دیده بان حقوق حیوانات/ فاطمه صابری*: رشت حدود 3 ماه است شهردار ندارد، مشکلات بنيادين زيادي در شهر وجود دارد که در کشمکش ميان برکناري و انتخاب و چند هفته گذشته تاييد حکم شهردار منتخب شورا بر زمين مانده است. اما شهرداري رشت از چند روز پيش به شهروندان مژده داد که يکشنبه شب 14 دي ماه «سگ کشي» بزرگي را در12 خيابان اصلي به راه خواهد انداخت.
با انتشار اين خبرموج مخالفت با روش مورد نظر شهرداري يعني کشتن سگها در نيمه‌هاي شب در خيابان‌هاي اصلي با استفاده از گلوله و تفنگ در رسانه ها و شبکه‌هاي اجتماعي و همچنين از سوي حاميان حقوق حيوانات به راه افتاد.
تصور اين بود که شايد علي بهارمست، معاون خدمات شهري شهرداري رشت به عنوان مجري اين طرح با اطلاع از اين مخالفت‌ها حداقل در اجراي اين پروژه تعلل خواهد کرد. اما صبح روز يکشنبه و با انتشار تصاوير و خبر اجراي اين طرح مشخص شد که بهارمست هم مشي برگزيده از سوي اکثريت شوراي شهر رشت را انتخاب کرده که به نظر افکار عمومي و رسانه‌ها وقعي نمي‌گذارند و هيچ انعطافي در راي و قانون مصوب داخلي ندارند.
اين موضوع سبب شد تا در نهايت يکشنبه شب ساکنان و رهگذران خيابان‌هاي امام، شريعتي، مطهري، رودبارتان، دانشسرا، لاکاني، حافظ، دباغيان، تختي، احسان‌بخش، منظريه، نامجو و کليه مسير‌ها و کوچه‌هاي منشعب در محدوده آن منطقه صداي زوزه سگهاي بي‌پناه را در سکوت زمستاني رشت بشنوند. هر چند به روايت شاهدان عيني بعضي از سگها اين شانس را داشتند که با اصابت گلوله به قلب يا سر در جا کشته شوند! اما تعدادي از آنها هم ساعتهاي طولاني زجر کشيدند تا به علت خونريزي جانشان گرفته شود.
يکي از دلايل طولاني‌تر شدن مرگ سگها اين بود که مامور سگ‌کشي براي ستاندن جان اين موجودات حتي زحمت پياده شدن از ماشين را به خود نمي‌داد و از روي صندلي اتومبيل در حال حرکت به سمت حيوان شليک مي‌کرد تا گلوله سرگردان به هر نقطه از بدن سگ در حال فرار و بي‌خبر از ماجرا اصابت کند.
طبيعتا وقتي گلوله به دست يا پاي سگ شليک شود حيوان در جا کشته نمي‌شود به همين دليل تعداديشان تا صبح زوزه کشيدند و به روايت يک شاهد عيني هنگام عبور اتومبيل شهرداري از روي دست‌انداز‌ها صداي زوزه‌شان از درد بلند‌تر بود و تا حدود 8 صبح که جمع آوري و انتقال لاشه‌هاي اين حيوانات ادامه داشت صداي ناله آنها هم بلند بود.
ده‌ها سگ کشته شده در حالي صبح روز يکشنبه به نقطه‌اي نامعلوم در رشت منتقل شدند که محمدرضا برجي، رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست استان گيلان که کمتر عادت به پاسخگويي به تلفن خبرنگاران را دارد و معمولا از صبح تا شب هنگام در پاسخ به تماس‌ها از حضور در جلسه يا ماموريت خبر مي‌دهد ازاخبار مختلف حاکي از انهدام سگهاي ولگرد در رشت اظهار بي‌اطلاعي کرد.
