نویسنده: تحریریه 3

دیده بان حقوق حیوانات: مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان محیط زیست گفت: با وجود آنکه عوامل انسانی در تخریب زیستگاه‌های حفاظت شده و پارک‌های ملی نسبت به مناطق باز بسیار کم‌تر است، در استان‌های دارای مرتع دام مازاد مهم‌ترین عامل تخریب زیستگاه‌هاست.

ناصر مقدسی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه علاوه بر مساله دام، تغییر اقلیم از عوامل تخریب زیستگاه‌هاست، افزود: همچنین از آنجا که تغییر کاربری اراضی و واگذاری مناطق حفاظت‌شده طبق قانون ممنوع است به دلیل برخی پروژه‌های عمرانی است که قسمتی از زیستگاه‌ها تخریب می‌شود.

وی ادامه داد: در حوزه زیستگاه‌های آبی، مدیریت منابع آبی در بالادست یکی از عوامل موثر در تخریب زیستگاه‌های آبی است که بویژه در مورد تالاب‌ها بسیار مشهود است.

به گفته وی در حال حاضر 272 منطقه زیستگاهی در کشور وجود دارد که برای تشخیص مناطق آسیب‌دیده آنها، طرح‌های تفصیلی مختلفی تعیین شده است. علاوه بر آن طرح تفصیلی 10 میلیون هکتار از این مناطق نیز در حال نهایی شده است.

مقدسی اظهار کرد: به منظور حفاظت از زیستگاه‌ها، پهنه‌بندی‌هایی نیز برای حفاظت فیزیکی، جلب مشارکت مردمی و جوامع محلی، جلوگیری از دست‌اندازی‌ برخی افراد، آموزش و تحقیقات و طبیعت‌گردی صورت گرفته است.

مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان محیط زیست اضافه کرد: مطابق پهنه‌بندی‌ها طرح‌های مختلفی ارائه شده است که بر اساس تامین منابع مالی قابل اجراست و هر چه منابع مالی بیشتر داشته باشیم، طرح‌های بیشتری را می‌توانیم به اجرا بگذاریم.

وی افزود: اساسا با منابع مالی دولتی جز در کارهای حاکمیتی محض نمی‌توان کار چندانی انجام داد، بلکه نیاز به منابع مالی جدیدی داریم که به همین منظور سازمان حفاظت محیط‌ زیست در پی راه‌اندازی صندوق محیط زیست است.

مقدسی در خصوص تعیین میزان زیستگاه‌های آسیب‌دیده، اظهار کرد: به دلیل تنوع زیستی به راحتی نمی‌توان گفت که در حال حاضر چند درصد از ایستگاه‌ها آسیب دیده است زیرا میزان خسارت در اکوسیستم‌های مختلف بیابانی، کوهستانی، آبی و … از 10 تا 80 درصد متفاوت است.

مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان محیط زیست تاکید کرد: وظایف سازمان محیط زیست صرفا در مناطق حفاظت شده نیست بلکه با توجه به همه اکوسیستم‌ها از جمله جنگل‌ها، رودخانه‌ها و مراتع بر روی این مناطق نظارت ویژه‌ای داریم.

دیده بان حقوق حیوانات: رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران خواستار جلوگیری از فعالیت معدنی در مناطق حفاظت شده‌ کشور شد و گفت:‌ دولت در آخرین روز کاری سال گذشته، اجازه بهره‌برداری از معادن در مناطق حفاظت شده را صادر کرده که این اقدام بسیار مشکل ساز است.

به گزارش ایسنا معصومه ابتکار در جریان پانصد و چهل و دومین جلسه علنی شورای شهر تهران ضمن گرامیداشت روز زمین پاک که امسال به نام تغییرات آب و هوایی نامگذاری شده است، گفت:‌ دولت در 28 اسفندماه مصوبه‌ای را گذراند که طی آن اجازه بهره‌برداری از معادن در مناطق حفاظت شده داده می‌شود به این ترتیب مناطقی همچون پارک ملی کویر، خجیر، جاجرود، ورجین، سرخه حصار و لواسانات که جزو سرمایه‌های پایتخت و استان تهران هستند در معرض خطر قرار دارند.

وی با بیان اینکه کل مناطق حفاظت شده، پارک‌های ملی و پناهگاه های حیات وحش تنها هفت تا 10 درصد خاک ایران را در برمی‌گیرد، گفت: اگر اجازه فعالیت معدنی در این اراضی هم داده شود، چیزی از ذخایر ژنتیکی کشور باقی نمی‌ماند.

