکولوژیکی شده‌اند در مونترو لیست کنوانسیون رامسر قرار می‌گیرند که این تالاب‌ها یا دچار دستکاری انسان یا تغییرات اقلیمی شده‌اند که برگشت به شرایط طبیعی آنها نیازمند اعمال مدیریت‌های ویژه در جلوگیری از تغییر کاربری‌ها و استفاده انسانی، تأمین حق آبه مورد نیاز، عدم تجاوز به عرصه‌های تالابی و … است.
وی با اشاره به اینکه پیگیری‌های لازم در خصوص خروج سایت تالابی «شورگل، یادگارلو و درگه سنگی» در حال انجام است، خاطرنشان کرده بود، موضوع تأمین حق‌آبه از سد حسنلو و تعیین حدود تالاب، حذف عوامل تخریب، جلوگیری از توسعه چاه‌های کشاورزی و مدیریت منابع آب در حال پیگیری است که به نظر می‌رسد می‌توانیم این سایت تالابی را از فهرست مونترو کنوانسیون رامسر خارج کنیم.
رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نقده نیز با اشاره به آغاز عملیات احیاء تالاب‌های این شهرستان از سال 80، افزود: خشکسالی، مهمترین تهدید برای تالاب‌های این منطقه است؛ با توجه به اینکه آب این تالاب‌ها از رودخانه «گدار چای» تأمین می‌شود، کمبود آب این رودخانه دلیلی بر خشک شدن و از بین رفتن این سرمایه‌های ملی است. همچنین دستکاری‌های انسان مثل ساخت سد و زهکش از جمله دلایل دیگر تأثیرگذار در این روند است.
“فرامز سفری” با اعلام اینکه تالاب یادگارلو در سال 89 پس از 15 سال احیا شده بود، خاطرنشان کرد: طی این فرایند، 70 درصد این تالاب احیا شد اما دو سه ماه بعد از احیا، به دلیل نزدیکی زهکش سد حسنلو و همچنین خشکسالی منطقه، مجددا دچار کمبود شدید آب شد.
رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نقده با اشاره به اینکه احیا تالاب های شهرستان در دستور کار قرار دارد، افزود: سال گذشته در مجموع 47 کیلومتر از انهار منتهی به تالاب‌ها مورد لایروبی قرار گرفته است با این وجود سایت تالابی«شورگل، یادگارلو و درگه سنگی» نیاز به سه تا چهار میلیون متر مکعب آب برای احیا دارند.
سفری با اشاره به اینکه سال گذشته برای هر یک از تالاب‌های مذکور حدود 38 میلیون تومان جهت احیا هزینه شده است، یادآور شد: البته برای احیای تالاب یادگارلو بودجه‌ای بالغ بر 150 میلیون تومان نیز تخصیص یافته است که هنوز جذب نشده اما فکر می‌کنم احیای این تالاب به اعتباری بیش از این نیاز داشته باشد.
وی تصریح کرد: کارشناسان سازمان محیط زیست برای احیا تالاب یادگارلو، چند طرح را پیشنهاد داده‌اند که اجرایی شدن آنها نیاز به اعتبار بالایی دارد.
در همین زمینه مدیر کل محیط زیست آذربایجان‌غربی نیز اعلام کرد که اقدامات خوبی برای احیای تالاب‌های استان کرده‌ایم.
“حسن عباس‌نژاد” در گفت‌و گو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: آذربایجان غربی شش تالاب ثبت شده در کنوانسیون رامسر دارد که از این بین مجموعه سایت (شورگل، یادگار و درگه سنگی) در فهرست مونترو کنوانسیون رامسر قرار گرفته بودند اما با اقددامت خوبی که در دست اجرا داریم تلاش داریم تا آنها را از این لیست خارج کنیم چنانکه در این میان تالاب یادگارلو سال گذشته پس از 25 سال مورد احیا قرار گرفت.
