دسته: آزمایش روی حیوانات

چرا انسان همچنان بر روی حیوانات آزمایش می کند؟ نوشتار دوم/ فیلم

دیده بان حقوق حیوانات / رکسانا سرابندی*: شاید بتوان بقراط را نوعی پایه گذار پزشکی مبتنی بر شواهد (EBM: Evidence Based Medicine) دانست. این در حالیست که EBM یک روش مطالعاتی جدید محسوب می شود که بر اساس آن ما نیاز به اتخاذ تصمیمات قاطع پزشکی مبتنی بر تحلیل دقیق و تحقیقات انسان محور داریم. با این وجود موافقان آزمایش و پژوهش های حیوان محور با دلایل متعددی اقدام به مخالفت در حوزه های مختلف علوم نوین جایگزین می کنند.

در این خصوص لارنس آلتمن – نویسنده پزشکی نیویورک تایمز – چنین می گوید:

”فقدان تحقیقات انسانی اخلاقی به پرورش تصورات غلط و افسانه هایی درباره ی شیوه انجام این تحقیقات منجر شد و در عموم این اعتقاد اشتباه را پروراند که کلیه تحقیقات باید بر روی حیوانات انجام شوند؛ این حال، این نهایتاً انسان ها خواهند بود که باید تحت مطالعه قرار بگیرند. خیزش از مطالعات حیوانی به سوی مطالعات انسانی همواره یک اقدام سترگ خواهد بود.”

قطعاً نتایج حاصل از تحقیق و پژوهش بر روی مدل های حیوانی اگرچه توانسته اند به ادعای موافقان جان انسان های زیادی را در نجات دهند، اما در مقابل انسان های بسیاری هم به دلیل استفاده از داروهایی که بر اساس نتایج نادرست آزمایشات حیوان محور تولید شده اند، جان خود را از دست داده اند و یا متحمل ضرر های جبران ناپذیری شده اند. برای مثال استفاده از MABs (آنتی بادی های مونوکلونال) موش برای ساخت آنتی بادی های مونوکلونال که به ادعای دانشمندان در آن زمان یگانه راه درمان اکثر بیماری ها از جمله عفونت های ویروسی و باکتریایی و سرطان ها، بوده اند اما حاصل پیدایش عارضه جدیدی در انسان بنام HAMA (آنتی بادی های انسانی ضد موش) بود، عارضه ای که منجر به تورم مفاصل، ناراحتی های کلیوی، ضایعه ی پوستی و … می گردید و یا HRT (درمان با هورمون های مصنوعی در فقدان هورمون های اصلی) در زنان یائسه که بر طبق پیش بینی مدل های حیوانی باید نقطه عطفی در زندگی این زنان می شد، اما ارمغانی جز افزایش ریسک ابتلا به سکته مغزی و حملات قلبی در آنها نداشت.

مسلماً پژوهش های حیوان محور در کشف مکانیسم اثر مولکول های شیمیایی که در بدن مورد استفاده قرار می گیرند، نقش عمده ای را ایفا نموده اند. اما با وجود تشابه ویژگی های اساسی شیمیایی بین گونه ها، داروهایی که براساس این مکانیسم های یکسان ساخته شده بودند از نتایج و تاثیرات یکسان در بین گونه ها حکایت نمی کردند. برای مثال داروی حاصل از سروتونین که پس از سال ها تحقیق و آزمایش موفق بر روی سگ و دیگر گونه های حیوانی با نام سوماتریپتان برای درمان بیماران میگرنی مورد استفاده قرار گرفت، منجر به بروز علائمی مثل درد شدید در ناحیه سینه، حمله قلبی و در موارد زیادی مرگ افراد مصرف کننده شد.

علت تمام اینها را می توان در یک جمله خلاصه کرد: تفاوت های ناچیز بین گونه ای! تفاوت هایی که حتی در بین افراد یک گونه هم وجود دارد. برای مثال محتوای ژنوم انسان در 99.9 درصد کاملاً شبیه است و تنها وجود 0.1 درصد اختلاف است که حدود سه میلیون تفاوت را در کدهای DNA وRNA ایجاد می کند؛ پدیده ای که ما آن را با نام پلی مورفیسم ژنتیکی می شناسیم. به عبارت ساده تر، این میزان ناچیز تفاوت در ژنوم، عامل حدود 90 درصد تفاوت میان انسان هاست.

شاید به خاطر مواردی از این دست است که در حال حاضر از هر 100 داروی تایید شده در مطالعات فاز پیش بالینی، 90 دارو در کارآزمایی های بالینی رد می شود. در حقیقت یکی از علل عمده حذف حدود 40 درصد از ترکیبات دارویی جدید در فاز بالینی نامناسب بودن میزان جذب و متابولیسم دارو در بدن افراد است، برای حل این مشکل امروزه تعدادی از صنایع داروسازی از روش Microdosing استفاده می کنند که در این روش خواص فارماکودینامیک (اثر دارو بر بدن) و فارماکوکینتیک (اثر بدن بر دارو) داروها را با کمترین دز ممکن که حتی سبب بروز پاسخ درمانی و یا سمی نمی شوند در بدن انسان مورد آزمایش قرار می دهند. این روش علاوه بر این که از ایمنی بالایی برخوردار است سبب کاهش پروسه تولید و هزینه های مرتبط با آن می شود.

می گویند رنسانس در علم پزشکی از زمان Andreas Vesalius (پایه گذار آناتومی انسانی) آغاز شده است. به گونه ای که اقدامات شجاعانه ی این پزشک بلژیکی انقلابی در علم پزشکی ایجاد کرده است و پس از گذشت چند سده از فعالیت های وی، همگان او و دست آوردهایش را تحسین می کنند.

دیری نمی پاید که انسان های بی شماری از ثمربخش بودن و ارجحیت روش هایی مثل ژنومیکس و … نسبت به آزمایش روی مدل های حیوانی، در علوم پزشکی و درمانی آگاه خواهند شد و یقین می یابند که این روش ها باید به زودی جای روش های منسوخ را خواهد گرفت. صحبت های بنیانگذار ژنومیکس ایالات متحده، مهر تاییدی بر این باور نوپاست. Chun می گوید:

”در آینده وقتی فردی متولد می شود ژنوم وی اسکن، آنالیز و ذخیره سازی می گردد. این اطلاعات بعد ها بازبینی خواهد شد. هزینه های درمانی در سایه اقدامات پیشگیرانه ای که با توجه به اطلاعات ژنتیکی شما انجام می شود، کاهش خواهد یافت. تکوین داروها کم هزینه تر خواهد بود و این داروها بسیار بهتر از داروهای کنونی اثر خواهد داشت. آنچه که پزشکی بر پایه ژنومیکس برای ما به تصویر می کشد، این قابلیت است که بتوانیم دارو ها را طوری طراحی کنیم که تنها بر روی سلول های عامل بیماری اثر کنند و کمترین عارضه جانبی را به همراه داشته باشند. مردم به ویزیت پزشکی کمتری نیازمند خواهند شد، سالمتر خواهند بود، بیشتر عمر می کنند و کیفیت زندگی بالاتری خواهند داشت.”

مدافعان آزمایش روی مدل های حیوانی در دفاع از عقیده خود از جملات غالباً مشترک و یکسانی استفاده می کنند که می توان کلید واژه هایی هم برای گفته هایشان متصور شد؛ مانند: حداقل تعداد ممکن، آزمایشات ضروری، رعایت شرایط مطلوب، پیشرفت در دانش بشری و رعایت حقوق حیوانات.

در شرح این کلید واژه ها می توان چنین گفت:

این گروه از افراد از اجرای اصولی و نظارت مستمر نهادهای مربوطه بر روند آزمایشات سخن می گویند و اطمینان دارند که قوانین وضع شده در حفظ حقوق حیوانات آزمایشگاهی کافی اند. آنها مصرانه معتقدند که از حداقل تعداد حیوانات استفاده می شود و از طرفی با اشاره به قوانین موجود و تلاش های محدودی که در جهت رفاه حیوانات و نه حقوق آنها صورت پذیرفته است سعی در توجیه مخالفان عقاید خود دارند. شاید این دسته از افراد از آمار تقریبی حدود 100 تا 150 میلیون حیوانی که سالانه با روش های شکنجه آور و دردناک مورد آزمایش قرار می گیرند اطلاعی ندارند و یا هنگامی که از انسانی بودن و بی خطر بودن این آزمایشات صحبت می کنند به آمار بالای مرگ و میر و کشتار این حیوانات که طیف وسیعی از گونه های حیوانی را هم شامل می شوند، توجهی ندارند.

نمونه هایی از آزمایش بر روی مدل های حیوانی شامل مواردی از قبیل بیهوش کردن سگ توسط دانشجویان، وارد کردن سوند درون عروق و قلب برای اندازه گیری فشار و حجم خون، تجویز دارو و مشاهده اثر آن و تشریح می باشد که قطعاً از هیچ یک از فاکتور های ذکر شده تبعیت نمی کنند؛ زیرا نه تنها برای ضرورت صورت نمی گیرد بلکه هرساله و با حداکثر تعداد ممکن از حیوانات در نقاط مختلف دنیا به منظوری نامعین انجام می شود. آمارها حاکی از اینست که تعداد کمی از این حیوانات در نهایت زنده می مانند!

این در حالی است که انسان امروز به خوبی می داند که آنچه از آزمایشات و پژوهش های حیوان محور عایدش می شود تنها اطلاعات متغیر، کم ارزش و در بسیاری از موارد اثبات شده ای است که فرسنگ ها با مفهوم دانش فاصله دارد. اما هنوز هم عده ی کثیری از موافقان با وجود احاطه کامل بر تفاوت معنایی دو واژه دانش و اطلاعات، کماکان به نام علم هر جنایتی را در این خصوص توجیه پذیر می دانند.

با تمام این تفاسیر مدت هاست که باور موافقان آزمایشات حیوانی به دلایل مختلف به چالش کشیده شده و که در کنار آن تلاش های بسیاری برای تغییر شرایط موجود صورت پذیرفته است.

برای مثال هیچ کدام از 10 دانشکده پزشکی برتر ایالات متحده دیگر از سگ برای آموزش استفاده نمی کنند و یا در کمتر از یک دهه، آموزش با مدل های حیوانی در 91 دانشکده از مجموع 129 دانشکده پزشکی بریتانیا حذف شده است.

همچنین در این میان روش های مختلفی مثل Agarose , EpiOcular, Humane Keratinocyte ,Transepithelial Passage Assay در آزمایش سمیت جایگزین بافت های حیوانی شده اند و در کنار همه ی این ها روزانه قوانین کار با حیوانات مورد آزمایش سختگیرانه تر و انسانی تر می شود (اگرچه که باز هم در نتیجه تاثیر چندانی ندارد) اما حقیقت آن است که تمام این ها در جهان در حال وقوع است.

حال پرسش اینجاست که به راستی در دانشکده ها و مراکز آموزشی مرتبط با علوم زیستی و پزشکی ایران چه می گذرد؟

در پاسخ باید گفت که علی رغم وجود ده ها جایگزین نوین و کارآمد آموزشی از قبیل فیلم ها، نرم افزارهای گوناگون از جمله شبیه ساز ها، مانکن های آموزشی، ماکت ها و سایر روش های نو نظیر فیکس کردن اجساد، کماکان به منظور آموزش، در تمامی دانشکده های ایران از روش های منسوخ و کهنه ی آزمایش روی گونه های حیوانی و زنده شکافی آن ها استفاده می شود. در این میان، آزمایشات غیر ضروری و تکراری که در روند برخی پایان نامه ها یا پژوهش ها صورت می پذیرد که حتی گاهی کمترین سطح حقوق حیوانات در طی مراحل اجرایی آنها رعایت نمی شود، خود معضل دیگری است که هر ساله جان حیوانات زیادی را می گیرد و البته با توجه به نتایج حاصله و کیفیت آن ها، اغلب می توان نتیجه گرفت که موجب اتلاف بودجه نیز می گردد.

تعجب آور است که آمار رسمی اعلام شده ای از تعداد حیوانات مورد استفاده در ایران در دسترس نیست! البته هم اکنون به همت گروه IAVA (ایرانیان مخالف آزمایش روی حیوانات) این روند به سوی تغییر و بهبود رفته است. این گروه که نماینده ی ملی شبکه بین المللی آموزش با شفقت (اینترنیش) است، از سال 1388 فعالیت خود را با هدف اصلاح روند فعلی آموزش و پژوهش در علوم پزشکی و دامپزشکی کشور آغاز نمود و در این راستا اقدام به شرکت در همایش ها و کنگره های مرتبط، ترجمه کتاب های تخصصی، تهیه و توزیع مقالات و بروشورها، معرفی نرم افزارها و ابزار ها و تکنیک های جایگزین و روزآمد آموزشی کرده اند.

اگرچه که در دانشکده های پزشکی و دامپزشکی کشور، همانند دانشکده ایالتی ایلینوی، آزمایشگاه مجازی برای نمایش تصاویر دو بعدی بصورت سه بعدی و به دنبال آن انجام مطالعات بالینی مجازی وجود ندارد و با وجود آن که در کشور ما همانند دانشگاه معتبر جان هاپکینز، فعالیت های گسترده و نوینی در زمینه ابداع، تولید، معرفی جایگزین های آموزشی وانتشار اخبار و اطلاعات مرتبط به حوزه های مختلف آلترناتیوها، آن هم در یک سایت کاملا تخصصی بنام altweb، صورت نمی گیرد، با این وجود فعالیت های امید بخشی هم اکنون در این زمینه در حال انجام است؛ برای مثال دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران به همت فعالین IAVA به تازگی اقدام به دریافت اجساد اهدا شده ی 3 سگ برای استفاده در آموزش آناتومی و تشریح سگ سانان نموده است و یا در تعدادی از دانشکده ها کارگروه های دانشجویی حمایت از حقوق حیوانات شکل گرفته است که به طور مدون اقدام به ترویج فرهنگ حیوان دوستی و اخلاق کار با حیوانات کرده اند.

دانشجویان زیادی امروزه با اطلاع از وجود رابطه مستقیم میان سرطان های حلق، ریه و مجاری بینی با فرمالدهید که ماده اصلی فیکس کردن حیوانات است، خواستار استفاده از روش های نوین فیکس کردن مانند پلاستینیشن، تکنیک های جدیدتر فیکس کردن اجساد (نظیر تکنیک دکتر کومار دانشگاه تافتز یا پروفسور النادی دانشگاه قاهره) و یا جایگزینی نرم افزارهای آناتومی (نظیر برنامه های آناتومی مجازی سگ و آناتومی مجازی دانشگاه کولورادو) به جای روش های کلاسیک و ناکارآمد آموزشی هستند.

دیگر وقت آن رسیده تا بپذیریم که رویکرد استفاده از مدل های حیوانی چه در آموزش و چه در پژوهش در موارد زیادی با خطا و اشتباهات و آثار جبران ناپذیری همراه است. باید عینک بدبینی خود را کنارزده و نقش پررنگ ژنومیکس و دانش نوپای پروتوژنومیکس را در پیشرفت و اعتلای دانش بشری باور کنیم. باید به نقش قدرتمند فارماکوژنومیکس در بازگرداندن شماری از داروهای جمع آوری شده از بازار دارویی به عرصه مصرف دوباره، ایمان آورد و این نوید را به بسیاری از مصرف کنندگان داروهای مذبور داد که به زودی بر اساس محتوای ژنوم افراد، داروهای مختلف تجویز خواهند شد و دیگر دلیلی ندارد که آنها به دلیل بروز مشکل در عده ای اندک از افراد به خاطر مصرف دارویی خاص در فاز بالینی، از مصرف همان دارو با وجود سازگاری کامل محروم شوند!

زمان آن رسیده که از مقاومت کردن در برابر جانشین سازی دانش بیوانفورماتیک و دست آوردهای حاصل از آن مانند ANN (شبکه اعصاب مصنوعی) حذر نماییم.

به گفته اریک هافر: “برای قدیمی ها، پدیده های جدید معمولا بد هستند” اما بد نیست که به خاطر داشته باشیم که تمام پروسه ی تولید انسولین انسانی، واکسن هپاتیت B، هورمون رشد انسانی، فاکتورهای انعقادی و … مشترکاً حاصل تحقیقات آزمایشگاهی انسان محور بوده است و یادآوری این مسئله می تواند انگیزه ای باشد تا از تغییر اهداف و وسایل رسیدن به آن ها هراس نداشته باشیم تا بتوانیم گامی نو در شروع رنسانسی دیگر برداریم وآغازگر تغییری باشیم که اثرات آن نوید بخش بهبود وضعیت درمانی جامعه خواهد بود.

با برداشت و اقتباس از «کتاب به جای آزمایش روی حیوان»

* دانشجوی دامپزشکی، فعال حقوق حیوانات، عضو گروه «ایرانیان مخالف آزمایش روی حیوانات» و منتخب تقدیر شده نشان خرس قهوه ای ۱۳۹۴

_______________________________

چرا انسان همچنان بر روی حیوانات آزمایش می کند؟!

به مناسبت روز دامپزشکی: به رنج حیوانات عادت نخواهیم کرد؛ دلنوشته یک دانشجوی دامپزشکی حامی حقوق حیوانات

بیانیه روز مبارزه با خشونت علیه حیوانات/ اعلام منتخبان نشان خرس قهوه ای ۱۳۹۴

دسامبر 1, 2015
چرا انسان همچنان بر روی حیوانات آزمایش می کند؟!

دیده بان حقوق حیوانات/ رکسانا سرابندی*: بیش از دو قرن از آن روزی که توماس هنری هاکسلی، جانور شناس انگلیسی تشریح حیوانات را بهترین روش تدریس مفاهیم زیست شناسی می دانست، گذشته است اما هنوز هم تشریح حیوانات، بخصوص حیوانات آزمایشگاهی جزء لاینفک دروس رشته های پزشکی ، دامپزشکی و یا امثال آنهاست.
با وجود آنکه دو سده از قرن 19 ام گذشته اما کماکان پیروان و دوستداران تفکر جالینوس، پدر آزمایش روی حیوانات، معتقدند که هر آنچه برای وی مفید و مطلوب بوده است قطعاً ما را هم به سمت و سویی نیک هدایت خواهد کرد.
از آن زمان که تنها را شناخت و درک ساختار بدن و ارگان ها تشریح سایر پستانداران بوده است، مدت مدیدی می گذرد که طی این همه سال با پیشرفت علم و تکنولوژی، بی فایده ترین راه برای دانستن دانشی که در گذشته بطور کامل تبیین شده، همین آزمایش و تشریح بر روی حیوانات است زیرا امروزه دیگر شناخت ماکروسکوپیک اندام ها و یا محل قرار گیری آنها دغدغه ی دانش پزشکی نیست آن هم در زمانیکه همه چیز در سطح ملکولی و درون سلولی بررسی می شود اما سوال اینجاست که چرا در قرن حاضر هنوز هم روش های منسوخی مثل آزمایش های طولانی مدت بر روی موش ها، میمون ها و یا تکرار هزاران باره ی تشریح روی پستاندارانی مثل سگ ها، انواع نشخوارکنندگان و تک سمی ها همچنان بصورت گسترده در مراکز علمی و تحقیقاتی، موسسات آموزش عالی و در صنایع داروسازی ادامه دارد؟
چرا با وجود تعداد زیاد نرم افزارها و فیلم های آموزشی که ساختار بدن انسان را با تکنیک های تصویر برداری پیشرفته ای مثل CT اسکن و MRI به خوبی در اختیار دانش پژوهان قرار می دهند هنوز هم در بسیاری از مدارس و حتی مراکز آموزش عالی از تشریح قورباغه برای یادگیری آناتومی و سازوکار بدن استفاده می شود؟ آیا تفاوت های فاحش در زیست شناسی بدن قورباغه با انسان مثل تفاوت در ساختار بافتی، سیستم گردش خون و ساختار متفاوت قلب ( وجود قلب سه حفره ای) کافی نیست تا بدانیم که این روش جز آزار و شکنجه ی یک موجود منفعت دیگری ندارد؟ حتی این تفاوت ها از مرز تفاوت های ماکروسکوپیک نیز گذشته و به جزییات عملکردی ارگانل ها و سلول ها میرسد، برای مثال یک قورباغه می تواند در صورت آسیب به عصب بیناییش تنها در مدت چند هفته عصب آسیب دیده را بازسازی کند و یا حتی می تواند از طریق پوستش نیز تنفس کند-که توانایی انجام هیچ کدام از اینها در انسان وجود ندارد- با این وجود متاسفانه نیمی از موارد تشریح آموزشی حیوانات بر روی قورباغه انجام می گیرد که این موضوع باعث آسیب به طبیعت هم می شود زیرا هیچ کدام از این قورباغه ها پرورشی نبوده و همه ی آنها از طبیعت گرفته می شوند که این خود موجب برهم خوردن تعادل زیست بوم ها و به وجود آمدن مشکلات عدیده ای مثل افزایش جمعیت حشرات، گسترش بیماری های منتقله از حشرات و حتی تخریب مزارع می شود.

مواردی از این دست بسیار زیاد است با این وجود چه چیز تاکنون مانع توقف آزمایش روی حیوانات شده است؟
جواب آن تنها از چند کلمه تشکیل شده است؛ کلماتی مثل: تجارت، منفعت مالی، آسان و به صرفه بودن، ترفیع شغلی و یا علمی و کسب شهرت و مقام. بله، به همین سادگی! این کلمات به ظاهر آرام آنقدر قدرتمند هستند که باعث شده اند هر ساله بین 100 تا 150 میلیون حیوان در سکوت خبری و با رضایت متولیان امر و حتی اهالی علم با روش های دردناک و غیر انسانی در شکنجه گاه هایی بنام آزمایشگاه مورد صد ها آزمایش که عمدتاً یا تکراری اند و یا هیچ سودی برای سلامت بشر و پیشرفت علم ندارند ،قرار بگیرند. برای درک بهتر این موارد می توان علت آزمایش های بی رویه روی حیوانات را در 3 حوزه ی مهم انستیتو های تحقیقاتی ، مراکز آکادمیک و شرکت های سازنده مواد دارویی بررسی کرد:

1.   مراکز دانشگاهی: آنچه در ابتدای امر در این مراکز به چشم می خورد تبانی میان تامین کننده های هزینه های پژوهشی با این مراکز است. نمی توان به سادگی این موضوع را که آزمایش روی حیوانات یک روش آسان و قطعی برای کسب رتبه و اعتبار علمی دانشگاهیان است ،نادیده گرفت مهمتر آنکه این روش ها تضمین کننده ی دریافت بودجه های کلان پژوهشی برای محققین این پروژه هاست.
2.   مراکز علمی تحقیقاتی: تعداد زیادی از موافقان آزمایش روی حیوانات در این گروه جای می گیرند. این افراد معتقدند که این آزمایشات نقش مهمی در حفاظت از سلامت انسان ها دارد اما حقیقت امر اینست که به خوبی از بی نتیجه و وقت گیر بودن آزمایشات و داده های حاصل از آن اطلاع دارند. بسیاری از این دانشمندان به دلایل زیادی حاضر به پذیرش این موضوع که آزمایشات حیوانی موجب عقب گرد در علم و بدست آمدن نتایج غلط بسیار در جامعه می شود، نیستند.
3.   شرکت های داروسازی: کفه ی موافقان آزمایش روی حیوانات توسط این ابر دانشمندان تاجر روز به روز سنگین تر می شود! هیچ چیز به اندازه ی آزمایش روی حیوانات برای این شرکت ها دارای صرفه ی اقتصادی نیست برای اثبات این حرف به آنچه در ژورنال Drug Discovery and Development آمده است اشاره می کنم : “عمده هزینه هایی که شرکت های دارویی متحمل می شوند صرف کارآزمایی بالینی و بازاریابی می شود و مبلغی که صرف کشف اولیه و روند توسعه ی دارو می شود تنها در حدود 5- 2 درصد مجموع هزینه ها را به خود اختصاص می دهد.”

