دیده بان حقوق حیوانات: ماری در یک فروشگاه حیوانات پیش از اینکه به قیمت ۷۱۷ دلار فروخته شود نیمی از بدن خودش را خورد.
به گزارش همشهری آنلاین، انتشار فیلم خودخوری مار توسط صاحب فروشگاه واکنش‌های گوناگونی را در شبکه اینترنت به همراه داشت.
بسیاری انتقاد کردند که چرا صاحب فروشگاه جلوی کار این مار را نگرفته است.
گفتنی است پاشیدن آب سرد به این خزنده موجب می‌شود او دمش را رها کند.
دیده بان حقوق حیوانات: آورده اند روزی میان یک ماده شتر و فرزندش گفت وگویی به شرح زیر صورت گرفت:
بچه شتر: مادر جون چند تا سوال برام پیش آمده است. آیا می تونم ازت بپرسم؟
شتر مادر: حتما عزیزم. چیزی ناراحتت کرده است؟
بچه شتر: چرا ما کوهان داریم؟
شتر مادر: خوب پسرم. ما حیوانات صحرا هستیم. در کوهان آب و غذا ذخیره می کنیم تا در صحرا که چیزی پیدا نمی شود بتوانیم دوام بیاوریم.
بچه شتر: چرا پاهای ما دراز و کف پای ما گرد است؟
شتر مادر: پسرم، برای راه رفتن در صحرا داشتن این نوع دست و پا ضروری است.
بچه شتر: چرا مژه های بلند و ضخیم داریم؟ بعضی وقت ها مژه ها جلوی دید من را می گیرد.
شتر مادر: پسرم ، این مژه های بلند و ضخیم یک نوع پوشش حفاظتی است که چشم ها ما را در مقابل باد و شن های بیابان محافظت می کنند.
بچه شتر: فهمیدم. پس کوهان برای ذخیره کردن آب است برای زمانی که ما در بیابان هستیم. پاهایمان برای راه رفتن در بیابان است و مژه هایمان هم برای محافظت چشمهایمان در برابر باد و شن های بیابان است… .
بچه شتر: فقط یک سوال دیگر دارم… ..
شتر مادر: بپرس عزیزم.
بچه شتر: پس ما در این باغ وحش چه غلطی می کنیم؟
طرح: فيروزه مظفري
دیده بان حقوق حیوانات: محمدهادی حیدرزاده، مدیر کل محیط زیست استان تهران گفت: باتوجه به آلودگی میکروبی هیچ مجوزی برای پرورش ماهی در سد فشافویه صادر نشود.
به گزارش باشگاه خبرنگاران؛ محمدهادی حیدرزاده، مدیر اداره محیط زیست استان تهران در جمع خبرنگاران با اعلام نتیجه درخصوص مرگ ماهیان فشافویه گفت: امروز با حضور مسئولان آب و فاضلاب، دامپزشکی، بهداشت و… آخرین جلسه کمیته کارشناس تشکیل شد و پس از جمع‌آوری اطلاعات علت حادثه مشخص شد.
وی ادامه داد: باتوجه به اینکه سطح آب سد فشافویه پایین آمده بود و دبی آب که باید بین 4 تا 6 می‌بود اما به عدد 2 رسیده بود، بنابراین کمبود اکسیژن اصلی‌ترین عامل مرگ شناخته شده است.
مدیرکل محیط زیست استان تهران ادامه داد: همچنین مدیریت ضعیف بهره‌بردار در رعایت نکردن ظرفیت اکوسیستم و میزان تخم‌ریزی مزید بر علت شده و زمانی که آب دریاچه 200 هکتار باشد، گنجایش پرورش 2 هزار ماهی را دارد اما بهره‌بردار زمانی که آب سطح دریاچه به 50 هکتار کاهش یافته برای 2 میلیون قطعه ماهی تخم‌ریزی شده و این حادثه را رقم زده است.
حیدرزاده ادامه داد: البته نباید سیستم فاضلاب شهرک واوان را نادیده گرفت كه خوشبختانه عملیات عمرانی برای حل اين مشكل آغاز شده است.