وی ادامه داد: ما از مسوولان سایت کنوانسیون رامسر و همچنین اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست (IUCN) درخواست کردیم تا از نزدیک شاهد اقدامات اجرایی ما برای احیای تالاب‌های استان باشند که آنها نیز طی بازدیدهایی که داشتند از اقدامات در دست اجرا ابراز رضایت کردند.
عباس نژاد با بیان اینکه دو تالاب شورگل و درگه سنگی نیز با صرف اعتباری بالغ بر 600 میلیون تومان در حال احیای هستند، اعلام کرد: سال گذشته نزدیک به 60 کیلومتر انهار سنتی منتهی به این تالاب ها مورد لایروبی قرار گرفتند و هم اکنون نیز در حال آبگیری هستند و انشاءالله طی سه ماهه اول سال 92 این تالاب ها مورد احیا قرار خواهند گرفت.
مدیر کل محیط زیست آذربایجان غربی در رابطه با اینکه عامل اصلی خشکی تالاب‌های استان چیست؟، اظهار کرد: اصلی‌ترین عامل در این زمینه خشکسالی‌های چند سال اخیر منطقه است که موجب تغییرات اکولوژیکی در منطقه شد. عامل دیگر در این زمینه دستکاری‌های انسانی بوده است که منجر به آسیب‌رسانی به تالاب‌های استان شده است چنانکه در این زمینه اخیرا نیز ما جاده‌ای که از میان تالاب یادگارلو عبور می‌کرد و در زمان جنگ برای مانور آن را احداث کرده بودند را با بیل مکانیکی تخریب کردیم. همچنین حسنلو تبدیل به سد شده است که با توجه به شرایط اکولوژیکی، ما 900 هکتار از آن تالاب را مورد احیا قرار دادیم. همچنین زهکش‌ها دیگر عامل انسانی در تخریب تالاب‌های استان است.
وی تصریح کرد: تالاب درگه سنگی نیز تحت تأثیر شرایط اقلیمی منطقه که حاصل از خشکسالی‌های چند سال اخیر بود و همچنین به دلیل از بین رفتن انهار آن دچار شرایط خشکسالی شده بود که البته امسال احیا می‌شود.
عباس‌نژاد در پاسخ به اینکه مجموع تالاب‌های استان چه میزان آب دارند؟، گفت: کل تالاب‌های حاشیه دریاچه ارومیه حدود 72 میلیون متر مکعب آب دارند که از این تعداد بیشتر تالاب‌ها از جمله کانی برازان، بورالان، یادگارلو و گپی آب لازم را دارند و تنها سه تا چهار تالاب دچار کمبود آب هستند که سازمان آب مقرر شده است آب آنها را تأمین کند.
وی در ادامه با اعلام اینکه هم اکنون آذربایجان‌غربی شش سایت ثبت شده در کنوانسیون رامسر دارد، گفت: امسال ایران برای اولین بار طی 35 سال گذشته دو تالاب خود را به ثبت کنوانسیون رامسر رساند که یکی از این تالاب‌ها «کانی برازان» متعلق به آذربایجان‌غربی است.
او با تأکید بر اینکه در تلاش هستیم تا سال آینده نیز دو تالاب یگر استان را به ثبت این کنوانسیون برسانیم، یادآور شد: تالاب‌های «سولدوز» و «بورالان» دو تالابی هستند که امسال در کنوانسیون رامسر ثبت خواهند شد.
به گزارش ایسنا، بیش از 140 نوع پرنده آبزی در تالاب‌های استان به ویژه در تالاب‌های «حسنلو»، «درگه سنگی»، «یادگارلو»، «قویی باباعلی» و «کانی برازان» که در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده‌اند، مشاهده شده و سالانه صدها هزار قطعه انواع پرندگان آبزی نظیر فلامینگو، قو، اردک‌های سرسفید و انواع مرغابی‌ها از شمال و جنوب کره زمین برای زمستان گذرانی و جوجه‌آوری به این مناطق سفر می‌کنند.