قطعاً بر کسی پوشیده نیست که کشف و توسعه ی دارو حاصل آزمایشات مداوم و بی رحمانه با دز های غیر معمول و بررسی نتایج حاصل از آن در حیوانات آزمایشگاهی است.
آزمایش های حیوانی برای این گروه نه تنها سود آور است بلکه نوعی امنیت قضایی برای آنها ایجاد می کند، به این معنا که اگر داروی کشف شده در کارآزمایی بالینی و حتی در مراحل بعدی که عرضه به بازار مصرف است دارای عوارض جانبی بیشتر و یا عوارضی غیر از آنچه احتمالش را می دادند باشد، می توانند با تکیه و استناد بر نتایج حاصل از آزمایشات متعدد روی حیوانات از پاسخگویی به شکایات و یا پرداخت جریمه های گزاف سرباز زنند اما اینکه اهالی علم چگونه می توانند با وجود دانستن این موضوع که آزمایشات حیوانی منجر به نتایج غلط بسیار و وقوع عوارض جبران ناپذیر در مصرف عمومی می شود باز هم به فریب دادن افکار عمومی می پردازند خود جای سوال دارد! آیا سود اقتصادی دلیل موجهی برای از بین بردن و شکنجه ی طولانی مدت میلیون ها حیوان است؟ در مورد انسان ها چطور، منفعت مالی توجیه مناسبی برای تحمیل عوارض گسترده ی دارویی و هزینه مراقبت های بهداشتی پس از آن به مردم است؟ مدافعان آزمایش های حیوانی در توجیه این موضوع که در سال 1994 واکنش های ناخواسته ی دارویی چهارمین علت عمده مرگ و میر در ایالات متحده بوده است چه خواهند گفت؟

تعمیم نتایج آزمایش بر روی مدل های حیوانی تا چه حد در جوامع انسانی کارامد است؟َ
آزمایش روی حیوانات حدود 200 سال است که به بهانه های مختلف بصورت گسترده انجام می شود اما نتایج این آزمایشات تا چه حد قابل تعمیم به انسان هاست؟ برای یافتن پاسخ این سوال می توان نگاه کوچکی بر مفهوم شباهت های ژنومی داشت.
برطبق نظریه ی گونه زایی داروین تمامی گونه ها از یک نیای مشترک در روند تکامل مشتق شده اند به عبارتی در تمامی گونه ها اجزای تشکیل دهنده ی DNA یکسان است و از طرفی تقریباً ریشه ی اکثر بیماری ها در ژن هایی نهفته شده که واحد ساختاریشان DNA است ، همین چند جمله کافی است تا ما را به یکی از دو گروه موافقان و یا مخالفان آزمایش روی حیوانات ملحق کند.
بر طبق اعتقاد موافقان همین شباهت بالای ژنتیکی در ژنوم انسان و سایر حیوانات-برای مثال این شباهت در ژنوم انسان و شامپانزه 99.4 درصد و بین ژنوم انسان و موش 97.5 درصد است- دلیل موجهی برای شبیه دانستن عملکرد سلول های بدن انسان با آنهاست پس بر طبق این فرض انواع آزمایش بر روی حیوانات را برای دست یابی به پیشرفت در دانش پزشکی، مجاز می دانند اما علارغم این همه شباهت تفاوت های فاحشی در عملکرد ژن ها وجود دارد که دانشمندان علت آنرا نقش غالب ژن های تنظیم کننده بر ژن های ساختاری در گونه های مختلف می دانند، برای مثال نقض در یک ژن در انسان منجر به تومور چشمی در کودکان می شود ولی نقض در همان ژن منجر به سرطان مغز در موش ها می گردد.
به عبارتی تفاوت میان انسان و شامپانزه و یا موش-همه ی گونه ها- تنها به ساختار DNA بر نمی گردد بلکه به نحوه ی تنظیم بیان ژن ها وابسته است.
در کتاب «به جای آزمایش روی حیوان» در خصوص بی ارزش بودن مدل های حیوانی چنین آمده است:
“تفاوت بسیار اندک در توالی و تنظیم ژن می تواند منجر به تفاوت های عمیق زیستی، فیزیولوژیک و دست یابی میان گونه ها می شود، این پایه ای ترین دلیل است که توضیح می دهد چرا مدل های حیوانی از مد افتاده وحتی خطرناک هستند. از آنجا که ارگانیسم های زنده سیستم پیچیده ای هستند و ارتباط آنها با هم بصورت غیر خطی است تسریع دادن نتایج آزمایش بین گونه ها ذاتاً غیر قابل پیش بینی است”

آزمایش روی حیوانات تا چه حد به نفع خود آنهاست؟
برخی از افردی که مخالف کشتن سالانه ی میلیون ها حیوان برای آزمایشات و منافع انسانی هستند مقهور حربه ی عجیبی می شوند تحت این عنوان که آزمایش بر روی حیوانات در نهایت به نفع سایر گونه های حیوانی است! در این مواقع این افراد، به چهره ی مظلوم یک سگ دوست داشتنی و یا شیطنت توام یا لطافت یک گربه در کنار صاحبانشان فکر می کنند و نارضایتی سطحی خود را از شرایط موجود با گفتن جمله ای مثل: چاره ای نیست باید تعدادی از آنها برای داشتن زندگی بهتر سایر هم نوعانشان قربانی شوند، ابراز می کنند و سعی می کنند تمام آنچه را که بر سر حیوانات در آزمایشگاه ها می آید به کلی از یاد ببرند بلکه وجدانشان آرام بگیرد اما حقیقت بر خلاف آن چیزیست که تصور می کنیم.
خوش بینانه ترین حالت مستلزم پذیرفتن امر محالی مثل این موضوع است که نهاد های سلامت و عوامل دخیل در آن حاضر شده اند میلیاردها دلار را صرف تحقیق و پژوهش برای بهبود سطح سلامت حیوانات کنند اما با وجود این هم نمی توان باور کرد که آزمایش روی حیوانات به نفع خودشان است:
1.   اکثرمدل های حیوانی جاندارانی هستند که در ژنومشان تغییر ایجاد شده است و با همتایان خود هم تفاوت های بسیاری حتی در سطح سلولی دارند.
2.   اکثراین آزمایشات با دزبالایی از داروی مورد نظر در کوتاه ترین بازه ی زمانی به حیوان خورانده می شود که این موجب واکنش های فیزیولوژیک و پاتولوژیک شدید در آنها می گردد که این روش کاملاً متفاوت با روش های درمانی در حوزه ی دامپزشکی است. شاید این تفاوت به وسعت تخریب بدن با خمپاره در قیاس با آسیبی که ویروس سرماخوردگی به بدن وارد می کند، باشد.
3.   شرایط حیوانات مورد آزمایش در روند تهیه و کشف یک داروی جدید متفاوت با حیواناتیست که توسط دامپزشک درمان می شوند.
4.   در نهایت آنکه نتایج بیشتر مطالعات حیوانی به نام همان شرکت و یا واحد تحقیقاتی بصورت کاملاً انحصاری ثبت می شود و دسترسی سایر افراد نظیر دامپزشکان به این داده ها تقریباً غیر ممکن است.

اما اگر هیچ کدام از دلایل ذکر شده در نقض ادعای مطرح شده وجود نداشت، آیا باز هم آسیب رساندن و کشتن یک حیوان برای نجات احتمالی حیوانی دیگر توجیه انسانی خواهد داشت؟
تعمیم این مورد به جوامع انسانی چگونه است؟ اگر گزینه آزمایش و کشتن انسان ها وجود دارد چرا در سالن های تشریح دانشکده های پزشکی از اجساد انسان های که به دلایلی مرده اند استفاده می شود؟
چرا با وجود آنکه بیش از ربع قرن از ابداع روش فیکس کردن اجساد حیوانات مرده توسط دکتر کومار گذشته است، هنوز هم سالن های تشریح با روح های سرگردان و مضطرب حیواناتی که بر خلاف میلشان برای علم آموزی کشته شده اند، پر می شود؟
چرا هنوز هم برای بررسی نوع خاصی از یک عارضه یا بیماری به جای بررسی آن در حیواناتی که این عارضه را دارند-برای مثال قطع نخاع شده اند- حیوان سالم دیگری را با روش های درد آور به همان عارضه دچار می کنند؟
هزاران چرای دیگر هست که منصفانه و عاقلانه بودن آزمایشات روی مدل های حیوانی را زیر سوال می برد.
در قرن 21ام، در عصر شکوفایی علم و دانش کمترین نیاز ممکن را به مدل های حیوانی داریم چه در حوزه ی فعالیت برای سلامت انسان ها و چه در حوزه ی آموزش و پژوهش برروی حیوانات! امروزه به کمک روش های جایگزین می توانیم بیماری ها را در سطح ژن ها بررسی کنیم و با روش هایی نظیر ژنومیکس، پرتومیکس و … تا حد زیادی از آزمایش بر روی حیوانات بی نیاز شده ایم پس دلیل این همه وفاداری به روش های کهنه و منسوخ را نمی توان جز در جاه طلبی و منفعت طلبی بسیار صاحبان امر، تبلیغات دروغین و اثر گذاری غلط آنها بر باور مردم دانست!!

با برداشت و اقتباس از کتاب «به جای آزمایش روی حیوان»

* دانشجوی دامپزشکی، فعال حقوق حیوانات، عضو گروه «ایرانیان مخالف آزمایش روی حیوانات» و منتخب تقدیر شده نشان خرس قهوه ای ۱۳۹۴

_______________________________

به مناسبت روز دامپزشکی: به رنج حیوانات عادت نخواهیم کرد؛ دلنوشته یک دانشجوی دامپزشکی حامی حقوق حیوانات

بیانیه روز مبارزه با خشونت علیه حیوانات/ اعلام منتخبان نشان خرس قهوه ای ۱۳۹۴

نوامبر 7, 2015
به مناسبت روز دامپزشکی: به رنج حیوانات عادت نخواهیم کرد؛ دلنوشته یک دانشجوی دامپزشکی حامی حقوق حیوانات

دیده بان حقوق حیوانات/ رکسانا سرابندی*: در راهرو سالن تشریح که قدم می زنم بوی فرمالین خاطرات ماه های اول دانشگاه را برایم زنده می کند. این بوی تند و بی رحم هنوز هم برایم مثل آخرین لحظات فیکس کردن حیوانات در این سالن سرد، زننده و نفرت انگیز است.

هنوز هم آخرین نگاه های آن سگ مزرعه را که به بهای ناچیز به دانشکده فروخته شده بود به یاد دارم، هنوز هم نتوانسته ام آن بزغاله سیاه کوچک را که از شدت درد و شوک ناشی از بریدن شاهرگش ناله می کرد را از یاد ببرم. گاهی فکر می کنم که شاید اگر می توانست می گفت که تا چه حد از روپوش سفید ما وحشت دارد، شاید لازم بود که من هم می گفتم که چقدر از این سپیدی دلهره آور و شرایط موجود بی زارم، اما هیچ کس حرفی نزد، هیچ کس کاری نکرد، فقط نگاه کردیم، عده ای به بیچارگیش می خندیدند، عده ای با بی تفاوتی به سرخی خونش چشم دوخته بودند و عده ای هم مثل من بارها و بارها لب هایشان را گزیدند و دردرون خود، به حال تمام حیواناتی که قربانی روش های کهنه ی علم آموزی ما می شدند، اشک ریختند.

دو سال اول دانشگاه من با بغض، دلهره و استرس دیدن هزاران باره ی چشمان ترسان و نا امید حیواناتی که از بخت بد برای کمک به ترویج علم انتخاب و قربانی می شدند؛ گذشت.

فرمالین را نفس کشیدیم و سکوت کردیم، پذیرفتیم، ازیاد بردیم و عادت کردیم به سردرد های ناخوانده بعد از کار با لاشه های موجوداتی که روزی پر از عشق و امید به زندگی بودند اما اکنون، حتی با وجود فرمالینی که در رگ هایشان وجود داشت، گندیده اند.

عادت کردیم که دیگر این سوال تکراری را نپرسیم که چرا می کشیم؟ که چرا نابود می کنیم؟ وقتی که صدها روش جایگزین دیگر وجود دارد.عادت کردیم که عادت کنیم به هر چیزی که با ارزش های انسانیمان هم سو نیست.

اکثر ما امیدوار بودیم که با پایان یافتن کلاس های آناتومی، تمامی این اتفاق ها به پایان برسد، اما اشتباه می کردیم، تمام این صحنه ها را دیده بودیم تا کم کم وجدانمان به خواب رود، تا نادیده بگیریم، قوی باشیم و احساس نکنیم درد و رنجی را که رت های آزمایشگاهی هنگام بریدن دم و گوشهایشان حس می کنند.

ساعت های مدیدی را در سالن های تشریح گذرانده بودیم تا وقتی بی دلیل و برای تکرار چندین باره ی یک آزمایش با نتیجه مشخص مجبور می شدیم این اسیران سپیدِ چشم سرخ را در محفظه های بزرگ اتر خفه کنیم با آرامش اسکالپل را به خط میانی شکمشان فشار دهیم و نترسیم از مشاهده ی ارگان هایی که سانت به سانتش را نه تنها ما، بلکه امثال ما هزاران بار دیده بودند. باید آزمایش می کردیم، باید می دیدیم تا مبادا چیزی از آنچه در سیلابس درسیمان تعریف شده، از قلم بیوفتد.

وضع در مزارع پرورش و نگهداری دام ها بهتر از آنچه در سالن تشریح و آزمایشگاه ها تجربه کرده بودیم نبود. آنجا یاد گرفتیم تا بپذیریم که دام ها دارایی شخصی ما هستند، آنها به دنیا میایند تا در خدمت ما باشند، آنها برای ما پرورش میابند! آنجا آموختیم که اگربا دامی که به بیماری سختی که نیازمند صرف وقت و هزینه بسیار برای درمان بود، مواجه شدیم و تشخیص بر این بود که درمان به طور قطعی جواب نخواهد داد، تنها به یک را متوسل شویم، کشتارگاه!!

من آموختم که در دامپزشکی مانند پزشکی برای نجات جان بیمارم تا لحظه ی آخر نباید بجنگم چون حتی اگر به کشتارگاه هم فرستاده شود باز هم برای هم نوعانم مفید خواهد بود. من آموختم پیش از آنکه دامپزشک باشم باید در جهت منافع انسانی عمل کنم!

گاهی به فشار ناشی از انقباضات عضلات خلفی دام بر روی ساعدم که در واکنش به دردی بود که می کشید، فکر می کنم و از خودم می پرسم هیچ روش دیگری برای تشخیص آبستنی در یک دام ماده وجود ندارد که دیگر مجبور نباشد چنین دردی را در هر آبستنی تحمل کند؟

این درست از آن دست سوالاتیست که بارها و بارها در ذهن خیلی از ما می گذرد اما کمتر تلاشی برای یافتن پاسخش صورت می گیرد، شاید چون عادت کردیم که عادت کنیم به آنچه هست، هرچند که بد، زشت و یا دردآور باشد.

اما خیلی از ما هنوز هم امیدواریم به آنچه که تغییرمی نامندش. هنوز هم برای ایجاد این تغییر تلاش می کنیم.

ما باور نکردیم که برای کمک به حیوانات باید 6 سال و یا حتی بیشتر تعداد کثیری از آنها را قربانی کنیم. باور نکردیم که بهترین روش درآموزش جراحی انجام آن بر روی حیوان سالم است وقتی که در حال حاضر 154 دانشگاه از 159 تای آنها در ایالات متحده، به جای جراحی های آسیب رسان روی حیوان سالم، از Alternative ها و روش های جایگزین استفاده می کنند.

خیلی از ما نتوانستیم بپذیریم که کشتن بهترین راه فیکس کردن حیوانات برای آموختن آناتومیست، وقتی که در بسیاری از دانشکده های برتر دامپزشکی از پلاستینه کردن و یا فیکس کردن اجساد اهدایی استفاده می شود.

ما نتوانستیم عادت کنیم به آزمایش تکراری مشاهده ی اثر دارو های مختلف با دوز متغییر بر روی دام ها که نتایج آنها سالهاست که مشخص شده و تکرار آنها جز گذراندن ساعت های تعیین شده در آزمایشگاه حاصلی ندارد آنهم وقتی که نرم افزار های فارماکولوژی در بسیاری از کشور ها جایگزین این روش ها شده است.

هرگز برای خیلی از ما کشتن رت ها عادی نمی شود، حتی اگر باور عموم بر این باشد که آنها موجوداتی بی ارزش با توان تولید مثلی بالا و دوره ی بلوغ کوتاه هستند و برای این تکثیر می شوند که عمرشان فدای تحقیق و پژوهش های عمدتاً تکراری شود.

اگر هزاران بار دیگر هم به خیلی از ما ها بگویند که درمان عفونت سینوسی ناشی از شاخ بری غلط، هزینه بر،وقت گیر وبی نتیجه است بازهم تسلیم نخواهیم شد و به درمانمان ادامه خواهیم داد.

شاید به خاطر تمام آن دامپزشکانی که هنوز هم زیر بار هیچ نوع جراحی زیبایی در پت ها ویاعقیم سازی های بی دلیل و غیر اصولی نمی روند است که، خیلی از ما هنوز هم به تغییر امیدواریم.

ما خیلی وقت است که دیگر به کشتن عادت نمی کنیم و دیگر روش های قدیمی و منسوخ را نمی پذیریم.

ما اینجاییم تا برای تغییر و بهبود شرایط تمام حیوان هایی که گاهی امیدی جز ما برای درمان شدن ندارند، تلاش کنیم.

ما برای تغییر تلاش می کنیم، حتی اگر ده ها، 14 مهر دیگر هم از پس هم بگذرند چون ما آنقدر به تغییر امیدواریم که در انتظارآن 14 مهری هستیم که وقتی رسید، دیگر روپوش سپید ما، دلهره ای در نگاه هیچ بی زبانی ایجاد نکند.

* دانشجوی دامپزشکی، فعال حقوق حیوانات، عضو گروه «ایرانیان مخالف آزمایش روی حیوانات» و منتخب تقدیر شده نشان خرس قهوه ای ۱۳۹۴

اکتبر 6, 2015
احتمال قابلیت پیوند اعضای اصلاح شده بدن حیوانات به انسان!

دیده بان حقوق حیوانات: در پروژه اخیر دانشمندان، گام های نخست امکان پیوند اعضای بدن حیوانات به انسان ها با موفقیت انجام شد.
به گزارش خبرنگار مهر، جراحان موفق شدند قلب یک خوک را به نوعی از میمون به نام بابون پیوند بزنند. ۹۴۵ روز از پیوند این قلب می گذرد و قلب پیوند زده همچنان به کار کردن ادامه می دهد. آزمایش های این چنینی ممکن است روزی به پزشکان این امکان را بدهد که بتوانند با اصلاح نژاد خوک ها اعضای آنها را به سایر موجودات پیوند بزنند.

این آزمایش در ابتدای امر ممکن است کمی عجیب به نظر برسد و سوالات اخلاقی زیادی در این باره مطرح شده است. اما مارتین روبلات، راهبر این تحقیق، معتقد است که به نتیجه رسیدن این آزمایش ها می تواند باعث تولید نامحدود اعضا شود. به این ترتیب دیگر در زمینه پیوند اعضا مشکلی وجود نخواهد داشت. همچنین سال ها است که از دریچه قلب خوک در جراحی های قلب انسان استفاده می شود. البته باید یادآور شد که ایده پیوند کامل یک عضو از حیوانی مانند خوک به انسان همواره با مناقشات فراوانی روبرو بوده است.

در آزمایش اخیر با استفاده از روش های اصلاح نژادی، عضو خوک به عضو مشابه در انسان شبیه شد، به طوری که بیش از ۵ ژن پستاندار در آن وجود داشت. استفاده از DNA پستانداران در خوک ها به نظر ایده مناسبی می آمد اما در عمل، این ایده نتوانست به طور ۱۰۰ درصد پس زده شدن عضو توسط سیستم ایمنی بدن میزبان را از بین ببرد. از این رو دانشمندان مجبورند روزانه مقدار زیادی داروی بسیار قوی به بابون مورد آزمایش تزریق کنند تا سیستم ایمنی بدن او عضو پیوند زده شده را پس نزند.

به احتمال فراوان سال ها طول خواهد کشید تا یک داوطلب انسانی برای انجام این آزمایش پیدا شود. تا آن زمان نیز احتمالا سایر گزینه های پیوند عضو جدید، از جمله ارگان های منجمد، اعضای ساخته شده با استفاده از فناوری چاپ سه بعدی و… نیز برای انسان قابل دستیابی خواهد بود.

آگوست 29, 2015
داستان غم انگیز سرنوشت اولین سگی که به فضا رفت

دیده بان حقوق حیوانات: 57 سال پيش در يكشنبه شب 3 نوامبر سال 1957 ميلادي اتحاد شوروي قمر فضايي اسپوتنيك 2 را به فضا پرتاب كرد و در مدار زمين قرارداد.

اين قمر يك مسافر كوچك داشت ، لايكا، سگ ماده 6 كيلوگرمي كه به عنوان نخسين موجود فضانورد جهان نامش در تاريخ ثبت شده است. لایکا یک سگ ماده دورگه حدودا 3 ساله و بی صاحب بوده که در یکی از خیابانهای مسکو پیدا شد و در کنار 2 سگ دیگر تحت آموزشهای لازم برای سفر به مدار زمین قرار گرفت.اما بین این سه سگ سرنوشت برای لایکا اینگونه رقم خورد که برای این سفر انتخاب شود. لایکا درون محفظه ای مخصوص درون اسپوتنیک توسط نوارهایی که تنها اجازه حرکت وی برای دسترسی به غذا را می داد، مهار شده بود و الکترود هایی که لحظه به لحظه علائم حیاتی او را به زمین مخابره می کرد، به بدنش متصل بود.

