دیده بان حقوق حیوانات: روز گذشته جسد یک پلنگ دیگر در جنگل های چمستان استان مازندران یافت شد.
این جسد توسط یک دانشجوی جنگلداری رویت شده و دچار پوسیدگی جزیی شده است.
گفته می شود زمان تقریبی مرگ حدود یک هفته قبل بوده و سن پلنگ کمتر از دو سال تخمین زده می شود.
آثار تله بر جسد پلنگ رویت نشده و دلیل احتمالی مرگ خوردن طعمه مسموم براورد شده. رخدادی که در سالهای گذشته نیز در منطقه مسبوق به سابقه بوده است.
دیده بان حقوق حیوانات: صبح روز 18 خرداد به مناسبت هفته محیط زیست در سازمان حفاظت محیط زیست یک نشست خبری برگزار شد. در این نشست که طبق روال همیشگی بدون دعوت از خبرنگار دیده بان حقوق حیوانات انجام شد، به مسایلی چون دم مارمولک خانگی و احداث روگذر و زیرگذر برای حیات وحش نیز پرداخته ش!
اولویت بخشی به محیط زیست پیش از کشاورزی در مدیریت منابع آب کشور، تدوین دستور‌العمل برای احداث پل‌های روگذر و زیرگذر در مناطق حادثه‌خیز حیات وحش، بازدید از باغ وحش های سراسر کشور در شش ماه آینده و حضور دام در زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی به عنوان یکی از تهدیدات بالقوه در این نشست مطرح شدند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست (پام)، مسعود باقرزاده کریمی معاون امور تالاب‌های دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست پیش از ظهر یکشنبه 18 خردادماه در جمع اصحاب رسانه، گفت: شاخص های زیست محیطی کشور در چند سال گذشته پسرفت زیادی داشته اما رویکرد دولت تدبیر و امید در حفاظت از محیط زیست بسیار امیدوار کننده است.
وی با ابراز خرسندی از نگاه دولت یازدهم به محیط زیست، افزود: توجه به تامین حقابه محیط زیستی بعد از آب شرب و باغات دائمی و پیش از بخش کشاورزی در مدیریت منابع آب کشور، ناشی از همین نگاه بلند به محیط زیست است و نتایج مثبت این تصمیم درست در آینده مشخص خواهد شد.
استفاده از ژنتیک مارمولک خانگی برای درمان نقص عضو در انسان‌ها
در ادامه این نشست، فرشاد فتاح مدیر کل موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست با تأکید بر این موضوع که حفاظت از سرمایه های ژنتیکی از بالاترین اولویت ها در سطح جهان به شمار می آید، گفت: ذخایر ژنتیکی در گونه‌های گیاهی و جانوری از اهمیت بالایی برخوردار است و بسیاری از گونه‌های جانوری به لحاظ ژنتیکی از اهمیت بالایی برخوردار هستند به طوری که کشورهای مختلف هم اکنون بهره‌های فراوانی را از این موضوع می‌برند.
وی افزود: به عنوان نمونه می‌توان به گونه مارمولک خانگی اشاره کرد که پس از قطع شدن دم خود مجدداً قادر خواهد بود بر اساس ژنتیک، برای خود دمی از نو بسازد و همین موضوع منجر به آن شده که در حال حاضر بسیاری از کشورهای دنیا درباره ژنتیک این گونه جانوری مطالعاتی را آغاز کنند تا از این خصلت در جهت بهبود نقص عضو در انسان‌ها استفاده کنند.
فتاحی ادامه داد: دفتر موزه‌ها و ژنتیک سازمان محیط زیست در 5 گروه گیاهی، جانوری، بیوتکنولوژی، دیرینه‌شناسی و موزه تاریخ طبیعی فعالیت می‌کند.
این مقام مسئول با اشاره به به گرده‌افشانی و اهمیت آن در گونه‌های گیاه، اظهار داشت: در یکی از این پروژه ها گرده افشانی باغ های آلبالو و گیلاس یکی از کشورها در طول سال ارزیابی و مشخص شد که چنانچه حشرات گرده افشان این کار را نکند بایستی سالانه 270 میلیارد دلار برای گرده افشانی تنها در باغ های گیلاس و آلبالو هزینه شود.
مدیر کل موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست به کشف سایت فسیلی در میناب هرمزگان اشاره کرد و گفت: فسیل های زیادی که متعلق به ایران است در یکی از موزه های آمریکا نگهداری می شود که برای برگرداندن آنها به کشور رایزنی های لازم انجام شده و به زودی نتیجه خواهد داد که از آن جمله می‌توان به ببر دندان شمشیری اشاره کرد.
