دیده بان حقوق حیوانات: نمایشگاه نشانه هایی از دویست هزار سال همبودی انسان و جانوران در ایران زمین مروری است بر حدود دویست سال همبودی و همزیستی انسان و جانوران در سرزمین ایران که شواهد آن در مجموعه آثار به نمایش درآمده نمود یافته است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست (پام)، نمایشگاه “نشانه هایی از دویست هزار سال همبودی انسان و جانوران در ایران زمین” و همچنین نمایشگاه ” تنوع زیستی در ایران” با حضور سلطانی فر رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و کیخا معاون سازمان حفاظت محیط زیست و جمعی از مدیران و باستان شناسان و پژوهشگزان حوزه میراث فرهنگی در موزه ملی ایران افتتاح شد.
این نمایشگاه با مجموعه غنی شامل سنگواره حیوانات منقرض شده ای مانند خرس غار و کفتار خالدار، ابزارهای سنگی مربوط به شکار یا سلاخی، ظروف و اشیاء منقوش و پیکرک های جانوری از دوره های مختلف تاریخی، همچنین مهر، سکه، گل نبشته و متون کهن، نقاشی مینیاتور و … از دیر باز تا سده های متاخر است.
هدف از برپایی این نمایشگاه ایجاد شناختی صحیح و تاثیری ماندگار در ذهن مخاطبان و کمک به ایجاد بستری مناسب برای حفظ و پاسداشت میراث طبیعی و تنوع زیستی کشور و پیشینه کهن آن است. این نمایشگاه از 8 شهریور تا 8 مهر به مدت یک ماه در موزه ملی ایران پذیرای علاقمندان خواهد بود.
جنگل های شمال تنها نسل باقی مانده از جنگل های دوره سوم
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: جنگل های شمال تنها نسل باقی مانده از جنگل های دوره سوم هستند و پس از پایان جنگل های هیرکانی در گلستان تا دیوار چین، هیچ جنگلی وجود ندارد و این در حالی است که هر روز شاهد زبانه کشیدن شعله آتش در گوشه ای از این ذخیر ژنتیکی یک میلیون سالی هستیم.
احمدعلی کیخا معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در مراسم افتتاح نمایشگاه های نشانه هایی از 200 هزار سال همبودی انسان و جانوران در ایران زمین و تنوع زیستی در ایران که صبح امروز در موزه ملی ایران برگزار شد، گفت: نتیجه تعامل صحیح بین انسان و محیط زیست در گذشته، باعث خلق تمدن ایرانی شد اما متاسفانه تغییر این روند تعاملی منتج به ایجاد وضع موجود و شرایط بحرانی حال حاضر محیط زیست در کشور شد.
کیخا با اشاره به اینکه در سال های نخستین پیروزی انقلاب میزان برداشت مازاد آب از سفر های زیرزمینی در حدود50 میلیون مترمکعب بود، اظهار داشت: در حال حاضر میزان برداشت مازاد آب از سفره های زیرزمینی به 170 میلیارد مترمکعب رسیده است.
این مقام مسئول ضمن اشاره به شرایط دریاچه ارومیه، گفت: میزان آبی که در حوزه های آب زیرزمینی از دست داده ایم و دیگر هم قابل احیاء نیست، 5 تا 6 برابر میزان آبی است که دریاچه ارومیه از دست داده است.
ایران دارای 41 نوع از 42 نوع تالاب جهانی
وی با بیان اینکه از 42 نوع تالاب موجود در دنیا، 41 نوع در ایران وجود دارد، تصریح کرد: به غیر از تالاب هایی که در یخبندان سیبری ایجاد شده است، ایران برخوردار از تمامی انواع تالابی دنیاست اما متاسفانه امروز حتی یک تالاب با وضعیت مطلوب و مناسب نداریم.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با یادآوری نقش ایران در شکل گیری کنوانسیون رامسر، ایران را مبدع حفاظت از تالاب ها دانست و افزود: 20 سال قبل در حالیکه بسیاری از کشورهای دنیا به حوزه تالابی خود اهمیت چندانی نمی دادند، ایران با ثبت کنوانسیون رامسر، اهمیت حفظ تالاب ها را به جهانیان یادآور شد اما مشکلات امروز تالاب های ایران، نشان می دهد که ما حافظان خوبی برای تالاب های خود نبوده ایم.
جنگل های شمال تنها نسل باقی مانده از جنگل های دوره سوم
کیخا با مرور شرایط بی نظیر تنوع زیستی و جانوری ایران، خاطرنشان ساخت: جنگل های شمال تنها نسل باقی مانده از جنگل های دوره سوم هستند و پس از پایان جنگل های هیرکانی در گلستان تا دیوار چین، هیچ جنگلی وجود ندارد و این در حالی است که هر روز شاهد زبانه کشیدن شعله آتش در گوشه ای از این ذخیر ژنتیکی یک میلیون سالی هستیم.
وی با بیان اینکه محیط زیست طبیعی، بستر خلق تمدن هایی بوده است که قابل مقایسه با هیچ جای دنیا نیست، تاکید کرد: وضعیت فعلی به دلیل برهم زدن تعامل و تعادل طبیعت و بشر است و تنها راه برون رفت از آن، تغییر رفتار و رویکرد انسانی در تعامل با محیط طبیعی پیرامون است.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست با یادآوری اصل پنجاهم قانون اساسی که حفظ محیط زیست را وظیفه ای همگانی می داند، از کلیه سازمان ها و نهادهای کشور خواست به عمل به این وظیفه قانونی خود، سازمان حفاظت محیط زیست را در امر حفظ محیط زیست یاری رسانند. چرا که محیط زیست موضوعی فرابخشی است و اگر همه به درستی به تعهدات و وظایف خود در این عمل کنند، زمینه رشد و شکوفایی کشور در چارچوب توسعه پایدار را فراهم می آورند.
