دسته: حیات وحش شهری

به گزارش خراسان او فيلم ها و تصاويري را که از محل نگهداري و معدوم سازي سگ ها به همراه آورده است، نشانم مي دهد؛ تصاويري که او را به همراه نگهبان سوله سگ کشي در حال بازديد از محل نگهداري سگ ها و سالن معدوم کردن سگ ها نشان مي دهد به همراه توضيحات نگهبان از نحوه کشتار سگ ها.

حقايقي نگران کننده

در صحنه هايي از فيلم نحوه نگهداري سگ ها به همراه توله هاي تازه متولد شده که به گفته نگهبان آن ها نيز معدوم مي شوند به تصوير کشيده شده است و در صحنه اي ديگر يک صندوقچه ديده مي شود که به گفته نگهبان؛ اتاق گاز و يکي از روش هاي معدوم سازي سگ هاست. در پلاني ديگر از فيلم هاي تهيه شده از محل معدوم سازي سگ ها، نگهبان روش معدوم سازي سگ ها را به وسيله تزريق مستقيم به قلب سگ ها توضيح مي دهد.

اما در بخش ديگر اين فيلم، يکي از کارگران پيمانکار که در کار جمع آوري سگ ها نيز مشارکت دارد مطالبي را بيان مي کند که به دليل بي رحمانه بودن زياد از طرح آن معذوريم.

بعد از ديدن اين تصاوير مستند،اين شهروند فيلم ديگري را از برنامه «اشاره» سيماي خراسان رضوي با حضور «نجفي» مديرعامل سازمان پسماند شهرداري مشهد و «صالحي» مديرکل محيط زيست خراسان رضوي نشان مي دهد که هر دو وقوع اين اتفاقات را تکذيب مي کنند و تصاوير را به شهري ديگر نسبت مي دهند و وجود اتاق گاز و معدوم کردن سگ ها را به روش بدون ترحم کاملا تکذيب مي کنند اما با ديدن تصوير نگهبان و اتاق گاز عقب نشيني کرده و آن را طرح آزمايشي اين مرکز مي داند و در انتهاي بحث اعلام مي کند خبرنگاران هر زماني که خواستند مي توانند سر زده براي تهيه گزارش در محل حضور پيدا کنند.

با ديدن فيلم ها و تصاوير مستند کنجکاو مي شوم و از اين شهروند مي خواهم توضيحات کامل تري ارائه کند و او دستورالعمل معدوم سازي و کنترل جمعيت سگ ها را که توسط سازمان شهرداري ها و دهياري هاي کشور تدوين و براي اجرا به معاونت هاي عمراني ۳۰استانداري کشور از جمله خراسان رضوي ارسال شده است، نشانم مي دهد.

اين دستورالعمل حدود ۳۰صفحه است که در آن به تشکيل کارگروه در سطح ملي، استاني و شهرستان ها براي کنترل جمعيت حيوانات اشاره شده است؛ در اين دستورالعمل کارگروه ۱۶عضو دارد که شامل معاون امور عمراني استانداري به عنوان رئيس کارگروه، مديرکل دفتر امور شهري استانداري دبير کارگروه، نماينده معاونت سياسي و امنيتي استانداري، مديرکل دفتر امور روستايي استانداري، نماينده شوراي اسلامي استان، معاون خدمات شهري شهرداري، نماينده شهرداران استان، مديرکل اداره کل حفاظت محيط زيست استان، معاونت هاي بهداشتي دانشگاه هاي علوم پزشکي،نماينده نيروي انتظامي استان، نماينده دادستان استان، مديرکل اداره کل دامپزشکي استان، مديرکل صداو سيما، رئيس انجمن حمايت از حيوانات استان، مديرکل دفتر امور اجتماعي استانداري و نماينده دهياران استان هستند و در آن وظايف کارگروه نيز مشخص شده است.در بخش هاي ديگر نيز نحوه صيد سگ ها، محل نگهداري آن ها، تجهيزات و لوازم مورد نياز زنده گيري، تجهيزات بهداشتي، نحوه نگهداري سگ ها، روش هاي مرگ با ترحم سگ هاي غيرمفيد و دفن بهداشتي لاشه ها مورد به مورد و با جزئيات توضيح داده شده است.