*با پرورش ماهی در سد فشافویه مخالفیم
وی با بیان این مطلب که از سال 86 مخالفت خود را در خصوص درج پرورش ماهی اعلام کرده بودیم؛ اذعان داشت: باتوجه به اینکه مجوز این مجتمع در مرداد ماه پایان می‌یابد از سازمان کشاورزی و جهاد درخواست کردیم که دیگر مجوز پرورش ماهی را صادر نکند چرا که آب سطح از نظر آلودگی میکروبی و صنعتی آلوده است.
ولی در پایان با تشکر از همکاری همه دستگاه‌های مرتبط خاطر نشان کرد: در این مدت 8 جلسه کارشناسی و 4 بازدید میدانی انجام شد و خوشبختانه همه دستگاه‌ها همکاری کردند، همچنین از این پس نظام مهندسی کشاورزی برای صدور چنین مجوزهایی باید از محیط زیست استعلام بگیرد که در صورت رعایت نکردن از طریق قضایی با آنان برخورد خواهیم کرد.
حیدرزاده با بیان اینکه کاربری بوستان‌های شهری تفرجی است و کاربری متفاوتی نسبت به سایر اماکن دارند، اضافه کرد: محیط زیست به هیچ عنوان موافق نگهداری حیوانات در بوستان شهری نیست؛ چراکه حیوانات بر اساس استانداردهای دنیا باید در باغ وحش نگهداری شوند.
وی با بیان اینکه باغ‌های وحش کشور فاصله زیادی با استانداردهای بین‌المللی دارند، خاطرنشان کرد: به منظور کاربری مناسب بوستان‌ها با شهرداری مکاتباتی برقرار کرده‌ایم.
دیده بان حقوق حیوانات: روزنامه روسی Izvestia گزارشی را مبنی بر اعزام گروهی از دلفین‌ها و شیرهای دریایی آموزش دیده نیروی دریایی آمریکا به دریای سیاه منتشر کرده‌است تا در منطقه‌ای بین‌المللی به آموزش آنها بپردازد.
براساس گزارش BBC و به نقل از همشهری آنلاین، این منطقه از دریای سیاه،منطقه‌ای است که درحال حاضر تحت اشغال نیروهای آبی روسیه قرار دارد. این داستان در میان رسانه‌های مختلف مورد توجه قرار گرفت تا اینکه در نهایت نیروی دریایی آمریکا گزارش را رد کرد و اعلام کرد مقام رسمی که در گزارش روزنامه روس آمده دیگر در برنامه پستانداران دریایی نیروی دریایی آمریکا، NMMP، حضور ندارد و این واحد هیچ برنامه ای برای اعزام نیروهای خود به آبهای کریمه را ندارد.
چه این شایعات درست باشند یا نه، فیلیپ هوآر از دانشگاه ساوث‌هامپتون معتقد است استفاده از دلفین‌ها در برنامه‌های نظامی معضل اخلاقی حساسی است که انسان‌ها باید به‌آن توجه داشته باشند.
وی می‌گوید: به نظر می‌آید ما انسان‌ها نمی‌توانیم طبیعت را به‌حال خود رها کنیم. انسان با قائل شدن حق سلطه‌‌ای ازلی برای خود تلاش می‌کند چهره جهان را متناسب با تصویر خود تغییر دهد. از این رو دلفین‌ها و وال‌ها از یک دیدگاه بسیار زیبا و دوست‌داشتنی هستند و از سوی دیگر از هوش و استعداد آنها برای انجام کارهای کثیف انسانی سواستفاده می‌شود. اگر انسانی فاسد و جنگ‌طلب باشد، پس حیوان تحت فرمانش نیز باید به همین شکل باشد.
به گفته وی دلفین‌ها که همیشه دیدگاهی رمانتیک و زیبا درباره آنها وجود داشته نیز می‌توانند وحشی شوند یا دست به کارهای ناشایست بزنند، پس وقتی قدرت انجام چنین کارهایی در آنها وجود دارد، چرا انسان از این موجودات فاسد آبی بهره نبرد!؟ وی با لحنی انتقادی نسبت به استفاده از دلفین‌ها در ماموریت‌های نظامی می‌گوید انتقاد ما نسبت به به‌کارگیری دلفین‌ها در جنگ شاید از روی احساس باشد، زیرا انسان مفهوم آرمانی آرامش را در چهره همواره خندان این جانداران می‌بیند. انسان ارزش‌های خوب و بد خود را روی حیوانات وحشی اعمال می‌کند، اما اگر بپذیریم و بفهمیم که دلفین‌ها موجوداتی اخلاق‌محور و غیروحشی هستند، شاید خود آنها نسبت به تبدیل شدنشان به سلاح‌های جنگی اعتراض کنند.
