دیده بان حقوق حیوانات: نهنگ‌ها و دلفنين‌ها همچنان مرده به ساحل مي‌آيند؛
به گزارش خبرگزاري فارس از بندرعباس، خليج فارس نه تنها طي دهه‌هاي اخير در صدر اخبار حوادث و رويدادهاي سياسي، اقتصادي، صنعتي، انرژي و … قرار گرفته بلكه اخبار حوادث و چالش‌هاي زيست محيطي نيز، نام اين درياي بسته را كه تنها از طريق تنگه هرمز با آبهاي دنيا ارتباط دارد بر سر زبان‌ها انداخته است.
شايد امروز با آوردن نام “كشند قرمز ” در ايران و چه بسا نقاط ديگر منطقه، هر مخاطبي بي‌گمان به ياد تلف شدن آبزيان طي سال‌هاي اخير در سواحل شمالي خليج فارس و به ويژه هرمزگان بيفتد.
هيچ دوستدار محيط زيستي، مرگ دسته جمعي دلفين‌ها طي سال‌هاي اخير به ويژه سال 86 كه در حوالي خور گنگان لاشه بيش از 70 قطعه از اين موجود كمياب به ساحل آمد را فراموش نكند.
اينكه منطقه خليج فارس و سواحل آن طي سال‌ها و دهه‌هاي اخير با توسعه صنعتي و اقتصادي پرشتابي در شمال و جنوب روبه‌رو شده است بر هيچ كسي پوشيده نيست، توسعه‌اي كه به واسطه آن نه تنها اكولوژيك و بستر آبهاي پيرامون را حتي تا درياي عمان تحت تاثير قرار داده، بلكه روزانه پاي هزاران شناور غول پيكر اعم از نفت‌كش، تجاري و كانتينربر را نيز به خليج فارس باز كرده است.
مسئله‌اي كه به نظر مي‌آيد بر خلاف ساير مسائل زيست محيطي كه به محيط در دراز مدت صدمه وارد مي‌كند، به طور مستقيم به جان آبزيان به ويژه آبزيان غول‌پيكر افتاده است كه بررسي لاشه‌هاي آبزيان به ساحل آمده طي سال‌هاي اخير اغلب حاكي از برخورد كشتي‌ها و شناورها با موجودات تلف شده است، كه به عنوان مثال مي‌توان به مرگ اخير يك نهنگ طي روزهاي اخير در جاسك هرمزگان اشاره كرد.
به دليل گردش خاص آب و وجود جريان‌هاي آبي در خليج فارس و آبهاي منتهي از درياي عمان به تنگه هرمز، حضور آبزياني مانند نهنگ‌ها و وال‌ها نيز كه به گفته بوميان و ساحل‌نشينان در زمان‌هاي قديم در سواحل جنوبي به صورت گله‌هايي پرتعدد ديده مي‌شدند، نيز امروز به طور محدودي ديده مي‌شود كه به نظر مي‌آيد همين تعداد نيز علاوه بر تلف شدن كه متاثر از نامتعادل شدن محيط زيست است، به طور مستقيم با برخورد به شناورها و پروانه‌هاي آنها ديگر هيچ وقت نمي‌توانند به اقيانوس برگردند كه مشاهده لاشه اين آبزيان در سواحل مي‌تواند نشانگر اين امر باشد.
اميد مي‌رود امروزه كه صنعت دريانوردي بين‌المللي صدها كنوانسيون را در بخش‌هاي مختلف با هدف اجرا براي شناورهاي اقيانوس پيما وضع كرده، براي جلوگيري از وقوع عواملي مانند برخورد شناورها با گونه‌هاي كميابي همانند وال‌ها و دلفين‌ها نيز با توجه به امور ناوبري و افزايش ديد راداري و ديگر راهكارها چاره‌اي بيانديشد چرا كه معتقديم در اين راه هر قدر كه هزينه شود بازهم كم است.
بد نيست در اين راستا به اظهارات اخير مدير كل حفاظت محيط زيست هرمزگان كه اشاره‌اي نيز به مرگ نهنگ 20 تني در سواحل جاسك دارد، نگاهي داشته باشيم.
مجيد وفادار در همين راستا اظهار داشت: عصر روز دوشنبه هفته جاري مأموران محيط زيست طي گشت زني در “خور نوك تراش ” كه در شرق جاسك و حوالي روستاي گابريك در بخش مركزي اين شهرستان قرار دارد، جسد يك پستاندار عظيم الجثه 20 تني را مشاهده كردند.