با توجه به اینکه اسپوتنیک 2 سفینه ای 500 کیلویی بدون امکان بازگشت به زمین بود به طبع این سفر برای لایکا نیز سفری بدون بازگشت به خانه بود…

يك ماه قبل از اين تاريخ ، شوروي با موفقيت قمر مصنوعي اسپوتنيك 1 را به فضا پرتاب كرده و در مدار زمين قرار داده بود.

اين خبر جهان و به ويژه ايالات متحده را شوكه كرده بود.

نيكيتا خروشچف دبيركل حزب كمونيست و رهبر شوروي براي اينكه ضرب شست ديگري به ايالات متحده نشان دهد 10 روز بعد دستور داد فورا قمر تازه اي در مدار زمين قرار گيرد كه اين بار حامل يك موجود زنده باشد.

سرگئي كورولف ، رييس برنامه فضايي شوروي به او خاطر نشان مي كند كه ساخت و پرتاب يك قمر تازه تا قبل از ماه دسامبر غيرممكن است.

خروشچف كه مي خواست به مناسبت چهلمين سالگرد انقلاب بلشويكي در 7 نوامبر آمريكايي ها را مرعوب كند بر اجراي دستورش تاكيد كرد.

بنابراين در كمتر از 3 هفته اسپوتنيك 2 بدون طراحي اوليه و تست آزمايش ايمني آماده شد.

در ساعت 22 و 28 دقيقه يكشنبه 3 نوامبر اسپوتنيك 2 «به زبان روسي همسفر» در حالي كه يك سگ كوچك سرنشين آن بود به فضا پرتاب شد.

لايكا نخستين موجود زنده بود كه به فضا سفر مي كرد اما سرنوشت شومي در انتظارش بود.

از ابتدا نيز هيچ طرحي براي بازگرداندن اسپوتنيك 2 به زمين پيش بيني نشده بود.

در آن زمان مقامات شوروي اعلام كرده بودند لايكا درون يك كپسول با هواي تهويه شده و مقدار غذاي كافي گذاشته است و پس از 7 روز سفر در فضا به دليل سم موجود در مواد غذايي اش كه به عمد و براي جلوگيري از زجر كشيدن سگ غذايش به آن آلوده شده بود ، مرده است.

مقامات شوروي در آن زمان از موفقيت آميز بودن پرتاب اسپوتنيك 2 به خود باليده و تبليغات وسيعي به راه انداختند.

در روز 14 آوريل سال 1958 ميلادي ، تابوت فضايي لايكا پس از 163 روز از زمان پرتاب با جو زمين برخورد كرد و ذوب شد.

جسد لايكا 2570 بار كره زمين را دور زده و در جريان اين مدت حدود 100 ميليون كيلومتر را در فضا پيموده بود.

چند دهه طول كشيد تا واقعيت ماجراي لايكا در سال 2002 ميلادي فاش شود.

كابين حامل لايكا به قمر اسپوتنيك 2 با جوشكاري متصل شده بود.

سيم هاي زيادي به لباس فضايي لايكا متصل شده بودند و دانشمندان را از ضربان قلب ، تنفس ، فشارخون و ساير علائم حياتي آگاه مي كردند.

در عين حال ، يك دوربين و يك فرستنده راديويي در اين كابين نصب شده بودند.

از همان آغاز پرتاب ، صداي كر كننده موشك ، لايكا را بر كف كابين ميخكوب كرد ، پس از 5 تا 7 ساعت از هنگام پرتاب و قرار گرفتن قمر اسپوتنيك 2 در مدار كره زمين لايكا از شدت حرارت كابين و ترس شديد مي ميرد.

به اين ترتيب ، در يكشنبه شب 3 نوامبر سال 1957 ميلادي اتحاد شوروي قمر فضايي اسپوتنيك 2 را با نخستين موجود فضانورد جهان به فضا پرتاب كرد و در مدار زمين قرار داد.

لايكا ، سگ ماده كوچك نخستين موجود فضانورد جهان بود كه فرجام غم انگيزي در انتظارش بود.

چندين دهه طول مي كشد تا سرانجام جهان از واقعيت سفر فضايي نخستين موجود زنده به كهكشان آگاه مي شود.

شعرها، مجسمه ها و مطالب زیادی برای لایکا نوشته شده. اما هیچ کدوم حس من رو بهتر نکرد… وقتی تصور کردم که چقدر ترسیده، چقدر بی پناه بوده و انسان چقدر بی رحم بوده و با اینکه میدونسته راهی برای بازگشت این حیوان وجود نداره اونو راهی فضا کرده.

_________________________

لایکا اولین سگ فضانورد

فرستادن میمون به فضا چه سودی برای کشور دارد؟

لباس برای سگ‌های فضانورد/ تصاویر

ژانویه 29, 2015
گزارش برگزاری مسابقه ی وت کاپ از زبان برگزار کنندگان: هدف اصلاح شیوۀ اشتباه رایج در مدارس بود!

دیده بان حقوق حیوانات: برگزار کنندگان «وت کاپ» با ارایه گزارشی اقدام عجیب خود برای به مسابقه گذاشتن تشریح موش ها را توجیه کردند.

در این گزارش در حالی هدف اصلی معرفی دامپزشکی به دانش آموزان و اصلاح روش های غلط مدارس عنوان شده است که برای معرفی یک رشته دانشگاهی به دانش آموزان دبیرستانی برای جذب احتمالی آنها به این رشته، استفاده از معرف های بدون خشونت و جذاب تر بسیار کارآمدتر خواهد بود.

در این گزارش بر همکاری موسسه سرم سازی رازی شعبه منطقه شمال شرق کشور و کشتن 42 موش برای اجرای مسابقه تصریح شده است.

جالب ترین بخش این گزارش حاکی از این است که کشتن این موش ها با رعایت اصول اخلاقی و در حضور فعالین حمایت از حقوق حیوانات مشهد انجام شده است که اگر چنین مساله ای صحت داشته باشد، باید دید افرادی که خود را فعال حمایت از حقوق حیوانات معرفی کرده اند و بر چنین مراسمی نظارت داشته اند، چه تعریفی از حقوق حیوانات و اصول اخلاقی داشته اند.

متن کامل این گزارش به قرار زیر است:

اولین دوره ی مسابقه وت کاپ به همت بسیج دانشجویی دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد، با همکاری انجمن علمی دانشکده دامپزشکی، موسسه تحقیقات واکسن وسرم سازی رازی (شعبه منظقه ی شمال شرق کشور) و همچنین اداره ی پرورش استعداد های درخشان و دانش پژوهان جوان خراسان رضوی، برای دانش آموزان دبیرستان های پسرانه مشهد، با هدف معرفی رشته ی دامپزشکی و آشنایی با محیط آموزشی دانشگاه و نیز آشنایی دانش آموزان با روش های صحیح و اصولی کار با حیوانات آزمایشگاهی و اصلاح شیوۀ اشتباه رایج در مدارس، پس از اخذ مجوز های لازم از سوی دانشگاه فردوسی و مراکز ذی ربط و هماهنگی با مسئولین مربوطه، در روز پنجشنبه، مورخ بیست و هفتم آذر ماه سال هزار و سیصد و نود و سه، برگزار گردید. شرایط شرکت در مسابقه و قوانین داوری در تاریخ ۹۳/۹/۱۷ در سایت رسمی مسابقه قرار داده شده و در مهلت مقرر تعداد چهل و دو تیم ثبت نام نمودند. این تیم ها جهت شرکت در مسابقه و کارگاه های جانبی آن در روز مشخص شده در محل دانشکده دامپزشکی حاضر شدند.
در ابتدا تمام شرکت کنندگان با روش صحیح تشریح و استفاده از ابزار آشنا شدند سپس به صورت گروه های چند نفره از کارگاه های آموزشی در نظر گرفته شده شامل آشنایی با رشتۀ دامپزشکی، آیندۀ شغلی رشته های علوم تجربی و مشاورۀ تحصیلی بهره مند شدند؛ همچنین در حاشیۀ برگزاری این کارگاه ها بازدید از قسمت های مختلف دانشکده دامپزشکی و امکانات آموزشی-پژوهشی آن و نمایشگاه هفتۀ پژوهش انجام و فیلم های مستندی دربارۀ رشتۀ دامپزشکی (مانند مستند The Animal Files، معرفی دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی و فعالیت های درمانی آن) برای دانش آموزان پخش شد که این برنامه ها با استقبال گستردۀ دانش آموزان و مسئولین مدارس مواجه شد. لازم به ذکر است که در ابتدای ورود حاضرین به مجموعۀ دانشکده دامپزشکی، کتابچۀ معرفی موسسۀ رازی و فعالیت های پژوهشی- تحقیقاتی آن و معرفی کامل رشتۀ دامپزشکی به حاضرین اهدا شد. در کنار برگزاری این برنامه ها، که هدف اصلی برگزاری این مسابقه را تامین می نمود، دانش آموزان به صورت گروهی به تشریح موش های آزمایشگاهی پرداختند، تعداد چهل و دو موش سوری عاری از هر گونه آلودگی میکروبی و انگلی و مازاد بر نیاز موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی (شعبه ی منطقه شمال شرق کشور)، که پیش از این در اختیار دانشکده دامپزشکی قرار گرفته بود، قبل از تشریح با دوز بالا بیهوش شده و بدون هیچ گونه آزار و درد، منطبق بر روش های پذیرفته شده جهانی و رعایت کامل اصول اخلاقی بی جان شدند (قابل ذکر است که این کار با حضور فعالین حمایت از حقوق حیوانات مشهد و با رعایت کامل اصول اخلاقی انجام گرفت)، بدیهی است انجام مسابقه روی جسد موش ها صورت پذیرفت. پس از تشریح از هر گروه سوالات دقیقی پیرامون آناتومی، عملکرد، فیزیولوژی و ساختار هر اندام و دستگاه پرسیده شد و اعضای هر تیم به طور دقیق به سوالات پاسخ دادند، لازم به ذکر است که داوری قسمت تشریح بر اساس موارد زیر انجام شد و در نهایت پس از انجام داوری توسط ۵ داور آگاه و معتمد، جمع بندی صورت گرفت و امتیاز هر تیم از ۱۰۰ امتیاز محاسبه شد:
۱-شناخت اندام های مورد نظر و بیرون آوردن صحیح آن ها (۳۰ امتیاز)
۲-نظم و کار گروهی (۲۰ امتیاز)
۳- سرعت عمل( ۱۰ امتیاز)
۴-کیفیت انجام کار و تمیزی محل کار( ۱۰ امتیاز)
۵-پاسخ به پرسش های شفاهی مطرح شده( ۳۰ امتیاز)
در نهایت از میان ۴۲ تیم شرکت کننده به ترتیب گروه های زیر موفق به کسب رتبه های اول تا پنجم شدند:

۱- درخشان
۲- حس برتر
۳- ابن سینا
۴- شهید احمدی روشن
۵- ابو علی سینا

شایان ذکر است در این برنامه هیچ گونه منفعت مادی مد نظر نبوده و هزینه ی ثبت نام برای هر نفر مبلغی حدود ۳۰ هزار تومان بوده که تمامی آن صرف هزینه ی تبلیغات، پذیرایی میان وعده، نهار و برگزاری مسابقه شده است.
در خاتمه، ضمن احترام به نظر همه ی اساتید، صاحب نظران، حامیان راستین حقوق حیوانات و همچنین دانش آموزان شرکت کننده اعلام می داریم ما نیز مانند شما دغدغه مند بوده و هستیم و اطمینان می دهیم که در این برنامه علاوه بر رعایت انسانیت، عدالت و حق پذیری ،تمامی الزامات قانونی دیگر نیز رعایت شده است.

دسامبر 31, 2014
پیش نویس آیین نامه اجرایی ضوابط حمل و نقل و برچسب گذاری موجودات زنده تغییر شکل یافته نهایی شد

دیده بان حقوق حیوانات: پیش نویس آیین نامه اجرایی ماده 7 قانون ایمنی زیستی در خصوص شرایط حمل و نقل داخلی و فرامرزی و برچسب گذاری موجودات زنده تغییر شکل یافته توسط اعضای کمیسیون هماهنگی شورای ملی ایمنی زیستی بررسی و برای ارسال به شورای ملی ایمنی زیستی نهایی شد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست(پام)،سومین جلسه کمیسیون هماهنگی شورای ملی ایمنی زیستی با موضوع بررسی آیین نامه اجرایی ماده 7 قانون ایمنی زیستی و آیین نامه داخلی دبیرخانه ملی ایمنی زیستی با حضور نمایندگان ارشد وزارتخانه ها و دستگاه های مرتبط تشکیل شد.

این آیین نامه شامل تعاریف، بسته بندی موجودات زنده تغییر شکل یافته، برچسب گذاری و شناسنامه موجودات زنده تغییر شکل یافته ژنتیکی،شرایط حمل و نقل داخلی و فرامرزی موجودات زنده تغییر شکل یافته دارای مجوز است.

بنابر این گزارش، در این جلسه شهاب الدین منتظمی مسئول دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی نیز گزارشی در خصوص فعالیت‌های دبیرخانه و روند بازنگری تدوین آیین نامه اجرایی قانون ایمنی زیستی ارائه کرد.

این گزارش می افزاید، پیش نویس این آیین نامه برای تصویب در کمیته ملی ایمنی زیستی که به ریاست معاون اول رییس جمهور تشکیل می شود؛ ارسال می شود.

گفتنی است، ایمنی زیستی مجموعه‌ای از تدابیر، سیاستها، مقررات و روشهایی برای تضمین بهره‌برداری از فواید فناوری زیستی جدید و پیشگیری از آثار سوء احتمالی کاربرد این فناوری بر تنوع زیستی، سلامت انسان، دام ، گیاه و محیط زیست می‌باشد

دسامبر 30, 2014
موش کشی مشهد چه سودی خواهد داشت؟

دیده بان حقوق حیوانات: موش کشی هفته گذشته در شهر مشهد که با عکس العمل شدید حامیان حیوانات مواجه شد، اگر چه با کشتار بی توجیه تعدادی موش به کار خود پایان داد، اما باعث سرعت گرفتن اتفاقاتی شد که از جانب گروه های مدافع حقوق حیوانات در دست اقدام بود.

این اقدامات که به درخواست این گروه ها بدون فعالیت ژورنالیستی همراه خواهد بود، در سطح کلان به مقوله آزمایش روی حیوانات می پردازذ.

در پی اقدام شنیع بسیج دانشکده دامپزشکی مشهد و برگزاری مسابقه موش کشی و تشریح سرعتی اجساد آنها، گزارشات مکرری در این زمینه منتشر شد و موجی از اعتراض در روه های مجازی مدافع حیوانات به راه افتاد اما برخی گروه ها بنا به مصالحی مساله را در سکوت دنبال می کنند.

نتیجه این اقدامات تا هفته های آتی به اطلاع علاقمندان و رسانه ها خواهد رسید.

دسامبر 24, 2014
افتتاح پژوهشکده علوم شناختی/ تصویری

دیده بان حقوق حیوانات: مراسم افتتاح پژوهشکده علوم شناختی صبح امروز پنج شنبه با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در بومهن برگزار شد.

اکتبر 18, 2014
تراشه‌های هوشمند جایگزین موش‌ها می‌شوند

دیده بان حقوق حیوانات: به گزارش خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران؛ کارشناسان به تازگی تراشه‌های منحصر به فردی ساخته‌اند که می‌تواند شبیه سازی اعضای بدن را نماید و در آینده نزدیک جایگزین حیوانات آزمایشگاهی شود.

گفتنی است، شکل تمامی اعضای بدن به صورت مدارهایی بر روی تراشه تقلید شده و حتی سلول‌ها و رگ‌های خونی نیز به این ترتیب شبیه سازی شده‌اند.

بررسی‌ها نشان می دهند، این روش آزمایشی می‌تواند بسیار کارآمدتر از حیوانات آزمایشگاهی باعث کسب نتایج دقیق گردد.

این شیوه منحصر بفرد می‌تواند برای تست لوازم آرایشی، داروهای جدید و مواد شیمیایی به کار رود.

سپتامبر 2, 2014
ممنوعیت تشریح حیوانات در دانشگاه‌های هند

دیده بان حقوق حیوانات: کمیسیون اعتبارات دانشگاهی هندوستان (UGC) انجام هرگونه کالبدشکافی روی حیوانات را در دانشگاه‌های دامپزشکی و علوم‌زیستی این کشور ممنوع کرد.

به گزارش سرویس «دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، بالاخره سال‌ها تلاش فعالان و طرفداران حقوق حیوانات در متقاعد کردن مقامات دولتی هند برای ممنوعیت کالبدشکافی حیوانات در دانشگاه‌های این کشور جواب داد و آنها توانستند به یک پیروزی بزرگ در این زمینه دست یابند و در نهایت کمیسیون اعتبارات دانشگاهی (UGC) که یک ارگان دولتی در تعیین استانداردهای آموزشی دانشگاه‌ها در هند محسوب می‌شود از ممنوعیت کالبدشکافی و تشریح حیوانات در دانشگاه‌های این کشور خبر داد.

گروه حامیان حقوق حیوانات موسوم به «مردم برای رفتار اخلاقی با حیوانات» (PETA) سال‌هاست خواستار ممنوعیت تشریح حیوانات در دانشگاه‌ها شده است. این گروه معتقد است که برنامه‌های کامپیوتری و شبیه‌سازی شده بهترین جایگزین تشریح حیوانات محسوب می‌شوند.

UGC نیز در سال 2011 میلادی چارچوب‌هایی را تعیین کرد که در آن دانشجویان مقطع کارشناسی را از انجام کالبدشکافی و تشریح منع کرده و انتخاب این واحد را برای دانشجویان مقاطع بالاتر از کارشناسی نیز اختیاری کرد. در ماه مارس نیز شورای پزشکی هندوستان، تشریح جانواران را در مقطع کارشناسی واحدهای پزشکی منع کرده و از گسترش دامنه این ممنوعیت‌ها تا مقطع کارشناسی ارشد خبر داد.

به گزارش ایسنا به نقل از ساینس تگ، «چایتانیا کودوری»، مشاور سیاست‌های علمی PETA هند اذعان داشت: بسیاری از دانشجویان دامپزشکی پس از فارغ‌التحصیلی از آموخته‌های ناشی از کالبدشکافی و تشریح استفاده نمی‌کنند پس چه اصراری وجود دارد که حیوانات را در این راه قربانی کنیم؟

وی افزود: طی 40 سال اخیر چندین گونه از قورباغه‌ها به دلیل اینکه دانشجویان آنها را در تعدادهای زیادی برای انجام تشریح شکار می‌کنند، در معرض خطر انقراض قرار گرفته‌اند. این عمل به یک تهدید جدی برای جمعیت قورباغه‌ها تبدیل شده است.

اگرچه PETA به دانشگاه‌ها پیشنهاد می‌کنند که از برنامه‌های شبیه‌سازی تشریح استفاده کنند اما کارشناسان می‌گویند این امکانات به طور فراگیر در همه دانشگاه‌های هند فراهم نیست.

آگوست 12, 2014
پوست مصنوعی برای نخستین بار تولید شد/ توقف آزمایش دارو روی حیوانات

دیده بان حقوق حیوانات: پوست مصنوعی که می تواند در آزمایش دارو و مواد آرایشی جایگزین حیوانات شود، برای نخستین بار در محیط آزمایشگاه رشد داده شد.

به گزارش خبرگزاری مهر، دانشمندان در آمریکا و انگلیس توانسته اند یک تکه یک سانتی متری از اپیدرم- بیرونی ترین لایه پوست- را از سلول های بنیادی تولید کنند.

این پوست مصنوعی دقیقا دارای همان ویژگی های پوست واقعی است.

اپیدرم یک مانع حفاظتی بدن و محیط بیرون ایجاد می کند و مانع از خروج آب از بدن شده و از بدن در برابر میکروب ها و مواد سمی محافظت می کند.

تا کنون مهندسان بافت نتوانسته بودند لایه بیرونی پوست را با این خاصیت محافظتی که برای آزمایش دارو و مواد آرایشی بهداشتی ضروری است، بسازند.

دانشمندان معتقدند که در آینده می توان به جای آزار حیوانات، از پوست رشد داده شده آزمایشگاهی برای آزمایش لوسیون و کرم های پزشکی و مواد آرایشی استفاده کرد.

این پوست مصنوعی می تواند مدلی را برای بررسی بیماری های پوستی مانند اگزما و همچنین درمان خشکی پوست فراهم آورد.

در برخی کشورها آزمایش کردن مواد آرایشی روی حیوانات و همچنین واردات محصولات آرایشی بهداشتی که بر روی حیوانات آزمایش شده باشند، ممنوع است.

با این حال بسیاری از شرکت های چینی و آمریکایی به آزمایش روی حیوانات ادامه می دهند.

دکتر “دوسکو ایلیچ” مجری این تحقیقات از دانشگاه کینگز لندن گفت: روش جدید ما می تواند برای رشد دادن مقادیر بزرگ تر از اپیدرم انسانی آزمایشگاهی استفاده شود و از این رو قادریم آن را برای آزمایش های تجاری داروها و مواد آرایشی بهداشتی افزایش مقیاس دهیم.

دانش پژوهان سلول های پرتوان القایی را از سلول های فیبروبلاست اهدایی تغییر داده شده بافت همبند بالغ گرفته و این پوست مصنوعی را تولید کردند.

محققان در یک فرایند گام به گام در آزمایشگاه، سلول های بنیادی پرتوان القایی را به کراتینوسیت ها – اصلی ترین نوع سلول در لایه خارجی پوست- تبدیل کرده و سپس تکه ای از پوست واقعی را رشد دادند.

آنها محصول خود را ” معادل اپیدرمال سه بعدی” می خوانند.

آزمایش ها هیچ تفاوت چشمگیری را در ساختار یا عملکرد بین این تکه پوست مصنوعی و پوست واقعی انسان نشان نداده است.

دکتر ایلیچ می گوید وقتی داروسازان کرمی می سازند باید آن را بر روی پوست آزمایش کنند تا دریابند چه میزان از آن از پوست عبور می کند چرا که عبور میزان زیاد از پوست می تواند آسیب زا و مخرب باشد.

به گفته وی تولید پوست مصنوعی با مقیاس بزرگ 10 متر نیز با این روش کار آسانی است اما تکه های کوچک از این پوست در آزمایش ها موفق تر عمل می کنند.

نتایج این تحقیقات درنشریه Stem Cell Reports منتشر شده است.

آوریل 26, 2014

«فرگام» چگونه به مأموریت فضایی رفت/ تصویری

دیده بان حقوق حیوانات: مطابق برنامه‌ریزی، کاوشگر «پژوهش» در پایگاه پرتاب‌های فضایی ایران واقع در سمنان،‌ روی سکوی پرتاب مستقر شد و همان‌طور که انتظار می‌رفت، دومین میمون فضایی ایران را به فضای زیرمداری ارسال کرد.