درحال حاضر روسیه و آمریکا از گروه‌های آموزش دیده دلفین‌ها و شیرهای دریایی نظامی برخوردارند و برگزاری مانوری در دریای سیاه میان این دو گروه موج اعتراض گروه‌های فعال زیست‌محیطی را برانگیخته بود. آمریکا و روسیه از دلفین‌ها برای ردیابی مین، ردیابی شناورهای جاسوسی و مختل ساختن سیستم‌های صوتی دشمن استفاده می‌کنند. آمریکا 50 سال پیش استفاده از دلفین‌ها را در برنامه‌های نظامی آغاز کرد و درحال حاضر 75 دلفین آموزش‌دیده دارد.
دیده بان حقوق حیوانات/ سپهر سلیمی*: یکی دو روز پس از انتشار عکس تکان دهنده تکه تکه شدن یک بز کوهی ماده در کرمان توسط یک شکارچی جوان، آن هم در حضور فرزندش که به جسد مادر چسبیده و حاضر به ترک آن نبود، این بار انتشار تصویر 30 قلاده شیر آفریقایی که در یک قفس تنگ در جزیره قشم، شگفتی و تاسف عمومی را برانگیخته است.
پیش از این هم انتشار تصاویر ماهی‌های مرده سد فشافویه، روباهای آویزان شده به طناب دار در یک مزرعهٔ سیستان و بلوچستان و تصاویر خرس قهوه‌ای مفلوک زنجیر شده در باغ وحش بابلسر، رنج تمام نشدنی حیوانات در ایران را بازگو کرده بود، زخمی کهنه که گاهی با انتشار اتفاقی یک عکس، سر باز می‌کند و برای مدتی کوتاه توجه افکار عمومی را جلب کرده و باز هم فراموش می‌شود تا فاجعه بعدی.
«سپهر سلیمی»، وبلاگ‌نویس و فعال محیط زیست در گفت‌و‌گو با «ایران‌وایر» با اشاره به عدو وجود قانون حمایت از حیوانات در ایران می گوید: ” در جامعه ما مظاهر حیوان آزاری به حدی گسترده است که حتی گاهی دیده نمی‌شود و همه ما به آنها عادت کرده‌ایم؛ از آزار حیوانات شهری گرفته تا بی‌توجهی به حیات وحش و شکار حیوانات که همهٔ این‌ها جنبه‌های مختلفی از حیوان آزاری به شمار می‌روند.”
وی با تاکید بر اینکه براساس نظر خود مسوولان سازمان محیط زیست، همهٔ باغ وحش‌های ایران غیراستاندارد هستند، می گوید: “در ایران حدود 700 باغ وحش و مرکز نگهداری حیوانات داریم؛ به بیانی دیگر، ۷۰۰ شکنجه‌گاه رسمی حیوانات وجود دارد.”
او شرایط حیوانات در ایران را از دو نگاه کلی حقوقی و رفاهی مورد توجه قرار می‌دهد: ” نگهداری از آنها در باغ وحش بر خلاف حقوق حیوانات بوده و همه گروه‌های حامی حقوق حیوانات که در راس آنها “پتا” (بنیاد مردمی رعایت اصول اخلاقی در برابر حیوانات) قرار دارد، مخالف بی‌چون و چرای باغ وحش هستند. باغ وحش‌های ایران حتی ابتدایی‌ترین اصول رفاه حیوانات را هم مورد توجه قرار نمی‌دهند. گاهی در آن جا حیوانات را خرید و فروش می‌کنند، تاکسیدرمی کرده یا برای سیرک پرورش می‌دهند و این نادیده گرفتن حقوق طبیعی حیوانات به شکل کاملا رسمی است؛ شیک و مرتب. یک شکارچی به طور پنهانی دست به شکار حیوان می‌زند اما باغ وحش‌داران به آشکارا و در پناه قانون، حیوانات را آزار می‌دهند. این از نظر ترویج فرهنگ حیوان‌آزاری به مراتب بدتر است.”
