دسته: ویژه ها

دیده بان حقوق حیوانات:عباس دهقان در وبلاگش  creatures,across the universe خبر از مشاهده گربه زیبای پالاس در منطقه دماوند داده است. خبری که در میان انبوه اخبار ناگوار زیست محیطی، بارقه امیدی است در دل علاقمندان.

گربه پالاس از گربه‌سانان بسيار زيباي كشورمان است؛ گربه‌اي با چشمان مسحور‌كننده و زيبا كه هر بيننده‌اي را به وجد مي‌آورد. پراكندگي اين گربه زيبا در شرق و شمال‌شرقي كشور است، يعني از سمنان و خراسان شمالي گرفته تا رشته‌كوه‌هاي استان تهران.

سال‌ها پيش، گربه پالاس در كوه‌ها و دشت‌هاي اطراف شهرستان دماوند نيز زندگي مي‌كرده است، اما مدت‌هاي مديدي، ديگر محيط‌بانان و ساكنان محل اين گربه را مشاهده نكرده بودند. آمارها نشان مي‌‌دهد حدود 10 سال از وجود اين گربه خبري نبوده است و كارشناسان حيات‌وحش اظهار كرده بودند كه ديگر نسل گربه پالاس در منطقه دماوند منقرض شده است؛‌ اما چندي پيش، خبر عجيب و جالبي از رويت يك گربه پالاس زيبا در اطراف شهرستان دماوند توسط محيط‌بانان گزارش شد. با پيگيري‌هايي كه در اين خصوص انجام شد، مشخص گرديد گربه پالاس پس از حدود 10 سال دوباره به منطقه زيباي دماوند بازگشته است. مشاهده گربه پالاس غيرقابل تصور براي كارشناسان محيط‌زيست بوده است. محيط‌بانان و كارشناسان توانستند از اين گربه زيبا حتي عكسبرداري كنند. مشاهده اين گربه تاييد شده و توسط هيات كارشناسي استان به ثبت رسيده است. اين خبر باعث خوشحالي تمام دوستداران طبيعت و اهالي منطقه شده است.

مشاهده گربه پالاس‌
در حدود 2 سال پيش از انقلاب، در منطقه اسفراين اين جانور مشاهده شده بود. زيستگاه اين گربه حاشيه كوير است. رشته كوه‌هاي استان تهران هم جزو زيستگاه‌هاي اين گربه بوده‌اند. متاسفانه در تشكيلات سازمان درخصوص اين موضوع، هيچ گاه تحقيقات درستي به عمل نيامده است و آمار دقيقي از تعداد گربه پالاس در اين مناطق در دسترس نيست. زيستگاه‌هاي گربه پالاس هم براساس نظر كارشناساني عنوان شده كه 30 – 20 سال پيش در اين خصوص تحقيق كرده بودند.

گربه پالاس خال‌هاي سياهي روي پيشاني دارد. پاهاي آن به رنگ آجري است. گوش‌هاي آن هم از هم دور و دم پشمالو و زيبايي دارد. طول اين گربه حدود 85 سانتي‌متر است، غذاي آن هم پستانداران كوچك، پرندگان و حتي گاهي گياهان است.

متاسفانه از حدود 30 سال پيش ديگر كسي در اين مورد تحقيقي نكرد. بحث تحقيقات ما پس از انقلاب خيلي كم شده است؛ تحقيقاتي كه براي آن كارشناسان محيط زيست به منطقه بروند و در اين خصوص تحقيق كنند و آمار بگيرند. دليلش هم اين است كه اعتبارات تحقيقاتي براي كارشناساني كه در منطقه حضور داشته باشند، وجود ندارد. بر فرض ما بايد كارشناس ويژه تحقيقات در مناطقمان داشته باشيم؛ البته علاوه بر آن، كمبود نيروي انساني متخصص و امكانات هم هست. اعتبارات خيلي كم است و تناسبي با عملكرد و استعداد سازمان ما ندارد. در صورتي كه مناطق ما داراي تنوع زيستي و آب و هوايي بسيار جالب توجهي است.

