دیده بان حقوق حیوانات: طبق آمار رسمي منتشر شده به طور متوسط هر يك از انسان‌ها در طول عمر 70 ساله خود 600 عدد مرغ، 60 عدد گوسفند و بز يا (خوك) و پنج عدد گاو مي‌خورد. در ضمن به ازاي هر فرد پنج عدد موش و دو عدد رت صرف كارهاي آزمايشي و تحقيقاتي مي شود.
به گزارش سرويس پژوهشي ايسنا علوم پزشكي تهران؛ امروزه نقش و اهميت حيوانات در زندگي انسان بر كسي پوشيده نيست و تمام افراد به نحوي در ارتباط با حيوانات هستند. به جز درصدي بسيار ناچيز اين ارتباط يك طرفه بوده و غالباً در جهت بهبود وضعيت كلي زندگي انسان است.
دسته بزرگي از حيوانات به عنوان منابع پروتئيني و تغذيه‌يي، عده‌اي به عنوان نيروي كار، باربري، سواري و گروهي نيز به عنوان عناصر تحقيقاتي جهت انجام پژوهش‌ها در زمينه علوم پزشكي و بيولوژي در آزمايشگاهها به صورت زنده يا استفاده از بافت‌هايشان قرباني پيشرفت علم مي‌شوند.
در حال حاضر بخش عظيمي از تحقيقات علوم زيستي شامل آزمايش بر روي موجودات زنده يعني حيوانات آزمايشگاهي است که از اين تحقيقات به عنوان ابزاري در پيشرفت علم ياد مي شود که در جهت تشخيص، پيشگري و درمان بيماري‌ها و به طور کل ارتقاي سطح سلامت جامعه استفاده مي شود. حيواناتي که بدون هيچ اختياري دراين حوزه قرار مي گيرند.
آموزش چگونگي کار با حيوانات آزمايشگاهي براي رعايت حقوق آنها ضروري است
بسياري از کشورها خود را ملزم به اعلام آمار آزمايشات نمي‌دانند به همين دليل آمار ساليانه دقيقي از تعداد حيوانات آزمايش شده درجهان وجود ندارد.
طبق آمار سالانه اعلام شده در برخي کشورها ميتوان اين تعداد را تخمين زد مثلاً در هر يک از کشورهاي اروپايي مانند انگلستان و آلمان هر ساله بر روي دو تا سه ميليون حيوان آزمايش ميشود.
در آمريکا هر ساله حدود 115 ميليون حيوان مهره دار در آزمايشات مورد استفاده قرار مي‌گيرند. آمار اعلام شده تنها حيواناتي را شامل مي‌شوند که در آزمايشات استفاده شده‌اند.
مرگ خاموش سالانه 500 ميليون حيوان آزمايشگاهي در دنيا
تعداد بسيار زيادي از حيوانات در مرحله پرورش يا حمل و نقل يا شکار کشته مي‌شوند. با يک حساب سرانگشتي ميتوان تخمين زد سالانه حدود پانصد ميليون حيوان قرباني اين آزمايشات مي‌شوند به عبارت ديگر در هر ثانيه 33 حيوان در آزمايشگاه‌هاي دنيا کشته مي‌شوند.
نبود قانون مشخص مهمترين مانع رعايت حقوق حيوانات آزمايشگاهي در كشور است
دكتر مرتضي كريميان، استاد گروه فيزيولوژي و مسوول حيوانات آزمايشگاه دانشكده پزشكي در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا منطقه علوم پزشكي تهران، سابقه استفاده از حيوانات براي بررسي‌هاي آزمايشگاهي را مربوط به دوره اين سينا دانست و افزود: با توجه به اينكه انسان اشرف مخلوقات است به دليل برتري‌هايي كه دارد مي‌تواند پروتكل هاي تجربي خود را بر روي حيوانات پياده و نتايج حاصله را براي زندگي بهتر انسان‌ها به كار گيرد.
وي ادمه داد: به كار گيري حيوانات زماني كه در جهت اعتلاي دانش و زندگي انسان قرار بگيرد توجيه اخلاقي دارد. همانطور كه از گوسفند، مرغ و گاو جهت مصرف خوراكي حق حيات گرفته ميشود به همان دليل براي افزايش كيفيت زندگي انسان اجازه استفاده از حيوانات براي كارهاي آزمايشگاهي را پيدا مي‌كنيم.
دكتر كريميان خاطر نشان كرد: زماني كه حيوانات را در کارهاي زشت به كار گرفته شوند از نظر انساني و اسلامي اين امر توجيه پذير نخواهد بود.
مسئول كارگاه حيوانات فيزيولوژي دانشگاه علوم پزشكي تهران، نداشتن قانون در خصوص رعايت حقوق حيوانات در ايران را مهم ترين موانع در اين زمينه برشمرد و اظهار كرد: افراد بايد تمام راهكارها و آموزش‌هاي لازم در جهت استفاده از حيوانات در آزمايشگاهها را فراگرفته تا حيوانات مورد ظلم و ستم و درد و رنج قرار نگيرند.