به گفته این فعال محیط زیست، علیرغم وقوع حوادث متعدد در سالهای گذشته در باغ وحش ها و باغ های پرندگان، تعدادی از سازمان‌های غیردولتی فعال در حوزه محیط زیست به دلایل مختلفی تعطیل و یا کم‌توان شده‌اند. چندی پیش سازمان «دیده‌بان حقوق حیوانات» با صدور اطلاعیه‌ای نسبت به ورود گونه‌های غیربومی به باغ وحش تهران اعتراض کرد و نسبت به ترویج فرهنگ سوء استفاده از حیوانات از سوی مدیران «باغ وحش ارم» هشدار داد؛ چرا که افزایش گونه‌های محبوس در این باغ وحش در شرایطی است که بر اساس گزارش این نهاد، در سالهای گذشته بیش از هر باغ وحش دیگری در کشور، قتل‌گاه حیوانات و به ویژه گربه‌سانان بوده است.
شهرام امیری شریفی، مدیر دیده بان حقوق حیوانات هم دیروز به خبرگزاری مهر گفته است: “زمان آن فرا رسیده در کشور اسلامی ایران مراجع تقلید در حصوص حیوان آزاری در سیرک ها فتوا صادر کنند.”
گفت و گو از: ماهرخ غلامحسین‌پور
* دوستداران حیوانات و محیط زیست
______________________
دیده بان حقوق حیوانات: مدیرعامل پارک ارم با بیان اینکه هم‌اکنون شیر ایرانی در کشور وجود ندارد و این گونه را می‌توان در باغ وحش سایر کشورها از جمله هندوستان یافت، گفت: طی تفاهم‌نامه‌ای قرار است تا پایان تابستان سال جاری، شیر ایرانی بعد از ۱۲۰ سال وارد کشور شود.
به گزارش فارس، ایرج جهانگیر امروز در مراسم افتتاح سیستم تصفیه فاضلاب باغ‌وحش ارم سبز که با حضور محمد هادی حیدر زاده مدیرکل محیط زیست استان تهران برگزار شد، اظهار داشت: در سال 1370 باغ‌وحش تهران از محل قدیم خود واقع در خیابان ولیعصر به پارک ارم تهران انتقال یافت و بنیاد مستضعفان تنها متولی باغ‌وحش است.
وی با بیان اینکه اداره باغ‌وحش‌ها عموماً زیان‌ده است، گفت: به دلیل هزینه‌های سنگین نگهداری حیوانات در باغ‌وحش بنیاد مستضعفان متولی تامین هزینه‌ها شده است.
وی با بیان اینکه در چند سال اخیر سعی شد حیوانات شاخص تهیه و وارد این مجموعه شود، ادامه داد: پس از مشکلاتی که با محیط زیست به دلیل مبتلا شدن ببرهای سیبری به بیماری داشتیم، مدیریت و دامپزشک مجموعه تغییر یافت به طوریکه این بخش به فعالیت خود تخصصی‌تر ادامه داد و در نهایت هماهنگی‌ها با محیط زیست افزایش یافت.
به گفته مدیرعامل شرکت ارم سبز افزایش قفس‌ها ، جمع‌آوری نرده‌ها و نصب سیم‌های بوکسل و… از جمله اقداماتی بوده است که طی سالهای اخیر در این مجموعه انجام شده است.
جهانگیر با اشاره به معضل بوی نامطبوع ناشی از جایگاه‌های نگهدارنده حیوانات در این مجموعه، گفت: برای رفع این معضل ماسه‌ای مخصوص که حالت بوگیر دارد را در محل‌های نگهداری حیوانات قرار دادیم و این امر تاثیر بسزایی را در از بین بردن بوی نامطبوع در این مجموعه را داشت.