به گزارش فارس، به دنبال موفقیت کاوشگر «پیشگام» در ارسال اولین میمون فضایی ایران به فضا در بهمن ماه 1391 و در راستای تحقق بخشی از برنامه اعزام انسان به فضا، کارشناسان و پژوهشگران «پژوهشکده سامانه‌های فضانوردی» با امید و انگیزه دو چندان، آماده‌سازی کپسول فضایی دیگری را برای ارسال دومین میمون فضایی ایران به فضا، در دستور کار قرار دادند.

این محموله سرنشین‌دار که «کاوشگر پژوهش» نام داشت، پس از بهبود و توسعه زیرسامانه‌های کاوشگر پیشین و افزایش قابلیت اطمینان آن، برای پرتاب با یک حامل سوخت مایع در مورخ شنبه 23 آذرماه 1392آماده شد.

مطابق برنامه‌ریزی، کاوشگر «پژوهش» در این روز در پایگاه پرتاب‌های فضایی ایران واقع در سمنان،‌ روی سکوی پرتاب مستقر شد و همان‌طور که انتظار می‌رفت، دومین میمون فضایی ایران را به فضای زیرمداری ارسال کرد و پس از حدود 11 دقیقه، سالم به زمین بازگرداند تا گام بلند دیگری در دستیابی به فناوری‌های فضایی برداشته شود.

پیشگام؛ اولین میمون ایرانی که به فضا پرتاب شد

* تفاوتهای کاوشگر «پیشگام» و «پژوهش»

بارزترین تفاوت میان کاوشگر «پژوهش»‌و «پیشگام»، استفاده از حامل سوخت مایع بود که زمینه انجام این مأموریت را با شتاب برخاست کمتری فراهم کرد.

«سامانه ضربه‌گیر فرود»، دیگر فناوری ارتقا یافته در کاوشگر «پژوهش» بود که با به کارگیری آن، ضربه وارد شده به موجود زنده در لحظه برخورد با زمین، کاهش چشمگیری یافت.

کاوشگر پیشگام

این در حالیست که ارسال موجود زنده به فضای زیرمداری با به کارگیری کاوشگرها و برآوردن اهداف اصلی در مطالعات زیست‌فضایی، نیازمند توانمندی‌های خاص و فناوری‌های جدیدی است که دستیابی به هر یک از آنها با چالش‌های متعددی رو به روست.

در کنار چالش‌های مهندسی و فنی، انتخاب حیوان به عنوان موجود زنده مناسب برای تحقیقات زیست‌فضایی، آماده‌سازی، آموزش، سازگارسازی و حساسیت‌زدایی آن نیز از مراحل مهمی است که باید هم‌زمان با توسعه فناوری کاوشگرها صورت گیرد.

پرتاب کاوشگر پیشگام

همچنین، طراحی و ساخت یک کپسول زیستی که بتواند شرایط ارسال جاندار به فضای زیرمداری را در محیطی امن و سالم فراهم کرده و تحقیقات و مطالعات زیستی موجود زنده را در حین پرتاب میسر سازد، از مهم‌ترین نیازمندی‌های چنین پروژه‌هایی است.

پس از آن، کسب فناوری بازیابی محموله زیستی از ارتفاعات بالا، رهگیری آن و تعیین موقعیت فرود برای یافتن سریع محموله و همچنین عملیات و خدمات گسترده لجستیک اهمیت فراوانی دارد.

علاوه بر این موارد، تمامی اجزای کاوشگر از زیرسامانه‌های خدماتی مانند تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی تا سپر حرارتی و سطوح ایرودینامکی باید در تمام مراحل پروازی عملکردی مطلوب داشته باشند و اجزای سخت‌افزاری، حسگرها، سامانه صدور فرامین بخش نرم‌افزاری و ارتباطات بین آنها بی‌هیچ عیب و نقصی عمل کند.

اگر اختلالی در کارایی هر یک از این اجزاء روی دهد، ممکن است اهداف این مأموریت به خطر افتد.

برنامه‌ریزی کاوشگر «پژوهش» به نحوی بود که بعد از جدا شدن از پرتابگر و اوج‌گیری تا ارتفاع 120کیلومتری از سطح زمین و مواجهه با شرایط بی‌وزنی، پس از حدود 11 دقیقه سالم به زمین بازگردد.

پرتاب کاوشگر پژوهش

در تمامی این مراحل، داده‌های ثبت شده توسط حسگرهای علائم حیاتی موجود زنده و پارامترهای محیطی کپسول زیستی در رایانه پرواز ثبت و هم‌زمان به ایستگاه‌های زمینی مخابره شد تا وضعیت عمومی موجود زنده در طول پرتاب پایش شود.

یکی از نکات مهم این است که در این پرتاب، داده برداری صوتی با حسگر و تجهیزات داده‌برداری بسیار دقیق برای نخستین بار صورت پذیرفت.

کاوشگر «پژوهش»‌ با برخورداری از محموله‌ای به وزن 320کیلوگرم، به زیر سامانه‌های مهم و اساسی برای پشتیبانی حیات موجود زنده و تجهیزات حساس برای ارائه خدمات الکترونیکی و مخابراتی مجهز شده بود.

در مسیر بازگشت، محموله علمی –پژوهشی کاوشگر که «فرگام» دومین میمون فضایی ایران را در خود جای داده بود، پس از جدایش دماغه و بخشی از سامانه جدایش حامل، با وزنی حدود 290کیلوگرم به همراه تمامی داده‌های به دست آمده از تحقیقات و کاوش‌های فضایی مورد نظر، به کمک سامانه بازیابی بر زمین فرود آمد.

* اهداف مأموریت

کاوشگر فضایی عبارت است از محموله علمی-پژوهشی که به وسیله یک پرتاب کننده به فضا انتقال می‌یابد و ضمن ارسال نتایج، در بازگشت به زمین، بازیابی و نتایج آزمایش‌های علمی و تحقیقاتی از آن استخراج می‌شود.

امروزه کاوشگرها به عنوان بستر توسعه فناوری فضایی شناخته می‌شوند و به دلیل هزینه اندک، کاربرد وسیعی در عرصه مطالعات فضایی دارند.

در ابتدا از کاوشگرها برای بررسی و مطالعه رفتار حیوانات کوچک در فضا، حمل دوربین‌های عکاسی به ارتفاع بالا، حمل فشارسنج و دماسنج برای اندازه‌گیری شرایط جوی، کاوش در زمینه‌‌های مختلف علمی مانند تابش، بسامد شهاب‌سنگ‌های خرد، ساختمان اتمسفر، ورود مجدد به جو و… کمک گرفته می‌شد.

در حال حاضر، استفاده از این نوع کاوشگرها اهمیت خاصی یافته است، زیرا این سیستم‌ها محدوده ارتفاعی 50 تا 200کیلومتری سطح زمین را کاوش می‌کنند، محدوده‌ای که هواپیماها، بالن‌ها و فضاپیماها نمی‌توانند برای مدت طولانی به تحقیق و بررسی در آن بپردازند.

ماکت برخی کاوشگرهای ایرانی

به طور کلی، مأموریت کاوشگرها صلح‌آمیزند و می‌توان آنها را به 7 گروه عمده به شرح زیر تقسیم کرد:

1- مطالعات اتمسفر و لایه‌های بالای جو: مطالعات هواشناسی و داده‌برداری از لایه‌های مختلف اتمسفر، بررسی شفق قطبی و غیره

2- اقلیم فضا: پرتوهای کیهانی، پرتو ایکس، ماورای بنفش، مادون قرمز و غیره

3- کیهان شناسی و اخترفیزیک: رصد خورشید،‌ بررسی کسوف و غیره

4- مطالعات زیست‌فضایی:پرتاب موجودات زنده (گربه، موش صحرایی، میمون و غیره)

5- توسعه زیرساخت‌های فضایی: فناوری ورود به جو، بازیابی، کنترل و ناوبری و غیره

6- آزمایش زیرسامانه‌های ماهواره و ماهواره‌بر

7- مطالعات جاذبه صفر و غیره

کاوشگر «پژوهش»، جدیدترین فضاپیما از طرح کاوشگرهای فضایی ایران بود.

پیش از این، پژوهشگران و محققان ایرانی توانسته‌اند در بازه سال‌های 1385 تا 1391، هفت کاوشگر تماماً ایرانی را با موفقیت به فضا پرتاب و آزمایش کنند.

جدول مشخصات 8 کاوشگر ایرانی

عنوان	کاوشگر1	کاوشگر 2	کاوشگر 3	کاوشگر 4	کاوشگر 5	کاوشگر 6	کاوشگر پیشگام	کاوشگر پژوهش
رده	A	B	B	C	C	C	C	D
ارتفاع	10کیلومتر	40 کیلومتر	55 کیلومتر	135 کیلومتر	120 کیلومتر	120 کیلومتر	120 کیلومتر	120 کیلومتر
حامل	M5	N6	N6	K110	K110	K110	K110	شهاب1
دستاورد اصلی	ورودبه‌حوزه کاوشگرهای فضایی	موفقیت کامل و بازیابی سالم محموله فضایی	ورود به حوزه تحقیقات زیست فضایی	موفقیت کامل و بازیابی سالم محموله فضایی و شبیه‌ساز موجود زنده	اولین پرتاب میمون فضایی و دریافت تصاویرو داده‌های زیستی	موفقیت نسبی و ثبت و دریافت تصاویر و داده‌های زیستی و تعیین سریع مکان فرود محموله	موفقیت کامل و بازگشت سالم پیشگام، نخسیتن میمون فضایی ایران	موفقیت کامل و بازگشت سالم فرگام، دومین میمون فضایی ایران
زمان پرتاب	آبان 85	آذر 87	بهمن 88	اسفند 89	شهریور 90	شهریور 91	بهمن 91	آذر 92

این برنامه که با ارسال موجودات کوچک به فضا توسط کاوشگر 3 آغاز شد، با طراحی و ساخت کاوشگرهای کلاس S برای حامل‌های سوخت جامد شتاب گرفت و در مجموع، از این کلاس 4 محموله (کاوشگرهای 4، 5، 6 و پیشگام) پرتاب شد و از نتایج آن، بستری مناسب برای کسب تجربه، بهبود قابلیت اطمینان و ارتقای روش‌های آموزش و سازگارسازی موجود زنده با شرایط پرتاب فراهم آمد.

همچنین، در حوزه‌های مختلف، آزمون‌های متعددی صورت گرفت که ارمغان آن، بلوغ و تجربه مورد نیاز برای توسعه کاوشگر «پژوهش»، مطابق با استانداردهای فضایی بود.

در گام بعد، به منظور تطبیق بیشتر شرایط پروازی کاوشگر با یک محموله سرنشین‌دار و به طور مشخص کاهش شتاب مسیر رفت، اولین کاوشگر کلاس D (کاوشگر پژوهش) برای یکپارچه شدن با حامل سوخت مایع طراحی و ساخته شد.

این کاوشگر که تفاوت ساختاری و زیرسیستمی چندانی با کاوشگرهای کلاس C ندارد، می‌تواند مأموریت خود را مشابه کاوشگرهای پیشین ولی با شتاب برخاست کمتری به انجام رساند.

به این ترتیب، کیفیت پرواز موجود زنده بهبود یافته و استرس ناشی از شتاب موتور کاهش می‌یابد که برای حفظ سلامت موجود زنده اهمیت ویژه‌ای دارد.

دستاوردهای کلی کاوشگر «پژوهش»‌را می‌توان در سرفصل‌هایی جداگانه به شرح زیر بیان کرد:

– کسب تجربه یکپارچه‌سازی و پرتاب محموله با حامل سوخت مایع

– اثبات تکرارپذیری زیر سیستم‌های اصلی کاوشگر و افزایش قابلیت اطمینان

– استفاده از فناوری جاذب ضربه وارد به محموله برای بهبود شرایط پروازی موجود زنده

– ارتقای زیرسامانه‌های داده‌برداری از شرایط محیطی کپسول زیستی نظیر داده‌های صوتی و آکوستیک

اهداف ماموریت کاوشگر پژوهش

جنبه علمی – اکتشافی	* سنجش اثر پرواز بر فیزیولوژی موجود زنده * شناخت ایرودینامیک ورود مجدد به جو * سنجش اثربخشی سپرهای حرارتی و عایق‌ها در ورود مجدد به جو
جنبه توسعه فناوری	* توسعه فناوری جاذب ضربه فرود * توسعه فناوری پشتیبانی و بازیابی موجود زنده
جنبه اثبات و نمایش فناوری	* اثبات فناوری سامانه جدایش * اثبات فناوری بازیابی محموله از ارتفاعات بالا
جنبه برنامه ای	* در راستای تحقق برنامه اعزام انسان به فضا * مدیریت انجام عملیات میدانی و خدمات لجستیکی * حرکت به سمت محموله‌های هوشمند با قابلیت خودنظارتی

* اهمیت تحقیقات زیست فضایی

«زیست‌شناسی فضایی» مفهومی اساسی از علوم حیاتی فضایی است که دانش‌های مختلفی چون فیزیولوژی، پزشکی و زیست‌شناسی را در برداشته و با علوم دیگری چون فیزیک، شیمی، مهندسی و نجوم در ارتباط است.

تحقیقات زیست‌فضایی می‌تواند پاسخگوی سؤال‌های ما در زمینه ارسال حیات به فضا باشد. انجام تحقیقات زیست‌فضایی که اغلب با استفاده از ایستگاه‌های فضایی، ماهواره‌ها و کاوشگرها امکان‌پذیر است، به طور عمده اهداف ذیل را دنبال می‌کند:

– کسب دانش فنی زنده نگه داشتن موجود در مسیر ارسال به فضا

– مطالعه تأثیر شرایط فضا (جاذبه ناچیز و پرتوهای کیهانی) بر موجودات زنده (فیزیولوژی)

-مطالعه تأثیر کاهش جاذبه بر رشد، شکل و عملکرد سلول (زیست‌شناسی سلولی و مولکولی)

– مطالعه تأثیر فضا بر فرآیندهای زیستی

– تأثیر جاذبه بر تکوین از ابتدای تکامل جنین تا مراحل پیشرفته چرخه زندگی (زیست‌شناسی تکوینی)

– استفاده از سلول‌ها برای تولید پروتئین‌ها و مولکول‌های ارزشمند (زیست‌فناوری و سامانه‌های پشتیبان حیات)

مطالعات زیست‌فضایی می‌تواند پاسخگوی سؤال‌هایی در خصوص نقش جاذبه در تشکیل و تکامل فرایندهای زوال زندگی روز زمین باشد و تأثیر شرایط کم‌وزنی را بر فرآیندهای زیست‌شناسی پایه، در سلول‌های گیاهی و جانوری، مشخص کند.

به طور تخصصی‌تر، زیست‌شناسی سلولی به مطالعه اثرات فضا و پروازهای فضایی در تراز سلولی می‌پردازد.

پاسخ به این سؤال‌ها که «آیا جاذبه به صورت مستقیم بر سلول‌ها اثر می‌گذارد یا اثرات مختلف عملکردی آن، ناشی از مکانیسم مبادله گازها، همرفت و انتقال گرمایی یا فیزیک خاص سیالات در شرایط کم‌وزنی و بی‌وزنی است؟»، از جمله موضوعاتی است که امروزه متخصصان زیست‌پزشکی فضایی آن را دنبال می‌کنند.

از این رو، مطالعات زیست‌شناسی فضایی طی دهه‌های اخیر از 2 جنبه برای محققان حائز اهمیت شده است:

نخست‌ اینکه برای فرستادن انسان به فضا و انجام مأموریت‌های فضایی طولانی مدت، ‌باید تأثیر و میزان تغییر ارگانیسم‌های زیستی در فضا و مشکلاتی که فضانوردان پس از بازگشت به زمین با آن مواجه‌اند مشخص شود.

ارزیابی خطرات فضا برای فضانوردان و ارگانیسم‌های زنده، مستلزم مطالعه اثرات کوتاه‌مدت و درازمدت ناشی از قرارگیری در شرایط فضاست.

مثلاً، «چه محافظت‌هایی لازم است ریسک تغییرات ژنتیکی ناشی از پرتوهای یونیزه کننده را کاهش داد؟» یا اینکه «چه چیزی موجب پیشرفت کاهش توده استخوانی در فضا می‌شود و آیا امکان کنترل بیان ژن‌های آن وجود دارد یا خیر؟».

علاوه بر اثرات مزمن محیط خارج از جو و فضا، مراقبت‌های پزشکی فضانوردان نیز به ویژه در مأموریت‌های فضایی به ماه و مریخ مهم و ضروری است.

فهم چگونگی واکنش‌های سلامتی، چون ترمیم عضلات و استخوان‌ها و پاسخ‌های ایمنی بدن به عفونت‌ها و تأثیر مسافرت‌های فضایی بر واکنش بدن به داروها و آنتی‌بیوتیک‌ها نیز مسئله‌ای اساسی و مهم است.

دوم اینکه مطالعات زیست‌شناسی فضایی موجب افزایش دانش و فهم ما از نحوه عملکرد ارگانیسم‌ها و واکنش‌های اساسی زیست‌شناسی می‌شود.

توسعه دانش بشری در حوزه زیست‌فضایی دستاوردهای متعددی برای سفرهای فضایی در بر داشته است و نقش حیوانات به عنوان نخستین مسافران فضا بر کسی پوشیده نیست.

* نقش حیوانات و گیاهان در زیست شناسی فضایی

البته مطالعات زیستی در فضا منحصر به حضور حیوانات در فضا نیست و بخش زیادی از تحقیقات روی گیاهان، سلول‌ها و سایر ارگانیسم‌های زیستی صورت می‌پذیرد.

امروزه، توسعه داروهای نوین و تولید بافت‌های گیاهی مقاوم به تنش و بسیاری برنامه‌های متنوع دیگر، در دستور کار سازمان‌های فضایی کشورهای پیشرو این حوزه قرار دارد و کشورمان نیز در چند سال اخیر علاوه بر اعزام موجودات زنده به فضا، مطالعه و تحقیق را در این حوزه‌ها آغاز کرده است.

باید توجه داشت که اعزام موجود زنده به فضا تقلیدی محض از کشورهای پیشرو فضایی نیست و بی‌تردید نتایج مطالعات پیشین محققان دنیا مد نظر متخصصان کشور قرار می‌گیرد؛ اما همه درس آموخته‌های ذی‌قیمت فضایی به راحتی در اختیار علاقه‌مندان قرار ندارد و هر کشوری برای حضور در این عرصه به ناچار برنامه بومی خود را شکل می‌دهد.

پیشگام؛ اولین میمون ایرانی که به فضا پرتاب شد

تلاش دانشمندان متعهد کشورمان بر این است که استفاده از حیوانات را که در حق حیات با ما اشتراک دارند تنها به موارد ضروری منحصر کنند و این در حالی است که حتی در مواردی نیز با استفاده از شبیه‌ساز و تجهیزاتی مشابه، جایگزین‌های مناسبی برای حیوانات به کار برده‌آند. امید است با بسط دانش زیست‌فضایی گام‌های مناسبی در توسعه علمی کشور برداشته است.

* فضانوردان کاوشگر پژوهش

* انتخاب نوع حیوان

متخصصان کشور با بررسی منابع علمی و مرور تجربیات سایر کشورهای صاحب فناوری فضایی، میمون‌های ماکاک «Macaca Mulatta» از نژاد رزوس (Rhesus Macaque) را برای انجام مطالعات زیستی و عملکرد سیستم‌های فیزیولوژیک در فضا انتخاب کرده‌اند.

انتخاب حیوان مناسب در این مطالعات پیچیده اهمیت بسزایی دارد. موجودی که برای اعزام به فضا انتخاب می‌شود علاوه بر قابلیت تعلیم‌پذیری باید خصوصیات فیزیولوژیک نیز آن شباهت زیادی به انسان داشته باشد تا بتوان دانش کسب شده را به انسان تعمیم داد.

پیشگام و فرگام؛ میمون‌های فضایی ایران

میمون‌ها از لحاظ فیزیولوژی، بسیار به انسان‌ها نزدیک هستند و به دلیل اینکه ابعاد بدن آنها در مقایسه با سایر حیوانات آزمایشگاهی (مانند جوندگان) بزرگ‌تراست، اتصال حسگرهای مختلف به بدن آنها برای ثبت و پایش علائم حیاتی و پارامترهای فیزیولوژیک در طول مأموریت فضایی آسان‌تر انجام می‌شود.

همچنین با توجه به شباهت‌های رفتاری، آناتومی بدن، به ویژه مغز و شباهت‌های متعدد ژنتیکی و همچنین تحمیل شرایط آب و هوایی گرم، برای این مطالعه، میمون «رزوس» انتخاب شد.

رعایت مسائل اخلاقی و حقوق حیوانات موضوع بسیار مهمی است که در این پروژه و طی مراحل مختلف آزمون‌های آزمایشگاهی، طبق استانداردهای اخلاقی بین‌المللی کار با حیوانات آزمایشگاهی، ‌مورد توجه پژوهشگران کشور قرار داشت.

* مشخصات عمومی میمون‌های «ماکاک»

میمون‌های «ماکاک» در اکثر نقاط جهان خصوصاً آفریقا و جنوب شرق آسیا یافت می‌شوند.

در حال حاضر 22گونه مختلف «ماکاک» شناسایی شده است که مشهورترین آنها «ماکاک رزوس» است که این گونه، معمولاً در آزمایش‌های زیست‌شناسی و رفتارشناختی به کار می‌رود.

رنگ بدن ماکاک رزوس که اغلب «میمون رزوس» نامیده می‌شود، قهوه‌ای یا خاکستری و رنگ صورت آن صورتی است.

میانگین قد جنس نر بالغ رزوس، 53سانتی‌متر و وزن آن 7/7 کیلوگرم است. میانگین قد جنس ماده بالغ نیز 47سانتی‌متر و وزن آن 3/5 کیلوگرم است و دم‌شان حدود 20 تا 23سانتی‌متر طول دارد.

* نامزدهای مأموریت فضایی

برای انجام تحقیقات زیست‌فضایی در کاوشگر «پژوهش»، 3 میمون با محدوده سنی، وزنی و ابعاد بدنی مشخص، متناسب با نوع مطالعه به نام‌های «فرگام»، «تُرنج» و «تُرنگ» ‌انتخاب شدند.

* فرگام

جنس: نر

قد (از سر تا کف پا): 56 سانتی متر

وزن: 3 کیلوگرم

سن: 3 سال

* تُرنج

جنس: ماده

قد (از سر تا کف پا): 57 سانتی متر

وزن: 3.9 کیلوگرم

سن: 4 سال

* تُرنگ:

جنس: ماده

قد (از سر تا کف پا): 59 سانتی متر

وزن: 3.5 کیلوگرم

سن: 3 سال

* چالش‌های ارسال موجود زنده به فضای زیرمداری توسط کاوشگر

ارسال موجود زنده به فضای زیرمداری و برآوردن اهداف اصلی در مطالعات زیست‌فضایی توسط کاوشگرها با چالش‌های متعددی رو به روست که در ادامه به تفصیل شرح داده می‌شوند.