وی افزود: ایران از لحاظ دارابودن تنوع زیستی و منابع ژنتیکی بسیار غنی است از این رو حفاظت از این گنجینه غنی نیازمند برنامه ریزی مدون است.
فتاح گفت: با توجه به اهمیت حفظ تنوع زیستی درحال تدوین پنجمین گزارش تنوع زیستی در کشور هستیم که به زودی تهیه و برای تایید به کنوانسیون جهانی تنوع زیستی ارسال می شود.
به روز شدن روش‌های سرشماری گونه‌های جانوری شاخص
در ادامه سید مجید مقدم مدیرکل دفتر تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: برای نخستین بار برنامه 3 سال آینده دفتر تنوع زیستی تدوین و برای تایید نهایی به رییس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام شده است.
مدیر کل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست به تلفات پستانداران بزرگ جثه اشاره کرد و اظهار کرد: یکی از دلایل افزایش تلفات این‌گونه‌های جانوری سوانح جاده‌ای بوده است.
تدوین دستور‌العمل برای احداث پل‌های روگذر و زیرگذر در مناطق حادثه‌خیز حیات وحش
مقدم یادآور شد: هم اکنون درصدد تدوین دستور‌العمل برای احداث پل‌های روگذر و زیرگذر در مناطق حادثه‌خیز هستیم به طوری که در حال حاضر در مسیر تأمین اعتبار قرار گرفته‌ایم.
مدیرکل دفتر تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با تأکید بر همکاری وزارت راه و سایر دستگاه‌ها در پیشبرد این مهم گفت: در تلاشیم تا گروه‌های امداد و نجات استانی یا منطقه ای با کمک سمن ها برای گونه‌های جانوری که در جاده‌ها آسیب می‌بینند ایجاد کنیم.
وی با اشاره به اهم فعالیت های این بخش از سازمان حفاظت محیط زیست در سال جدید، به روز شدن روش های سرشماری گونه های جانوری شاخص به ویژه پستانداران یکی از مولفه های این برنامه دانست که بر اساس آن سرشماری گونه ها با استفاده از فناوری های روز دنیا انجام خواهد شد.
تهیه پیش نویس حقوق و تعیین تکلیف قرق‌های اختصاصی بر اساس بند 45 قانون حفاظت محیط زیست
مسعود عالیخانی مدیر کل دفتر صید و شکار سازمان حفاظت محیط زیست تجدیدنظر در ضرر و زیان وارده به حیات وحش بر اساس شش معیار ازجمله وضعیت بحران گونه ها، میزان برداشت، تعهدات بین المللی و وضعیت خاص گونه را یکی از اقدامات مهم مجموعه تحت مدیریت خود اعلام کرد.
وی با بیان اینکه فعالیت این دفتر در 5 سطح طبقه‌بندی شده است، ادامه داد: تهیه پیش نویس حقوق و تعیین تکلیف قرق‌های اختصاصی بر اساس بند 45 قانون حفاظت محیط زیست با نظرخواهی در استان‌ها در دستور کار است که چنانچه به تصویب نهایی برسد اقدامات لازم برای اجرا از سر گرفته می‌شود.
عالیخانی با اشاره به برپایی اولین کارگاه آموزشی مهارت منطقه‌ای حفاظت از پلنگ بعد از ماه مبارک رمضان، گفت: این کارگاه‌ها در مرحله نخست در استان‌های لرستان، مازندران، خراسان شمالی، قزوین، البرز و اصفهان برپا خواهند شد.
بازدید از باغ وحش های سراسر کشور در شش ماه آینده
مدیر کل دفتر صید و شکار سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: با توجه به درخواست بسیاری از تشکل های مردم نهاد و مردم و همچنین مشکلات فراوانی که در سیرک های کشور وجود دارد کمیته ای متشکل از اساتید دانشگاه مسئولان سازمان محیط زیست و نمایندگان سازمان های مردم نهاد در دفتر حیات وحش و شکار و صید تشکیل شده تا بتوان سیرک های کشور را به استانداردهای بین المللی نزدیک کرد.
مدیر کل دفتر صید و شکار سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به ارزیابی کلی از وضعیت باغ‌های وحش و باغ پرندگان، از ایجاد یک دبیر خانه در دفتر صید و شکار با همکاری دفتر حیات وحش برای بازدیدهای دوره‌ای شش ماهه از همه باغ وحش ها و باغ‌های پرندگان خبر داد و گفت: چنانچه نیاز به اصلاح و تغییرات باشد پیگیری ها و اقدامات لازم جهت استاندارد سازی انجام می شود.
عالیخانی اعلام کرد: در صورت تامین اعتبار 3 کتاب با عناوین آشنایی با گونه های مشمول ضرر و زیان، توانمندسازی محیط بانان و کارشناسان حفاظت از گوشت خواران و آموزش محیط بانان تا پایان سال جاری تهیه و چاپ می شود.
حضور دام در زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی یکی از تهدیدات بالقوه برای این گونه/ 35 مورد مشاهده یوز ظرف سه ماه گذشته
هومن جوکار، مدیر پروژه حفاظت از یوز آسیایی، گفت: به طور کلی پس از مطرح شدن یوز در رسانه ها و فوتبال کشور تمام سعی خود را کرده ایم که با استفاده از پیامد مثبت این موضوع بتوانیم بخشی از هزینه های حفاظت از زیستگاه های این گونه ارزشمند را که تاکنون از طریق سازمان محیط زیست تامین می شده از منافع دیگر تامین کنیم.
جوکار ادامه داد: همچنین مرکزی در پارک پردیسان در حال احداث است که برای آموزش و تحقیق در مورد یوز آسیایی در نظر گرفته شده است.
وی با بیان اینکه علت راه اندازی این مرکز در تهران نظارت آنلاین متخصصان این گونه در این مرکز است، اظهار داشت: دلبر و کوشکی دو یوز نر و ماده در اسارت نیز پس از احداث این مرکز به آن منتقل خواهند شد.
مدیر پروژه بین المللی یوزپلنگ آسیایی از 35 مورد مشاهده یوزپلنگ در زیستگاه های این گونه ارزشمند در کشور ظرف سه ماه گذشته خبر داد.
جوکار تصریح کرد: یکی از تهدیدات بالقوه یوزپلنگ آسیایی حضور دام و سگ نگهبان گله در زیستگاه های این گونه است به گونه ای که در شش ماه گذشته دو قلاده یوزپلنگ به وسیله سگ گله تلف شده اند و بنابراین اقداماتی در خصوص انتقال واحدهای دامپروری موجود در نقاط حساس زیستگاه یوز به مراتعی کم آسیب تر فراهم شده است.
وی با اشاره به اینکه در چند ماه گذشته دو یوزپلنگ توسط سگ های گله تلف شده اند یادآور شد: این اقدام تا حدودی تهدید این گونه ارزشمند را توسط دامداری ها کاهش می دهد.
وی آموزش ویژه محیط بانان زیستگاه یوز به منظور توانمند سازی بیشتر آنها را یکی دیگر از اقدامات پروژه یوزپلنگ آسیایی عنوان کرد.
بالاترین میزان سرانه فرسایش خاک در منطقه زاگرس / قطع ارتباطات اکولوژیکی حیات وحش در منطقه زاگرس
شیرین ابواقاسمی مدیر پروژه حفاظت از زاگرس با اعلام خبر خشکیدگی 100 هزار هکتار جنگل های بلوط زاگرس مرکزی، گفت: بالاترین میزان سرانه فرسایش خاک در منطقه زاگرس است که تغییر کاربری جنگل های زاگرس به اراضی باغی و نهاده های کشاورزی علت عمده آن است.
وی با تأکید بر این موضوع که ارزیابی توان اکولوژیک زاگرس، پیش نیاز مطالعات تنوع زیستی است و مطالعات در 2.5 میلیون هکتار از زاگرس انجام شده است، افزود: براساس این ارزیابی ها نقاط داغ و بحرانی زاگرس مشخص شد که در این میان 100 هزار هکتار از جنگل های بلوط زاگرس که متاثر از خشکسالی بوده اند، نیز بررسی شدند.
ابوالقاسمی اظهار داشت: همچنین در این مطالعات، رودخانه کارون و تالاب بختگان نیز مطالعه و ارزیابی شدند که متاسفانه وضعیت این منابع آبی نگران کننده است.
مدیر پروژه بین المللی حفاظت از زاگرس تصریح کرد: خشکسالی این دو مورد تنها به خاطر مداخله مستقیم انسان در شاخه های کارون و بختگان است چراکه انتقال آب از یک استان با استان دیگر در کشور ما چالش های زیادی ایجاد کرده است.
وی تأکید کرد: پیش نیاز حفاظت از منابع طبیعی آمایش سرزمین است که در کشور باید جدی گرفته شود.
وی با اشاره به منتفی شدن انتقال آب از منطقه حفاظت شده سبزکوه اظهار امیدواری کرد: امیدواریم انتقال آب از بهشت آباد نیز لغو شود.