وی همچنین با اشاره به انتقال فیل از سریلانکا، ادامه داد: همچنین طی سالهای اخیر حیواناتی نظیر کاراکال و همچنین کانگوروی قرمز استرالیایی وارد ایران شد و در این مجموعه جای گرفتند.
مدیرعامل شرکت ارم سبز در ادامه به جراحی دندان پلنگ نر در باغ‌وحش ارام طی سال گذشته اشاره کرد و ادامه داد: این پلنگ به دلیل خرابی دندان‌های خود امکان غذا خوردن نداشت و بسیار ضعیف شده بود که دو دندان مصنوعی با هزینه 15 میلیون تومان برای این پلنگ گذاشته شد.
جهانگیر در ادامه از ورود زرافه به این مجموعه خبر داد و گفت: در تلاش هستیم عضو سازمان بین‌المللی باغ‌وحش اروپا شویم تا از این محل بسیاری از حیوانات را به صورت رایگان وارد مجموعه کنیم.
این مقام مسئول همچنین به افتتاح سیستم تصفیه فاضلاب باغ‌وحش تهران اشاره کرد و گفت: این سیستم فقط مختص مجموعه باغ‌وحش نیست.
مدیرعامل شرکت ارم سبز در ادامه از ورود شیر ایرانی بعد از گذشت 120 سال به کشور خبر داد و گفت: هم‌اکنون تعدادی از این شیرها در باغ وحش هندوستان وجود دارد و مقرر شده با مدیرعامل شرکت حمل و نقل حیوانات خارجی، شیرهای ایرانی وارد کشور شوند و در این مجموعه قرار گیرند.
وی با بیان اینکه شیر ایرانی از شیر آفریقایی زیباتر و جذاب‌تر است، ادامه داد: تمام تلاش خود را می‌کنیم تا پیش از پایان تابستان سال جاری این مهم محقق شود به طوریکه شاهد حضور نر و ماده شیر ایرانی در مجموعه باغ‌وحش ارم باشیم.
وی به پیگیری‌های کشور هندوستان برای به ثبت رساندن تاریخچه شیر ایرانی به نام این کشور گفت: هم‌اکنون کشور هندوستان پیگیر است تا اسم شیر ایرانی را به شیر هندی تغییر دهد.
جهانگیر همچنین به بالارفتن تعداد زایمان حیوانات از جمله شیرهای آفریقایی در این مجموعه اشاره کرد و بیان داشت: امیدوار هستیم با همکاری صورت گرفته حیوانات از باغ وحش ارم به سایر باغ وحش‌ها در استانهای مختلف انتقال یابند تا پیرامون آن قفس‌ها برای حیوانات شاخص باز شود.
دیده بان حقوق حیوانات/ نگار حسینی*: دوسال پیش 14 شیر ماده به شکل ناگهانی از باغ‌وحش ارم کم شدند. شیرها درواقع به‌دلیل نگرانی از ابتلا به مشمشه کشته شدند. شبهه بیماری شیرها بعد از تایید ابتلای ببر نر سیبری به مشمشه به وجود آمده بود. ببر نر سیبری به‌همراه یک ببر ماده برای احیاکردن ببر مازندران از روسیه به ایران آورده شد. ببر نر تلف شد و ببر ماده مدت‌هاست دور از دید عموم است طوری که حتی احتمال داده می‌شود در سکوت خبری کشته شده باشد. این تنها بخشی از سرنوشتی است که حیوانات در باغ‌وحش ارم داشته‌اند. روی نقشه کمی روبه‌شمال در باغ‌وحش بابلسر هم در سالهای اخیر شرایط به‌گونه‌ای بوده است که چندی پیش در پی اعتراض عمومی نسبت به وضعیت خرس محبوس در این باغ‌وحش و البته شرایط نامطلوب دیگر گونه‌ها، سازمان حفاظت محیط‌زیست وارد عمل شد و توانست حکم محکومیت و تعطیلی موقت باغ‌وحش را بگیرد. خرس باغ‌وحش بابلسر پیش از این در باغ پرندگان رشت نگهداری می‌شد و پیش از آن از یک شکارچی غیرمجاز در تالش ضبط شده بود. درواقع، توله خرس به جای رهاسازی در طبیعت به باغ پرندگان رشت منتقل شده بود و به‌نظر می‌رسید این کار با تایید مسوولان اداره محیط‌زیست گیلان در دولت قبلی صورت گرفته است. خرس درنهایت قرار بود به یکی از سیرک‌های معروف داخلی فروخته شود. در باقی نقاط ایران هم وضع کمابیش به همین منوال است. در موارد بسیاری حیوان از طبیعت گرفته شده و برای توله‌کشی و فروش توله‌ها یا نمایش در سیرک یا در بهترین حالت نمایش در قفس‌های غیراستاندارد نگهداری می‌شود.