وی در ادامه با اشاره به قانون جامع مدیریت پسماند مصوبه مجلس، گفت:‌این قانون قوی برای همه ابعاد پسماند اعم از خانگی، نخاله ساختمانی، ویژه و بیمارستانی و صنعتی تعیین تکلیف کرده است و اگرچه آیین نامه‌های اجرایی آن با تاخیر ابلاغ شد اما در برخی از شهرها دستاوردهای خوبی داشته است.

وی در ادامه به فعالیت‌های سازمان مدیریت پسماند تهران اشاره کرد و گفت: مجتمع آراد کوه واقع در کهریزک بخش عمده زباله تهران را به کمپوست تبدیل می‌کند ضمن اینکه در این فضا تصفیه خانه شیرابه نیز ساخته شده و زباله سوز هم در دست احداث است. علاوه بر این سامانه تولید انرژی از زباله در منطقه چهار ساخته شده که کار بزرگی است اما هنوز هم مشکلات بسیاری در حوزه مدیریت پسماند پایتخت وجود دارد.

ابتکار ادامه داد: هنوز نتوانسته‌ایم مشکل نخاله‌های ساختمانی را حل کنیم و هنوز هم کوه بزرگی از نخاله در منطقه آبعلی وجود دارد که باید برای آن چاره‌ای شود.

وی به مسائل و مشکلات ناشی از پسماندهای بیمارستانی هم اشاره کرد و گفت:اگرچه وضعیت نسبت به گذشته بهبود پیدا کرده اما هنوز هم این مسئله سامان ندارد. شهرداری مسئولیتی در قبال زباله‌های بیمارستانی ندارد و به عنوان پیمانکار این زباله‌ها را جمع آوری می‌کند.

وی در ادامه زمین را به نحوی تشبیه کرد که بشر فرزند ناسپاسی برای آن بوده و افزود: چرا باید هنگام بارندگی بر اثر کثرت زباله در کانال‌ها این همه مشکل ایجاد شود؟ چرا در طبیعت باید صحنه‌های آزار دهنده‌ای از زباله‌های انبوه را مشاهده کنیم؟ سابقه ایرانی و اسلامی شهروندان اقتضا می‌کند که رفتار خود را در قبال محیط زیست تغییر دهند.

به گزارش ایسنا، مهدی چمران رییس شورای شهر تهران هم درباره نحوه جمع آوری و حمل و نقل نخاله‌های ساختمانی اظهار کرد:‌ همه نخاله‌ها به آبعلی منتقل نمی‌شود و جاده‌های دیگری هم وجود دارد که نخاله‌های ساختمانی را به آنجا منتقل می‌کنند.

وی با اشاره به احداث پارک «تلو» اظهار کرد:‌در جاده دسترسی این مسیر گاردریل‌هایی قرار گرفته که خودروها نتوانند نخاله ساختمانی در آنجا تخلیه کنند.

وی تاکید کرد: شهرداری تهران با همکاری سایر دستگاه ها باید برای نخاله‌های ساختمانی چاره‌ای بیندیشد.

دیده بان حقوق حیوانات: درحالی که تنها چند ماه از قتل قرق‌بان جوانی در خراسان شمالی می‌گذرد، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها از مصدومیت یک قرق‌بان دیگر در همان منطقه خبر داد.

سرهنگ قاسم سبزعلی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا افزود: این قرق‌بان هنگام مقابله با چرای غیرمجاز دام در مناطق حفاظت شده پس از درگیری با دامداران با ضربات چاقو زخمی شده و اکنون در بیمارستان بستری است.

وی ادامه داد: پس از ادامه درگیری میان ماموران یگان حفاظت و چند تن از دامداران منطقه، فرد خاطی نیز مصدوم شد.

به گفته وی، “رضا ارغوان” قرق‌بان 26 ساله منابع طبیعی استان خراسان شمالی در دی ماه سال گذشته در همین منطقه بر اثر ضربات چاقو به قتل رسید.

دیده بان حقوق حیوانات:

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان گفت: یک گونه‌ی جانوری نادر در شهرستان سراوان شناسایی شد.

«خسرو افسری»  افزود: این گونه جانوری که تاکنون در هیچ جای کشور مشاهده نشده «سوسمار باغی هندی» است که در منطقه‌ی بم پشت سراوان دیده شده است.

افسری با بیان این‌که از مشخصه‌های این جانور تاجی است که در پشت آن قرار دارد و دارای 45 تا 52 فلس است، گفت: زیستگاه این جانور تاکنون کشورهای هند – پاکستان و افغانستان است که با شناسایی این گونه در سراوان ایران هم به آنها اضافه شد.