وي افزود: اين پستاندار از گونه اسپرم وال‌ها بوده كه 860 سانتي‌متر طول و طول باله سينه‌اي آن 80 سانتي‌متر، طول سر آن 200 سانتي متر و فك و دندان پاييني 24 سانتي متري بوده است.
اين مسئول تصريح كرد: طبق مشاهدات اوليه و انجام بيومتري اين لاشه، پاره شدگي در قسمت باله پشتي لاشه ديده شد، به طوري كه پوست و گوشت اين بخش از بدن نهنگ آسيب جدي ديده و امحا و احشا بالاي ستون فقرات از بدن اين پستاندار بيرون زده است.
وفادار گفت: همچنين در قسمت مخرج اين آبزي نيز پارگي و فساد پوست ديده مي‌شود.
مديركل حفاظت محيط زيست هرمزگان اضافه كرد: از طرف ديگر به علت ماسه‌اي بودن ساحل در اين منطقه و حركت امواج دريا، يك سوم لاشه نهنگ در خاك فرو رفته است كه لازم است از طريق يك دستگاه لودر لاشه جابه‌جا شده و به طور كامل دفن شود تا پس از فاسد شدن كامل گوشت، اسكلت آن براي استفاده در موزه از زير خاك بيرون آورده شود.
به گفته وي، آنچه در بررسي‌هاي اوليه مشخص شده اين موضوع است كه يك هفته از مرگ نهنگ گذشته و علت مرگ نيز به احتمال زياد برخورد با پروانه موتور كشتي‌هاي تجاري يا باري و يا نفتكش‌ها بوده است.
وفادار خاطرنشان كرد: درياي عمان منطقه دريايي داراي اكولوژي پيچيده‌اي است كه از يك سوي رفت و آمد زياد شناورها تهديد جدي براي حيات پستانداران دريايي اين منطقه از جمله نهنگ‌ها و دلفين‌ها محسوب مي‌شود و از سوي ديگر به دليل اينكه مسير حركت امواج در اين منطقه از شرق به غرب (از اقيانوس هند به سمت تنگه هرمز) است، اگر پستانداري در ميانه آبهاي درياي عمان دچار آسيب ديدگي شود، چهار تا پنج روز طول مي‌كشد تا به سواحل شهرستان جاسك برسد كه طي اين مدت امكان زنده ماندن پستاندار كم است.
وي با بيان اينكه از سال گذشته تاكنون اين سومين مورد كشف لاشه نهنگ در سواحل جاسك است، يادآور شد: وال اسپرم از گونه حفاظت شده پستانداران دريايي است كه هر ساله به دليل عبور و مرور زياد شناورها و كشتي‌ها در آبراهه بين‌المللي دريايي عمان دچار مرگ و مير مي‌شوند.
به گزارش فارس، نهنگ‌ها از جمله موجوداتي هستند كه به عقيده بسياري از پيشكسوتان دريانوردي در هرمزگان و كارشناسان دريايي، ورود آنها به خليج فارس نه تنها فوايد عديده‌اي را براي اكولوژيك اين دريا دارد، بلكه سبب تنظيم و تعادل چرخه آبزيان از ابتداي رنجيره تا انتهاي آن مي‌شود، كه در اين راستا نيز مي‌توان به اين نظريه اشاره كه در صورت ورود گله‌هاي وال‌ها و نهنگ‌ها به خليج فارس در سال‌هاي اخير، موجودات علل به وجود آورنده كشند قرمز كه به عنوان يكي از غذاهاي وال‌ها نيز مي‌توانند باشند، هيچ وقت به بلوم نمي‌رسيدند و تشكيل اين پديده مخرب را نمي‌دادند.
حال كه ديگر اين موجودات عظيم الجثه آنقدر كم شده‌اند كه حتي در خليج فارس نيز ديده نمي‌شود، بايد با رصد سير اين موجودات در دنيا و تشخيص مسيرهاي سفر آنها، ضريب ايمني آنها را در نقاط پرتردد به ويژه نقاطي همانند تنگه هرمز كه امروزه براي اين موجودات به مثابه “مثلث برمودا ” است، ارتقا و از مرگ آنها جلوگيري كرد، چراكه در صورت پيشرفت روند تلفات گونه‌هاي كمياب، بشر آينده بايد چنين موجواتي را نه در اكواريوم‌ها بلكه در تصاوير ضبط شده و فيلم‌هاي مستند ببيند.
……………………
اميرحسين توانگر
دیده بان حقوق حیوانات
