دیده بان حقوق حیوانات: «كلاغ‌ها هم از تهران فرار كردند.» 5 سال پیش بود كه روزنامه‌ها با این تیتر خبر از یك فاجعه زیست‌محیطی دادند. اما.حالا اگر بخواهید به یك بچه، پرنده نشان بدهید یا خودتان به یاد روزگار گذشته این موجودات نازنین را از نزدیك ببینید، دیگر لازم نیست راهی روستا‌های اطراف و جاهای خوش‌آب‌وهوا بشوید.
به گزارش همشهری جوان، كافی است بروید پارك جنگی لویزان و برای چند ساعتی در بین قو‌های سپید، اردك‌های كله سبزو شترمرغهای آفریقایی گم بشوید و فراموش كنید اینجا همان تهرانی است كه یك روز‌هایی از فرط آلودگی هوا به نفس می‌افتاد.
پرنده‌های باغ شهر
پایتان را كه بگذارید داخل باغ، سروصدای طوطی‌های سخنگو اولین چیزی است كه توجه‌تان را جلب میكند: «سلام، خوش آمدید!» طوطی‌های بامزه بزرگی كه روزبه‌روی در ورودی گذاشته‌اند تا با حرف زدنشان دل بازدید‌كننده‌ها را همان اول كاری ببرند. معماری پارك پلكانی است و از اینجا كه ارتفاع زیادی دارد، می‌شود بعضی از قسمت‌های باغ را دید. البته نه آنقدر كه همه چیز لو برود. از كنار جایگاه طوطی‌های سخنگو برای پایین رفتن و گشتن در باغ راه باز كرده‌اند. رنگ‌آمیزی گیاهان و گل‌های باغ آنقدر چشمنواز است كه تا رسیدن به اولین قفس پرنده‌ها، بیشتر از صدای قرقاول‌ها محو آنها می‌شوید. بیشتر از 100 نوع درخت مختلف اینجا كاشته‌اند و به همین خاطر درخت‌های اینجا، فقط شبیه همان‌هایی نیستند كه هر روز در كوچه و خیابان می‌بینیم. اولین پاگرد پله‌ها، مخصوص قفس قرقاول‌ها با آن سر سبز و سرخشان است. كنار هر كدام از قفسه‌ها یك تابلوی چوبی گذاشته‌اند كه اسم پرنده را به فارسی و انگلیسی نوشته و به سوال بچه‌ها كه تند‌تند می‌پرسند: «اسم این چیه؟» جواب می‌دهد. هر كدام از قفس‌ها هم یك مسئول دارد كه حواسش هست مردم وقتی زیادی با پرنده‌ها گرم می‌گیرند، كاری نكنند كه خطرناك باشد. پاگرد بعدی پر از كبوتر‌های تپل مپل است كه بیشتر‌شان زیر نور آفتاب چرت می‌زنند یا خودشان را باد می‌كنند غیر از كبوتر‌های سفیی كه در فیلم‌ها زیاد دیده‌ایم، انواع دیگری از این پرونده هم در رنگ‌های سبز و طوسی اینجا هستند و جمع كبوتر‌ها حسابی جمع است. همینطور كه از پله‌های پایین می‌روید، چشمتان به دریاچه و غازهای گردن دراز می‌افتد كه حدود 50 متر پایین‌تر دارند آب بازی می‌كنند. ولی قبل از رسیدن به دریاچه‌ای كه شبیه بركه‌های كارتون‌های بچگی‌های تمیز و پر از اردك و قو است، پرنده‌های دیگری هم در راه هستند.
وسط تابلوهای باب راس
سمت راست دریاچه پارك، محل نگهداری بوقلمون‌‌هاست .كنار محوطه بوقلمون‌ها، كبك‌ها با آن پاهای كوتاه برای خودشان می‌چرخند و كاری به كسی ندارند. نگهبان‌ها هم كبك‌ها را آزاد گذاشته‌اند و مجبور‌شان نمی‌كنند كه فقط داخل قفس باشند. شترمرغهای آفریقایی همسایه دیوار به دیوار بوقلمون‌ها هستند كه به خاطر قد درازشان حصار بلند‌تری برایشان ساخته‌اند. می‌گویند حافظه این شتر مرغ‌ها فقط 3 ثانیه است و برای همین هر كس كه بهشان نزدیك می‌شود، همگی با هم گردن می‌كشند و به او زل می‌زنند اما هیچ وقت قیافه شما برایشان عادی نمی‌شود چون سه ثانیه بعد همه چیز یادشان می‌رود. با این حال، با آن قیافه‌های خونسرد و بی‌تفاوت موجودات بامزه و دوست‌داشتنی‌ای هستند. از اینجا می‌توانید به سمت دریاچه از پله‌ها پایین و پایین‌تر بروید تا به یك پل زیبای چوبی در وسط دریاچه برسید. بدون اغراق پرسروصداترین قسمت باغ همین‌جاست كه مدام صدای شیرجه مرغابی‌ها و تند‌تند بال زدن غازها بلند می‌شود. منظره این قسمت از باغ با درخت‌هایی كه دور دریاچه را گرفته‌اند، به شدت كارت پستالی است. طوری كه انگار مستقیم سر از یكی از تابلوهای باب راس در آورده‌اید. تنها چیزی كه یاد‌آوری میكند هنوز در شهر هستید، ساختمان‌های بلندی است كه هنوز پشت‌سرتان قرار دارند.