دیده بان حقوق حیوانات: اسب مسابقه تا زمانی که برنده می شود قند می خورد اما اگر پایش بشکند…در جریان مسابقات سوارکاری یکی از استان های کشور پس از آنکه پای اسب شکست ، به طرز دلخراشی جان خود را از دست داد.
دیده بان حقوق حیوانات/ مهتاب جودکی*: انتشار تصاویری از نگهداری 30 قلاده شیر آفریقایی در یک قفس تنگ، نام شیر را در ایران دوباره بر سر زبان‌ها انداخت و خاطره زجر شیرهای درنده ایران در سالهای اخیر بار دیگر زنده شد. هرچند آخرین شیر ایرانی در سال 1321 در شمال دزفول شکار شد و نسل این حیوان برای همیشه در کشور منقرض شد، اما این روزها شیرهای وارداتی هستند که مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرند. سلطان جنگل حالا در قفسی تنگ جا گرفته، نه چنگالش قوی است و نه عضلاتش نیرومند. صاحبان سیرک قشم که 30 قلاده شیر را در قفسی کوچک جا داده‌اند، ادعا می‌کنند عضو انجمن حمایت از حقوق حیوانات هستند. اما ایمان معماریان، دامپزشک کلینیک حیات‌وحش پردیسان این ادعا را رد می‌کند: «هرکس می‌تواند با پر کردن فرم و پرداخت 50 هزار تومان حق عضویت، عضو انجمن شود. یکسری قوانین بین‌المللی هست که سازمان‌های مرتبط با باغ‌وحش‌ها و نگهداری حیوانات حیات‌وحش تدوین می‌کنند و در ایران رعایت نمی‌شود. انجمن حمایت از حیوانات فقط در جایی که تشخیص دهد به حیوانات ظلم می‌شود، می‌تواند ایراد بگیرد.» هرچند داستان شیرهای قشم نخستین‌باری نیست که برای این حیوانات درنده در کشور رخ می‌دهند اما شاید بهتر است امیدوار بود که آخرین باشد.
که گفتت که با شیرکن کارزار؟
شیرها ساختار اجتماعی مشخصی دارند که بر پایه زندگی گروهی به سرپرستی یک تا سه نر و تعدادی ماده به همراه توله‌هایشان استوار است. شیرهای ماده شکار می‌کنند و نرها وظیفه محافظت از گروه و قلمرو را بر دوش دارند.
شهرام امیرشریفی، مدیرعامل انجمن دیده‌بان حقوق حیوانات در این‌باره می‌گوید: «شیرها برای قلمروی خود می‌جنگند و ورود رقیب به قلمرویشان به آنها استرس زیادی وارد می‌کند. آنها مثل دیگر موجودات سیستم عصبی دارند و در شرایط طبیعی با شلاق و کتک سازگاری ندارند. شیرها به چندین مایل مربع فضا احتیاج دارند. حالا قلمروی طبیعی آنها به یک قفس کوچک تبدیل شده و این تعداد شیر روی هم تلنبار شده‌اند. فارغ از استرسی که خود این حیوانات دارند، صاحب سیرک هم استرس دیگری به آنها وارد می‌کند. شیرها برای انجام حرکات نمایشی و پریدن از حلقه آتش ساخته نشده‌اند و صاحبان سیرک در شرایطی سخت از آنها رفتاری غیرطبیعی می‌خواهند.» ایمان معماریان با بیان اینکه این برای من اتفاق جدیدی نیست، می‌گوید: «مردم که تازه چنین عکس‌هایی دیده‌اند برایشان تازگی دارد. باغ‌وحش‌ها همیشه شیرها را به این صورت نگه می‌دارند. یکی از
باغ‌وحش‌های جنوب کشور سالهای سال است که مرکز اصلی قاچاق شیر در ایران است و تکثیر شیر انجام می‌دهد. در خود این باغ‌وحش هم وضع شیرها از این بهتر نیست و حالا این سیرک هم همین وضعیت را دارد. در باغ‌وحش مذکور تعداد زیادی شیر و خرس وجود دارد. شیرها آنجا تکثیر شده‌اند اما همه خرس‌ها بدون استثنا از طبیعت شکار می‌شوند. خرس‌ها در قفس خیلی کوچک قرار دارند و شیرها روی هم انبار شده‌اند. اینکه به چه منظوری به این شکل نگهداری می‌شوند، اصلا مشخص نیست. قوانین سازمان محیط‌زیست با وجود ایرادات فراوانش اجازه نمی‌دهد کسی به این صورت حیوانات را آزار دهد.»
