دیده بان حقوق حیوانات/ مهرناز شهباز*: 74 ضربه شلاق و جریمه نقدی از یک تا ده میلیون تومان مجازاتی است که تعدادی از نمایندگان در طرح تقدیمی به مجلس برای سگ گردانی در نظر گرفته اند. طرحی که با انتقادات فعالان مدنی، محیط زیست و حقوق حیوانات روبرو شده است.
چند سال پیش، طرحی که برای محدود کردن نگهداری حیوانات خانگی در قالب الحاق یک ماده به قانون مجازات اسلامی در صحن علنی مجلس اعلام وصول شد، پس از اعتراضاتی که صورت گرفت، بایگانی شد. اما حالا دوباره 32 نفر از نمایندگان طرح مشابهی را ارائه کرده اند که در صورت تصویب با «گرداندن سگ دراماکن عمومی» برخورد قانونی خواهد شد. در بخشی از این طرح آمده: «هر کس به گرداندن یا بازی‌کردن با حیواناتی از قبیل سگ و میمون که گرداندن آنها در انظار، اماکن عمومی یا معابر به فرهنگ اسلامی یا سلامت و آرامش اطرافیان به‌ویژه زنان و کودکان آسیب می‌زند، اقدام کند یا آنها را مورد معامله قرار دهد یا در خانه خود نگهداری کند و به اخطار مأموران انتظامی ترتیب اثر ندهد به جزای نقدی از 10 تا یکصد میلیون ریال یا به شلاق تا 74 ضربه و ضبط حیوان مذکور محکوم می‌شود.»
جای خالی قانون برای حیات وحش ایران
پیشنهاد دهندگان طرح یاد شده، هدف از تهیه این طرح را مقابله با روند فزاینده سگ‌گردانی در معابر و نگهداری آن در آپارتمان‌ها -در شهرهای بزرگ به‌ویژه تهران- اعلام کرده‌اند. آنها می‌گویند: «نگهداری حیوانات مذکور در آپارتمان‌ها و در منازل مسکونی چنانچه موجب نارضایتی هر یک از ساکنان شود ممنوع است و نگهدارنده در مرتبه اول موظف است با اخطار دادسرا ظرف ۱۰ روز رفع مزاحمت کند.»
شهرام امیری شریفی دبیر پایگاه آگاهی رسانی دیده بان حقوق حیوانات، درباره این طرح می گوید: «ریشه این مباحث به این دیدگاه بازمی گردد که برخی نگهداری از سگ را مصداق بارز ترویج فرهنگ غربی می دانند در حالی که دانشمندان معتقدند که منشاء و خاستگاه نژادهای مختلف سگ هزاران سال پیش در خاورمیانه به ویژه ایران بوده است. »
امیری شریفی با اشاره به خرید و فروش آزادانه انواع سگ در تهران و شهرهای بزرگ، گفت: «این طرح در حالی مطرح می شود که در سطح شهر تهران و در کنار برخی میادین و بزرگراه ها توله نژادهای مختلف سگ های وارداتی آزادانه به فروش می رسد و هیچ نهادی ممانعت نمی کند.»
دبیر دیده بان حقوق حیوانات با تاکید براهمیت تصویب قوانین همه جانبه درباره حیات وحش ایران افزود: «چند سال است که حیات وحش ایران نیازمند قانون گذاری است، چون هنوز نتوانسته ایم برای کنترل قاچاق حیات وحش و شکار غیرمجاز و انواع حیوان آزاری راهکارهای بازدارنده قانونی به کار بریم.»