او که ظهر روز يکشنبه به صورت کوتاه پاسخگوي سوال پايگاه خبري شمال ما شده بود اعلام کرد: تا همين الان که من دارم با شما صحبت مي‌کنم هيچ گونه صحبتي در اينکه سازمان محيط زيست بايد اين کار را انجام دهد نشده است و من براي اولين بار چنين چيزي را مي‌شنوم.برجي البته توضيح داده که وظيفه معدوم کردن سگهاي ولگرد، که البته معدوم سازي نبايد شود بلکه بايد آنها را مديريت و کنترل کرد، بر عهده ستاد اتلاف سگهاي ولگرد است که مربوط به شهرداري‌ها است و در اين ستاد راه‌هاي کنترل و مديريت جمعيت سگهاي ولگرد تعريف شده و بر اساس آن بايد اقدام به کنترل و مديريت آنها کنند. برجي با تأکيد بر اينکه شهرداري نبايد معدوم سازي کند تصريح کرد: سازمان محيط زيست اجازه معدوم سازي را نمي‌دهد. معدوم سازي حيوان در سطح معابر شهري درست نيست و ما اين اجازه را نمي‌دهيم.
اين اظهارات رييس سازمان محيط زيست گيلان درحالي بود که يکي از مديران عالي رتبه شهرداري رشت پيش از اين اعلام کرده بود که معدوم کردن سگهاي ولگرد با هماهنگي سازمان محيط زيست انجام گرفته است. شنيده‌ها اما حکايت از موافقت مدير سازمان محيط زيست شهرستان رشت و بي‌خبري رييس سازمان در گيلان دارد. براي پاسخگويي به چرايي کشتن سگها در رشت با روش برشمرده ظهر روز يکشنبه با علي بهارمست معاون خدمات شهري شهرداري رشت تماس گرفتيم که بعد از عدم پاسخگويي موضوع را با اس‌ام اس مطرح کردم که پاسخ آمد: «در جلسه‌ام». البته مطلع بودم که از صبح همين روز چند خبرنگار هم براي برقراري تماس با اين مدير شهري به بن بست خورده بودند در نتيجه موضوع را از طريق پيام کوتاه جويا شدم و او به صورت کوتاه و تلگرافي به گيلان امروز گفت: از بين بردن حيوانات ولگرد در شهرها از جمله رشت موضوع تازه‌اي نيست و سالهاست که در تمام کشور هدم سگهاي ولگرد صورت مي‌گيرد. او با ذکر اين نکته که از پيگيري رسانه‌ها درباره موضوع خوشحال است تاکيد کرد که اجراي اين طرح تصميم تازه‌اي نبوده که مربوط به دوره مديريتي او باشد. بهارمست در پاسخ به اين سوال که افراد زيادي مخالف به کارگيري کشتن حيواناتي مانند سگ بوسيله گلوله هستند توضيح داد: ما در شهرداري رشت به دنبال يافتن روش‌هايي با خشونت کمتر مانند عقيم سازي هستيم و اگر مجبور به استفاده از روش‌هاي قبلي هستيم به دليل نامشخص بودن نتايج طرح‌هايي است که در حال حاضر به صورت پايلوت در چند شهر ايران در حال آزمايش است. او مدعي شد که شهرداري در حال اعزام کار‌شناس به شهرهاي مورد نطر براي اطلاع از تجربيات آنها است تا در صورت مثبت بودن در رشت هم بتوان به آن روش مبادرت کرد.
به زعم اين مدير شهري، مديران شهر نمي‌توانند در برابر افزايش حيوانات ولگرد در محيط زندگي شهروندان بي‌تفاوت باشند و برخورد با آنها را موکول به يافتن راهکارهايي کنند که ممکن است سال‌ها به طول بيانجامد.
روايت عکاسي که شاهد سگ کشي بود
راما موسوي عکاسي که بعد از انتشار اطلاعيه «معدوم کردن سگهاي ولگرد» رشت از موضوع با خبر شده و علي رغم تکذيب تلفني بعضي از مديران شهري درباره عدم اجراي طرح شبانه از اجراي آن مطلع شده و به شکار صحنه‌هاي دلخراش پرداخته درباره تجربه عکاسي از کشتن سگها در خيابان‌ها به گيلان امروز گفت: من به عنوان يک عکاس در جايگاهي نيستم که بگويم راه حل اصلي از بين بردن مزاحمت حيوانات ولگرد و موذي چيست اما اين را مي‌دانم که به عنوان يک انسان بايد روش اخلاقي تري براي موضوع انتخاب شود.