کیخا با تأکید بر اینکه دولت به تنهایی قادر به حفظ محیط زیست نیست، تصریح کرد: اگرچه دولت یازدهم با رویکرد زیست محیطی فعالیت خود را آغاز کرد و این نگاه به محیط زیست در راس مجموعه دولت تدبیر و امید بسیار حائژ اهمیت است ولی در کنار این اقدام و رویکرد محیط زیستی دولت؛ باید مردم و جوامع محلی نیز به یاری دولت بشتابند و در حفاظت از محیط زیست مشارکت جدی داشته باشند.
اهمیت توسعه اکوتوریسم در حفظ محیط زیست
وی با اشاره به تفاهم نامه منعقد شده میان سازمان های حفاظت محیط زیست و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، اذعان داشت: با مشارکت جوامع محلی باید شرایطی را فراهم کنیم که انجام فعالیت های طبیعت گردی به سمت اکوتوریسم که همان گردشگری سبز یا طبیعت گردی همراه با حفظ محیط زیست است، سوق داده شود زیرا طبیعت گردی باید با شرایط طبیعی منطقه سازگار باشد.
کیخا یادآور شد: باید زمینه مشارکت محلی و بخش خصوصی در حفاظت از محیط زیست و میراث فرهنگی قوت بگیرد تا در کنار صیانت از ارزش های طبیعی و میراثی بتوانیم زمینه اشتغال و توسعه گردشگری را فراهم کنیم.
شناخت نخستین قدم در راه حفاظت از طبیعت است
فرشاد فتاحی رئیس موزه تاریخ طبیعی و ذخائر ژنتیک سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به تفاهم نامه منعقد شده میان سازمان های حفاظت محیط زیست و میراث فرهنگی، گفت: توسعه همکاری های فی مابین به منظور رفع مشکلات طبیعت گردی، حفاظت از منابع زیست محیطی و مواردی از این دست از جمله اهداف این تفاهم نامه است.
وی با بیان اینکه موزه های تاریخ طبیعی محل گردآوری و نگهداری بخشی از وقایع و اشیای باستانی و تاریخی است، اظهارداشت: موزه نمایشگر تاریخ موجودات زنده است و شناخت از این عرصه اولین قدم در راه حفاظت از طبیعت است و در واقع موزه ها ماموریت آموزش و مطالعه درخصوص تنوع زیستی را بر عهده دارند.
فتاحی یادآور شد: اهمیت علوم طبیعی و نقش محیط زیست در جهان امروز کاملاً روشن است و جانوران هم بخشی از سیستم زندگی و طبیعت هستند و عمر این میراث حدود 2 میلیون سال است.
وی با تاکید بر ضرورت داشتن اخلاق زیست محیطی افزود: پیدایش فرهنگ بشری طی هزاران سال تحت تاثیر مسائل زیادی قرار گرفته که بر روی کل موجودات و کره زمین تاثیر گذاشته است.
فرهنگ محصول تعامل تاریخی انسان با محیط است
سید محمد بهشتی رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از دیگر سخنرانان این مراسم، با ترسیم فضای ایران بدون فلات، گفت: اگر فلات ایران را از نقشه‌ی کشور حذف کنیم، فقط یک پهنه‌ی آبی به وسعت دریای مازندران و خلیج فارس داریم که هیچ موجود زنده‌ای در آن نبود.
رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اظهار کرد: در آن شرایط احتمالاً در هندوستان دیگر شیر یا بسیاری از حیوانات نبودند، بسیاری از گیاهان رشد و گسترش نداشتند و احتمالاً عمر انسان بسیار کوتاه می‌شد، چون ما تا 500 سال پیش حتی نمی‌توانستیم از اقیانوس‌ها عبور کنیم.
بهشتی خرد حاصل از تعامل تاریخی انسان با محیط را تعریف «فرهنگ» دانست و گفت: اگر فرهنگ‌ها با یکدیگر تفاوت دارند، به‌دلیل تفاوت محیط‌ها با یکدیگر است.
وی با طرح این پرسش که محیط ایران چه تفاوتی با نقاط دیگر دنیا دارد؟ بیان کرد: محیط‌ها برای بشر با منابع زیستی و بشری قابل سنجش هستند. در نقطه‌ای، منابع بالفعل هستند و در جایی دیگر، موانع بالقوه هستند، اثر این تضاد آن می‌شود که یک ماتریس در تفاوت محیط‌ها ایجاد می‌شود.
رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تأکید کرد: ما زمانی می‌توانیم از قوه به فعل درآییم که با محیط مأنوس شویم و الفت برقرار کنیم، چون شرط محیط این است. در دوره رنسانس شرط بقا در اروپا، در ضدیت با درخت بود. درخت را از سر راه برمی‌داشتند تا زنده بمانند. ما در 70 سال اخیر نسبت با محیط مان این‌گونه دچار تحول شده‌ایم. به همین دلیل، اکنون آهنگ انقراض محیط در کشور به‌شدت به صدا درآمده است.
وی افزود: به همین دلیل است که حالا رودخانه‌ها خشک می‌شوند، دشت‌ها با سرعت نور فرو می‌نشینند و شهرها برای ما خاطره می‌شوند. بنابراین این‌ها کمک می‌کند که ما با وجود شکننده و حساس بودن محیط زیست، به تداوم این رشته در کشورمان کمک کنیم.
دیده بان حقوق حیوانات
