دیده بان حقوق حیوانات: /فاطمه کریمخان: سیرک؟ یعنی همان چیزی که در کارتون‌ها و فیلم‌های سینمایی دیده‌ایم؟ چند جوان و خانواده‌هایی با بچه‌های کوچک، سوار ماشین‌های بارکش و کاروان، که شهر به شهر می‌چرخند و چادر برپا می‌کنند که نمایش اجرا کنند؟
تقریباً یک چیزی شبیه همین‌ها؛ این روزها از ورودی آزادراه کرج که به سمت تهران حرکت کنید، در کنار پارک ارم، چادر زرد و آبی بزرگی را می‌بینید که آشناترین نشانه یک سیرک است؛ سیرکی که برای این فصل خودش عنوان «سیرک آفتاب» را انتخاب کرده است. البته نسبتی با سیرک بین‌المللی آفتاب که دفتر اصلی‌اش در تورنتوی کانادا است ندارد اما هنرمندهایی از چند کشور دنیا را هم مهمان کرده که نمایشی برای شما اجرا کنند که تا به حال ندیده‌اید.
به گزارش ایسنا، می‌گویند سیرک در تهران آن‌قدرها هم بی‌سابقه نیست، اما به هر حال بعد از سیرک خلیل عقاب که چند سالی با حیوانات و هنرمندهایش در تهران برنامه اجرا می‌کرد و حالا به کرج رفته است، سیرک آفتاب، این روزها یکی از پر سر و صداترین نمایش‌های تهران را اجرا می‌کند.
ترکیبی از بازی با توپ و بتری، آکروبات با نوارهای پارچه‌ای و حرکت‌های استقامتی دو نفره و چند نفره، حرکت‌های موزون و نمایش دلقک‌ها، در کنار چند نمایش شعبده‌بازی، مجموعه‌ای از آن چیزی است که در نمایش آفتاب می‌توانید ببینید.
سیرکها معمولاً دوره‌گرد هستند و در سفر، بعید نیست که گروه‌های نمایشی خارجی را بشود هر چند سال یک بار در شهرها دید، اما این بیشتر رسم اروپا است تا ایران، برای همین است که حضور هنرمندهای خارجی این بار در سیرک آفتاب، نمایش هرشبه این گروه را از باقی نمونه‌های این نمایش‌ها در ایران جدا می‌کند.
سیدابراهیم مدینه، بانی سیرک آفتاب که قبل از این اسپانسر سیرک خلیل عقاب در تهران بوده است، در این مورد می‌گوید: «درست است که سنت سیرک به آن معنی رایجش بیشتر مربوط به اروپایی‌هاست اما در ایران هم سیرک سابقه طولانی دارد، منتها شناختی که مردم از سیرک دارند یک نمایش با حضور حیوان و انسان است، اما این روزها دیگر نمی‌شود چنین نمایشهایی اجرا کرد. در دنیا، فعالان حمایت از حیوانات به چنین نمایشهایی اعتراض می‌کنند و در ایران هم سازمان محیط زیست و هم فعالان سبز در این مورد سهل‌گیر نیستند، برای همین ما تصمیم گرفتیم که برای اولین‌بار یک سیرک بدون حیوانات را در تهران برپا کنیم و بعد هم در باقی شهرهای ایران نمایشهایی را اجرا کنیم.»
با این تعریف که سیرک یعنی جایی که حیوانات و انسان‌ها با هم در آن نمایش اجرا می‌کنند، کار برای یک سیرک بدون حیوان سخت است، برای همین هم آقای مدینه و گروهش به دنبال دعوت از گروه‌های نمایشی خارجی رفته‌اند که برنامه متفاوتی برای دو ساعت نمایش ترتیب بدهند. «برای ما کمی سخت بود که بخواهیم گروه‌های خارجی را به ایران بیاوریم. انتخاب هنرمندها، انجام کارهای اداری برای فراهم شدن شرایط حضورشان و فراهم کردن امکانات لازم برای حضور چهار ماهه آنها در یک نمایش هرشبه کار راحتی نیست، به خصوص اینکه در اکثر چنین گروه‌هایی خانم‌ها هم نقش دارند در حالی که ما نمی‌توانستیم از گروه‌هایی که خانم در آنها حضور داشته باشد استقابل کنیم و این موضوع کار ما را سخت‌تر هم می‌کرد.»