فرآیند پرتاب کاوشگر، فرایندی بسیار استرس‌زا و سخت برای حیوانات است، به نحوی که فشارها و استرس‌های ایجاد شده می‌تواند به روش‌های گوناگون، موجب مرگ جاندار شود.

بنابراین، باید به این نکته توجه داشت که مواجهه جاندار با شرایط پرتاب در مراحل مختلف و آموزش و سازگارسازی آن با این شرایط (به وسیله قرار دادن جاندار در شرایط شبیه‌سازی شده پرواز برای یک بازه زمانی طولانی) می‌تواند از شدت این استرس‌ها و تأثیرات منفی آن بر موجود زنده بکاهد.

* قرنطینه‌سازی

از آنجا که بعضی از بیماری‌ها بین انسان و میمون مشترک بوده و ابتلای میمون‌های انتخاب شده به بیماری‌های انگلی و ویروسی محتمل بود، برای حفظ ایمنی، میمون‌ها در مرحله نخست قرنطینه شده و آزمایش‌های مختلفی برای بررسی وجود بیماری‌های مختلف روی آنها انجام شد.

پس از پایان زمان قرنطینه‌سازی و اطمینان از سالم بودن، آزمایش‌های حساسیت‌زدایی و آماده سازی آنها برای برنامه فضایی آغاز گردید.

* آزمون‌های سازگاری و آماده‌سازی

اساسی‌ترین مسئله در مرحله آماده‌سازی میمون‌ها، مواجه ساختن جاندار با شرایط شبیه سازی شده پرتاب به منظور انتخاب سازگارترین جاندار است.

معیار سازگاری حیوانات، تطابق سریع آنها با شرایط مکانی جدید است. از جمله این شرایط می‌توان به عوامل استرس‌زای ناشی از پرتاب، تغییرات فیزیولوژیکی که باید برای قرار گرفتن در شرایط پرتاب در آنها روی دهد و قدرت و تحمل آنها اشاره کرد.

لائم حیاتی میمون‌ها مانند ضربان قلب، نوار قلب و نرخ تنفس در مراحل مختلف آزمون های سازگاری، اندازه‌گیری و ثبت شدند.

مطالعه فیزیولوژی سیستم قلبی- عروقی و تنفسی در شرایط استرس‌های محیطی ناشی از پرتاب بسیار حائز اهمیت است، بنابراین تغییرات هریک از این پارامترها، پیش و پس از سازگاری بررسی و تجزیه و تحلیل شد.

آزمون‌های سازگاری، با هدف مواجه و سازگار کردن جاندار با شرایط زیر صورت می‌گیرد:

– فضای محدود کپسول زیستی

– تکان‌ها و چرخش‌های کاوشگر

– شتاب و ارتعاش کاوشگر

– دستگاه‌های ثبت علائم حیاتی

پس از طی این فرآیند و آماده‌سازی‌ها در یک بازه مشخص، 3 میمون منتخب برای این ماموریت آماده پرتاب به فضای زیرمداری شدند.

* فناوری‌های کاوشگر

* ایرودینامیک و دینامیک پرواز کاوشگر

یکی از مسائل مهمی که در طراحی ایرودینامیکی کاوشگر مطرح است، تعیین پیکره‌بندی شامل قطر، طول، هندسه دماغه، ابعاد و هندسه بالک‌هاست.

شکل دماغه محموله در توزیع نیروی پسا و گرمایش ایرودینامیکی در رژیم مافوق صوت اهمیت بسزایی دارد.

از طرف دیگر، بازیابی کاوشگر حامل موجود زنده با توجه به تعریف مشخصات وزین و هندسی و سرعت بالای محموله در فاز بازگشت و همچنین احتمال وجود ناپایداری‌هایی در این فاز، با چالش‌های زیادی رو به روست.

از این رو، طراحی ایرودینامیکی و دینامیکی بدنه کاوشگر باید به گونه‌ای باشد که سرعت را در فاز ورود به جو غلیظ به تدریج کاهش دهد و از وارد آمدن نوسانات، شوک و ضربه ناخواسته به موجود زنده جلوگیری کند.

آزمون یکپارچه سازی الکترونیک در کاوشگر پژوهش

به منظور افزایش پایداری، بالک‌های پایدار کننده روی بدنه محموله کاوشگر تعبیه شده است. این سناریو و طرح محموله از نظر ملزومات طراحی کپسول زیستی و موجود زنده و برقراری پایداری مناسب، ویژگی‌های مطلوبی دارد.

* سازه

بدنه اصلی کاوشگر «پژوهش» (شامل بدنه سامانه بازیابی، سامانه خدمات و کپسول زیستی) به منظور تأمین فضای مناسب برای نصب تجهیزات طراحی شده است.

این سازه باید استحکام کافی در برابر نیروهای اعمالی را داشته باشد تا یکپارچگی خود را در کل مسیر پروازی حفظ کند.

از طرف دیگر، سازه باید بر اساس شرایط بارگذاری تا حد امکان سبک طراحی شود تا بتواند با نیروی پیشران موتور تا ارتفاع مورد نظر اوج گیرد.

برای ایجاد سطح ایرودینامیکی مناسب، دماغه در سر بنده اصلی کاوشگر نصب می‌شود و سامانه جدایش نیز برای جدا کردن محموله از موتور در انتهای بدنه قرار می‌گیرد.

در نهایت طرح اصلی سازه کاوشگر باید مجموعه‌ای از الزامات را ارضاء کند که از این جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– تأمین فضای مناسب برای جاسازی کپسول زیستی،‌ سامانه خدمات و سامانه بازیابی

– تأمین استحکام و حفظ یکپارچگی سازه در تمام مراحل پرواز

– مقاومت مکانیکی کافی در برابر بارگذاری ناشی از توزیع فشار ایرودینامیکی اعمال شده بر سطح بدنه در حین پرواز

– پایداری حرارتی در برابر افزایش درجه حرارت ناشی از گرمایش ایرودینامیکی

– امکان جدایش دماغه از سازه محموله پس از عبور از جو غلیظ

– تأمین فضای مناسب برای نصب عایق‌های صوتی و حرارتی کپسول زیستی

– امکان دسترسی مناسب و سریع به داخل کپسول زیستی و موجود زنده

– تأمین فضای مناسب و موقعیت‌دهی کانکتورهای ارتباطی با زیرسامانه‌های دیگر

– امکان نصب حسگرهای حرارتی روی بدنه اندازه‌گیری دمای ناشی از گرمایش ایرودینامیکی

– تأمین شرایط مناسب برای نصب آنتن‌های تله‌متری تصویر و داده، دوربین‌های تصویربرداری و سایر اجزای متصل در سطح خارجی بدنه

* فناوری‌های کاوشگر

* سامانه کپسول زیستی

کپسول‌های زیستی، بخش اصلی فضاپیماهای سرنشین دارند که مکانی امن و مناسب برای حضور موجودات زده در محیط خشن و خطرناک فضا فراهم می‌کنند.

در کپسول زیستی کاوشگر «پژوهش» که سرنشینی از نوع میمون رزوس داشت ،‌تمامی تجهیزات پشتیبان حیات برای یک پرواز زیرمداری به کار گرفته شد.

این سامانه از سازه و ایزولاتورهای ارتعاشی، ‌زیرسامانه پشتیبان حیات، زیرسامانه اندازه‌گیری و ثبت علائم حیاتی و محیطی و تخت استقرار موجود زنده تشکیل شده است.

کپسول زیستی کاوشگر «پژوهش» ‌با وزنی حدود 60 کیلوگرم و سرنشینی با وزن حدود 5/2 تا 4 کیلوگرم، توانست تمامی شرایط مناسب برای حفظ حیات و پایش آن را در پروازی زیرمداری حدود 11 دقیقه تأمین کند.

سامانه پایش سلامتی حیات این کپسول مجهز به مجموعه‌ای از حسگرها و تجهیزات خاص است که دمای سطحی،‌ عمقی و نرخ ضربان قلب را اندازه‌گیری می‌کند.

همچنین این سامانه می‌تواند علائم محیطی شامل فشار، دما، اکسیژن، دی‌اکسید کربن و رطوبت را با دقت بالا اندازه‌گیری کند.

سامانه جذب دی‌اکسید کربن و تولید اکسیژن این کپسول با به کارگیری فناوری شیمیایی می‌تواند به مدت 5 ساعت مداوم گازهای حیاتی اتمسفر کپسول را در سطحی مطلوب حفظ کند.

برای کنترل دمای داخل کپسول نیز از سامانه کنترل حرارتی فعالی استفاده شده است که می‌تواند به خوبی در شرایط سرد زمستان و گرم تابستانی و همچنین به شدت سرد خارج از جو عمل کرده و دمای مطلوب حیات را در داخل کپسول تأمین کند.

فشار داخل کپسول نیز با استفاده از روش‌های خاص آب‌بندی تأمین شده است.

در این کپسول نوع خاصی از جاذب انرژی در صندلی سرنشین تعبیه شده است که می‌تواند بیش از 90 درصد انرژی نامطلوب ارتعاشی را جذب کند تا سرنشین در طول مأموریت احساس راحتی بیشتری کند.

همچنین، می‌تواند شوک ناشی از ضربه فرود را تا حد زیادی کاهش دهد.

در محل صندلی میمون، قالبی بر اساس ارگونومی مطلوب برای پرواز زیرمداری طراحی شده است که می‌تواند ساختار فیزیکی بدن موجود زنده را در موقعیت مطلوب حفظ کند تا میمون فضایی در دوره‌های مختلف پروازی دچار آسیب‌دیدگی نشود.

با تکیه بر این فناوری‌ها، شرایط لازم برای یک پرواز زیرمداری امن به منظور حفظ سلامت موجود زنده محقق می‌شود.

* فناوری‌های کاوشگر سامانه بازیابی

سامانه بازیابی یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین بخش‌ها در بازگرداندن سالم موجود زنده است به نحوی که یکی از عوامل شکست‌ پروژه‌های فضایی حامل موجود زده در دنیا، به دلیل عملکرد ناموفق این سامانه می‌باشد.

در پرتاب کاوشگر «پژوهش»، طراحی و ساخت مکانیسمی قابل اعتماد برای بازیابی ضروری بود تا بازگشت سالم محموله و موجود زنده درون کپسول زیستی را به زمین، با سرعت مشخص در لحظه برخورد و شتاب‌های مجاز در طول فرآیند بازیابی، ممکن سازد.

این سرعت و شتاب‌های مجاز بر اساس استانداردهای جهانی برای سلامت موجود زنده تعیین می‌شود و به این منظور، سامانه بازیابی کاوشگر «پژوهش» به گونه‌ای طراحی شد که بعد از جدایش دماغه و موتور، باز شدن چترها در مرحله بازگشت کاوشگر به زمین طی چند مرحله، سرعت محموله را تا سرعت فرود مطلوب بر سطح زمین (کمتر از 10 متر بر ثانیه) کاهش دهد.

در طراحی مجموعه بازیابی، اجزای مختلفی شامل مجموعه چترها، محفظه چتر و مکانیسم خروج آنها مد نظر قرار می‌گیرد.

* سامانه جدایش

وظیفه جدایش ملایم و بی‌خطر کاوشگر از دماغه و حامل برعهده سامانه جدایش است. کاوشگرهای کلاس D و C دارای 2 سیستم جدایش مجزا برای دماغه و حامل هستند. جدا شدن ملایم با اعمال حداقل شتاب و شوک، برای حفظ سلامت موجود زنده و جلوگیری از صدمه دیدن تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی کاوشگر، از ویژگی‌های اصلی این سامانه‌هاست.

برای توسعه فناوری در حین طراحی سامانه، آزمون‌های مختلفی با هدف اطمینان از عملکرد صحیح آن انجام شد.

* زیرسامانه جاذب انرژی

محموله کاوشگر که حامل کپسول زیستی است، در هنگام بازگشت به زمین سرعت زیادی دارد که بخش عمده‌ای از این سرعت توسط چترهای سامانه بازیابی کاهش می‌یابد.

با این حال برای اینکه بتوان فرودی آرام و امن را برای موجود زنده فراهم کرد، کاهش ضربه برخورد به زمین نیز اهمیت بسیار پیدا می‌کند.

برخورد محموله به زمین، شکوک ضربه‌ای بزرگ را باعث می‌شود که اثر منفی آن به موجود زنده داخل کپسول منتقل می‌شود و بدیهی است که این ضربات می‌تواند سبب آسیب دیدن زیر سامانه‌های مختلف داخلی کپسول زیستی نیز بشود.

در کاوشگر «پژوهش» برای اولین بار مجموعه جاذب ضربه با هدف کاهش شدت برخورد طراحی شد. این جاذب دارای مقاطعی است که در هنگام برخورد له می‌شود و با این کار بخشی از انرژی برخورد را مستهلک می‌کنند.

زیرسامانه جاذب انرژی طراحی شده در کاوشگر «پژوهش» نیز بر اساس مطالعات و تحلیل‌های تئوریک عددی و تجربی توسعه داده شده است.

در حقیقت این مجموعه از مرحله طرح ایده تا پیاده سازی و بهره‌برداری که در این کاوشگر شکل گرفته است به منظور کسب اطمینان از طراحی و نحوه عملکرد این مجموعه آزمون‌های تجربی در شرایطی نزدیک به شرایط واقعی و بسیار سخت‌گیرانه از نظر جنس زمین و زاویه برخورد انجام شد که توانست تمامی اهداف و معیارهای طراحی پیش‌بینی شده را ارضا کند.

این مجموعه پس از عملکرد مناسب در کاوشگر «پژوهش» به عنوان یک محیط عملیاتی واقعی، به محصولی قابل اطمینان تبدیل شده است.

در این کاوشگر به دلیل بازگشت ارتفاعات بسیار بالا و تولید گرمای بسیار زیاد در مرحله ورود به جو، از سپر حرارتی در انتهای مجموعه جدایش حامل استفاده شده است.

این سیر ضمن جذب گرما، از انتقال گرما به سایر اجزای سیستم به ویژه محفظه زیستی و موجود زنده درون آن جلوگیری می‌کند.

* سامانه خدمات

سامانه خدمات، مجموعه‌ای از سیستم‌های الکترونیکی و مخابراتی را شامل می‌شود که وظیفه ارائه خدمات را به زیرسیستم‌های دیگر و برقراری ارتباط با زمین بر عهده دارد.

از جمله وظایف خطیر این سامانه می‌توان به صدور فرامین جدایش و باز شدن چترها، تامین و مدیریت توان، جمع‌آوری، ‌ذخیره‌سازی و ارسال اطلاعات و تصاویر اشاره کرد.

ارسال اطلاعات تله‌متری از کاوشگر پژوهش به ایستگاه زمینی از طریق 4 آنتن نصب شده روی بدنه سامانه خدمات صورت گرفت.

این در حالی است که دریافت اطلاعات ارسالی از کاوشگر توسط تجهیزاتی مانند آنتن، گیرنده و تجهیزات ذخیره سازی قابل حمل در ایستگاه‌های ثابت و سیار انجام می‌شود.

به علاوه سامانه خدمات شامل زیرسامانه‌های ناوبری و رهگیری است که اطلاعات ارسالی توسط این زیرسامانه‌ها،‌ نقش مهمی را در تعیین نقطه فرود ایفا می‌کنند.

زیرسامانه ناوبری ضمن اندازه‌گیری سرعت و شتاب کاوشگر در طول پرواز، اطلاعات باارزشی را درباره وضعیت کاوشگر در کل پرواز به زمین ارسال می‌کند.

زیرسامانه رهگیری نیز سامانه‌ای مخابراتی است که موقعیت کاوشگر را پس از باز شدن چترها به زمین ارسال می‌کند.

* آماده‌سازی برای پرتاب

سیستم‌های فضایی در 3 فاز طراحی، ساخت و آزمایش تولید می‌شوند. پیش از طراحی هر محصول، هدف‌گذاری و تعریف ماموریت ضروری است که این کار در چهارچوب الزامات محصول و در سند الزامات صورت می‌گیرد.

تمامی مراحل چرایی و چگونگی تحقق الزامات محصول به کمک آزمون‌های متعدد اثبات می‌شود که سطوح اعمال ورودی‌های آن برای هر یک از مراحل سه گانه طراحی، ساخت و یکپارچه‌سازی متفاوت است.

تیم فیزیولوژی نیز به موازات تیم فنی، با انتخاب 3 میمون از نژاد «رزوس» با نام‌های «تُرنج»، «تُرنگ» و «فرگام»، آموزش‌شان را با به کارگیری محیط‌های شبیه‌ساز فضایی و با هدف تحمل شرایط پرواز (شامل شتاب، ارتعاش و شوک) و حساسی‌زدایی نسبت به این شرایط آغاز کردند.

ماه‌ها پیش از پرتاب کاوشگر پژوهش به موازات فرایند طراحی و ساخت کاوشگر و پس از آن، بر اساس برنامه‌ای دقیق، آزمون‌های مختلفی انجام شد تا قابلیت اطمینان مورد نظر برای عملکرد مناسب هر یک از زیرسیستم‌ها حاصل شود.

در کاوشگر پژوهش با به پایان رسیدن ساخت و مونتاژ مجموعه‌های پروازی انجام آزمون‌ها و تحویل‌گیری مجموعه‌ها آغاز شد.

در این مرحله هر مجموعه پروازی بیش از گذراندن آزمون‌های پذیرش محیطی باید آزمون‌های عملکردی را به منظور اطمینان از صحت عملکرد آن با موفقیت پشت سر گذارد و تنها با حصول نتیجه مطلوب در این مرحله است که آزمون‌های محیطی روی هر مجموعه انجام خواهد شد.

آزمون‌های محیطی به مجموعه آزمایش هایی گفته می‌شود که طراحان را از صحت عملکرد سیستم‌ها در شرایط محیطی پرتاب نظیر شتاب، ارتعاش و خلا مطمئن می‌سازد.

شایان ذکر است که آزمون‌های محیطی در 2 سطح کیفی و پذیرش انجام می‌شود که سطح کیفی مربوط به نمونه‌های غیرپروازی و سطح پذیرش مربوط به نمونه‌های پروازی است.

بعد از اینکه مجموعه‌ها توانستند آزمون عملکردی و آزمون پذیرش محیطی را با موفقیت پشت سر بگذارند آنگاه مونتاژ و یکپارچه‌‌سازی مجموعه‌ها و تشکیل زیرسیستم‌های محموله کاوشگر آغاز می‌شود.

روال آزمون‌های زیرسیستمی محموله نیز مشابه آزمون‌های مجموعه‌هاست. یعنی زمانی که زیرسیستم از یکپارچه‌سازی مجموعه‌ها شکل گرفت آزمون عملکردی روی آن انجام می‌شود که در صورت مثبت بودن نتیجه، آزمون پذیرش محیطی انجام خواهد شد.

تنها نقطه تمایز این است که معمولا در زیر سیستم‌ها برخلاف مجموعه‌ها آزمون کیفی محیطی انجام نمی شود.

در ادامه در صورت موفقیت‌آمیز بودن آزمون‌های عملکردی و محیطی زیرسیستم‌ها مونتاژ و یکپارچه‌سازی زیرسیستم‌ها و تشکیل سیستم‌ یا همان محموله کاوشگر آغاز می‌شود.

روال آزمون‌ها در این مرحله با کمی تفاوت رخ می‌دهد به این صورت که پیش از مونتاژ کامل مکانیکی محموله، ابتدا تمامی زیرسیستم‌ها کنار هم روی استندهای مربوط قرار می‌گیرد و آزمون کامل یکپارچه‌سازی الکترونیک، که همان آزمون عملکردی در سطح سیستم است روی آنها انجام می‌شود.

این آزمون، عملکرد تمام مجموعه‌ها و زیرسیستم‌ها را با هم می‌آزماید به نحوی که تمامی زیرمجموعه‌ها باید در کنار یکدیگر با عملکرد صحیح به کار خود ادامه دهند.

زمانی که این آزمون با موفقیت به پایان رسید، آنگاه اجازه مونتاژ مکانیکی زیرسیستم‌ها به یکدیگر داده می‌شود.

شایان ذکر است که این مرحله مونتاژ نهایی نیست. زمانی که مونتاژ مکانیکی محموله به اتمام رسید نوبت به آزمون‌های ترکیبی محموله با حامل می‌رسد که از این جمله می‌توان به آزمون بالانس، آزمون هم‌محوری و آزمون اندازه‌گیری جرم و مرکز جرم اشاره کرد.

از جمله اهداف انجام این آزمون‌ها، تهیه داده‌های واقعی برای نهایی سازی الگوریتم صدور فرامین و شبیه‌سازی نهایی و همچنین سازگار شدن محموله آماده انتقال به سایت پرتاب است که به این منظور زیرسیستم‌های محموله از هم مونتاژ شده و در جعبه‌های خود خارج شده و فرایند مونتاژ مجددا صورت می‌گیرد.

گفتنی است مونتاژ نهایی مکانیکی بعد از انجام یک آزمون یکپارچه مختصر موسوم به آزمون «ریموت» صورت می‌پذیرد و نهایتا بعد از مثبت بودن نتیجه آزمون ریموت، زیر سیستم‌ها در کنار هم مونتاژ نهایی انجام شده و محموله آماده الحاق به حامل می‌شود.

با الحاق محموله به حامل، یک آزمون ریموت دیگر روی مجموعه یکپارچه محموله و حامل انجام می‌شود که در صورت موفقیت، محصول یعنی کاوشگر که ترکیبی از محموله و حامل است آماده انجام عملیات خواهد بود.

* سناریوی پرواز

پس از یکپارچه‌سازی کاوشگر با حامل و گذراندن و تأیید تمامی چک لیست‌های فنی و ایمنی توسط ناظران، مجموعه به سکوی پرتاب منتقل شده و برای انجام آزمون‌های ریموت و بررسی‌های نهایی آماده شد.

قرارگیری «فرگام» روی صندلی مخصوص خود، نصب سیستم‌های ثبت علائم حیاتی و جای‌دهی این صندلی در کاوشگر «پژوهش» از جمله فعالیت‌های تیم فیزیولوژی و کپسول زیستی پیش از شمارش معکوس محسوب می‌شد.

سیستم‌های ثبت علائم حیاتی در این پرتاب شامل دستگاه هولتر مانیتورینگ، کمربند سینه‌ای، حسگر دمای سطحی و حسگر دمای عمقی گوش بود.

علاوه بر حسگرهای ثبت علائم حیاتی، دوربینی نیز در داخل کپسول زیستی تعبیه شده بود تا بتوان از وضعیت «فرگام» در تمام مراحل تصویربرداری کرد و با ارسال تصاویر به ایستگاه‌های زمینی به صورت بی‌درنگ، از میزان هوشیاری و عکس‌العمل حیوان در مراحل مختلف پرتاب آگاهی یافت.

پس از جایگذاری «فرگام» (میمون فضایی این مأموریت)، سکوی پرتاب و بالابرها از کنار حامل کنار رفته و زمان شمارش معکوس فرا می‌رسد.

