چرا تروفه؟
مهندس مجيد موسی خانی
چرا تروفه؟ شكار تروفه به چه معناست؟ و شكار تروفه چگونه مي‌تواند به افزايش جمعيت يك گونه كمك كند؟
اين‌ها و امثال اين‌ها سوال‌هايی است كه دائماً از سوی برخی شكارچيان و دوستداران طبيعت مطرح ميشود. آيا شكار تروفه به حيواني اطلاق ميشود كه سال‌هايی از زندگي خود را سپري كرده و فرصت كافي برای ابراز وجود در ميان جمعيت و نسل خود را داشته است؟ و يا اينكه از نظر ميزان رشد شاخ، جمجمه و يا دندان، به حد مطلوب و يا فراتر از معمول رسيده باشد؟ و يا از نظر سنی رو به كهولت باشد؟ و آيا شكارچی ورزشی می داند كه با شكار و حذف اين حيوان مسن و يا پير، عرصه را براي جوانترها و ابراز وجودشان باز می كند و به عبارتی جمعيت آن نسل را هرس می كند؟ و اين ميراث طبيعی و شكوه خلقت را در موزه خصوصی و يا عمومی، ساليان سال حفظ می كند؟
و امّا برای شكافتن اين موضوع و نگرش ديدگاه‌های مختلف، بر آن شدم تا از برخی صاحب نظران در زمينه حيات‌وحش و شكار بپرسم: چرا تروفه؟
دكتر هدايت‌اله تاج‌بخش:
تروفه به يك گونه ممتاز اطلاق میگردد، هدف بر اين است كه شكارچيان تا آن‌جا كه بتوانند به دنبال شكار ممتاز، مسن و نر باشند و بدين ترتيب به حيوانات جوان و يا ماده لطمه‌ای وارد نشود. در واقع رواج شكار تروفه میتواند به حفظ حيات وحش كمك كند، كه اين صحبت ما تنها نيست، بلكه نظر جهانيان است و كلوپ‌هايی نظير C.I.C و Rowland ward، ساليان سال است كه به ثبت تروفه‌ها مشغولند و ساليانه جلسه‌هايی جهت فروش برخي تروفه‌ها برگزار مي‌كنند، كه با قيمت‌هاي بالايي خريد و فروش ميشوند. بنده به عين ديده‌ام كه كشورهای پيشرفته نظير آمريكا، از طريق ترويج شكار تروفه (تروفه‌بازی) چه خدمتی به حيات وحش‌شان كرده‌اند. و حدود سال‌های 50-49 كه به ايران بازگشتم، با كمك افرادی همچون منوچهر رياحی، اسكندر فيروز، امان‌اله جهانبانی، و… به تشويق و ترويج شكار تروفه پرداخته و در سال 1352 نمايشگاهی بزرگ كه از چندين هزار تروفه تشكيل شده بود بر پا كرديم.
مهندس افشين كرمی:
برابر تعريف C.I.C، شكار به معني بهره‌برداری پايدار از حيات‌وحش است. كه اين تعريف مورد پذيرش مجامع زيست محيطی نيز هست و در واقع شكار تروفه به شكار پيری اطلاق میشود كه براساس اندازة شاخ و يا پوست و يا دندان ارزيابی ميشود و حتی به نظر برخی نيز عمل شكار تروفه مترادف با هرس جمعيت برای پويايی بهتر و جوان شدن جمعيت حيات‌وحش است، ليكن اين سوال مطرح مي‌گردد؛ با وضع فعلی، جمعيت حيات وحش كشور به حدی رسيده است كه بتوان تعدادی را هرس نمود؟ و آيا میتوان تروفه‌ای با شاخص و معنای واقعی آن يافت يا خير؟ به نظر شما آيا میتوان شخصي را كه قوچ البرزی و يا اوريال و يا كل با طول شاخ 60 و يا70 سانتیمتر زده است، شكارچي تروفه اطلاق كرد؟
لذا با توجه به روند كاهش جمعيت حيات‌وحش كه دلايل مختلف داشته (به نوبه خود جای بحث دارد) آموزش شكارچيان به انجام شكار تروفه توسط كانون‌هاي شكارو نيز ورود بخش خصوصی علاقمند به حفظ طبيعت و حيات‌وحش به مشاركت در مديريت مناطق و استفاده از قرق‌هاي اختصاصی جهت امر شكار، موجب پايداری بيشتر جمعيت حيات‌وحش در ساير مناطق گشته و فعل شكار نيز تحت ضوابط خاص خودش فقط در قرق‌های اختصاصی صورت ميگيرد.