در بخشي از اين دستورالعمل آمده است که سگ  ها بعد از زنده گيري بايد به قفس نگهداري موقت منتقل شوند و عمليات معاينه، تشخيص و تفکيک سگ هاي اصيل و سگ هاي آلوده زير نظر دامپزشک انجام و سگ هاي مفيد توسط دامپزشک واکسيناسيون و قرنطينه شوند و پس از طي دوره با نصب قلاده و شناسنامه دار کردن با اخذ تعهد به افراد متقاضي واگذار شوند.

در بخش مرگ با ترحم تاکيد شده است براي معدوم سازي سگ هاي بلااستفاده و غيرمفيد ابتدا با تزريق عضلاني «کتامين واسپور مازين» حيوان بيهوش و سپس با تزريق ترکيبات «بنزو ديازپين وريدي» بدون احساس هيچ گونه دردي دچار مرگ مغزي، قلبي و تنفسي شوند. در ماده ۸ اين دستورالعمل براي جلوگيري از تبعات احتمالي و کنترل جمعيت سگ هاي ولگرد بر روي اکوسيستم منطقه، نسل حيوان و همچنين تاثير بر جمعيت ساير حيوانات مزاحم کنترل شونده توسط سگ به خصوص گرگ به صورت دوره اي هر سال يک بار توسط کارگروه هاي شهرستاني و استاني با محوريت اداره کل حفاظت محيط زيست استان بررسي و نتايج به ستاد مرکزي ارسال شود.

اين کارشناس بعد از نشان دادن بخش نامه مي گويد: ۹۰درصد دستورالعمل از سوي نهادهاي مربوطه انجام نشده و جلسه کارگروه بعد از گذشت ۶سال از تاريخ صدور آن فقط يک بار و آن هم چند هفته قبل تشکيل شده است. وي در تشريح چگونگي فعاليت پيمانکاران جمع آوري و معدوم کردن سگ هاي ولگرد در مشهد مي افزايد: سگ ها را پس از صيد، در محل هاي نامناسب نگهداري مي کنند. سگ هاي بزرگ و توله ها را در يک قفس نگهداري مي کنند درحالي که بايد از هم جدا باشند.وي اضافه مي کند: پيمانکار سگ ها را با تزريق «سولفات منيزيم» به صورت مستقيم به قلب آنها از پاي درمي آورد درحالي که استفاده از اين دارو براي اين کار ممنوع است.

او مي گويد: البته اگر سگ را بيهوش کنند، حيوان زياد درد نمي کشد در صورتي که داروي وريدي تزريق شود اما «سولفات منيزيم» را به قلب سگ ها تزريق مي کنند آن هم با «تزريق کتامين» براي بيهوشي که به دليل گراني کمتر از آن استفاده مي شود.

وي مي افزايد: شهرداري به پيمانکار براي صيد سگ ۲۵هزار تومان و براي معدوم کردن آن با تزريق «آمپول» (مرگ با ترحم) ۲۵هزار تومان پرداخت مي کند درحالي که پيمانکار براي استفاده از ۲ آمپول که يکي براي بيهوشي و ديگري براي معدوم کردن بدون درد است بايد ۳۵هزار تومان هزينه کند که با اين حساب معدوم کردن سگ با روش با ترحم براي آن سودي ندارد. وي مدعي مي شود که پيمانکار از گازوئيل يا ساير مواد مسموم کننده به همراه سولفات منيزيم و تزريق مستقيم آن به قلب سگ يا از اتاق گاز استفاده مي کند.

او اضافه مي کند: به دليل اين که پيمانکار بابت صيد و معدوم کردن هر قلاده سگ ۵۰هزار تومان از شهرداري دريافت مي کند، سگ هاي باردار را جداگانه نگهداري و بعد از زايمان، مادر و توله ها را با هم معدوم مي کند.

او مدعي مي شود ناظران شهرداري و اداره بهداشت و نمايندگان دامپزشکي و محيط زيست بر نحوه معدوم کردن سگ ها نظارت ندارند درحالي که بايد در تمام مراحل نگهداري، معدوم سازي و دفن بهداشتي بر کار پيمانکار نظارت کنند.

وي به نحوه نگهداري سگ ها قبل از معدوم سازي اشاره مي کند و مدعي مي شود سگ هايي که از اول هفته جمع آوري مي شوند تا روز پنج شنبه معدوم مي شوند. آنها بدون آب و غذا نگهداري مي شوند لذا برخي مي ميرند و خوراک سگ هاي گرسنه مي شوند.