وی گفت: اندازه‌ی قد سوسمار باغی هندی از نوک پوزه تا پایان بدنش 140 سانتی‌متر است که این جانور در باغات – بیشه‌زارها و جنگل‌ها زیست می‌کند و از عنکبوت‌ها – مارمولک‌ها – مارها و دیگر مهره‌داران تغذیه می‌کند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان تصریح کرد: رنگ این جانور، به رنگ‌های متنوع زیتونی و خاکستری است این جانور دو خار در بالای گوش و دم بلندی به طول 40 سانتی‌متر دارد.

افسری با بیان این‌که این جانور بین 10 تا 40 تخم می‌گذارد که پس از شش تا هفت هفته به عمل می‌آید، خاطرنشان کرد: نام علمی این گونه «آگاما تاجدار» است.

وی یادآور شد: سال پیش نیز چندین گونه‌ی جانوری در سطح استان شناسایی شده است.

دیده بان حقوق حیوانات: کارشناسان زیست محیطی آمریکا از حمله حلزون های بزرگ جثه و لزج آفریقایی به ساختمان های ایالت فلوریدا خبر دادند.

به گزارش ایسنا این کارشناسان می گویند: جثه این حلزون های غول پیکر خشکی زی و بومی آفریقا با نام علمی «Achatina fulica» به اندازه یک موش رشد می کند.

همچنین طول عمر این حلزون ها به 9 سال می‌رسد و عادت بد آنها نیز این است که در مسیر حرکت خود تمام دیوارها و ساختمان های گچی را می‌خورند و پیش می‌روند.

حلزون های آفریقایی برای دریافت کلسیم بیشتر که برای رشد لاک خود به آن احتیاج دارند، دیوارها و سازه‌های گچی را می‌خورند.

به گزارش لایوساینس، این جانوران که در ابتدا به عنوان حیوانات خانگی به فلوریدا آورده شدند، اکنون به جانوران مهاجم و غیربومی در این ایالت تبدیل شده‌اند و رشد کنترل نشده جمعیت آنها، نگرانی مسوولان شهری فلوریدا را تشدید کرده است.

کارشناسان «دپارتمان کشاورزی و خدمات شهری» فلوریدا هشدار دادند: هرچند دیدن این حلزون های بزرگ برای اغلب مردم فلوریدا جالب است اما اگر این خزندگان همینطور آزادانه در محیط زیست رها شوند، رشد بی رویه جمعیت آنها، پیامدهای مخرب و زیان باری در پی خواهد داشت.

دیده بان حقوق حیوانات: مدیر کل حفاظت محیط زیست لرستان از وجود سه تالاب در معرض خطر استان خبر داد.

“محمدحسین بازگیر” در گفت‎وگو با ایسنا افزود: استان دارای 14 تالاب است که در سه شهرستان دورود، بروجرد و پلدختر قرار دارند.

وی ادامه داد: در شرایط فعلی 11 مورد از مجموع تالاب‎های لرستان دارای مشکل کم‎تری است.

بازگیر یادآور شد: در این میان سه تالاب تنودر واقع در دورود، گری بلمک پلدختر و بیشه‎دالان بروجرد با مشکل جدی روبرو هستند که می‎توان به تغییر کاربری اراضی و زهکشی‎هایی در منطقه توسط افراد بومی اشاره کرد.

این مقام مسوول تصریح کرد: از دست رفتن آب منطقه باعث خشکی تالاب‎ها و به وجود آمدن مشکل در منطقه شده است.

بازگیر بیان کرد: برای مقابله با این پدیده طرح مدیریت جامع زیستی تالاب‎ها با همکاری سایر دستگاه‎های اجرایی از جمله فرمانداران شهرستان‎ها در حال انجام است.

دیده بان حقوق حیوانات: ایران 22 سایت ثبت شده در کنوانسیون رامسر دارد. اما قرار گرفتن شش سایت تالابی بین‌المللی کشورمان در میان تالاب‌های در معرض تهدید و تغییرات اکولوژیکی ثبت شده در کنوانسیون رامسر، منجر به وارد شدن آنها به فهرست «مونترو» – فهرست قرمز – این کنوانسیون شده است.

به گزارش ایسنا منطقه آذربایجان‌غربی، شش سایتی که یکی از آنها یعنی«شورگل، یادگارلو و درگه سنگی» متعلق به آذربایجان‌غربی است. تالاب شورگل با مساحت 359 هکتار و یادگارلو نیز با مساحت 1400 هکتار در میان دو شهر نقده و ارومیه واقع شده‌اند و دیگر تالاب این سایت یعنی درگه سنگی نیز با وسعت 735 هکتار در حاشیه جاده ارومیه – مهاباد جای گرفته است.