سرهنگ سيد بهزاد يوسفی:
كلمه تروفه ريشه لاتين دارد و به معنای هديه، جايزه و اثری ماندگار كه نشانه افتخار است، تعبير ميشود. و به عبارتی به آنچه كه از يك حيوان باقی می ماند، مثل شاخ و پوست و جمجمه اطلاق مي‌گردد. و اين آثار زيبا و باشكوه را در معرض ديد عموم قرار می دهند و ركوردگيری، ثبت و مسابقه‌ها انجام می شود، كه ممكن است جايزه نيز به آن تعلق گيرد كه همان نشان موفقيت و يادبودهاست. البته حقيقتاً شكار تروفه يكي از معدود ورزش‌هايی است كه چيزی بالاتر از فيلم و عكس از آن به‌يادگار باقی می ماند و آن همان پوست، شاخ و يا جمجمه‌هاست و هميشه به عنوان يك شاخص محكم و مسجل جهت شركت در مسابقات، ماندنی است. به نظر بنده، تروفه تنها به حيوان پير اطلاق نمی گردد، زيرا ممكن است گاهی حيوان در سنين جواني به حد مطلوب و ممتاز رسيده باشد. اگر شكار تروفه طبق ضوابط آماری دقيق و كارشناسی و اصولي انجام شود، به مفهوم واقعی كلمه میتواند هرس حيات وحش باشد.
دكتر اميرحسن مظهری:
تروفه يعنی تحفه؛ چيزی كمياب و نادر. تروفه؛ حيوان نر و پيری است كه به علت هوش، قدرت و تجربه توانسته خود را تا اين سن و سال حفظ كند و اين حيوان باهوش برای رسيدن به اين سن و سال، مسائل سختی را سپری كرده، پس شكار آن بسيار سخت‌تر و هيجان‌انگيزتر است، زيرا شما با يك حيوان عادي روبرو نيستيد. علاوه بر اين‌ها تبديل شدن يك حيوان به تروفه؛ ژن خوب، تغذيه مناسب، آرامش و مقدار زيادی شانس را می طلبد. ضمن اينكه يك شكار تروفه ابهت بيشتري دارد و از نظر بقاء و ادامه نسل فايده چندانی ندارد و ممكن است كه باعث شود ژن‌های سالم و جوان به باروری نرسند و در نهايت هم در گوشه‌ای از طبيعت از بين بروند. پس چه بهتر كه اين آثار طبيعي ملّي دچار زوال نشده و در موزه‌های خصوصی و عمومی محفوظ بماند. ضمناً در صورت شكار تروفه‌های ركورد در سطح جهاني، می توان قابليت‌های طبيعي كشور را به جهانيان معرفی كرد. بنا به دلايل فوق، شكار حيوان ماده و يا جوان، بنده را هيچ وقت به هيجان نياورده و شخصاً هميشه به دنبال شكار تروفه بوده‌ام. به عبارت ديگر شكار تروفه مانند چيدن ميوه‌های رسيده يك باغ است و تصديق می كنيد كه اگر اين ميوه‌ها را نچينيد، به زمين افتاده و می گندد و زحمات باغبان و باغدار به هدر رفته، كه اين خود يك نوع كفران نعمت محسوب میشود.
مهندس بهنام بلمكی:
استحصال تجاری و تفرجی از حيات وحش يكی از موضوعات حساس و بحث‌انگيز روز است. اين كه شخصي شكار حيوانی را از نظر اخلاقي مجاز بداند يا خير، بستگي به ديدگاه آن فرد نسبت به حيات دارد و ربطي به آنچه كه روی زمين میگذرد، پيدا نمیكند و امّا يك بحث منطقي و اخلاقي هم وجود دارد و آن اينكه شكار ورزشي در وهله اول بايد به گونه‌ای باشد كه بهره‌برداری به صورت پايدار تضمين گردد. در واقع حيات‌وحش محصولی است كه می توان هر ساله از آن برداشت نمود، بدون اينكه به توليد آن در آينده لطمه‌ای وارد شود. يك راهكار عملی براي نيل به اين مقصود تشويق شكارچي ورزشی به صيد تروفه است. حذف جانوري كه در واپسين سال‌های عمر است و در عين حال از ديد زيباشناختی انسان، به زيباترين حالت ممكنه و از لحاظ نقش و كاركردش در طبيعت به حداقل كارايی رسيده است، در واقع مصداق يك تير و دو نشان است. شكار تروفه به تحريك جمعيت براي توليد محصول و افزايش پويايی و سلامتی می انجامد و از لحاظ مبانی مديريت حيات وحش، بهترين گزينه جهت پيشنهاد به جامعه شكارچی است.
منبع: کانون شکار, تیراندازی و دوستداران طبیعت ایران
__________________
