دیده بان حقوق حیوانات: رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلات ایران گفت: پرورش گونه تیلاپیا با رعایت اصول زیست محیطی و در مکان های کنترل شده برای صنعت آبزی پروری کشور مناسب است اما به هیچ وجه موافق ورود این ماهی در اکوسیستم طبیعی نیستیم.
محمد پورکاظمی روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، افزود: موسسه تحقیقات علوم شیلات ایران به هیچ وجه موافق ورود و تکثیرگونه تیلاپیا در سواحل شمالی و جنوبی از جمله دریا، رودخانه، تالاب، دریاچه و آبگیرهای بزرگ کشور نیست، اما معتقدیم پرورش این ماهی در مناطق بیابانی که خروجی به اکوسیستم طبیعی ندارد مثل استان های مرکزی همچون یزد و اراک بلامانع است.
وی گفت: به طور کلی در دنیا بیش از 100 گونه ماهی تیلاپیا وجود دارد که 10 گونه آن برای صنعت آبزی پروری مناسب است.
وی اظهار داشت: در سال 87 یکی از این 10 گونه با عنوان ‘تیلاپیا نیل’ که مربوط به رودخانه نیل کشور مصر می شود با رویکرد تحقیقاتی به کشور ما وارد شده است.
وی تصریح کرد: این گونه ماهی برای اقدامات تحقیقاتی در مرکز تحقیقات ملی ماهیان آب شور بافق استان یزد که آب خروجی به اکوسیستم طبیعی از جمله رودخانه، دریا، تالاب ندارد و در بیابان و شرایط قرنطینه ای و کنترل شده نگهداری شده است.
رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلات ایران گفت: تاکنون 14 پروژه تحققیقاتی مختلف از لحاظ تغییر جنسیت، ژنتیک، رژیم غذایی، تکثیر و پرورش و فرآوری و تبدیل روی این گونه ماهی انجام شده و به نتایج مطلوبی رسیده ایم.
وی اضافه کرد: گونه تیلاپیای نیل آبزی سریع الرشد، مقاوم به بیماری، مقاوم به شوری آب، قابلیت تولید در تراکم بالا و همه چیزخوار است به طوری که در رژیم غذایی خود از غذاهای کم انرژی استفاده می کند.
پورکاظمی تاکید کرد: حفظ ذخایر ژنتیکی گونه های بومی به عنوان میراث ژنتیکی کشور و اکوسیستم طبیعی کشور مورد تاکید موسسه تحقیقات علوم شیلاتی ایران است.
وی با بیان اینکه بهترین گوشت فیله در دنیا به ماهی تیلاپیا تعلق دارد، گفت: هم اکنون در 130 کشور دنیا 4.5 میلیون تن ماهی تیلاپیا تولید می شود که طبق آمار منتشر شده به طور تقریبی بین 5 تا 8 هزارتن فیله این نوع ماهی برای مصرف به کشور ما وارد می شود.
وی ادامه داد: قصد داریم حتی در عملیات تحقیقاتی نیز آسیبی به منابع طبیعی و ژنتیکی کشور وارد نشود به طوری که این موسسه در هر کجا که فعالیت تحقیقاتی داشته باشد در مرحله نخست مطالعاتی روی اثرات زیست محیطی آن انجام می دهد و در صورت مثبت بودن اثرات آن اقدامات تحقیقاتی لازم صورت می گیرد.
وی ادامه داد: در این راستا کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست معتقدند ماهی تیلاپیا به دلیل اینکه زود به سن بلوغ می رسد، به سرعت تکثیر می شود و در نتیجه ازدیاد بچه ماهیان می تواند کل اکوسیستم منابع طبیعی را به مخاطره بیندازد.
به گفته وی، هم اکنون در دنیا تغییر جنسیت هورمونی روی ماهی تیلاپیا توانسته بین 90 تا 95 درصد ماهی ها را به جنس نر تبدیل کند.
وی افزود: طی این سالها در مرکز تحقیقات ملی آبزیان آب شور استان یزد نیز تحقیقاتی درخصوص تعییر جنسیت ماهیان تیلاپیا صورت گرفته که متخصصان داخلی توانسته اند با استفاده از روش های هورمونی در لارو ماهی تغییر جنسیت ایجاد کنند.
وی اضافه کرد: در حال حاضر 4 استخر پرورش ماهی تیلاپیا در بافق یزد فعال است که این روش در 3 استخر به شکل 100 درصد و در یک استخر حدود 99 درصد توانسته لارو ماهی را به جنس نر تبدیل کند که این موفقیت خوبی در موسسه تحقیقات شیلات ایران به شمار می رود.
رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور معتقد است: با توجه به شرایط خشک و نیمه خشک کشور تولید این گونه ماهی با رعایت اصول زیست محیطی برای صنعت آبزی پروری مناسب است.
وی گفت: هم اکنون این ماهی در کشورهای آسیای جنوب شرقی، هند، پاکستان، بنگلادش، کویت، عراق، عربستان، عمان و ترکیه در حال پرورش است اما کشورهای پیشرفته ای مثل سوئیس و اتحادیه اروپا رویکرد پرورش ماهی را ندارند که سالانه حدود 100 تا 500 هزار تن آبزیان پرورشی سایر کشورها را وارد می کنند.
وی افزود: ماهی تیلاپیای نیل دارای یک دامنه تحمل دمایی بین 10 تا 35 درجه است یعنی در صورتی که این گونه در دمای زیر 10 درجه قرار بگیرد، تلف می شود بنابراین در بخش عمده منابع آبی کشور ما به دلیل پائین بودن دمای آب امکان رشد این گونه ماهی وجود ندارد و این ماهی تنها در شرایط معتدل سریع تکثیر می شود و می تواند اثرات منفی زیست محیطی در پی داشته باشد.
به گفته پورکاظمی پس از دستیابی به بیوتکنیک تکثیر ماهی تیلاپیا، سال گذشته جنس نر این ماهی به 4 مزرعه کنترل شده پرورش ماهی در بافق یزد ارایه شد که طی این مدت حدود 50 تن تیلاپیا تولید شده است.
وی افزود: کشور ما هم اکنون توان تولید 10 تن در هر هکتار مزرعه پرورش ماهی را دارد اما به دلیل رعایت و کنترل تفاهم نامه زیست محیطی تنها در 4 مزرعه کنترل شده تولیدش محدود شده است و در شرایط فعلی قرار نیست مزارع پرورشی اینگونه ماهی افزایش یابد.