نبود فضاي فيزيكي مناسب از مهمترين مشكلات حيوانات آزمايشگاهي است
دكتر فريده شجاعي، استاديار و سرپرست حيوانات آزمايشگاهي گروه انگل شناسي دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي تهران، نبود فضاي فيزيكي مخصوص براي نگهداري حيوانات را از مهمترين مشكلات حيوانات آزمايشگاهي اين دانشكده خواند و افزود: اين حيوانات بايد در مكان‌ها دور از دانشكده و در طبقات بالاتر ساختمان مجهز به دستگاه تهويه و غذا و قفسه‌هاي مخصوص نگهداري شوند كه اين عوامل در دانشكده بهداشت رعايت نمي‌شود.
موش، رت، خوكچه هندي، همستر و خرگوش، مهمترين حيوانات مورد استفاده در آزمايشگاهها هستند
يک پژوهشگر اخلاق پزشکي:
حيوانات آزمايشگاهي در ايران عملا هيچ حقوقي ندارند
آيين‌نامه‌هاي موجود در جهت تامين حقوق حيوانات آزمايشگاهي كفايت نمي‌كند
دكتر كيارش آرامش، معاون اخلاق پزشكي مركز تحقيقات دانشگاه علوم پزشكي تهران در گفت‌وگو با ايسنا علوم پزشکي تهران با بيان اين كه مركز اخلاق پزشکي به تدوين آيين نامه و دستورالعمل اخلاقي در جهت دفاع از حقوق حيوانات پرداخته اظهاركرد: اين پروتكل ها از طريق وزارت بهداشت و درمان در همه دانشگاه‌هاي پزشكي و مراكز تحقيقاتي ابلاغ شده اما متأسفانه در هيچ كدام از اين مراكز اين دستورالعمل را به طور كامل اجرا نمي‌شود.
وي در ادامه نحوه كار با حيوانات در آزمايش ها، نگهداري و حفاظت آنها در آزمايشگاهها، رعايت اصول اخلاقي و انساني رفتار با حيوانات و همچنين شيوه‌هاي استفاده از حيوانات در آموزش را از مهمترين مفاد اين دستورالعمل خواند.
معاون پژوهشي مرکز تحقيقات اخلاق پزشكي دانشگاه علوم پزشكي تهران با بيان اين كه ما نياز به قانون جامع حمايت از حقوق حيوانات در بخش‌هاي پژوهشي و آموزشي در دانشگاه‌ها و مراكز ديگر داريم گفت: وجود اين آيين نامه‌ها در جهت رعايت كامل حقوق حيوانات آزمايشگاهي كافي نيست.
وي خاطر نشان كرد: در كشورهاي پيشرفته حيوانات در مزارع خصوصي با رعايت يك اصول اخلاقي خاصي نگهداري ميشود ولي در ايران حيوانات به خصوص حيوانات خانگي (جوجه‌هاي يك روزه، ماهي و …) به بدترين شكل مورد آزار و اذيت قرار مي‌گيرند.
دكتر آرامش با بيان اين كه نفس استفاده از حيوانات در آزمايشگاهها با آموزه‌هاي اخلاقي ما مغايرتي ندارد بر ضرورت رعايت حقوق حيوانات در اين قبيل فعاليت تاكيد و تصريح كرد: كار آزمايشگاهي روي حيواناتي كه از طبيعت گرفته مي‌شوند از نظر اخلاقي بدتر از حيواناتي كه در آزمايشگاهها پرورش داده مي‌شوند چون گروه اول طعم آزادي را چشيده و در طبيعت خانواده تشكيل داده‌اند درست نيست حق حيات را از آنها گرفت.
دريافت مجوز کار با حيوانات آزمايشگاهي بايد منوط به کسب آموزش باشد
ضيا مبشري، دانشجوي دكتري تخصصي و پژوهشگر اخلاق پزشكي، نبود آموزش به صورت كلاسيك در موضوع كار با حيوانات آزمايشگاهي را مهمترين نقص كشور در خصوص حقوق حيوانات دانست و افزود: در كشور ما قسمت عمده‌اي از توليدات علمي با استفاده از حيوانات آزمايشگاهي و مدل‌هاي حيواني انجام ميشود بنابراين افراد آزمايشگاهي بايد مجوز لازم را از طريق آموزش‌هاي لازم در خصوص حيوانات و طريقه كار با آنها را داشته باشند.
وي خاطر نشان كرد: در بسياري از مراكز تحقيقاتي ما كميته‌هاي اخلاقي وجود دارد كه نظارت آنها روي سوژه‌هاي انساني بيشتر از حيوانات آزمايشگاهي است.
____________________________
خبر مرتبط:
