دیده بان حقوق حیوانات: راضیه خوئینی* در بسیاری از مکان‌ها مارهای سمی عجیب و غریب زیادی زندگی می‌کنند که این موضوع، همیشه سبب نگرانی از نبود پادزهر مناسب برای کسانی می‌شود که سرم‌های پادزهر برای مسمومیت‌هایی بر اثر نیش مارها تهیه می‌کنند. اما نگرانی «پییر کیستینیک» رئیس تنها بانک تولید سرم پادزهر در فرانسه از بابت چیزهای دیگری است. او می‌گوید: از سال 2004 میلادی در کشورهای اروپایی، نگهداری و جمع‌آوری مارها، عنکبوت‌ها، رتیل‌ها و عقرب‌ها ممنوع شده است و کسانی که دوست دارند میزبان حیواناتی از این قبیل باشند، باید صلاحیت و امکانات این کار را داشته و مجوزی از مرکز خدمات دامپزشکی دریافت کنند، اما بسیاری از مردم از این قانون بی اطلاع هستند و خودسر از چنین حیواناتی در منزل نگهداری می‌کنند. در پاریس فقط یک نفر چنین مجوزی را دریافت کرده و فروشگاه و مزرعه‌ای برای پرورش مارهای سمی و غیر سمی دایر کرده است. اما بجز این شخص دست کم 40 نفر دیگر در پاریس، از مارها نگهداری می‌کنند و مجوزی هم برای این کارشان ندارند. البته عقرب‌ها و رتیل‌ها هم جای خود و طرفداران خاص خودشان را دارند. از سال 2004 میلادی نیز حامیان حقوق حیوانات و دولت فرانسه تلاش‌های بسیاری کرده‌اند تا با این روند جدید که به «NAC» یعنی «حیوانات خانگی جدید» معروف شده است، مبارزه کنند و آن‌را از مد بیندازند.»
فروش مار زنگی کمتر از 50 هزار تومان
پرورش‌دهندگان غیرقانونی مارها برای دوستداران این حیوان در هر جایی که بتوانند تبلیغ می‌کنند. به تازگی نیز در اینترنت برای فروش بچه مارهای زنگی فقط با قیمت 15 یورو، آگهی شده است. این مارها پس از چند روز از طریق پست یا پیک، به دست دوستداران و خریداران خود خواهند رسید. البته باید بدانیم که چنین مارهایی ارزش‌شان صدها برابر این قیمت می‌ارزد. در بازارهای مارهای سمی در هلند و آلمان و بسیاری از کشورهای دیگر، هیچ اهمیتی نمی‌دهند که مارهایی که فروخته می‌شوند چقدر ارزشمند هستند و شخصی که خریدار آن است چگونه از آن مراقبت می‌کند و حتی نمی‌دانند کارشناسان و متخصصان چقدر به این حیوانات اهمیت می‌دهند.
یکی از کوچکترین ضررهای باب شدن این روند، افزایش شمار مسمومیت‌های گوناگون بر اثر نیش زهرآلود این حیوانات است؛ طوری که اواخر سال 1980 در منطقه پرووانس فرانسه سالانه فقط یک مسمومیت بر اثر نیش مارها وجود داشت، اما امروزه به سبب نگهداری حیوانات خانگی‌ای از این قبیل، این آمار به یک مورد در دو هفته افزایش یافته است.
دکتر لوک دوهارو، از مرکز زهر‌شناسی مارسی در مقاله‌ای عنوان کرده، بزودی بیمارستان‌ها با چالشی بزرگ روبه‌رو خواهند شد؛ زیرا گونه‌های بسیار نادر و کمیابی وجود دارند که بسیار سمی هستند و هنوز پادزهری برای آنها کشف نشده است. برای مثال مارهایی که در آسیا و آفریقا برای انسان بی‌ضرر در نظر گرفته می‌شوند، به دلیل عادات شبانه و خاص خودشان یا از ترس دیدن یک انسان می‌توانند رفتاری تهاجمی نشان دهند و نیش بزنند یا گاز بگیرند، حتی زمانی که یک انسان برای غذا دادن به آنها یک موش زنده را با دست جلویشان بگیرد، ممکن است رفتاری تهاجمی نشان دهند. در چنین حالت‌هایی هیچ چیزی در مقابل زهر آنها وجود ندارد … .
دکتر لوک دوهارو می‌گوید: «برای بسیاری از مارها مانند مار زنگی آمریکایی پادزهر تهیه شده است، ولی برای مارهای نادر، کار بسیار پیچیده‌تر خواهد شد و حتی برخی سرم‌های ضد زهر نیز کار را دشوارتر می‌کنند. پس با این وجود قیمت خرید یک مار جوان و نجات جان یک انسان را در نظر بگیرید. در صورتی که برای نجات جان یک انسان و تهیه تنها یک دوز از پادزهر، از چنین ماری استفاده شود، این قیمت به ده‌ها هزار برابر افزایش پیدا می‌کند. البته برای مارهای بیگانه‌تر نیاز به دوزهای بیشتر و قیمتی افزون‌تر است.
با توجه به تمامی این خطرات و آگاهی یا ناآگاهی مردم از این مسائل، همچنان شمار حیوانات خانگی عجیب و غریب در میان مردم روز به روز افزایش می‌یابد و جوانان و نوجوان بیشتر به نگهداری این حیوانات علاقه نشان می‌دهند. بر اساس آخرین گزارشی که در مجله پزشکی Plos به چاپ رسیده است، سالانه در سراسر دنیا 420هزار نفر بر اثر نیش مارها مسموم می‌شوند که از میان آنها، 20تا 94هزار نفرشان، جان می‌بازند.
مهم، شرایط نگهداری است
با این اوصاف آنچه اهمیت دارد، فراهم کردن شرایط لازم برای نگهداری از چنین حیواناتی است. این درحالی است که برای نگهداری از حیوانات خانگی معمول اطلاعات خوبی وجود دارد و خدمات خوبی هم در اختیار علاقه‌مندان قرار داده می‌شود اما در زمینه نگهداری از حیوانات دیگر مثل مارها و رتیل‌ها، اطلاعات لازم و کافی در دسترس همه نیست و همه علاقه‌مندان از کم‌و‌کیف نگهداری از این حیوانات مطلع نیستند، ضمن اینکه خطرات نگهداری از این حیوانات بسیار بالاست. این موضوع گویای این حقیقت است که علاقه‌مندان باید تدابیر زیادی بیندیشند و با سنجیدن عواقب نگهداری از این حیوانات، مخارج آن و در صورت داشتن توانایی تهیه فضا و امکانات لازم برای این حیوانات، به نگهداری از آنها اقدام کنند. اما این پایان تصمیم‌گیری نیست. علاقه‌مندان به نگهداری این حیوانات باید مجوز لازم را هم از مرکز خدمات دامپزشکی یا سایر مراکز مرتبط دریافت کنند.
*: ایران جوان به نقل از روزنامه لوفیگارو