بعد از شمارش معکوس و برخاستن کاوشگر از سکوی پرتاب، زمان صفر زیر سامانه صدور فرامین آغاز می‌شود.

توالی درست وقایع پرتاب برای حامل و محموله کاوشگر، مستلزم برنامه ریزی و زمانی‌بندی دقیق زیر سامانه صدور فرامین است.

مسیر پرواز کاوشگر «پژوهش» با تفاوت اندکی در زمان وقایع (ناشی از تفاوت در زمان سوزش موتور)، مشابه مسیر کاوشگر «پیشگام» بود.

با گذشت 22 ثانیه از لحظه پرتاب، کاوشگر ارتفاع حدود 5 کیلومتری را پشت سر گذاشت. اینجا ناحیه‌ای است که تنش‌های مکانیکی به دلیل ترکیب سرعت و مقاومت ناشی از جو زمین، به بیشترین مقدار خود می‌رسد و پس از آن طبق سناریوی پروازی،‌ سوزش موتور به پایان رسید و کاهش شتاب کاوشگر آغاز شد.

1- پرتاب کاوشگر

زمان: صفر

ارتفاع از سطح دریا: 953 متر

سرعت: صفر

2- خاموشی موتور

زمان: ثانیه 60

ارتفاع از سطح دریا: 30 کیلومتر

سرعت 4.4 ماخ

3- جدایش دماغه از کاوشگر

زمان: ثانیه 125

ارتفاع از سطح دریا: 95 کیلومتر

سرعت: 2500 کیلومتر بر ساعت

4- جدایش حامل از کاوشگر

زمان: ثانیه 140

ارتفاع از سطح دریا: 105 کیلومتر

سرعت: 2100 کیلومتر بر ساعت

5- پرواز بی‌وزنی در نقطه اوج

زمان: ثانیه 197

ارتفاع از سطح دریا: 120 کیلومتر

سرعت: 777 کیلومتر بر ساعت

6- بازگشت

زمان: ثانیه 277

ارتفاع از سطح دریا: 90 کیلومتر

سرعت: 2.8 ماخ

7- بازگشت

زمان: ثانیه 310

ارتفاع از سطح دریا: 60 کیلومتر

سرعت: 3.5 ماخ

8- ورود به جو

زمان: ثانیه 350

ارتفاع از سطح دریا: 30 کیلومتر

سرعت: 4 ماخ

9- بازشدن چتر ترمزی

زمان: ثانیه 380

ارتفاع از سطح دریا: 7 کیلومتر

سرعت: 0.56 ماخ (800 کیلومتر بر ساعت)

10- بازشدن چتر اصلی

زمان: ثانیه 400

ارتفاع از سطح دریا: 5.5 کیلومتر

سرعت: 280 کیلومتر بر ساعت

11- فرود کاوشگر روی زمین

زمان: ثانیه 620

ارتفاع از سطح دریا: 720 متر

سرعت: 36 کیلومتر بر ساعت

در این مرحله، کاوشگر در ارتفاع حدود 32 کیلومتر از سطح زمین با سرعتی معادل 4.5 برابر سرعت صوت، فضا را می‌پیماید.

کاوشگر به صعود خود ادامه می دهد تا طبق زمان‌بندی تعیین شده، در خارج از جو غلیظ و پیش از رسیدن به نقطه اوج، سیستم‌های جدایش عمل کرده و با ارسال فرمان الکتریکی، به ترتیب دماغه کاوشگر و حامل از محموله جدا می‌شوند.

پس از این مراحل، محموله استوانه‌ای حامل موجود زنده از ارتفاع 100 کیلومتر عبور کرده و پس از گذشت حدود 200 ثانیه، تا ارتفاع 120 کیلومتر اوج گرفت.

در تمام این مدت و پس از بازگشت دوباره به جو غلیظ، کاوشگر با شرایط بی‌وزنی مواجه است و باید بتواند سرنشین زنده خود را به سلامت به زمین بازگرداند؛ مهمی که با موفقیت کامل محقق شد.

در تمامی این مراحل، داده‌های ثبت شده توسط حسگرهای علائم حیاتی موجود زنده و حسگرهای علائم محیطی کپسول زیستی در رایانه پرواز ثبت و همزمان به ایستگاه‌های زمینی ارسال می‌شود.

کاوشگر در مسیر بازگشت و بعد از ورود به جو غلیظ به کمک سطوح آیرودینامیکی پایدارکننده خود که روی بدنه آن نصب شده است حول وضعیت قائم پایدار شده و برای بازیابی مهیا می‌شود.

با توجه به طراحی آیرودینامیکی و دینامیکی کاوشگر، موجود زنده در مسیر بازگشت به زمین در وضعیت نخستین خود هنگام پرتاب قرار می‌گیرد.

موجود زنده در این وضعیت توانایی بیشتری برای تحمل شتاب و شوک‌های ناشی از ورود به جو خواهد داشت. همچنین در حین ورود به جو گرمایش آیرودینامیکی، گرم شدن بیش از اندازه کاوشگر را به دنبال خواهد داشت از این رو ضروری بود برای ممانعت از انتقال حرارت و آسیب‌ دیدن کاوشگر و سرنشین آن از عایق‌های حرارتی (سپر حرارتی) استفاده شود.

1- لحظاتی پیش از پرتاب2- لحظه پرتاب

3- اوج‌گیری در فاز موتور روشن

4- لحظاتی قبل از خاموشی موتور

5- جدایش دماغه (تصویر پایین سمت راست)

6- لحظه جدایش موتور (تصویر بالا سمت راست)

7- پرواز بی‌وزنی در نقطه اوج (انحنای کره زمین در تصویر مشاهده می شود.)

8- پرواز بی‌وزنی در نقطه اوج (انحنای کره زمین در تصویر مشاهده می شود.)

9- بازشدن چتر ترمزی (تصویر پایین سمت راست)

10- بازشدن چتر اصلی (تصویر پایین سمت راست)

11- پر باد شدن چتر دوم و نزدیک شدن به زمین (تصویر پایین سمت راست)

12- لحظه فرود روی زمین

شایان ذکر است حرارت تولید شده دمای بدنه را به 800 درجه سانتیگراد می‌رساند ولی سپر حرارتی و پوشش‌های به کار گرفته شده روی بدنه کاوشگر و بالک‌ها به راحتی این دما را تحمل کرده و از انتقال آن به درون کپسول جلوگیری کرده‌اند.

با کاهش ارتفاع و افزایش نیروهای آیرودینامیکی، از سرعت کاوشگر کاسته شده و در نهایت در ارتفاع 7 کیلومتری زمین، کاوشگر به سرعت مطمئن برای باز شدن چترها (حدود 800 کیلومتر بر ساعت) رسید.

در ادامه، نخست چتر ترمزی عمل کرد و سپس چترهای اصلی کاوشگر باز شدند و کاوشگر به آرامی بر خاک کویر فرود آمد.

سامانه بازیابی کاوشگر در مجموع از 4 چتر استفاده می‌کند که یک چتر بسیار کوچک به عنوان راهنما، یک چتر کوچک ریبونی به عنوان چتر ترمزی، یک چتر متوسط و یک چتر بزرگ نیز به عنوان کاهنده‌های اصلی سرعت به کار می‌روند. 2 مکانیسم شلیک نیز برای پرتاب چترها به بیرون از محفظه به کار گرفته شد.

* جستجو و نجات

فرآیند جستجو و نجات محموله‌های فضایی یکی از حساس‌ترین مرحله اجرای پروژه‌های فضایی است.

این فرآیند شامل استقرار تیم‌های حفاظت محیط، دیده‌بانی زمینی و تیم‌های نجات هوایی در نزدیکی محل فرود، اعزام نیروهای متخصص نجات، خروج موجود زنده از درون محموله فضایی و انتقال موجود زنده و محموله فضایی به سایت اصلی است.

انتهای ماموریت؛ فرود محموله فضایی در کویر

در فرآیند جستجو و نجات کاوشگر پژوهش تیم‌های رهگیری و دیده‌بانی بر اساس اطلاعات ریز سامانه موقعیت‌یاب محلی، محل فرود محموله را تعیین کردند و به این ترتیب تیم‌های جستجو و نجات به همراه بالگرد به منطقه مورد نظر اعزام شدند.

حمل محموله فضایی توسط بالگرد

با رسیدن اولین تیم به نقطه فرود، دومین میمون فضایی ایران کاملا هوشیار و در سلامت کامل از کپسول خارج شده و به منظور ریکاوری به پزشک تیم تحویل داده شد.

پس از خروج «فرگام» از داخل کاوشگر پژوهش چترهای نجات محموله از پایه اصلی جدا شده‌اند و کاوشگر پژوهش به همراه «فرگام» توسط بالگرد به سایت اصلی انتقال داده شد.

«فرگام» پس از انتقال به سایت، با دقت از صندلی مخصوص خود جدا شده و توسط کادر پزشکی متخصص تحت معاینات دقیق و تخصصی اولیه قرار گرفت.

این معاینات شامل سنجش نرخ ضربان قلب و نرخ تنفس، بررسی سلامت استخوان‌های دست و پا، ستون فقرات و سر «فرگام» بود.

به این ترتیب با بازگشتن سالم میمون و کپسول زیستی گام بلند دیگری برای دستیابی ایران به فناوری زیست فضایی برداشته شد.

* بررسی نتایج پرتاب

محموله بازیابی شده نشان می‌دهد که سازه، یکپارچگی خود را در کل مسیر حرکت حفظ کرده است.

همچنین ‌بررسی تغییر شکل اجزای جاذب انرژی گویای آن است که این مجموعه توانسته است با جذب انرژی ناشی از برخورد محموله به زمین، شوک حاصل از این برخورد را به نحوی مطلوب کاهش دهد.

علاوه بر این، تمامی حسگرها از جمله فشار، دما، شتاب، علائم حیاتی موجود زنده و … توانستند با ثبت داده‌‌های خود، راه را برای تعیین و شناسایی الزامات مأموریت‌های آتی هموارتر کنند.

با توجه به داده‌های به دست‌ آمده از سامانه ثبت علائم حیاتی و محیطی، ضربان قلب میمون، جز به صورت لحظه‌ای و در لحظه بیشینه شتاب خطی، از 148 بالاتر نرفته است.

پس از این لحظه و در بیشتر فازهای پروازی، ضربان قلب در محدوده 90 تا 110 متغیر بوده است.

از داده‌های حسگرهای دمایی نصب شده روی بدن «فرگام» مشخص شد که دمای سطح بدن در 37 درجه سانتی‌گراد را نشان می‌داد.

همچنین دمای عمقی (پرده گوش) «فرگام» نیز بدون تغییر عدد 41 درجه سانتی‌گراد را نشان می‌داد.

با انجام تحلیل‌های اولیه روی این داده‌‌ها می‌توان نتیجه گرفت که «فرگام» در طول مأموریت دچار کمترین میزان استرس شده است؛ مطلبی که با توجه به آزمون‌های زمینی انجام شده، تأیید می‌شود.

در کنار سامانه پشتیبان حیات، سامانه بسیار دقیقی نیز برای اندازه‌گیری شدت صوت در داخل کپسول به کار گرفته شد.

این سامانه در فازهای مختلف پروازی شدت صوت ناشی از روشن شدن موتور، جدایش‌ها و ورود به جو را اندازه‌‌گیری کرده است که این داده‌های ارزشمند رهگشای بسیاری از چالش‌های پیش روی مأموریت‌های آتی خواهد بود.

تمامی این اطلاعات پس از جمع‌آوری و پردازش در سامانه مرکزی کپسول، از طریق سامانه خدمات کاوشگر به ایستگاه زمینی ارسال شد تا پژوهشگران در طول زمان انجام مأموریت، بتوانند بر تمامی ویژگی‌های عملکردی کپسول نظارت کنند.

از دیگر ویژگی‌های کپسول زیستی کاوشگر «پژوهش»، استفاده از یک سامانه جدید کنترل غیرفعال بارهای دینامیکی برای محافظت از تجهیزات الکترونیک در برابر ارتعاشات اتفاقی، شوک و پیروشوک است.

این سامانه از تجهیزات الکترونیک در برابر محیط‌های یادشده محافظت کرده و نویزهای مزاحم را در جریان داده‌برداری حذف می‌کند تا داده‌های به دست آمده با حداکثر دقت ثبت و به ایستگاه‌های زمینی ارسال شوند.

همان‌گونه که پیش از این بیان شد، در مأموریت زیرمداری، کپسول زیستی با گرادیان حرارتی بسیار شدیدی مواجه است که این مواجهه می‌تواند در محدوده دمایی 50 تا 300 درجه سانتی‌گراد باشد.

بنابراین برای اینکه موجود زنده تحت تأثیر این میدان حرارتی قرار نگیرد، نیاز است که به خوبی از محیط اطراف ایزوله شود.

در کپسول زیستی کاوشگر «پژوهش» از نوعی عایق استفاده شد که این وظیفه را به خوبی به انجام رساند.

با توجه به داده‌های ثبت شده توسط حسگرهای دمای محیط، محدوده تغییرات دمای محیط کپسول در طول انجام مأموریت، در محدوده یک درجه سانتی‌گراد بوده است که بیشتر مربوط به عملکرد تجهیزات به کار گرفته شده در کپسول است.

نتایج به دست آمده از حسگرهای دمای محیط، مهر تأییدی بر نحوه ایزولاسیون کپسول زیستی در برابر شوک‌های حرارتی است.

علاوه بر این، صوت تولید شده در طول مأموریت که ناشی از فرایندهایی نظیر لحظه آغاز حرکت حامل، جدایش، جریان لایه مرزی و … است، می‌تواند باعث وارد شدن آسیب‌های جدی به موجود زنده شود که برای رفع این مشکل، کپسول زیستی در برابر صوت نیز ایزوله شد.

یکی از راهکارهای ساده و کاربردی، استفاده از روش کنترل غیرفعال است که این روش در کپسول زیستی و با استفاده از عایق صوتی اجرا شد.

پس از انجام مأموریت پرتاب و بازیابی سالم کاوشگر «پژوهش»، «فرگام» روز دوشنبه 25/09/1392 در بیمارستان‌ دام‌های کوچک دانشکده دامپزشکی تهران توسط متخصصان دامپزشکی معاینه شد و نتایج آزمایش‌ها حاکی از سلامت کامل و وضعیت جسمانی مطلوب «فرگام» بود.

فرگام؛ دومین میمون ایرانی که به فضا پرتاب شد

آزمایش‌هایی که روی فرگام انجام شد، رادیوگرافی استخوان‌ها و ریه، سونوگرافی تمامی احشای داخل شکم و اکوکاردیوگرافی را شامل می‌شد. نتایج این آزمایش‌ها به شرح زیر اعلام شد:

– بر اساس نتایج رادیوگرافی، نشانی از شکستگی در ستون مهره‌ها، جمجمه، لگن و استخوان‌های دست و پا مشاهده نشد. ضایعه و اختلالی در ریه‌ها و در احشای شکمی مشاهده نشد و ریه‌ها در وضعیت مطلوب و طبیعی بود.

– نتایج سونوگرافی حاکی از سلامت پارانشیم کبدی، پارانشیم و اندازه هر 2 کلیه، طحال و کیسه صفرا و سیستم ادراری و مثانه بود. دستگاه گوارش نیز از لحاظ ساختار، لایه‌های عضلانی و حرکات گوارشی طبیعی بود.

– نتایج اکو کاردیوگرافی نشان داد که تمام ساختارهای قلبی شامل بطن، دهلیز، دریچه‌های قلبی و عروق قلبی طبیعی است.

– بر اساس نتایج آزمایش‌ها و معاینه‌های به عمل آمده می‌توان اینگونه نتیجه گیری کرد که «فرگام» شرایط سخت ارسال به فضا را به خوبی تحمل کرده و در واقع تمام فعالیت‌های انجام شده برای آموزش و حساسیت‌زدایی «فرگام» در حد مطلوب و کاملاً موفق بوده است.

فوریه 8, 2014

اثری از ترشحات حلزون در کرم حلزون نبود

دیده بان حقوق حیوانات: مدیرکل نظارت سازمان نظام پزشکی می‌گوید: پس از پخش آگهی کرم حلزون از صدا و سیما در مورد صحت ادعا از سازمان غذا و دارو استعلام گرفتیم که مشخص شد این کرم حاوی ترشحات حلزون نیست.

شهریار خاقانی در گفت‌وگو با فارس اظهار داشت: حدود اختیارات پزشکان رشته‌های مختلف آن طور که باید مشخص نشده و برخی گروه‌های تخصصی فراتر از حدود صلاحیت حرفه‌ای خود در کار پزشکان متخصصان گروه دیگر دخالت می‌کنند.

وی از تدوین آیین‌نامه‌ای برای تعیین حدود اختیارات، شرح وظایف و صلاحیت شاغلان حرف پزشکی خبر داد و گفت: با تدوین این آیین‌نامه می‌توانیم تبلیغات نادرست و دروغین را نیز ساماندهی کنیم.

مدیرکل نظارت سازمان نظام پزشکی تصریح کرد: بیشترین تخلفات در حوزه جراحی پلاستیک رخ می‌دهد و معمولاً جراحان عمومی در تبلیغات و کار، کار جراحی پلاستیک را نیز انجام می‌دهند.

مدیرکل نظارت سازمان نظام پزشکی همچنین به این نکته اشاره کرد که برخی نشریات از مجوزهایی که برای چاپ آگهی منتشر می‌شود سوء ‌استفاده می‌کنند افزود: مطالبی که در قالب مصاحبه و رپرتاژ آگهی در نشریات چاپ می‌شود نیز باید مجوز سازمان نظام پزشکی را داشته باشند.

وی افزود: مشکل اینجاست که حتی این روزها برخی نشریات محتوای مطالبی که طبق آن مجوز تبلیغات از سوی سازمان نظام پزشکی صادر شده را جعل می‌کنند. به عنوان مثال ما یک محصول را با یکسری مشخصات خاص اجازه تبلیغات می‌دهیم اما نشریات فقط از شماره مجوز استفاده کرده و متن آگهی را به سلیقه خود تغییر می‌دهند.

وی در مورد تبلیغات محصولاتی مانند کرم حلزون و روغن شترمرغ در صدا و سیما و اثبات صحت تأثیرگذاری این محصولات بر سلامت گفت: پس از پخش تبلیغات این محصول از صدا و سیما وزارت ارشاد طی درخواستی از ما خواست تا صحت این ادعا را تأیید کنیم و ما هم طی مکاتبه‌ای با سازمان غذا و دارو متوجه شدیم که کرم حلزون فقط یک اسم یک برند است و وجود ترشحات حلزون و ادعای اثرگذاری بر پوست درست نیست پس از آن با صدا و سیما مذاکره کردیم و بلافاصله پخش آگهی این محصول متوقف شد.

______________

۱۰۰ میلیارد تومان سوء استفاده از حلزون؛ ماجرای تلخ یک ..

عوارض استفاده از کرم حلزون/ کارتون

آیا کرم حلزون واقعا موثر است؟

تبلیغات در باره اثر درمانی کرم های شترمرغ و حلزون گمراه کننده است

پماد الاغ هم ساخته شد!/ تصویر

نوامبر 6, 2013
فرستادن میمون به فضا چه سودی برای کشور دارد؟

دیده بان حقوق حیوانات/ عباس خاراباف*: سال گذشته در آخرین ماه‌های عمر دولت دهم، میمون فضانورد ایرانی با کاوشگر پیشگام به سوی فضا پرتاب شد ‏تا شاید یکی از خبرسازترین اتفاقات فضایی کشور رخ دهد. حرف و حدیث‌ها درباره میمونی که به گفته مسئولان سازمان فضایی به ‏ارتفاع 120 کیلومتری از سطح زمین رفته و سالم بازگشته بود، آنقدر زیاد بود که توجه همه را از اصل ماجرا کمی منحرف کرد. در ‏محافل عمومی گاهی شادی از پرتاب میمون به فضا توسط مهندسان فضایی کشورمان دیده می‌شد و گاهی تمسخر بر اساس ‏شبهه‌ای که آن خال گوشتی معروف در درستی اخبار ایجاد کرده بود. در میان این کش و قوس اما در بین افراد جدی در امر ‏هوا‌فضا و فناوری فضایی این پرسش مطرح بود که پرتاب یک میمون به ارتفاع 120 کیلومتری چه سودی برای مردم و کشور در ‏پی دارد؟

شکست در پروژه‌های فضایی معنی ندارد
در زمینه توسعه علوم و فناوری، شکست معنی ندارد و حوادث فضایی عمدتا تجربیات جدیدی هستند که سابقه قبلی از آنها در ‏کشور نبوده و امکان انتقال یا اکتساب آنها از خارج نیز وجود نداشته است. بنابراین حتی اگر تصور کنیم پرتاب میمون فضانورد ‏ایرانی با راکت کاوشی با عدم موفقیت روبرو شده باشد، نباید آن را شکست نامید. به این ترتیب اگر فرض کنیم هدف گذاری ‏سازمان فضایی در پرتاب میمون به فضا درست بوده باشد، انتظار می‌رود این سازمان از بیان تجربیاتی که در راستای عدم موفقیتش ‏در بعضی زمینه‌ها بدست آورده هراسی نداشته باشد.‏

این در حالی است که پیش از این در سال 1390 اعلام شده بود که نخستین میمون ایرانی در واپسین روزهای تابستان همان سال ‏با کاوشگر-5 پرتاب خواهد شد. اتفاقی که به ظاهر رخ نداد، اما چند روز بعد خبرگزاری‌ها و رسانه‌های خارجی از پرتاب ناموفق ‏سازمان فضایی ایران برای اعزام نخستین میمون به فضا خبر دادند. البته این اخبار بعدها توسط سرپرست وقت سازمان فضایی ‏تکذیب شد.‏

پس از این اتفاقات و با اعلام خبر پرتاب کاوشگر پیشگام و تصاویر منتشر شده از آن میمون خالدار، بعضی از رسانه‌های خارجی ‏حدس زدند که تصویر میمون خالدار مربوط به پرتاب ناموفق تابستان سال 1390 باشد.‏

نکته جذاب این ماجراها این است که سازمان فضایی هرگز نخواست یا نتوانست برای مردم استدلال کند حتی اگر عدم موفقیتی هم ‏در کار بوده، که نیست، شکست محسوب نمی‌شود. همین رفتار سازمان فضایی در تصمیم‌گیری‌های عجولانه بعد از اخبار و شایعات ‏این ابهام را تقویت کرد که پرتاب میمون به فضا در آخرین ماه‌های دولت دهم، اهداف تبلیغات سیاسی را دنبال می‌کند و نه توسعه ‏فناوری فضایی!‏

