دیده بان حقوق حیوانات/ سپهر سلیمی*: باغ‌وحش‌ها که محلی برای نمایش حیوانات وحشی و اهلی‌اند، بخش‌های فعال جانورشناسی دارند و امکان دیدن گونه‌های جانوری کمیاب و یگانه را از نزدیک فراهم می‌کنند، از دید برخی فعالان حقوق حیوانات محل اسارت حیوانات محسوب می‌شوند.
از جمله سندهایی که این دوست‌دارن حیوانات در دست دارند، عکس‌هایی است از خرسی که با قل و زنجیر به زمین بسته شده و تا شعاع کمی با قلاده‌ای که گلویش را می‌فشارد، امکان حرکت دارد. این خرس در باغ‌وحش بابلسر نگهداری می‌شود. در این باغ‌وحش که عکسهای تازه‌ای از آن در هفته گذشته منتشر شده، قفسهای کوچک وتنگ برای حیوانات درنده و وحشی به چشم می‌خورد.
سپهر سلیمی فعال حقوق حیوانات می‌گوید در ۱۳ سال گذشته وضعیت باغ‌وحش‌ها در کشور روز به روز بدتر شده :«در مورد باغ‌وحش‌ها یک مساله رفاه و حقوق حیوانات مطرح است.
حامیان حقوق حیوانات می‌گویند که درهیچ شرایطی حق نداریم از هیچ حیوانی، به هر شکلی بهره‌برداری کنیم و بخواهیم حیوان را اسیر کنیم. در راس آنها پت تاک است که بنیاد مردمی رعایت اصول اخلاقی برای حیوانات است، همیشه یکی از مواردی که با آن مبارزه می‌کنند، باغ وحش‌ها، سیرک‌ها و قاچاق حیوانات به شکل‌های مختلف است. بعد از حقوق حیوانات، ما یک مرحله رفاه حیوانات داریم که شرایط نگهداری حیوانات و تغذیه باید خوب باشد، برای جلوگیری از ابتلا به بیماری، از حیوانات مراقبت شود، امکان باروری داشته باشند و شرایط روانی خوبی داشته باشند. در یک کلام می‌شود گفت، در باغ وحش‌های ایران، به هیچ‌کدام از این دو یعنی نه حقوق و نه رفاه حیوانات، توجه نمی‌شود.»
شرایط باغ‌وحش‌های ایران برای حیوانات غیربومی مناسب نیست
بهداشت و تغذیه نامناسب و نادرست حیوانات، از جمله در باغ‌وحش تهران با عکس میمونی که شکلات می‌خورد و شرایط نگهداری غیراستاندارد حیوانات با غرق شدن تنها ببر بنگال باغ‌وحش ارم در استخر محوطه نگهداری‌اش از مواردی است که فعالان حقوق حیوانات از آنها گله دارند. آنها می‌گویند با توجه به شرایط نامناسب باغ‌وحش‌ها در بیشتر شهرهای ایران، دلیلی وجود ندارد که گونه‌های غیربومی مثل دو کانگوروی قرمز هلندی هم به این حیوانات اضافه شوند.
سپهر سلیمی می‌گوید: «در حال حاضر، حیات وحش کشور وضعیت بسیار بدی دارد، از طرفی مساله شکارچی‌ها و شکار غیرمجاز است و از طرفی هم سازمان حفاظت محیط زیست بسیار تبلیغ می‌کند که مردم کار فرهنگی در زمینه محیط زیست بکنند و با حیات وحش ایران، آشنا بشوند. ولی متاسفانه شاهد این هستیم که به باغ وحش‌ها، توجهی نمی‌شود، باغ وحش‌ها، مراکزی در داخل شهرها هستند، که فرهنگ حیوان‌آزاری، اسارت و بهره برداری از حیوانات را ترویج می‌کنند.» +
وضعیت غیراستاندارد باغ‌وحش‌های ایران تنها موضوعی نیست که دوستداران حیوانات به آن اعتراض دارند. مسئولان باغ وحش کپنهاگ، در زمستان گذشته، یک زرافه دو ساله و سالم را به با گلوله کشتند و جسدش را به شیرهای باغ وحش دادند و گفتند این زرافه اضافه بوده است. بعد از آن گفته شد که چهار قلاده شیر در همین باغ‌وحش کشته شدند تا جا برای توله شیرها باز شود.
باغ‌وحش‌ها با هدف حفاظت از گونه‌های در شرایط خطر نابودی، آموزش و پژوهش به وجود می آیند. نکته‌های مثبتی که از دید برخی فعالان حقوق حیوانات، در بسیاری از باغ‌وحش‌ها رعایت نمی‌شود.
او ادامه می‌دهد: «اتفاقی که در دانمارک در قلب یک کشور متمدن اروپایی افتاد، یعنی کشتن زرافه ۱۸ ماهه و بعد از آن کشتن چهار قلاده شیر، نشان داد که نگاهی که در همه جای دنیا به حیوانات باغ وحشی وجود دارد، نگاه کالاگونه است که بتوانند از حیوانات درآمد کسب بکنند و البته کار هم در پوشش زیبای حمایت از حیوانات باشد.»
هرچند مدیر کل محیط زیست استان مازندران گفته از باغ‌وحش خصوصی بابلسر بعد از انتشار عکس خرس به قلاده کشیده‌شده بازدید شده و با دیدن شرایط غیراستاندارد نگهداری از حیوانات، این باغ‌وحش تعطیل خواهد شد اما دو ببر سیبری باغ وحش وکیل آباد مشهد و ببر نر جنجالی باغ وحش ارم چندی پیش به دلیل بیماری مشمشه مرده‌اند. فضای کافی و متناسب با نوع حیوان، غذا و رعایت بهداشت از موارد اصلی نگهداری حیوانات در باغ‌وحش‌ها هستند. مواردی که در عکسهای تازه منتشر شده از باغ‌وحش بابلسر و ارم دیده نمی‌شود و صدای اعتراض دوستداران حیوانات را درآورده است.
* دوستداران حیوانات و محیط زیست
______________________