در مورد گربه پالاس هم، جانوري است كه مثل ديگر جانوران به آن توجهي نشده است. امكان دارد اين گربه در زيستگاه‌هاي پراكنده‌اي وجود داشته باشد، ولي تحقيقي در اين زمينه نشده است. اين يك خطاي انساني است و از بي‌توجهي تشكيلات سازماني به حيات وحش ناشي مي‌شود. اين مساله كه گربه پالاس پس از سال‌ها در منطقه ديده شده بسيار باعث خوشحالي ماست. شايد گربه پالاس در مناطق ديگر زيستگاهش تخريب شده و حالا به اينجا پناه آورده است.

تنوع زيستي دماوند
حيات وحش منطقه دماوند بسيار متنوع می باشد. آمارها نشان مي‌دهند در منطقه 4 قلاده پلنگ هم زندگي مي‌كند؛ البته زيستگاه پلنگ در اصل همين مناطق بوده است، ولي عوامل بسياري پلنگ، گربه پالاس و ديگر گونه‌ها را تهديد مي‌كند.

در منطقه دماوند جانوراني همچون كل، بز، قوچ، ميش و پلنگ زندگي مي‌كنند؛ پرندگاني همچون كبك، تيهو، كبك دري و پرندگان شكاري مثل عقاب طلايي، قرقره و دليجه در اين مناطق پراكنده‌اند. حتي پرندگان نايابي چون بالابان، سجري و شاهين هم در مناطق دماوند مشاهده شده‌اند.

شهر زيبا و تاريخي دماوند هم در دامنه كوه دماوند واقع شده است. اين منطقه تنوع آب و هوايي فوق‌العاده‌اي دارد؛ مثلا در شمال دماوند، منطقه بسيار سرد و خشك است و درياچه تار در آنجا قرار دارد. در جنوب آن هم يك اقليم كاملا متفاوت گرم و خشك وجود دارد كه به منطقه كويري گرمسار مي‌رسد. همين مساله هم باعث تنوع اكولوژيكي جانوري و گياهي منحصربه‌فردي شده است.

آيا گربه‌ پالاس حفظ مي‌شود؟
متاسفانه مساله‌اي كه در اين خصوص وجود دارد تخريب زيستگاه گربه پالاس و ديگر گونه‌هاي خاص منطقه است.  بحث كارشناسي و تحقيق در مورد گونه‌اي خاص چون گربه پالاس بسيار متفاوت است و به حمايت و كمك همه‌جانبه تشكيلات و سازمان نياز دارد.

ما بايد اول درباره اين گربه تحقيق كنيم و زيستگاهش را بشناسيم. يعني يك طرح جامع از گربه پالاس داشته باشيم.

الان مهم‌ترين اقدام براي حفظ نسل و بقاي اين‌ گربه زيبا، جلوگيري از تخريب زيستگاه آن است. در اين مناطق متاسفانه معادن سنگ معدن لاشه‌هاي كل منطقه و اكوسيستم آن را به هم مي‌ريزد، اما كسي گوشش بدهكار اين حرف‌ها نيست.

هميشه ما مي‌ايستيم و فقط انقراض گونه‌اي را نظاره مي‌كنيم. وقتي گونه‌اي در معرض خطر افتاد يا منقرض شد، دنبال راهكارش مي‌رويم. اگر الان برويم و به مراجع قضايي يا به مسوولان صنايع و معادن بگوييم آقا مي‌خواهيم فلان معدن را تعطيل كنيم به خاطر زيستگاه گربه پالاس، با تعجب مي‌گويند گربه پالاس ديگر چيست؟!

حفظ گربه پالاس و ديگر گونه‌هايمان وقتي اتفاق مي‌افتد كه همه بيايند و به فكر باشند. اگر همه  كمك كنند گربه پالاس زنده مي‌ماند و مي‌‌تواند  توليد نسل داشته باشد و جمعيتي پيدا كند. الان كه پيدايش شده، آن هم پس از اين همه سال بايد قدرش را بدانيم. تمام اين سال‌ها همه حسرت چنين روزي را مي‌‌خوردند، حالا كه آمده و به ما پناه آورده هيچ‌كس عين خيالش نيست.