با ديدن اسناد و مدارک ارائه شده از سوي اين شهروند عازم محل نگهداري و معدوم سازي سگ هاي ولگرد در حاشيه شهر مشهد مي شوم. از آنجا که قبلا مديرعامل سازمان پسماند براي بازديد سرزده خبرنگاران از محل نگهداري و معدوم سازي سگ ها اعلام آمادگي کرده بود، ساعت ۱۲روز جمعه به اتفاق عکاس روزنامه به محل مي رويم محوطه اي که داراي يک سوله مسقف و فضاي باز است. صداي زوزه سگ ها هر از گاهي به گوش مي رسد، زنگ در کرم رنگ بزرگ را به صدا درمي آورم؛ زني در را باز مي کند، اجازه ورود مي خواهيم مي گويد: پدرم بايد اجازه دهد، بعد از چند لحظه پيرمردي جلو مي آيد و در را طوري نگه مي دارد که نتوانيم داخل محوطه را ببينيم.

«پيرمرد» همان فردي است که داخل فيلم همه مراحل معدوم سازي و نحوه نگهداري را توضيح داده بود. به او مي گويم مي خواهيم از داخل سوله بازديد کنيم. ابتدا مي خواهد در را باز کند اما تا دوربين عکاس روزنامه و شهروندي را که قبلاً با او صحبت کرده است، مي بيند جلوي ما را مي گيرد و مي گويد «اجازه ندارم» بايد از… پيمانکار شهرداري ها اجازه بگيريد.

ساعت 12:20 با «نجفي» مديرعامل سازمان مپ تماس مي گيرم و با معرفي خود مي خواهم اجازه حضور را طبق وعده اي که داده است بدهد، او مي گويد: «اگر به مکان عمومي هم بخواهيد برويد بايد اول خبر بدهيد». مي گويم: «شما در برنامه اشاره از خبرنگاران خواسته ايد که به طور سرزده از محل بازديد کنند» و او در پاسخ مي گويد: «بگذاريد با مسئول مربوطه هماهنگ کنم تا پيمانکار در محل حضور پيدا کند».

بعد از قطع شدن تماس با نگهبان که در را محکم چسبيده است تا داخل را مشاهده نکنيم، همکلام مي شوم و از او درباره روش معدوم سازي سگ ها سوال مي کنم. او با تکذيب تمام حرف هايي که در فيلم زده است، مي گويد: با آمپول سگ ها را مي کشند و البته از دهانش در مي رود که يک آمپول را در يک بطري بزرگ نوشابه مي ريزند و آن را پر از آب مي کنند و بعد به قلب سگ ها مي زنند.

او مي افزايد: روز معدوم سازي سگ ها عوض شده است و اين هفته به جاي پنج شنبه روز سه شنبه حدود ۱۲۰ سگ را معدوم کرده اند.

حدود ۴۰ دقيقه زير آفتاب سوزان پشت در ايستاده ايم تا پيمانکار در محل حاضر شود. در اين مدت صداي سگ ها زياد مي شود، گويي که کسي به قفس آن ها نزديک شده است. در همين لحظه پسر جواني با يک خودروي سفيد رنگ بدون توجه به حضور ما، با باز شدن در وارد محوطه مي شود و نگهبان به سرعت در را مي بندد و به همراه او مي رود، ۱۰ دقيقه اي مي گذرد و در اين ميان صداي پارس سگ ها بيشتر مي شود. صداي باز و بسته شدن يک در آهني بزرگ به گوش مي رسد، بعد از گذشت ۱۵ دقيقه پسر جوان که از نزديکان پيمانکار معدوم سازي سگ هاست در را باز مي کند و سراغ مرا مي گيرد. خودم را معرفي مي کنم، او مي گويد: فقط شما و عکاستان اگر کارت خبرنگاري داريد، مي توانيد وارد شويد و شهروند همراه نبايد وارد شود. در ورودي اين مجموعه ساختماني با ۳-۲ اتاق وجود دارد که محل زندگي نگهبان و خانواده اش است، سمت راست نيز يک اتاقک کوچک وجود دارد که روي آن نوشته شده است انبار و در مقابل سوله اي با در بزرگ آهني ديده مي شود.

در گوشه اي ديگر از محوطه استخر بسيار کوچکي با يک منبع آب قرار دارد اما در آن از آب خبري نيست، در کنار سوله قفس بزرگي قرار دارد که حدود ۱۰۰ قلاده سگ و توله هاي بسيار کوچک در آن قرار دارند.