مشکل دیگری که بر سر راه حضور هنرمندهای بین‌المللی در یک سیرک ایرانی وجود داشت، پیش‌داوری‌ها در مورد ایران بود. یکی از هنرمندان خارجی سیرک، سیمون کراچینف که اصلیت روسی دارد و اجرای نمایش در سیرک را از پدر و مادرش به ارث برده است، در این مورد می‌گوید: «وقتی در مورد پیشنهاد آمدن به ایران با پدر و مادرم مشورت کردم، آنها کمی نگران بودند؛ حتی در روسیه مردم فکر می‌کردند که من باید قبل از سفر یک کلاشینکف بخرم تا بتوانم در ایران از خودم مراقبت کنم، اما برادرم عکس‌هایی از ایران برایم فرستاد و به من گفت که این سفر یک تجربه عالی است، نه یک ریسک. وقتی به ایران آمدم متوجه شدم که حق با برادرم بود.»
گروه دیگر هنرمندان سیرک آفتاب، شش مرد جوان آفریقایی‌تبار هستند، همه بین 22 تا 24 ساله که یک برنامه حرکات موزون آفریقایی به همراه یک برنامه آکروبات را اجرا می‌کنند، در مورد حضورشان در سیرک می‌گویند: «در کنیا تعداد افرادی که نمایش‌های مناسب سیرک اجرا کنند کم نیستند، ما حتی یک اتحادیه داریم و بیشتر هنرمندهای درجه یک ما در کشورهای اروپایی و آمریکایی در سیرکهای معتبر و مشهور جهان کار می‌کنند، بنابراین در آنجا خیلی عجیب نیست که کسی در سیرک کار کند و برای کار به کشورهای خارجی برود.»
اما زندگی کردن به عنوان یک هنرمند سیرک چطور است؟ بچه‌های کنیایی می‌گویند: «مثل همه شغل‌های دیگر، این شغل هم بعضی وقت‌ها خسته‌کننده میشود اما به عنوان هنرمند این لازمه شغل ماست که در سفر باشیم و مدام آدم‌های جدید و جاهای جدید را ببینیم».
یکی دیر از اعضا هم نظری مشابه همین دارد،سیمون در این مورد می گوید: «کار کردن در سیرک همان‌طور که می‌گویند مثل انجام دادن یک شغل است که از دل تاریخ می‌آید. به هر حال این روزها سیرکها آن‌قدرها رونق ندارند، البته اوضاع سیرکها از سال 2001 به بعد در تمام دنیا بهتر شده است. کار کردن در سیرک ترکیب ویژه‌ای از عشق و احساس و هیجان است. وقتی هنرمند سیرک باشی، آسان است که از جایی به جای دیگر سفر کنی و تازه این روزها ایترنت ارتباط ها را آسان‌تر هم کرده است. مثل هر کار دیگری وقتی این نمایش‌ها تمام میشود ما هم پرواز میکنیم و به خانه‌مان برمی‌گردیم اما تا قبل از آن، این را می‌دانم که کار کردن در ایران بی‌نظیر است و وقتی نمایش تمام میشود، آن نگاه‌های متعجب و هیجان‌زده مردم است که آدم را سر ذوق می‌آورد».
برنامه سیرک ایرانی آفتاب تا آغاز ماه محرم در تهران ادامه خواهد داشت. آقای مدینه ضمن تشکر از نهاد های رسمی مثل وزارت ارشاد و اداره کل اتباع خارجی وزارت عمومی خارجه و نبروی انتظامی که به اجرای برنامه ی یک سیرک جدید در تهران کمک کرده اند،می‌گوید از اینکه توانسته است یک سرگرمی شاد و متفاوت برای همه اعضای خانواده فراهم کند که مردم را دو ساعت کنار هم بنشاند و کاری کند که با لبخند رضایت سالن را ترک کنند، راضی است. می‌گوید در تمام این سالها خلاء تفریحی خانوادگی نظیر این، در ایران وجود داشته و هنوز هم وجود دارد اما سیرک تلاش کرده است که بخشی از آن را پر کند.
__________________________________________________________________