حالا با این همه پرنده، اردك‌های سیاه كاكل، فلامینگو‌های سفید و پلیكان‌هایی كه با آن منقار بامزه‌شان مشغول بازی هستند، تهران دیگر شهری نیست كه كلاغ‌ها هم از آن فرار كرده‌اند؛ تهران خانه جدید پرنده‌های جهان است.
مدیر اجرایی باغ پرندگان درباره نگهداری مجموعه می گوید:محدوده جنگلی شرق تهران همیشه پتانسیل خوبی برای كار‌های اینچنینی داشت، اما این منطقه معضلات اجتماعی زیادی هم داشت و محل تجمع معتادان و خلافكار‌ها بود. در سال 85 ما در راستای استفاده بهینه از جنگل و همچنین طرح جامع جنگل لویزان، محدوده‌ای را تحت عنوان قطب سیاحتی، گردشگری و توریستی انتخاب كردیم. به این ترتیب 86 هكتار از این زمین‌ها را كه در اختیار شهرداری و سازمان منابع طبیعی بود، در اختیار گرفتیم. از سال 86 بیست‌وسه‌هكتار از این منطقه به طرح باغ پرندگان اختصاص پیدا كرد. كار‌های طراحی، مطالعات زیست‌محیطی، منابع طبیعی و اجتماعی از سال 90 شروع شدند و در اواسط همین سال هم مراحل اجرایی به تدریج انجام شدند.
از 23 هكتار، 17 هكتار مربوط به فاز اول می‌شد كه قسمت روباز باغ را شامل می‌شود. در این بخش بركه‌ها و پرندگانی كه پرواز‌های بلندی ندارند، دیده می‌شوند. اما در فاز دوم كه 6-5 هكتار باقیمانده را در بر می‌گیرد، ما یك فضای سرپوشیده خواهیم داشت. الان در این قسمت هم مراحل اجرایی آغاز شده و ستون‌ها هم نصب شده‌اند. این قسمت پوشیده مخصوص پرنده‌هایی است كه بلند پرواز می‌كنند. كاری كه در فاز دوم انجام می‌شود، یك حركت منحصر به‌فرد است در اینجا ما داریم 6 – 5 هكتار را با 12 ستون مسقف می‌كنیم. در حالی كه بزرگترین سازه‌های نیمه پوشیده جهان كه استادیوم‌های ورزشی هستند، مساحتی كمتر از یك هكتار دارند. علاوه بر این سازه‌های اینچنینی در مناطق مسطح هستند، اما ما اینجا داریم روی تپه ماهور‌ها این كار را می‌كنیم. در حال حاضر هم منتظر كابل و توری‌ها هستیم كه باید از كشور ایتالیا برسند.
غازهای كاخ صدام اینجا هستند!
مهندس حسن كریمیان، شهردار منطقه 4 تهران با آن لهجه شیرین اصفهانی در مورد سختی‌های احداث باغ پرندگان با جزئیات كامل حرف می‌زند. اما موقع صحبت از مشكلات هم برق رضایت خاصی در چشم‌هایش دیده می‌شود. كریمیان حالا آنقدر به این باغ افتخار میكند كه باور دارد اینجا حتی از باغ پرندگان شهر خودش، اصفهان هم بزرگتر، كامل‌تر و از هر جهت بهتر است. شهردار منطقه 4 می‌گوید: «باغ پرندگان تهران، بعد از برج‌های آزادی و میلاد به یكی دیگر از سمبل‌های شهر تبدیل می‌شود. به جرات می‌گویم این مجموعه، یكی از بی‌نظیر‌ترین باغ‌های پرندگان نه تنها در ایران و خاورمیانه كه در جهان است. ما در اینجا 55 گونه پرنده داریم كه تعداد آنها به 6500 عدد می‌رسد. شاید برایتان جالب باشد كه بدانید غازهای كاخ صدام هم در باغ پرندگان تهران هستند.
این غازها را برای ما از عراق آورده‌اند.» به گفته كریمیان بیشتر پرندگان فعلا بومی ایران هستند، اما از آسیا، اروپا و آفریقا هم پرنده‌های نادری به تهران آورده شده‌اند. او در مورد سلامت پرنده‌های باغ هم اطمینان خاطر می‌دهد: «مجموعه مجهز به كلینیك مخصوص پرندگان است تا از بیماری احتمالی آنها جلوگیری شود. ما اینجام سالم‌ترین پرنده‌ها را داریم، چون 30 گروه متخصص محیط زیست در اینجا مستقر هستند و هر پرنده‌ای قبل از ورود باید توسط پزشكان ما معاینه شود.