قانون غلط بهتر از بی‌قانونی
معماریان به استانداردهای یاد شده در قوانین محیط‌زیستی ایران انتقاد دارد: «برای نگهداری گونه‌ها یکسری قوانین داریم که قوانین خیلی درستی نیستند اما حداقل قوانین موجود است. سازمان محیط‌زیست به غلط می‌گوید هر شیر به 300 مترمربع فضا احتیاج دارد اما درباره امکانات دیگرش توضیحی نداده است. با این وجود اجرای این قانون غلط بهتر از بی‌قانونی است. اما یکسری قوانین بین‌المللی نیز در اروپا، آمریکا و قاره‌های دیگر وجود دارد که هر کدام استاندارد تعریف شده‌ای دارند. بر اساس این قوانین برای جایگاه حیوانات علاوه براندازه آن، وجود یکسری امکانات دیگر نیز مطرح می‌شود. آنها با تغییر و کم و زیاد کردن این امکانات و با بررسی هورمون‌های حیوانات، سطح استرس آنها را اندازه می‌گیرند و از این طریق می‌فهمند که حیوان از شرایط حاضر راضی است یا خیر.» او درباره استانداردهای نگهداری حیوانات در کشورهای اروپایی این‌طور توضیح می‌دهد: «در کشورهای اروپایی اگر جایگاه مناسب نداشته باشید اجازه نگهداری از حیوانات را نخواهید داشت. در استانداردهای جایگاه شیر انواع امکانات گنجانده می‌شود. یک قسمت سرپوشیده، یک قسمت سرباز، تخت، مکانی برای تعیین قلمرو و جایی برای ناخن کشیدن، سایه‌بان و وسایلی برای بازی باید در جایگاه شیر وجود داشته باشد. علاوه بر این غذای این حیوان باید با روش‌های خاص و به وسیله موتورها و طناب‌های خاص به او داده شود تا موقع غذا خوردن تحرک کافی داشته باشند و دچار اضافه وزن نشود.»
شیر در شرایط مطلوب می‌تواند چندین مرحله زایمان کند و از این چند مرحله می‌تواند حداقل سالی چهار توله نگه دارد. از بین تمام گربه‌سانان شیر راحت‌تر از بقیه تکثیر می‌شود و این معضل شیرها در ایران است. دامپزشک کلینیک حیات‌وحش پردیسان اضافه می‌کند: «هرکسی شیر دارد راحت آنها را جفت می‌اندازد و تکثیر می‌کند ولی اجازه این کار نباید وجود داشته باشد. تا زمانی که جایگاه و برنامه‌ای برای توله‌ها نداریم نباید اجازه انجام تکثیر هم بدهیم، باید جلوی این موضوع گرفته شود.»