شرایط حاکم بر بزرگترین دریاچه داخلی کشور و نگین آبی ایران، در تالاب‌های حاشیه‌ای آن نیز پدیدار شده است بطوری که این تالاب‌ها با وضعیت نامساعد خود در لیست قرمز کنوانسیون رامسر قرار گرفته‌اند.

چندی پیش، معاون امور تالاب‌های دفتر زیستگاه‌های سازمان حفاظت محیط زیست با تأیید این موضوع، به ایسنا اعلام کرده بود، تالاب‌های «شورگل، یادگارلو و درگه سنگی» به وسعت 2500 هکتار در سال 1990 به دلیل احداث سازه‌های آبی و سد حسنلو(سد شورگل) که موجب شده این تالاب از آب شور به آب شیرین تبدیل شود، ایجاد زهکش سد حسنلو که باعث خشک شدن تالاب‌های «یادگارلو و درگه سنگی» شده است و همچنین برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و راندمان پایین آبیاری کشاورزی به وجود آورنده شرایط فعلی بوده‌اند.

“مسعود باقرزاده کریمی” در خصوص فهرست مونترو کنوانسیون رامسر نیز گفته بود، تالاب‌هایی که دچار تغییرات شدید اکولوژیکی شده‌اند در مونترو لیست کنوانسیون رامسر قرار می‌گیرند که این تالاب‌ها یا دچار دستکاری انسان یا تغییرات اقلیمی شده‌اند که برگشت به شرایط طبیعی آنها نیازمند اعمال مدیریت‌های ویژه در جلوگیری از تغییر کاربری‌ها و استفاده انسانی، تأمین حق آبه مورد نیاز، عدم تجاوز به عرصه‌های تالابی و … است.

وی با اشاره به اینکه پیگیری‌های لازم در خصوص خروج سایت تالابی «شورگل، یادگارلو و درگه سنگی» در حال انجام است، خاطرنشان کرده بود، موضوع تأمین حق‌آبه از سد حسنلو و تعیین حدود تالاب، حذف عوامل تخریب، جلوگیری از توسعه چاه‌های کشاورزی و مدیریت منابع آب در حال پیگیری است که به نظر می‌رسد می‌توانیم این سایت تالابی را از فهرست مونترو کنوانسیون رامسر خارج کنیم.

رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نقده نیز با اشاره به آغاز عملیات احیاء تالاب‌های این شهرستان از سال 80، افزود: خشکسالی، مهمترین تهدید برای تالاب‌های این منطقه است؛ با توجه به اینکه آب این تالاب‌ها از رودخانه «گدار چای» تأمین می‌شود، کمبود آب این رودخانه دلیلی بر خشک شدن و از بین رفتن این سرمایه‌های ملی است. همچنین دستکاری‌های انسان مثل ساخت سد و زهکش از جمله دلایل دیگر تأثیرگذار در این روند است.

“فرامز سفری” با اعلام اینکه تالاب یادگارلو در سال 89 پس از 15 سال احیا شده بود، خاطرنشان کرد: طی این فرایند، 70 درصد این تالاب احیا شد اما دو سه ماه بعد از احیا، به دلیل نزدیکی زهکش سد حسنلو و همچنین خشکسالی منطقه، مجددا دچار کمبود شدید آب شد.

رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نقده با اشاره به اینکه احیا تالاب های شهرستان در دستور کار قرار دارد، افزود: سال گذشته در مجموع 47 کیلومتر از انهار منتهی به تالاب‌ها مورد لایروبی قرار گرفته است با این وجود سایت تالابی«شورگل، یادگارلو و درگه سنگی» نیاز به سه تا چهار میلیون متر مکعب آب برای احیا دارند.

سفری با اشاره به اینکه سال گذشته برای هر یک از تالاب‌های مذکور حدود 38 میلیون تومان جهت احیا هزینه شده است، یادآور شد: البته برای احیای تالاب یادگارلو بودجه‌ای بالغ بر 150 میلیون تومان نیز تخصیص یافته است که هنوز جذب نشده اما فکر می‌کنم احیای این تالاب به اعتباری بیش از این نیاز داشته باشد.

وی تصریح کرد: کارشناسان سازمان محیط زیست برای احیا تالاب یادگارلو، چند طرح را پیشنهاد داده‌اند که اجرایی شدن آنها نیاز به اعتبار بالایی دارد.

در همین زمینه مدیر کل محیط زیست آذربایجان‌غربی نیز اعلام کرد که اقدامات خوبی برای احیای تالاب‌های استان کرده‌ایم.