در آهني بزرگ باز مي شود و در حالي که از داخل آن بوي بد و غيرقابل تحملي به مشام مي رسد وارد سوله تاريک مي شوم. در ورودي پيکان وانت سفيدي قرار دارد که داخلش ديده نمي شود. درون سوله تعدادي قفس کوچک قرار دارد که درون يکي از آن ها ۲ سگ ديده مي شوند که گويا از سگ هاي نژاد دار هستند.

قسمتي از سوله با ديوار جدا شده است که از داخل آن صداي زوزه هاي خيلي ضعيف به گوش مي رسد از راهنما مي پرسم اين صداي چيست؟ مي گويد صداي توله هاي تازه متولد شده است که داخل اتاق با مادرشان هستند، به داخل اتاق مي رويم يک سگ و چند توله که به زور چشم هايشان را باز مي کنند داخل اتاق هستند. اتاق هايي بسيار کثيف که از شدت بوي تعفن حتي يک دقيقه هم نمي شود آن را تحمل کرد. به اطراف نگاه مي کنم. همان جعبه يا اتاق گاز را که در فيلم ديده بودم روي زمين است که راهنما نيز آن را تأييد مي کند؛ در گوشه اي ديگر هم يک گاري کوچک که مانند يک جعبه چهار گوش دور آن بسته و يک طرف آن باز است، قرار گرفته که پيمانکار آن را اتاق گاز جديد که توسط چند دانشجو طراحي شده و به صورت آزمايشي به اين محل آورده شده است، معرفي مي کند.

در گوشه اي ديگر يک دستشويي کوچک قرار گرفته که داخل آن چند دستکش، يک سرنگ و يک بطري نوشابه بزرگ که در آن مايعي وجود دارد، به چشم مي خورد. از نگهبان مي پرسم اين همان بطري است (مايع تزريق به قلب سگ) که با تکان دادن سر آن را تأييد مي کند.

از پسر پيمانکار سوال مي کنم داخل بطري چيست؟ او مي گويد: «سولفات منيزيم».

قصد خروج از سوله را داريم که وانت بار داخل آن توجهم را به خود جلب مي کند، مي خواهم در را باز کنند که ابتدا از اين کار امتناع مي کنند اما وقتي اصرار مي کنم، به ناچار يک لحظه در پايين کابين را باز مي کند، وقتي در را باز مي کند لاشه يک سگ بزرگ سفيد رنگ پديدار مي شود، پيمانکار سريع در را مي بندد اما با تأکيد من مجبور مي شود، در کابين را کاملاً باز کند تا عکاس روزنامه عکس بگيرد، داخل وانت ۲ لاشه سگ قرار دارد که به پاي يکي از آن ها يک سيم بکسل بسته شده است. دهان سگ ها کف کرده اما نشاني از خون و ضربه ديده نمي شود، پسر پيمانکار مي گويد: سگ هاي تصادفي هستند که ما لاشه آن ها را جمع کرده ايم لطفاً براي ما دردسر درست نکنيد.

از سوله بيرون مي آيم و در خروجي مجموعه سوال و جواب هايي بين ما و پسر پيمانکار رد و بدل مي شود:

سگ ها را با چه آمپولي معدوم مي کنيد؟ «اول با کتامين آن ها را بيهوش مي کنيم بعد به آن ها آمپول «سولفات منيزيم» تزريق مي کنيم».

به کجاي بدن حيوان آمپول را تزريق مي کنيد؟ «به قلب سگ ». چرا به قلب، اين کار بسيار درد دارد و بايد طبق دستورالعمل تزريق وريدي انجام شود. تزريق به قلب راحت تر است.آمپول ها را چند خريداري مي کنيد؟ «از ناصرخسرو هر عدد را به قيمت ۷ هزار تومان تهيه مي کنيم» چرا ناصرخسرو؟ همه داروخانه هاي مشهد آن را دارند.قيمت اين آمپول تا ۱۷ هزار تومان است؟ آيا تاريخ گذشته استفاده مي کنيد؟ … (سکوت) اداره بهداشت چه زماني از اين محل بازديد کرده است؟ «من نبوده ام ولي فکر مي کنم ۲۵ روز پيش» از محل معدوم سازي سگ ها خارج مي شويم و به طرف روزنامه حرکت مي کنيم در راه ماجراي لاشه سگ ها را براي شهروند همراه تعريف مي کنم و او مدعي مي شود سگ ها از گرسنگي و تشنگي تلف شده اند، اگر ما به بازديد نمي آمديم، خوراک سگ هاي گرسنه مي شدند وگرنه دليل نداشت که آن ها را درون وانت بگذارند و در آن را نيز ببندند.