موسوي که مجموعه عکس‌هايش از کشتن سگها در رشت که روز گذشته در خبرگزاري مهر منتشر شد در مدت کمي به يکي از پرمخاطب‌ترين مطالب در شبکه‌هاي اجتماعي و پايگاههاي اجتماعي تبديل شد مي‌گويد که از صبح روز گذشته تاکنون نتوانسته است زوزه سگ‌هايي که به دليل ناکافي بودن يک گلوله نتوانسته بودند در جا جان بدهند را از ياد ببرد.
اين عکاس اجتماعي ادامه داد که کار کشتن سگها از ساعت 1 تا حدود 4 بامداد ادمه داشت و بعد از کشتن سگها از سوي يک تفنگچي که سوار اتومبيل بود با کاميون جمع آوري لاشه‌ها تماس گرفته مي‌شد و ماموران جمع آوري زباله‌هاي شهرداري با حضور در محل مورد نظر سگها را در عقب کاميون تلنبار مي‌کردند. اين عکاس جوان تاکيد کرد که من با کشتن حيوانات مخالفم اما حالا که تصميم به اين کار گرفته شده بود شهرداري مي‌توانست شرايطي ايجاد کند که اين حيوانات زبان بسته زجر کمتري بکشند و حداقل با دو گلوله کشته مي‌شدند تا صداي زوزه‌هاي متناوبشان ساعتهاي متمادي ادامه نداشته باشد. به گفته او اگر شهردار در اين ارتباط اطلاعيه‌اي مي‌داد قطعا افرادي بودند که علي رغم آنکه دوستدار حيواناتند اما به دليل آنکه نمي‌خواهند اين موجودات زجر زيادي بکشند هزينه گلوله دوم را پرداخت مي‌کردند.
همه‌ي مردم دشمن حيوانات نيستند
دکتر وحيد رضاخاني دامپزشک و حامي حقوق حيوانات در گيلان هم با ابراز تاسف از اينکه در کشور ما در بسياري از مواقع ازموده‌ها، آزموده مي‌شوند گفت: کسي ما منکر بيماري‌هاي مشترک انسان و حيوان نيست اما در همه جاي دنيا براي حل اين مشکل راهکارهاي مناسب انتخاب مي‌شود نه آنکه با تفنگ حيوانات را در وسط خيابان از بين ببرند.
اين دامپزشک با ذکر اين نکته که در حال حاضر در دنيا تلاش مي‌شود از ازدياد حيوانات از اين دست با روش‌هايي مانند عقيم سازي يا ساخت پناهگاههايي که ازسوي ان جي او‌ها تشکيل شده جلوگيري کنند گفت: همچنين در بعضي از کشورهاي ديگر مانند ترکيه و آلمان از سوي شهرداري غذاهايي به اين حيوانات خورانده مي‌شود که در دراز مدت بدون آزار خاصي باعث عقيم شدن آنها مي‌شود و اگر حيواني هم به دليل بيماري خطرناک ممکن است براي شهروندان آسيب زا باشد به روش اتانازي و با رعايت استانداردهاي اخلاقي از بين مي‌رود.
او با ذکر اين نکته که اصولا در ايران براي به بار نشستن تصميمات صبوري لازم به خرج داده نمي‌شود هر سال دور باطل کشتن سگها با تفنگ ادامه پيدا مي‌کند و اگر آماري گرفته شود روشن مي‌شود که جمعيت ان‌ها به حيات خود ادامه مي‌دهد و سگهاي ديگر به چرخه وارد مي‌شوند.
رضاخاني توضيح داد که به هر حال شهرداري براي کشتن هر سگ مبلغي را هزينه مي‌کند که طبق آمار اعلام شده در بعضي از شهرها اين هزينه‌ها در طول سال بسيار هنگفت است در حالي که مي‌توان اين بودجه را به طور اصولي هزينه کرد و بهداشت رواني شهروندان را هم دچار اختلال نکرد.