اصل ماجرا فراموش نشود
پرتاب موجود زنده به فضا و تمام تلاش‌هایی که در راستای آن انجام می‌شود، از طرف سازمان فضایی ایران به عنوان نخستین گام‌ها ‏برای تحقق بخشیدن به پرتاب نخستین فضانورد ایرانی توسط فناوری ایرانی به فضا در سال‌های نه چندان دور آتی اعلام شده است. ‏در این صورت اصل ماجرا این نیست که میمون به فضا پرتاب شد یا نه؟ سالم برگشت یا نه؟ با سوخت جامد پرتاب شد یا با سوخت ‏مایع؟ بعد از میمون خرگوش پرتاب می‌شود یا گربه؟؛ اصل ماجرا این است که آیا انجام پروژه‌های فضایی سرنشین‌دار و صرف ‏بودجه‌های کلان در این زمینه به صلاح کشور و مردم است یا نه؟ کارشناسان و منتقدان بسیاری وجود دارند که این برنامه سازمان ‏فضایی را مورد انتقاد قرار داده و اعتقاد دارند چنین پروژه‌هایی به جز صرف هزینه‌های کلان در این شرایط نامساعد اقتصادی، ‏سودی برای مردم و کشور ندارد. ‏

پرتاب میمون، آری یا نه؟
بعضی از کارشناسان معتقدند اگر واقعا قصد تبدیل شدن به کشوری با توان فرستادن انسان به فضا را داریم، مشخصا برای پرتاب ‏انسان به فضا به تجربیاتی نیاز داریم که حدود نیم‌قرن پیش توسط کشورهای قدرتمند فضایی به دست آمده است. روشن است که ‏تمامی تجربیات حاصل از پرتاب حیوانات به فضا به راحتی از طریق منابع علمی در دسترس است. با این حال در صورتی که روابط ‏بین‌المللی روند مثبتی را در پیش بگیرند، حتی به راحتی می‌توان از کشورهای دیگر خواست تا جزییات بیشتری از تجربیات خود را ‏حتی در زمینه پرتاب انسان به فضا، به صورت قانونی در اختیار کشورمان قرار دهند. ‏

در حالی که مسئولان سازمان فضایی انگیزه اصلی پرتاب موجودات زنده به فضا توسط راکت‌های کاوش بومی را رشد و توسعه علوم ‏مرتبط با فضا به‌ویژه علوم زیستی فضایی اعلام می‌کنند، باید دید که آیا توسعه علوم زیستی فضایی تنها با پرتاب کرم، لاک‌پشت، ‏میمون، گربه و خرگوش امکان پذیر است یا سازمان فضایی تنها می‌خواهد همانند آمریکا و شوروی در زمان جنگ سرد جلو بودن ‏خود را در مسابقه‌ای که خود ایجاد کرده نشان دهد. ‏

کدام روش بهتر است؟
در توسعه فناوری‌های فضایی، کشورهای پیشرفته دنیا پس از شوروی و آمریکا دو روش را در پیش گرفتند. از طرفی کشوری مثل ‏چین با صرف هزینه‌های بالا برای طی کردن مراحل زیرساختی پرتاب انسان به فضا و راه‌اندازی ایستگاه فضایی که بسیار هزینه‌بر ‏بوده امروز خود را به سطح آمریکا و روسیه رسانده است. از طرف دیگر مدل اروپایی و توسعه کاربردهای مداری ابتدا در سازمان ‏فضایی اروپا آغاز شد و هند و برزیل هم همین روش را طی کردند تا اکنون تبدیل به کشورهایی شده‌اند که دانش پرتاب ماهواره‌ای ‏خود را صادر می‌کنند (برای کشور‌های دیگر از جمله ایران ماهواره در مدار قرار می‌دهند.) این روش توسعه در حال حاضر منجر به ‏تشکیل سازمان فضایی اروپا شده که هر چند خودش هنوز حتی یک انسان هم به فضا نفرستاده، اما ماهواره‌هایش در مدار ‏سیاره‌های منظومه شمسی درحال کاوش‌های بنیادی عصر فضا هستند. این روش دوم هم البته نیاز به صرف هزینه‌های بالایی دارد ‏اما دیگر مثل قرار دادن همه تخم‌مرغ‌ها در یک سبد نیست. ‏

به نظر باید بیشتر بررسی شود تا ببینیم کدام یک از کارها به صلاح کشور است، فرستادن انسان به فضا یا در دست گرفتن بازار ‏پرتاب ماهواره‌های تجاری و راهبردی (حداقل برای کشورهای منطقه)؟ آیا کشورهای پیشرفته اروپایی که در پرتاب ماهواره‌های ‏تجاری و راهبردی پیشقدم هستند، نمی‌توانستند انسان به فضا پرتاب کنند و چرا در این راه گامی بر‌نداشته‌اند؟ روشن است سایر ‏کشورهای قدرتمند و پیشرفته بدون پرتاب انسان به فضا در بسیاری از زمینه‌ها پیشرفت قابل توجهی داشته‌اند و نباید پیشرفت در ‏سایر زمینه‌های علم و فناوری را وابسته به این موضوع دانست. اما باز هم مهم‌ترین رقیب برنامه فضایی ایران کشورهای پیشرفته ‏نیستند. ‏

رویگردانی از پروژه‌های سرنشین‌دار
منتقدین به برنامه ارسال انسان به فضا معتقدند رواج رویکرد اقتصادی به فضا موجب رویگردانی کشورها از پیگیری برنامه‌های ‏سرنشین‌دار و تمایل به دیگر پروژه‌های فضایی شده است. اینها همه در حالی است که کشورمان به شدت به ماهواره‌های مخابراتی ‏برای پوشش تلویزیونی، ارتباطات تلفن ثابت و موبایل، اینترنت و… نیاز پیدا کرده است. علاوه بر این محصول نهایی به دست آمده در ‏پروژه‌های دیگر فضایی را می‌توان در گستره وسیعی از کاربردها که مواردی چون کشاورزی، راه و شهرسازی، اکتشاف معادن، ‏کنترل منابع، هواشناسی، پیش‌بینی و کنترل حوادث طبیعی را نیز شامل می‌شود، استفاده کرد. بدین ترتیب بسیاری کارشناسان ‏پیگیری برنامه ارسال انسان به فضا را بنا به دلایل ذکر شده سیاسی دانسته و پیگیری پروژه‌ای را که طبق برآورد برخی دانشگاه‌های ‏کشور به 14 سال زمان و 14 میلیارد دلار بودجه نیاز دارد به صلاح کشور نمی‌دانند.‏

*کارشناس مهندسی هوافضا/ خبر آنلاین

____________________

«پیشگام»، نخستین حیوان آزاری فضایی ایران/تصویر

میمون ایرانی در فضا/ آزموده را آزمودن خطاست

شغل جدید میمون فضانورد ایران

میمون فضانورد در دانشگاه امیرکبیر/ بررسی ابعاد ارسال موجود زنده به فضا.

احمدی‌نژاد از میمون فضانورد ایرانی دیدن کرد.

گاردین: میمون فضانورد ایران سالم است !

“میمون فضانورد” و شائبه ای که جهانی شد: سازمان فضایی مستندات تصویری اش را منتشر کند

حیوانات پیشگام در فضا به روایت “اسپیس”/تصاویر

جزئیات اعزام اولین میمون فضانورد ایرانی/ اعزام انسان به فضا تا ۱۰ سال آینده .

بازگشت میمون فضانورد ایرانی / تصویر!!!

لباس برای سگ‌های فضانورد/ تصاویر

پرتاب کاوشگر حامل موجود زنده پس از ماه رمضان

بازگشت موش های رکوردشکن از فضا

لایکا اولین سگ فضانورد

مارمولک ها، فضانوردان جدید روسیه

موجودات زنده ایرانی با تاخیر به فضا پرتاب می شوند

زمان پرتاب “میمون فضانورد” توسط سازمان فضایی ایران

ارسال میمون به فضا تاکید رییس جمهور است/ ارسال دومین کپسول زیستی ایران به فضا

داستان غم انگیز شامپانزه هایی که پس از ۳۰ سال اسارت آفتاب را دیدند!!!

میمون های فضانورد

اکتبر 21, 2013
سرم سازی رازی/ تصویری

عکس: حمزه محمد حسینی/ فارس

سپتامبر 24, 2013
در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۱7 / تصویر

_____________________

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۱6 / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۱۵ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۱۴ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۱۳ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۱۲ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۱۱ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۱۰ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۹ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۸ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۷ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۶ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۵ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۴ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۳ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۲ / تصویر

در رابطه با این تصویر چه نظری دارید؟ ۱ / تصویر

سپتامبر 8, 2013
رباتی با قابلیت مراقبت همزمان از 30 هزار موش!

دیده بان حقوق حیوانات: محققان ژاپنی با هدف حذف انسان در فرآیند انجام تست‌های مختلف بر روی حیوانات آزمایشگاهی، رباتی آزمایشگاهی توسعه داده‌اند که قادر به مراقبت همزمان از 30 هزار موش آزمایشگاهی است.

به گزارش ایسنا، شرکت‌های داروسازی و مراکز علمی- تحقیقاتی برای آزمایش داروهای جدید یا روش‌های نوین درمانی پیش از آزمایش بالینی بر روی انسان، نیازمند نگهداری تعداد زیادی حیوانات آزمایشگاهی هستند.

نگهداری و مراقبت مستمر از حیوانات آزمایشگاهی که بخش زیادی از آنها را موش ها تشکیل می دهند، کار بسیار زمان بر و طاقت فرسایی است؛ همچنین احتمال انتقال بیماری‌های مختلف از کادر آزمایشگاهی به حیوانات و اختلال در روند نتایج آزمایشات مختلف وجود دارد.

در صورت تأثیر بیماری‌های انسان بر حیوانات آزمایشگاهی، تمامی نمونه ها باید معدوم و آزمایش‌ها با گروه جدیدی از حیوانات از سر گرفته شوند که این اقدام خسارات مالی فراوانی در پی خواهد داشت.

ربات آزمایشگاهی جدید توسط محققان دو شرکت Nikkyo Technos‌ و Yaskawa Electronic طراحی شده و از قابلیت نگهداری و مراقبت همزمان از 30 هزار موش آزمایشگاهی برخوردار است.

ربات آزمایشگاهی مانند انسان قادر به انجام تمام وظایف از جمله تمیز کردن قفسه‌ها، تعویض ظرف‌های آب و غذا دادن به موش‌های آزمایشگاهی است. نمونه فعلی ربات از توانایی تشخیص مقدار غذای باقی مانده در ظروف برخوردار نیست، اما در مدل بعدی این ربات از دوربین برای این کار استفاده خواهد شد.

ربات مراقب در کنار ربات‌های آزمایشگاهی دیگر مانند ربات حمل کننده قفس حیوانات فعالیت می‌کند. این ربات در ارتباط با سیستم مانیتورینگ آزمایشگاه، امکان برقراری ارتباط از راه دور محققان با محیط آزمایشگاه را فراهم کرده و دستورات لازم را دریافت می‌کند.

آگوست 31, 2013
انتشار کتاب «به جای آزمایش روی حیوان؛ پژوهش های پزشکی در سده بیست و یکم»

دیده بان حقوق حیوانات: کتاب «به جای آزمایش روی حیوان؛ پژوهش های پزشکی در سده بیست و یکم» به همّت گروه ایرانیان مخالف آزمایش روی حیوانات، از سوی انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات به زیور طبع آراسته شد.

به گزارش دیده بان حقوق حیوانات، در ترجمه این کتاب دکتر شهاب الدین صافی (دانشیار دانشکده علوم تخصصی دامپزشکی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی)، دکتر رامک روشنایی مقدم (مدیر گروه ایرانیان مخالف آزمایش روی حیوانات)، دکتر سید محمد اسماعیل محبوبی ربّانی، دکتر کمال الدین حاج محمد ابراهیم طهرانی، دکتر حامد صوفی (عضو شورای مرکزی گروه ایرانیان مخالف آزمایش روی حیوانات)، فریناز طاهری و مهشید بلورچیان، همکاری داشته اند. لازم به ذکر است نظارت علمی بر ترجمه این اثر نیز بر عهده دکتر شهاب الدین صافی بوده است.

بر پایه این گزارش، این کتاب مشتمل بر نه فصل با عناوین «جایگزینی مدل حیوانی در پژوهش زیست پزشکی و آموزش سیستم زیست پزشکی»، «خلاصه ای از بیولوژی سلولی»، «ژنومیکس – پروتئومیکس و عصر جدید تحقیقات حوزه زیست پزشکی»، « بافت حیوانی، بافت انسانی و فنآوری آزمایشگاهی»، «گذشته، اکنون و آینده پژوهش‏های انسان محور»، «جستجو در جهت داروهای مؤثرتر و بهتر»، « جایگزینی مدل‏های حیوانی در آزمایش داروها»، «چگونه فنآوری نوین می‏تواند جایگزین حیوانات آزمایشگاهی مورد استفاده در تحقیقات علوم پزشکی و زیستی شود» و «ضرورت فوری تمرکز منابع و سرمایه های موجود بر استفاده از مدل های جایگزین به جای حیوانات آزمایشگاهی در مطالعات پزشکی» بوده و در 380 صفحه طبع یافته است. در این کتاب سعی شده است با اتخاذ یک رویکرد سیستماتیک در بررسی، تحلیل و تبارشناسی پژوهش های حیوانی، راهکارهای علمی و عملی پیش روی در جایگزین سازی و حذف این دست از مطالعات ارائه گردد.

گفتنی است این کتاب از حیث موضوعیت، نخستین اثر مستقل به زبان فارسی است که از منظر آکادمیک به بررسی علمی گفتمان حمایت از حقوق حیوانات آزمایشگاهی پرداخته و افق های جدیدی را در جهت توسعه و پیشبرد مطالعات پزشکی و زیستی در اختیار فعّالان حوزه حقوق حیوانات، پژوهشگران، دانشجویان و اساتید علاقه مند در این حیطه قرار می دهد.

آگوست 29, 2013
باغ وحش ارم ایستگاه پایانی بزرگترین گربه جهان/ انقراض ببرها در ارم

دیده بان حقوق حیوانات/ بهار سلاحورزی*: حال و روز بزرگترین گربه سان جهان که روزگاری سلطان بیشه زارها و جنگل های شمال ایران بود و از حدود 50 سال پیش دیگر هیچ کس آن را در طبیعت ایران ندیده درباغ وحش ارم هم با جود آنکه مسئولان آن را تنها باغ وحش کشور که از استانداردهای اروپا استفاده می کند عنوان می کنند خوب نیست آنطور که تنها طی چند سال اخیر یک ببر در این باغ وحش بر اثر مشمشمه تلف شد یکی دیگر در قرنطینه ای نامعلوم مفقودالاثراست و هفته گذشته هم ببر دیگری در استخراین باغ خفه شد این در حالی است که گفته می شود در سراسر جهان بین 300 تا 4 هزار قلاده ببروجود دارد و به عبارتی این حیوان یک میراث طبیعی جهانی در معرض انقراض است.

به گزارش خبرنگار مهر، هفته گذشته اعلام شد، تنها ببر بنگال باغ وحش ارم در استخر محوطه نگهداری غرق شده، ببری که حدود ۴ سال سن داشت از کودکی در باغ وحش ارم در اسارت بود و تا پیش از ورود ببرهای سیبری، تنها ببر باغ وحش نیز محسوب می شد.

مرگ چهارمین ببر در باغ وحشهای کشور

با ورود ببرهای سیبریایی، ببری به قفس دیگری منتقل شد و پس از مرگ ببر نر سیبری و خروج باغ وحش از قرنطینه، ببری به محوطه قبلی گربه سانان بازگشت. ببری پس از دو ببر سیبری باغ وحش وکیل آباد مشهد، و ببر نر جنجالی باغ وحش ارم، چهارمین ببری است که مرگ آن در باغ وحش های ایران تایید می شود. گفته می شود ببری مبتلا به صرع بود و به دلیل تشنج حاصله به استخر سقوط کرده و از بین رفته است.

ببر در لیست قرمز گونه‌های در معرض خطر اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست (IUCN) در جایگاه “در معرض خطر انقراض” قرار دارد بنابراین در تمام دنیا برای حفظ و حراست حتی یک قلاده از این گونه با ارزش ساعت ها وقت و انرژی و میلیاردها تومان اعتبار هزینه می شود.

روسیه از دادن ببر سیبری به ایران منصرف شد

چرا راه دور برویم همین پروژه احیای ببر مازندران که با وارد کردن ببرهای سیبری از روسیه در سال 89 آغاز شد و البته نتیجه آن مرگ ببر نر و قرنطینه شدن ببر ماده در اثر ابتلا به بیماری مشمشمه در همین باغ وحش ارم بود علاوه بر اینکه با از دست دادن چند قلاده پلنگ ایرانی که خود از گونه های بسیار ارزشمند است همراه بود، بالغ بر 500 میلیون تومان هزینه هم فقط برای آماده سازی پناهگاه حیات وحش میانکاله روی دست سازمان محیط زیست گذاشت که البته قرار بود با ورود مجدد ببرهای سیبری از روسیه در سال جاری این پروژه بار دیگر کلید بخورد اما روز گذشته مدیر کل دفتر حیات وحش سازمان محیط زیست خبر از انصراف روس ها برای تبادل ببر هایشان با ایران داد که البته با این وضعیتی که حیات وحش در کشور ما دارند به نظر می رسد روسها حق دارند که حاضر به این مبادله نباشند.

جشن حفاظت از ببر سوماترایی در باغ وحشی در آمریکا با تولد دو توله ببر

این در حالی است که دیسکاوری نیوز روز گذشته خبر از تولد دو توله ببر سوماترایی که از گونه های بسیار نادر ببر است در باغ وحشی در آمریکا می دهد که به اعتقاد مسئولان این باغ وحش این اتفاق برای حفاظت این گربه سان در حال انقراض پیروزی بزرگی است. به اعتقاد مسئولان این باغ وحش، در حالیکه در حال حاضر کمتر از 500 قلاده ببر سوماترایی در کل طبیعت دنیا وجود دارد تولد این توله ها گامی بلند در جهت احیای نسل این گونه در خطر انقراض محسوب می شود. تنها مکانی در دنیا که این گونه در آن به طور طبیعی وجود دارد جزایر سوماترا در اندونزی است که شکار غیر مجاز و جنگل زدایی در آنجا بزرگترین تهدید برای حیات این گونه محسوب می شود.

اگر چه انتقاد از فعالیت باغ ‌وحش‌ها همزمان با مرگ یکی از 2قلاده ببر سیبریایی و تعدادی از شیرهای موجود باغ‌ وحش ارم با توجیه ابتلا به بیماری مشمشه به اوج خود رسید اما عملکرد باغ‌ وحش‌های کشور همواره مورد انتقاد کارشناسان حیات‌وحش بوده است.

وضعیت نامناسب گربه سانان در باغ وحش ارم

در حال حاضر با گذشت نزدیک به 3سال از آن ماجرا هنوز برای ساماندهی و بهبود وضعیت باغ‌وحش‌های کشور اقدامی صورت نگرفته این در حالی است که مرداد ماه سال گذشته معاون محیط طبیعی وقت سازمان محیط زیست اعلام کرد: بنابر بر گزارش کارشناسان و باز دیدی که شخصاً از باغ وحش ارم داشتم مکان‌هایی که گربه‌سانان مانند شیر،ببر و پلنگ در آن نگهداری می‌شوند اصلاً محل‌های مناسبی نیستند و باید ظرف یکی دو هفته آینده اصلاح شوند. به گفته وی، این قفس‌ها از نظر فضا به هیچ عنوان استاندارد نیستند و مساحت‌شان برای تعداد حیواناتی که در آنها نگهداری می‌شود بسیارکم است و بر اساس تذکر‌هایی که به مسئولان باغ وحش داده شده قرار است با استفاده از الگوی موزه تنوع زیستی ظرف دو هفته آینده فضای فیزیکی این قفس‌ها توسعه یابد.

شرایط باغ وحش ارم نزدیک به استاندارد های اروپایی

البته چندی پیش رئیس اداره کل حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد: بااعمال استانداردهای ابلاغ شده فضای بهتری برای حیوانات باغ وحش ارم فراهم شده است. سید مسعود حسینی افزود: با توجه به شرایطی که در کشور وجود دارد در باغ وحش ارم فعالیتهای زیادی برای بهبود وضعیت و فضای بهتر برای حیوانات این باغ وحش انجام شده است. وی با اشاره به اینکه يك سال و نيم از زمان ابلاغ استانداردها به باغ وحشها می گذرد، تصریح کرد: قفسه های گربه سانان اصلاح شده و ابعادی طبق استانداردها برای آنها در نظر گرفته شده که مسئولان موظف هستند طبق وظایف عمل کرده و استانداردها را رعایت کنند و در غیر اینصورت بر اساس قانون با آنها رفتار خواهد شد. به اعتقادرئیس اداره کل حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست، باغ وحش ارم نسبت به 3 سال پیش کاملا تغییر کرده و از بدو ورود می توان تغییرات را احساس کرد.

در این میان دامپزشک باغ وحش تهران نیز باغ وحش ارم را تنها باغ وحشی در کشور عنوان کرد که از استانداردهای باغ وحش های اروپا استفاده می کند.

هیچ یک از باغ وحش های کشور استاندارد نیستند

از سوی دیگر، دکتر اسماعیل کهرم، استاد دانشگاه ضمن انتقاد از شرایط نامساعد حیوانات درباغ‌وحش‌های کشور معتقد است، درحال حاضر در هیچ‌یک از باغ‌وحش‌های کشور استانداردهای لازم رعایت نمی‌شود. به‌عبارت دیگر استانداردی وجود ندارد که بخواهند رعایت کنند در نتیجه وضعیت حیوانات در باغ‌وحش‌ها بسیار اسفبار است به‌طوری که نبودن این باغ‌وحش‌ها از بودنش بهتر است.

کهرم وجود باغ‌وحش‌های استاندارد را ضرورتی اجتناب‌ناپذیر عنوان کرد و گفت: فلسفه وجودی باغ‌وحش‌ها آشنایی با حیوانات و شیوه زندگی و رفتار آنهاست به‌طوری‌که الفتی میان انسان به‌ویژه کودکان و حیات‌وحش ایجاد می‌شود که درنهایت حفاظت از محیط‌زیست را درپی دارد. دستیابی به این هدف در گرو راه‌اندازی باغ‌وحش‌های استاندارد است به‌طوری که فضا به‌گونه‌ای باشد که جانوران بتوانند در این محیط‌های مصنوعی رفتار طبیعی خودشان را داشته باشند.

کشتار ببر های باغ وحشی پس از انقراض نسل ببر مازندران

یک فعال محیط زیست نیز از بی تفاوتی مسئولان نسبت به از بین رفتن گونه های با ارزش جهانی مانند ببر در باغ وحش های کشور انتقاد می کند و می گوید: ظاهراً پس از منقرض کردن نسل ببر در ایران، اکنون مرض دیگری به جانمان افتاده. ول کن ببر ها نیستیم. دو ببر را در باغ وحش وکیل مشهد به کشتن دادیم و پس از آن سه سال پیش سازمان محیط زیست در پروژه ای تبلیغاتی دو ببر سیبری را در ازای دادن دو پلنگ ایرانی از روسیه وارد کرد. از آن دو ببر سیبری یکی را در باغ وحشی در تهران کشتیم و آن یکی گفته می شود بیمار است و بیش از یکسال است که کسی از سرنوشتش خبری ندارد. چند روز پیش هم یک ببر دیگر در باغ وحش ارم تهران مرده. تا اینجای کار می شود 4 ببر مرده و یک ببر مفقودالاثر! آن ببری که در باغ وحش ارم مرده ببر بنگال بوده، بر اساس آمار صندوق جهانی طبیعت (WWF) فقط حدود 1850 ببر بنگال در کل جهان در طبیعت زندگی می کنند.

سپهر سلیمی با بیان اینکه نسل ببر را در ایران منقرض کردیم و اکنون مرض ببرکشی در باغ وحش های کشور به جانمان افتاده اضافه می کند: تا کی قرار است این حیوانات کشته شوند و هیچ مسئولی پاسخگو نباشد؟! تا کی قرار است میراث طبیعی جهان را نابود کنیم و در برابر جهانیان پاسخگو نباشیم؟! تا کی قرار است باغ وحش های ایران قتلگاه و شکنجه گاه حیوانات باشد؟!

نابودی ببر های در معرض انقراض و معدوم کردن شیر های مبتلا به مشمشمه و چه و چه، همه در باغ وحشی اتفاق افتاده که به اعتقاد مسئولان محیط زیست استاندارد ترین باغ وحش کشور است بنابراین واضح است که وضعیت حیات وحش در سایر مراکز نگهداری حیوانات که بسیاری از آنها حتی مجوز راه اندازی هم ندارند چگونه است البته گاهی اخبار جسته و گریخته مانند آنچه که در مورد نگهداری خرس در قفس یک متری در باغ پرندگانی در رشت اتفاق افتاده بود و مسئولان طبق روال همیشگی تنها آن را تکذیب کردند نشان دهنده وشرایط باغ وحش های کشور است که اگر مورد توجه قرار نگیرند علاوه بر ستمی که بر حیات وحش در طبیعت کشور روا داشته می شود در زمینه حیوان آزاری و بی توجهی به حقوق حیوانات در باغ وحش ها هم شهره خواهیم شد.

* منتشر شده در خبرگزاری مهر

________________________

خبر فوری: تنها ببر بنگال باغ وحش ارم خفه شد/ غرق شدگی «ببری» در استخر محوطه نگهداری

اعلام رسمی شکست واردات ببر سیبری/ روس ها دیگر ببر نمی دهند!

آگوست 12, 2013
ژاپنی‌ها از یک قطره خون، موش ساختند

دیده بان حقوق حیوانات: پژوهشگران ژاپنی توانسته‌اند با استفاده از تنها یک قطره خون، یک موش را شبیه‌سازی کنند.

به گزارش بی بی سی، براساس گزارشی که در نشریه علمی “زیست‌شناسی تولیدمثل” منتشر شده است، برای این شبیه‌سازی از سلول‌هایی استفاده شده است که در سیستم گردش خون یک موش بودند.

پژوهشگران گفته‌اند که موش شبیه‌سازی شده، ماده بوده و طول عمری معادل یک موش معمولی داشته است. او قابلیت تولید مثل نیز داشت.

این پژوهش در مرکز رایکن بایوریسورس انجام شده و گزارش شده است که پژوهشگران در یک موسسه مرتبط دیگر اخیرا نزدیک به ۶۰۰ نمونه ژنتیکی مشابه از یک موش را شبیه‌سازی کرده‌اند.

سلول‌هایی که تاکنون برای شبیه‌سازی موش به کار رفته‌اند، از چندین بخش مختلف از جمله گلبول‌های سفید خون در غدد لنفاوی، مغز استخوان و کبد برداشته شده‌اند.

اما در مطالعه‌ای که نتیجه‌اش اخیرا منتشر شد، گروه پژوهشگران ژاپنی بررسی کرده‌اند که آیا سلول‌های سیستم گردش خون هم برای شبیه‌سازی قابل استفاده هستند یا نه. این سلول‌ها در مقایسه با دیگر سلول‌های مورد استفاده در شبیه‌سازی، برای پژوهشگران در دسترس‌تر هستند.

هدایت گروه پژوهشگران ژاپنی به عهده آتسو اوگورا در مرکز رایکن بایوریسورس بود. آنها نمونه خونی را که برای شبیه‌سازی استفاده کرده‌اند، از دم یک موش برداشتند، گلبول‌های سفید آن را جدا کردند و هسته یاخته را برای شبیه‌سازی به کار بردند.

پژوهشگران ژاپنی در گزارش خود نوشته‌اند که مطالعه‌شان “برای اولین‌بار نشان داد که با استفاده از هسته یاخته سلول‌های خونی می‌توان موش شبیه‌سازی کرد.”

پژوهشگران در ژاپن برای سال‌ها در زمینه شبیه‌سازی موش فعالیت کرده‌اند.

آگوست 7, 2013
عوارض استفاده از کرم حلزون/ کارتون

علی پاکنهاد/ روزنامه شرق

جولای 28, 2013
آیا کرم حلزون واقعا موثر است؟

دیده بان حقوق حیوانات: حتما تا به حال آگهی‌های کرم‌های حلزون را در شبکه‌های تلویزیونی دیده‌اید، آگهی‌هایی طولانی که در مورد همه جوانب این کرم‌‌ها صحبت می‌کنند و آدم‌های مختلف درباره آن نظر می‌دهند.شما درباره این آگهی چه فکر می‌کنید. آیا وسوسه شده‌اید که زنگ بزنید و کرم را سفارش دهید و تا به حال چند‌بار هم استفاده کرده‌اید یا شاید قیمت بالای آن باعث شده‌ بر وسوسه خرید آن غلبه کنید.اما آیا واقعا این کرم‌ها این طور که آگهی‌ها می‌گویند می‌توانند معجزه کنند؟ متخصصان پوست در این رابطه چه نظری دارند؟آیا آنها نیز این کرم‌ها را برای بیماران خود تجویز می‌کنند؟

سیب سبز این سوال را از متخصصان پوست پرسیده است.

در ترشحات حلزون چه چيزي وجود دارد؟

Celltone از ترشحات حاصل از حلزون به نام هلیکس اسپرسا (Aspersa Helix) به‌دست می‌آید. این مواد همان ترشحاتی هستند که حلزون در زمان آسیب صدفش ترشح می‌کند و به‌وسیله آن صدف خود را بازسازی می‌کند. به‌علاوه شامل کلاژن و آلانتوئین، الاستین و آنتی‌بیوتیک‌های موضعی، ویتامین‌ها و اسید گلیکولیک است و درنتیجه همین مواد است که ادعای بیشتر شرکت‌های عرضه‌کننده این محصول درمان انواع جوش‌های دوران جوانی و بزرگسالی، جوش‌های سرسیاه، اسکار جوش، چین و چروک، سوختگی و اسکار ناشی از آن، لکه‌ها، التهاب پوست، بریدگی‌ها و… است.

ترکیبات این محصولات به تنهایی مفید هستند

ممکن است ترکیبات این محصولات به تنهایی مفید باشند ولی ارائه آن در یک پایه مناسب می‌تواند بر بهبود یک یا دو نوع مشکل پوستی تاثیرگذار باشد نه همه انواع آن، همان‌طور که در کرم‌های موجود در بازار مشاهده می‌کنیم. اما نکته‌‌ای در این میان وجود دارد که هر کدام از ما پیش از پرداخت هزینه‌‌ای گزاف برای خرید این داروها و کرم‌ها، باید به آن فکر کنیم و مطمئن شویم که دارو عارضه جانبی برای ما نداشته باشد. باید به این نکته توجه داشت که جمع کردن تمام خواص درمانی در کرم‌های پوست تقریبا غیرممکن است. متخصصان پوست گاه برای درمان یک مشکل پوستی علاوه بر درمان موضعی، لیزر یا جراحی پوست را انجام می‌دهند، بنابراين اين خود افراد هستند که بايد هوشيار باشند و خيالبافي و رؤياپردازي را کنار بگذارند.

در موارد محدود سودمند است

در یک مطالعه علمی در یونان از عصاره هلیکس آسپرسا در درمان سوختگی نسبتا عمقی به مدت 14روز روزی دوبار استفاده شد و با گروه کنترل که تحت درمان پماد سوختگی معمولی قرار داشتند، مقایسه شدند. در این مطالعه گروه درمان بیماران بهبودی بهتر و درد کمتری را تجربه کردند و از لحاظ آماری تفاوت بیشتری مشاهده شد.

کاربرد این کرم در موارد محدود می‌تواند اثرات سودمندی داشته باشد ولی در مورد تمام انواع موارد ذکر شده کارساز نخواهد بود. البته اینکه بر همه داروهایی که از ماهواره تبلیغ می‌شوند خط بطلان بکشیم، تقریبا غیرممکن است و چه بسا یکی، دو تا از آن هزاران دارویی که هر روز از طریق برنامه‌های ماهواره‌‌ای فروخته می‌شوند، ممکن است کسی را لاغر یا چاق کنند و اندازه دور کمر کسی را کاهش دهند یا چین و چروک صورتی را ببرند یا معتادی را درمان کنند.

ممکن است در بهبود لک‌ها تاثیر داشته ‌باشند

کلاژن و الاستین پروتئین‌های اصلی پوست و مسئول حفظ قوام و انعطاف پوست هستند. البته محصولات موضعی حاوی این ترکیبات نمی‌توانند این دو پروتئین را وارد پوست کنند چرا که ساختار این دو پروتئین بزرگ بوده و از سد پوستی عبور نمی‌کند، بنابراین ترکیب کلاژن و الاستین در یک محصول بیانگر اثر ضدچروک آن نیست بلکه می‌تواند به عنوان یک مرطوب‌کننده عمل کند. در برخی مقالات غیر علمی اثرات مرطوب‌کننده، ضدچروک و ترمیم‌کننده آن مطرح شده است. البته وجود گلیکولیک اسید در ساختار مولکولی این محصولات می‌تواند در روشن شدن لک‌ها یا بهبود آکنه تاثیر داشته باشد که در بسیاری از کرم‌های داخلی و خارجی که هم‌اکنون اغلب متخصصان پوست تجویز می‌کنند نیز یافت می‌شود و ماده جدیدی نیست. ارائه محصولی که بتواند همزمان چین و چروک را بهبود بخشد و اسکار را بهتر کند و به‌طور همزمان هم بر جوش صورت موثر باشد علمی نیست چرا که محصولات ضدچروک بيشتر پایه چرب دارند و مناسب پوست‌های جوش‌دار نیستند.

مکانیسم این کرم‌ها شفافیت ندارد

در مورد کرم‌های حلزون شفافیت وجود ندارد یعنی قبلا اثربخشی یا عوارض آن بررسی نشد درهمه جای دنیا رسم بر این است که وقتی قرار است فرآورده یا محصولی وارد بازار شود اول باید ترکیبات آن تک به تک بررسی و آنالیز شود تا در ردیف مواد مضرر برای انسان نباشد؛ بعد از این مرحله محصول را روی مدل‌های حیوانی امتحان می‌کنند تا مطمئن شوند عوارض خاصی ندارند و بعد روی مدل‌های انسانی داوطلب امتحان می‌شود تا هم اثرات آن بررسی شود و هم عوارضش.”

از عوارض بلندمدت خبر ندارم

دکتر مسعود داوودی، متخصص پوست و مو می گوید: بین بیماران من کسانی که از اين کرم‌ها استفاده کرده‌ بودند همگی بر بی‌اثر بودن اتفاق‌نظر داشتند و اظهار می‌کردند که با وجود یک یا دو ماه استفاده هیچ کدام از اثرات مورد ادعا را ندیده‌اند و از طرف دیگر خوشبختانه عوارض خاصی هم ندیده‌اند. البته ناگفته نماند که هنوز عوارض بلندمدت این کرم‌ها مشخص نیست یعنی نمی‌توان با قاطعیت گفت که در آینده هم فرد دچار مشکل خاصی نخواهد شد.

کلاژن انسانی و حیوانی متفاوت است

به طور کلی کلاژن پروتئینی است که توسط بافت خود بدن انسان تولید می‌شود و سبب طراوات و جوانی آن می‌شود اما نمی‌‌توان این کلاژن را از طریق کرم، جذب پوست کرد. البته ناگفته نماند که کلاژن انسان و حیوان هم متفاوت است بنابراین نمی‌توان کلاژن غیرانسانی را وارد پوست کنیم و انتظار داشته باشیم که همان اثربخشی کلاژن تولیدی بدن را داشته ‌باشد. چنین ادعاهایی کاملا غیرعلمی و فریبنده است.

کرم ضدچروک واقعی وجود ندارد

هیچ کدام از کرم‌های ضدچروک بازار اثر دائمی ندارند و حتی می‌توان گفت هیچ کرمی نمی‌تواند چرو‌ک‌ها را از بین ببرد؛ این کرم‌ها می‌‌توانند به طور موقت پوست را شاداب‌تر نشان دهند. از طرف دیگر در هیچ کدام از کرم‌های پزشکی و آرایشی موثر ادعا نشده که کلاژن وجود دارد. کرم‌های ضدچروک بیشتر حاوی اسیدهای میوه و ترکیبات ویتامین A و C هستند یعنی ترکیباتی که در شادابی و طراوت پوست نقش دارند‌.

فرق کرم حلزون با صابون خرچنگ

محصولات ساخته شده از مواد عجیب مثل صابون خرچنگ، ماسک جلبک دریایی و… را می‌توان به‌همین کرم حلزون تشبیه کرد، با این تفاوت که کرم‌های حلزون در تلویزیون تبلیغ می‌‌شوند ولی این محصولات نه. این نوع محصولات هر کدام می‌توانند ویژگی‌های خاص کوچک داشته‌ باشند. مثلا مرطوب‌کننده خوبی باشند اما آنچه مسلم است اثر موقتی چنین محصولاتی است و اینکه نباید از آنها انتظار زیادی داشت.

3 نکته درباره کرم‌های حلزون

نکته اول: گستردگی طیف اثرات این کرم است:

در تبلیغات آمده ‌است: برطرف‌کننده: چین و چروک، جوش، لک‌های صورت و بدن‌، سوختگی‌های عمیق، ترک‌های بعد از زایمان‌، آکنه‌، جوش‌های سرسیاه‌ و زگیل است. اما واقعیت علمی: به‌دلیل اینکه مکانیسم هریک از بیماری‌های ذکر شده، متفاوت است اثر کردن بر تمامی این بیماری‌ها ممکن نیست.

نکته دوم: گستردگی طیف سنی،جنسی و… این کرم است:

در تبلیغات آمده‌ است: کرم حلزون محصول متفاوت برای انواع مختلف پوست در تمامی سنین، از بسیار پایین مانند بچه‌های یک یا دو ساله تا سنین بالاست، لازم به ذکر است که این ترکیب اثرات آلرژیک ندارد. اما واقعیت علمی: این طیف وسیع سنی، جنسی و پوستی بسیار بعید است.

نکته سوم: اصولا استفاده از حیوانات بی‌زبان در محصولات بهداشتی باب شده است. صابون خرچنگ، شتر مرغ و… از این قبیل هستند.

در تبلیغات آمده ‌است: این کرم‌ها تهیه شده از عصاره حلزون است. حلزون تنها موجودی است که در 24 ساعت بافت‌های فرسوده خود را ترمیم می‌كند. واقعیت علمی: ویژگی‌های یک حیوان با مصرف عصاره آن الزاما در انسان اثری ندارد! این اثر باید در آزمایش‌های متعدد به اثبات برسد نه به‌دلیل وجود آن در حیوان موردنظر!

مطالعات کلینیکی وجود ندارد

این کرم‌ها داراي تبلیغات زیادی هستند و درنتیجه فروش بالایی هم دارند، اما هنوز تاثیربخشی آنها به طور کامل مشخص نیست چراکه هیچ مطالعه بالینی مشخصی روی آن انجام نشده‌ است (مطالعه بالینی یعنی به یک گروه مشخص مثلا چند هزارنفر همین کرم داده شود و یک گروه دیگر از دارونما استفاده ‌کنند تا بعد از چند ماه بتوان اثربخشی کرم موردنظر را روی لک و ترک و چروک بررسی کرد) یا مقاله‌ای علمی در نشریه‌ای معتبر در مورد آن چاپ نشده‌ است؛ اینکه چند نفر محدود از کرم استفاده کرده باشند و از اثرات آن راضی باشند هیچ چیزی را ثابت نمی‌کند. تا جایی که من می‌دانم در منابع معتبر پزشکی پوست هم چیزی درمورد این کرم‌ها وجود ندارد و مطالعات قوی و با پشتوانه بالا که به‌طور جامع انجام شده باشد و مورد تايید پزشکان متخصص پوست و مو باشد تا به حال وجود نداشته است؛ در مراجع علمی استفاده از این نوع کرم‌ها تجویز نمی‌شود بنابراین به طور حتم در حال حاضر نمی‌توان ادعاهای تبلیغات این کرم‌ها را کاملا باور کرد چرا که مطالعات علمی و بالینی قوی پشت آن وجود ندارد.

آیا تا به حال عوارض آن را دیده‌‌اید؟

خوشبختانه بین بیماران من، کسانی که از این کرم استفاده می‌کرده‌اند دچار مشکل یا عوارض خاصی نشده‌اند اما درصد بالایی هم از آنها اعتقاد دارند که این کرم آن اثربخشی آگهی‌ها را ندارد و در کل از کرم راضی نبودند. باید گفت که نهایتا می‌توان از این کرم‌ها انتظار داشت که در حد یک مرطوب‌‌کننده باشند.

کرم همه کاره وجود ندارد

یک کرم نمی‌تواند هم ضدلک باشد هم چین‌و‌چروک را برطرف کند، هم مرطوب‌کننده باشد، هم ترک‌ها و جوش‌ها را خوب کند؛ چرا که هر کرم تنها می‌تواند یک ماده موثر داشته ‌باشد نه 10 تا ماده موثر که همه مشکلات پوستی را حل کند، زيرا برای درمان هر کدام از این موارد باید از روش و مواد خاصی استفاده کرد که نمی‌توان همه اینها را در یک کرم جمع کرد.

صابون درمان‌کننده نداریم

صابون روی پوست دو تا سه دقیقه بیشتر نمی‌ماند، هر صابونی استفاده کنید چند دقیقه روی پوست باقی می‌ماند بعد با آب شسته‌ می‌شود بنابراین نمی‌توان از آن انتظار داشت که اثربخشی زیادی داشته ‌باشد یعنی هیچ ماده‌ای جذب پوست نمی‌شود که بتواند در تغییر حالت آن نقشی داشته‌ باشد. از همین منظر بین صابون‌ها و شوینده‌های مختلف تفاوت چندانی وجود ندارد.

حلزون قادر به ترمیم پوست است؟

آنها می‌گویند چون حلزون می‌تواند پوست خودش را ترمیم کند پس پوست ما را هم ترمیم می‌کند، اما باید گفت از این دست توجیهات و مسائل مشابه زیاد وجود دارد؛ مثلا یک زمان کرم شترمرغ خیلی تبلیغ می‌شد و توجیهاتی از همین نوع برای نشان دادن اثربخشی آن می‌آوردند. از طرف دیگر بین حیوانات این حالت زیاد پیدا می‌شود مثلا مار هم می‌تواند پوست خودش را ترمیم کند پس می‌‌توان گفت کرم مار هم خیلی خوب است و می‌تواند پوست ما را ترمیم ‌کند؟

مجوز وزارت بهداشت به چه معناست؟

مجوز وزارت بهداشت، مجوز تولید است نه مجوز اثربخشی؛ مثلا خیلی از محصولات دیگر هستند که مجوز وزارت بهداشت را دارند ولی اثربخشی خاصی ندارند چرا که این مجوز قرار نیست ضامن اثربخشی باشد بلکه تنها نشان‌ دهنده این است که تولید این ماده ضرر ندارد. مثلا ممکن است شما بخواهید تونیکی تولید کنید که ادعا دارد موهای سفید را سیاه می‌کند؛ شاید بتوانید برای تولید آن مجوز وزارت بهداشت را بگیرید اما ادعای خاص شما را آنها نیستند که بررسی می‌کنند بلکه محققان و متخصصان و دانشمندان باید این موضوع را بررسی کنند.

___________________________

تبلیغات در باره اثر درمانی کرم های شترمرغ و حلزون گمراه کننده است

جولای 27, 2013
تقدیر از استادی که روی حیوانات آزمایش نمی کند/ برگزاری اولين كارگاه آموزشي روشهاي جايگزين استفاده از حيوانات در دانشگاه تهران

دیده بان حقوق حیوانات: كارگاه آموزشي شبيه سازهاي آموزشی فارماکولوژی و فیزیولوژی توسط دكتر گودرز صادقی، استاد دامپزشکی دانشگاه تهران، و با همكاري گروه ایرانیان مخالف آزمايش روی حیوانات و همچنین کانون دامپزشک سفید برگزار شد.

به گزارش پایگاه اینترنتی گروه ایرانیان مخالف آزمایش روی حیوانات اولين كارگاه آموزشي روشهاي جايگزين استفاده از حيوانات در كلاسهاي آموزشي به همت آقاي دكتر صادقي و با حضور تعدادي از فارغ التحصيلان، مدرسان و دانشجويان دامپزشكي دانشگاهاي تهران، علوم تحقيقات، كرج و سبزوار، به طور رايگان و به هدف ترويج روشهاي آموزشي انساني و حيوان دوستانه برگزار شده است.

گفتنی است در جهت پاسداشت از اقدامات پیشروانه دکتر گودرز صادفی در راستای ترویج گفتمان علمی حقوق حیوانات در مجامع آکادمیک، لوح تقدیر از سوی گروه ایرانیان مخالف آزمایش روی حیوانات در جریان این کارگاه به ایشان اهداء گردید.

اهدای لوح تقدیر به دکتر گودرز صادقی توسط دکتر رامک روشنایی مقدم، مدیر و نمایند حاضر از گروه ایرانیان مخالف آزمایش روی حیوانات.

لوح تقدیر اهدایی به دکتر گودرز صادقی

امید می رود با حمایت دیگر دانشکده های دامپزشکی و پزشکی کشور در جهت برگزاری چنین کارگاه های آموزشی، روش های جایگزین آزمایش روی حیوانات مورد کاربرد گسترده تر اساتید و پژوهشگران تحقیقات دامپزشکی واقع گردد.

گروه ایرانیان مخالف آزمایش روی حیوانات جهت برگزاری کارگاه های آموزشی مشابه در دیگر دانشکده های دامپزشکی کشور اعلام آمادگی کرده است.

________________________

استاد دانشگاه تهران آزمایش کشنده روی حیوانات را متوقف کرد

ژوئن 2, 2013