“حسن عباس‌نژاد” در گفت‌و گو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: آذربایجان غربی شش تالاب ثبت شده در کنوانسیون رامسر دارد که از این بین مجموعه سایت (شورگل، یادگار و درگه سنگی) در فهرست مونترو کنوانسیون رامسر قرار گرفته بودند اما با اقددامت خوبی که در دست اجرا داریم تلاش داریم تا آنها را از این لیست خارج کنیم چنانکه در این میان تالاب یادگارلو سال گذشته پس از 25 سال مورد احیا قرار گرفت.

وی ادامه داد: ما از مسوولان سایت کنوانسیون رامسر و همچنین اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست (IUCN) درخواست کردیم تا از نزدیک شاهد اقدامات اجرایی ما برای احیای تالاب‌های استان باشند که آنها نیز طی بازدیدهایی که داشتند از اقدامات در دست اجرا ابراز رضایت کردند.

عباس نژاد با بیان اینکه دو تالاب شورگل و درگه سنگی نیز با صرف اعتباری بالغ بر 600 میلیون تومان در حال احیای هستند، اعلام کرد: سال گذشته نزدیک به 60 کیلومتر انهار سنتی منتهی به این تالاب ها مورد لایروبی قرار گرفتند و هم اکنون نیز در حال آبگیری هستند و انشاءالله طی سه ماهه اول سال 92 این تالاب ها مورد احیا قرار خواهند گرفت.

مدیر کل محیط زیست آذربایجان غربی در رابطه با اینکه عامل اصلی خشکی تالاب‌های استان چیست؟، اظهار کرد: اصلی‌ترین عامل در این زمینه خشکسالی‌های چند سال اخیر منطقه است که موجب تغییرات اکولوژیکی در منطقه شد. عامل دیگر در این زمینه دستکاری‌های انسانی بوده است که منجر به آسیب‌رسانی به تالاب‌های استان شده است چنانکه در این زمینه اخیرا نیز ما جاده‌ای که از میان تالاب یادگارلو عبور می‌کرد و در زمان جنگ برای مانور آن را احداث کرده بودند را با بیل مکانیکی تخریب کردیم. همچنین حسنلو تبدیل به سد شده است که با توجه به شرایط اکولوژیکی، ما 900 هکتار از آن تالاب را مورد احیا قرار دادیم. همچنین زهکش‌ها دیگر عامل انسانی در تخریب تالاب‌های استان است.

وی تصریح کرد: تالاب درگه سنگی نیز تحت تأثیر شرایط اقلیمی منطقه که حاصل از خشکسالی‌های چند سال اخیر بود و همچنین به دلیل از بین رفتن انهار آن دچار شرایط خشکسالی شده بود که البته امسال احیا می‌شود.

عباس‌نژاد در پاسخ به اینکه مجموع تالاب‌های استان چه میزان آب دارند؟، گفت: کل تالاب‌های حاشیه دریاچه ارومیه حدود 72 میلیون متر مکعب آب دارند که از این تعداد بیشتر تالاب‌ها از جمله کانی برازان، بورالان، یادگارلو و گپی آب لازم را دارند و تنها سه تا چهار تالاب دچار کمبود آب هستند که سازمان آب مقرر شده است آب آنها را تأمین کند.

وی در ادامه با اعلام اینکه هم اکنون آذربایجان‌غربی شش سایت ثبت شده در کنوانسیون رامسر دارد، گفت: امسال ایران برای اولین بار طی 35 سال گذشته دو تالاب خود را به ثبت کنوانسیون رامسر رساند که یکی از این تالاب‌ها «کانی برازان» متعلق به آذربایجان‌غربی است.

او با تأکید بر اینکه در تلاش هستیم تا سال آینده نیز دو تالاب یگر استان را به ثبت این کنوانسیون برسانیم، یادآور شد: تالاب‌های «سولدوز» و «بورالان» دو تالابی هستند که امسال در کنوانسیون رامسر ثبت خواهند شد.

به گزارش ایسنا، بیش از 140 نوع پرنده آبزی در تالاب‌های استان به ویژه در تالاب‌های «حسنلو»، «درگه سنگی»، «یادگارلو»، «قویی باباعلی» و «کانی برازان» که در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده‌اند، مشاهده شده و سالانه صدها هزار قطعه انواع پرندگان آبزی نظیر فلامینگو، قو، اردک‌های سرسفید و انواع مرغابی‌ها از شمال و جنوب کره زمین برای زمستان گذرانی و جوجه‌آوری به این مناطق سفر می‌کنند.