اين دامپزشک با تاکيد بر اينکه تجربه ثابت کرده است نمي‌توان با پاک کردن صورت مساله مشکل را حل کرد گفت: طرح‌هاي زيادي در ارتباط با جمعيت سگها وجود دارد که مي‌تواند مانند بسياري از شهرهاي جهان براي شهرداري رشت هم درآمدزا باشد. اشاره او نگه داري اين سگها در محلي خاص و واگذاري آنها به افراد متقاضي به عنوان نگهبان يا سگ خانگي است.
رضاخاني با تاکيد بر اينکه در سال‌هاي گذشته شرايط مناسب تري در زمينه برخورد با حيوانات از سوي مردم ايجاد شده است ابراز اميدواري کرد که با فرهنگ سازي بيشتر به اين باور برسيم که ما به عنوان انسان اين حق را نداريم که براي تمام موجودات طبيعت تصميم بگيريم آن هم به بد‌ترين شکل ممکن.
برخورد نادرست با مخلوق وفادار
دکتر کورش خزلي هم که داراي مدرک دکتراي حقوق سياسي است اما به نوعي زندگي‌اش را وقف کمک به حيوانات کرده از اقدام شهرداري رشت بسيار ناراضي است.
اين کار‌شناس ارشد محيط زيست که در کوچصفهان پناهگاهي براي حيوانات آسيب ديده ايجاد کرده به گيلان امروز گفت: به نظر من بيراه نيست که سگ‌کشي توسط شهرداري را به نوعي سرپوش گذاشتن بر روي نارسايي‌هاي شهري از جمله آسفالت کوچه‌‌ها و خيابان‌ها که حقيقتا مايه شرمساري است تلقي کنيم.
اين حامي حيوانات با ذکر اين نکته که در کلانشهر رشت يک کوچه و يا خيابان آسفالت شده‌اي که معيار استاندارد را داشته باشد پيدا نمي‌شود گفت: مساله زباله و آلودگي شهر هم که جاي خود دارد اما با اين تفاصيل آيا وظيفه اصلي و مهم شهرداري رفع معضلات است يا سگ‌کشي؟
خزلي با برشمردن پاره‌اي از ويژگي‌هاي مثبت اين حيوان تاکيد کرد که سگها چندين حکمت خوب خدادادي خلق شده‌اند مانند هوشياري، وفاداري و برپايي پاسداري. او اضافه کرد که سگها تنها موجودي در عالم خلقت هستند که نه به خاطر جفتشان و نه به خاطر فرزند بلکه به خاطر امنيت جان و اموال صاحب خود، خود را به کشتن مي‌دهند.
او با مخاطب قراردادن مديران تصميم گير به طرح اين سوال پرداخت که چگونه خود را در جايگاهي قرار مي‌دهيد که درباره زندگي اين مخلوق به بد‌ترين شکل ممکن تصميم بگيريد؟
سگهاي ولگرد يکي از عوامل اصلي حمله به انسان
ساعاتي بعد از تماس‌هاي مکرر اهالي رسانه با مديران شهري و محيط زيست، روابط عمومي شهرداري رشت با انتشار جوابيه‌اي برروي سايت خود درباره کشتن سگها توضيحاتي ارايه کرد که بدون قضاوت در ادامه مي آيد.
در اين اطلاعيه می خوانیم: پيرو درج مطلبي در خصوص هدم سگهاي ولگرد، شهرداري رشت ضمن تقدير از دقت نظر و سپاس از تعهد کليه رسانه‌هاي محترم به پيگيري مطالبات شهروندان و توجه به مسائل زيست محيطي شهر باران، و محفوظ دانستن رسالت رسانه‌ها در نشر اخبار و انعکاس صادقانه وقايع، ذکر چند نکته را ضروري مي‌داند.
1. مجموعه شهرداري رشت عليرغم اذعان به تاثيرات محيط‌ها و عوامل طبيعي در پويايي و نشاط شهري، بنابر بند 15 ماده 55 قانون شهرداري‌ها در خصوص جلوگيري از شيوع امراض ساريه انساني و حيواني و جمع آوري حيوانات بلاصاحب، مريض، مضر و ولگرد و بر اساس تقاضاي شهروندان که نسبت به حضور سگهاي ولگرد و بعضا بيمار در محلات سطح شهر معترض بوده‌اند و به مناطق پنج گانه ارسال مي‌گردد، جهت حفظ آرامش و امنيت شهري و جلوگيري از شيوع بيماري‌هاي قابل انتقال بين حيوان و انسان نظير هاري، کيست هيداتيک، سالک و…، اقدام به هدم سگهاي ولگرد نموده است. و اين طرح متاسفانه ساليان متمادي است که در کليه شهرداري‌هاي سراسر کشور با همين شيوه در حال اجرا بوده و مختص شهرداري رشت و مجموعه مديريتي حال حاضر نمي‌باشد.
2. در خصوص تاکيدات رسانه‌ها مبني بر عقيم نمودن سگها ي ولگرد، لازم به ذکر است، اگرچه طرح مذکور در برخي از شهرها در حال اجرا مي‌باشد ليکن به علت عدم حصول نتيجه مطلوب تا کنون، به صورت قطعي و حتمي در هيچ يک از شهرها به انجام نرسيده، و شهرداري رشت در تلاش است با پيگيري‌هاي بيشتر از نتايج طرح‌هاي مطلوب‌تر در ديگر شهرها استفاده نمايد. همچنين سگهاي ولگرد به عنوان يکي از عوامل اصلي حمله و گزش به انسان مطرح هستند، که در موارد عديده‌اي، بالخص در اطفال، منجر به مرگ مي‌گردد و در صورت اجرا نشدن هدم سگها که داراي قابليت بالا در زاد و ولد مي‌باشند، مخاطرات فراواني براي شهروندان به همراه خواهد داشت، و استفاده از روش عقيم سازي سگها، تنها به جلوگيري از گسترش آنها منجر شده و کمکي به تعداد و تعدد سگها در حال حاضر نمي‌نمايد.
3. مجموعه مديريت شهري بر اين عقيده است که بر اساس آموزه‌هاي ديني و اسلامي شيوه‌ي حال حاضر هدم سگها، از مطلوبيت برخوردار نبوده و وجه و وجدان عمومي را خدشه دار مي‌سازد، ليکن آنچه مسلم است ترجيح آسايش و آرامش شهروندان و حفظ بهداشت عمومي بر حفظ و درمان سگهاي ولگرد مي‌باشد.
4. در پايان شهرداري رشت از کليه متخصصين، کارشناسان و اساتيد دانشگاه مي‌خواهد تا با ارائه راهکارهاي مناسب، اين مجموعه را در جايگزيني روش‌هاي بهتر در اين امر، ياري نمايند.
سگ کشي ادامه دارد؟
در حالي که پيش تر اعلام شده بود هدف شهرداري از بين بردن حدود 200 سگ «ولگرد» در رشت است حال مشخص نيست که آيا شهرداري رشت درصدد ادامه ماجرا است يا خير.شايد ساعتي بعد از اتمام اين گزارش بازهم تفنگچي شهرداري مشغول پاک کردن لوله تفنگ خود براي ادامه عمليات! بزرگ سگ کشي در رشت باشد و باز هم داستان تکراري روز يکشنبه در روز دوشنبه هم ادامه پيدا کند؛داستاني که همه مي گويند روش غلط و ناپسندي دارد اما از انجام آن ابايي ندارند!
اين اميد هم وجود دارد که مديران شهرداري رشت در غياب شهردار، روز گذشته سري به پايگاههاي خبري،خبرگزاري ها و شبکه هاي اجتماعي زده باشند و بخشي از مخالفت هاي گسترده کاربران اين شبکه ها از سراسر ايرانرا با روش به کار گرفته شده خوانده باشند. تنها براي يکي از گزارش هاي خبري و تصويري مرتبط با سگ کشي در رشت بيش از 200 ايراني در عرض 4 ساعت به اظهار نظر پرداخته و مخالفت خود را با چنين روشي نشان دادند و تعدادي هم انتخاب اين روش در شهري مانند رشت را باعث مخدوش شدن چهره فرهنگي آن دانسته بودند.
* گيلان امروز
________________________