شیرهای بی‌قیمت
همه این شیرها از آفریقا نیامده‌اند، بلکه پدران‌شان شیرهای آفریقایی بوده‌اند که در ایران تکثیر شده و به این تعداد رسیده‌اند. ایمان معماریان درباره قیمت شیرهای آفریقایی می‌گوید: «شیر آفریقایی تقریبا هیچ‌قیمتی در دنیا ندارد چون تکثیرش خیلی راحت است و الان تقریبا هیچ باغ‌وحشی شیر آفریقایی نمی‌خواهد. اما در ایران یکسری آدم‌های پولدار هوس می‌کنند شیر در خانه نگه دارند و بعد با قیمت خیلی زیاد بفروشند از 10 میلیون تا 20 میلیون؛ این اشتباه است. نگهداری این حیوانات به عنوان حیوان خانگی اشتباه است.» خرید و فروش این حیوانات غیرقانونی است اما انجام می‌شود. معماریان اضافه می‌کند: «متاسفانه حتی به صورت قانونی هم به افراد فروخته می‌شود و سازمان محیط زیست حتی مجوز این را هم می‌دهد. هیچ قانونی از حیوان
تحت ظلم حمایت نمی‌کند. قانون می‌گوید چون پول دادید می‌توانید خود را مالک جان این حیوان بدانید.»
زخم کهنه شیرها در کشور
زخم شیرهای محیط‌زیست ایران کهنه است که هر چند ماه یک بار سرباز می‌کند.
• پنج سال قبل، چهار شیر از مرکز تحقیقات دانشگاه زابل به باغ‌وحش کرمان منتقل و در قفسی کوچک نگهداری شدند، در حالی که پیش از آن بارها نسبت به وضعیت نامناسب نگهداری این شیرها هشدار داد که شده بود، بهمن ماه 92 به دلیل عفونی شدن زخم پنجه، یکی از حیوانات جان داد، تاکسیدرمی و به موزه پارک مطهری کرمان فرستاده شد.
• مسئولان باغ‌وحش ارم نسبت به نگهداری و درمان شیرها بی‌توجهی کردند و سرانجام در دی ماه 89 از بیم مشمشه با 14 گلوله آنها را از پای در آوردند. این کشتار دسته‌جمعی در مدت کوتاهی پس از مرگ یک قلاده ببر سیبری وارداتی از روسیه اتفاق افتاد.
• زمستان سال 1390 سیرکی در اصفهان شش توله شیر را از باغ‌وحشی در بابلسر خرید و به تهران برد که سه قلاده از آنها به علت نبود ایمنی در یدک‌کش اسب به بیرون پرتاب شده، در تهران جاماندند و سه قلاده دیگر به اصفهان رسیدند.
• شهریور ماه 92 شیری که توسط یک پزشک در خانه نگهداری می‌شد، توسط یگان حفاظت محیط زیست استان تهران کشف شد، اما حیوان در وضعیتی به پارک پردیسان منتقل شد که دامپزشکان معتقد بودند بهتر است زجر زندگی‌اش را با مرگ آسان به پایان برسانند. این شیر نر هفت ساله جثه‌ای به‌اندازه یک شیر دوساله داشت؛ به دلیل نرمی استخوان دست‌ها، ستون فقرات و لگن‌اش تغییر شکل پیدا کرده بود و قادر به راه رفتن عادی و حتی دفع مدفوع نبود.
• به دلیل تعلل در مداوا دامپزشکان مسئول ناچار به تخلیه چشم شیر باغ‌وحش زابل شدند. چشم این شیر در حدود چهار ماه پیش زخمی شده و درنهایت عفونت آنقدر پیشرفت کرده بود که منجر به تخلیه چشم شد.
خاموشی نعره شیر ایرانی
شیر ایرانی یا آسیایی یکی از جانوران بومی ایران به‌شمار می‌رود که نسل آن سال‌هاست منقرض شده. شهرام امیرشریفی درباره این شیر می‌گوید: « این شیر در زیستگاه اصلی منقرض شده و در حال حاضر تعدادی از آنها در باغ‌وحش کالیفرنیا و در جنگل گیر در گجرات هندوستان وجود دارند.» معروف‌ترین زیستگاه این حیوان منطقه دژ، کرخه و دشت‌ارژن فارس است. امیرشریفی بیش از 50 سال تخریب زیستگاه و شکار را از اصلی‌ترین دلایل انقراض این حیوان می‌داند و درباره بازگشت این حیوان به ایران می‌گوید: «اگر می‌شد، این حیوان را به ایران باز می‌گرداندیم و تکثیر می‌کردیم اما متاسفانه نمی‌توانیم.»
* روزنامه فرهیختگان.