«نجفي» مديرعامل سازمان پسماند شهرداري مشهد درباره موضوعات مطرح شده درباره نحوه معدوم کردن سگ ها توسط پيمانکار به خبرنگار ما مي گويد: در همه دنيا پيمانکاران به دنبال منافع شان هستند و احتمال تخلف وجود دارد.

وي مي افزايد: در صورت انجام تخلف در معدوم کردن سگ ها توسط پيمانکار، به شدت با آن ها برخورد خواهيم کرد و اقدام به لغو قرارداد با پيمانکار مي کنيم.

وي با بيان اين که افرادي که اين موضوعات را پيگيري مي کنند به دنبال منافع اقتصادي خود هستند، اضافه مي کند: اين سازمان خارج از ضابطه کاري انجام نمي دهد.

وي درباره ادعاي مطرح شده مبني بر استفاده دارويي غير از داروي عنوان شده در دستورالعمل و تزريق آن در قلب سگ ها مي گويد: درباره معدوم سازي سگ ها دستورالعمل اصلاح شده اي به ما رسيده است و تزريق نوع دارو براساس آن انجام مي شود.

«نجفي» مي افزايد: دارويي که براي معدوم سازي سگ ها در دستورالعمل اول در نظر گرفته شده بود، گران بود؛ به همين دليل براي اين که شائبه تخلف مطرح نباشد، وزارت کشور دستورالعمل جديدي صادر و دارويي جديد معرفي کرده است.

وي درباره معدوم سازي سگ ها از طريق اتاق گاز مي گويد: داروهاي تزريقي خيلي گران است به همين دليل به دنبال مرگ با ترحم با روش استفاده از اتاق گاز رفتيم که آمريکا نيز براي اعدام از آن استفاده مي کند.

وي مي گويد: با همکاري دانشکده دامپزشکي معدوم سازي با اتاق گاز را که يک طرح آزمايشي است، اجرا مي کنيم و اگر جواب داد اين طرح را جايگزين روش مرگ با تزريق خواهيم کرد.

مديرعامل سازمان پسماند با بيان اين که در روش مرگ با گاز در مقايسه با تزريق حيوان درد کمتر مي کشد مي افزايد: براي جذب پيمانکار جديد مناقصه و دوره هاي آموزشي نيز برگزار مي کنيم و از اين پس نظارت شديدتري بر پيمانکار خواهيم داشت.

وي اضافه مي کند: شهرداري براي جمع آوري، نگهداري و معدوم سازي و دفن هر قلاده سگ ۵۰ هزار تومان پرداخت مي کند و سگ ها را پس از معدوم سازي زير نظر اداره کل محيط زيست با عنوان دستگاه نظارتي، در ۵۰ کيلومتري شهر مشهد دفن مي کند.

مهندس «علوي» مديرکل دفتر شهري استانداري خراسان رضوي نيز درباره اجرانشدن دستورالعمل معدوم کردن سگ هاي ولگرد مي گويد: حرف شما درست است و متاسفانه دستورالعمل مذکور صفر تا ۱۰۰ اجرا نمي شود.

وي مي افزايد: جلسات کارگروه کنترل جمعيت سگ هاي ولگرد و معدوم سازي آن ها تاکنون تشکيل شده اما مسئولان مربوط در آن شرکت نمي کردند و تا زماني که خود مديران سازمان ها و نهادهاي عضو شرکت نکنند، تشکيل جلسات فايده اي ندارد.

وي اضافه کرد: در جلسات کارگروه نفرات چهارم و پنجم بعد از مديران شرکت مي کردند که عملا تاثيري در اجراي دستورالعمل نداشت.

وي با بيان اين که اوايل هفته جاري جلسه اي در تهران و وزارت کشور براي انتخاب چهار استان پايلوت براي معدوم سازي سگ ها برگزار شد، مي افزايد: در اين جلسه مشهد به عنوان يکي از شهرهاي برتر به همراه تهران، مرکزي و آذربايجان انتخاب شد.

علوي تصريح مي کند: نظرات مختلفي درباره معدوم کردن به شکل ترحم انگيز و يا زنده گيري وجود دارد که به نظرم نمي توان استانداردي براي آن قائل شد.

وي اضافه مي کند: قرار است نشست هاي کارگروه را برگزار و نقاط ضعف دستورالعمل را بررسي کنيم و سپس آن را به وزارت کشور ارائه دهيم تا ضمانت اجرايي نيز داشته باشيم.