امیری شریفی ادامه داد: « به دفعات، اخباری مبنی بر کشتار حیواناتی مثل خرس و پلنگ در رسانه ها منتشر می شود. شکار پلنگ و خرس پنچ میلیون جریمه دارد ولی پوست آنها بین 15 تا 20 میلیون فروخته می شود در حالی که شکار خرس ممنوع است و خوردن گوشت آن حرام است. حال چگونه است که برای سگ کردانی یک تا 10 میلیون جریمه در نظر گرفته می شود! »
قوانین بر اصول علمی منطبق باشند
شاهین سپنتا، دامپزشک، درباره این طرح گفت: «قرن ها قبل از این که غربی ها به حقوق حیوانات توجه کنند، در فرهنگ ایران پیش و پس از اسلام، در روایات مذهبی و متون ادب فارسی بارها به اهمیت رعایت حقوق حیوانات به ویژه سگ تاکید شده است.»
سپنتا افزود : «بر همین پایه، امروز ضروری است که نگهداری از حیوانات خانگی ساماندهی و قانون مند شود اما این نمی تواند به این معنا باشد که مجازات سنگینی برای نگهدارنده در آپارتمان در نظر بگیریم ولی از جوانب دیگر مساله غفلت شود. باید همه نگهدارندگان ملزم به اخذ شناسنامه و تشکیل پرونده بهداشتی زیر نظر کلینیک دامپزشکی برای حیوان خود شوند و برای پیشگیری از بیماری ها، حیوان باید همه واکسن ها و داروهای لازم را دریافت کند. به منظور رعایت حقوق حیوانات انجام اعمال جراحی غیر ضروری باید ممنوع شود. سگ ها هنگام انتقال به درمانگاه باید در باکس های مناسب حمل شوند. با همکاری شهرداری ها و سازمان دامپزشکی پیست هایی برای ورزش و پیاده روی حیوانات خانگی در نظر گرفته شود.»
سپنتا ادامه داد: «متاسفانه در حال حاضر هیچ نظارتی بر قاچاق و واردات گونه های مختلف حیوانات از جمله سگ به کشور نمی شود و مراکز زیادی هستند که بدون هیچ مجوز و پروانه معتبر از سازمان دامپزشکی در شرایط غیر بهداشتی به تولید نژادهای مختلف سگ و فروش آن به افراد می پردازند و کسی هم مانع آنها نمی شود.»
فعال محیط زیست و حقوق حیوانات در ادامه افزود: «از نمایندگان محترم انتظار داریم که پیش از مطرح کردن این طرح در صحن علنی، از دیدگاه های کارشناسان سازمان دامپزشکی و سازمان های مردم نهاد مدافع حقوق حیوانات در تدوین آن بیشتر بهره برند تا طرح با اصول علمی انطباق بیشتری داشته باشد.»
پت تراپی و سود جستن از حیوانات خانگی
بهنام اوحدی، روانپزشک، نیز با تاکید بر اهمیت نگهداری از حیوانات خانگی معمول به ویژه سگ برای سلامتی افراد می گوید: «بسیاری از کودکان، نوجوانان، جوانان، میان سالان، سالمندان و کهن سالان، به دلیل ریشه ها و سرچشمه های گوناگون ژنتیک، مادرزادی، رشدی – پرورشی، یا رخدادی از چشم انداز مغز و اعصاب و روان نیازمند سود جستن از حیوانات خانگی و به ویژه سگ هستند چرا که عاطفه ای که سگ با نگاه نوازشگر به آدمی می بخشد، در هیچ کدام از دیگر گونه های جانوری جهان از جمله اسب، دلفین، گربه و طوطی وجود ندارد.»
او با اشاره با نقش درمانی حیوانات خانگی افزود: «طی پژوهش های پرشمار، هویدا شده که همدم ساختن حیوانات خانگی و به ویژه سگ با بیماران مغز و اعصاب و روان، روند درمان – از جمله کنار گذاشتن یا کاهش دوز داروهای مغز و اعصاب و روان – را شتاب بخشیده و آنان را از انجام کردارهای پرخاش گرانه و ستیزه جویانه باز می دارد. درمان با حیوانات همدم خانگی یا “پت تراپی” با سگ های الفت جو و مهربان در اختلالات خلقی و شخصیتی موثر است.»
* ایران نامه
_________________________