این مقام مسئول افزود: 61 گونه پستاندار شاخص در منطقه زاگرس زیست می کند که احداث جاده، ارتباط اکولوژیکی حیات وحش منطقه را از بین برده و این مساله تهدیدی برای گونه های جانوری این منطقه است به طوری که وضعیت گونه های شاخص این محدوده از جمله پلنگ، خرس و سنجاب نگران کننده است و حل آن نیازمند حمایت مسئولان برای جلوگیری از احداث جاده های غیرضرور است.
مبارزه با جرایم آشکار از وظایف نیروی انتظامی است
همچنین سرهنگ حمیدرضا خیلدار فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط زیست از ارائه آموزش به محیط بانان در سه سطح آموزش قوانین و مقررات سلاح، دفاع شخصی و ضابطین خاص دادگستری که از جمله مهمترین نقاط ضعف محیط بانان است در 31 استان کشور خبر داد و یادآور شد: آموزش یکی از مهم ترین نیازهای محیط بانان است.
خیلدار با اعلام خبر تعامل و همکاری یگان با پلیس فتا برای جلوگیری از خرید و فروش حیات وحش در فضای مجازی و تخلفات در این فضا، افزود: سرشاخه های اصلی این موضوع شناسایی و عده ای نیز دستگیر شده اند.
وی برخورد با خرید و فروش پرندگان در بازارهای پرندگان مانند بازاری که در بزرگراه آزادگان تهران وجود دارد را یکی دیگر از اقدامات تحت مدیریت خود عنوان کرد و ادامه داد: متاسفانه میزان جرایم در این خصوص بسیار پایین است و بازدارنده نیست به گونه ای که گاهی فروشندگان این بازار عنوان می کند که مانور یک ساعته محیط زیست در این بازار موجب ضرر و زیان 20 میلیونی آنها می شود بنابراین پنج میلیون تومان جریمه نقدی برای آنها بازدارنده نیست.
فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط زیست تأکید کرد: برخی از افراد که برای خرید حیوانات به بازار فروش خلیج فارس مراجعه می کنند از نوع گونه و اینکه در چه وضعیتی قرار دارد مطلع نیستند از این رو قرار است تابلویی در این بازار نصب شود و فهرستی از گونه هایی که خرید و فروش آنها غیرمجاز است با میزان جریمه آنها بر روی تابلو نوشته شود، ساز و کار تهیه این تابلو انجام شده و به زودی اجرایی می شود.
خیلدار با بیان اینکه مبارزه با جرایم آشکار از وظایف نیروی انتظامی است، اظهار داشت: سازمان محیط زیست با دو هزار و 400 نیرو به تنهایی قادر به مقابله با تمام تخلفات در فضایی به وسعت 17 میلیون هکتار نیست.
وی ادامه داد: حفظ محیط زیست وظیفه تمام مردم است و این مساله نیاز به عزم ملی دارد.
دیده بان حقوق حیوانات: سیرک ها اسارتگاه های همراه با فعالیت نمایشی آزارنده هستند که با هدف کسب در آمد فعالیت می کنند
گردانندگان سودجوی سیرک ها گاه خود را حیوان دوست و حامی حیوانات معرفی می کنند و گاه آموزش های آزارنده حیوانات را آموزش هایی نمایش می دهند که خود حیوان متمایل به آموختنش بوده!
شاید در دهه های قبل مردم از حقیقت چنین سخنان کذبی مطلع نمی شدند اما امروز دیگر اغفال مردم با چنین ادعاهایی که بیشتر به شوخی شباهت دارد ممکن نیست.
در این فیلم می تونانید رفتار طبیعی یک خرس اسیر در برابر بشر و عکس العمل بشر را در برابر این رفتار ببینید.
رفتن به سیرک، حمایت از رذالت های اخلاقی و رفتاری گردانندگان سیرک است.
دیده بان حقوق حیوانات: مسوول تنوع زیستی ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با اشاره به اینکه از لحاظ قانونی سازمان حفاظت از محیط زیست مسوول نظارت بر خرید و فروش حیوانات است، گفت: شهرداری تهران از نظر حقوقی در این خصوص نقشی ندارد.
علی باقرپور روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه امکانات سازمان حفاظت محیط زیست به تنهایی پاسخگوی نظارت و جلوگیری از خرید و فروش حیوانات نادر در سطح شهر نیست، افزود: این درحالی است که مناطق 22 گانه شهرداری تهران از پتاسیل و امکانات خوبی برای کمک به سازمان حفاظت از محیط زیست برخوردار است.
باقرپور ادامه داد: رایزنی ها برای امضای تفاهمنامه با اداره کل محیط زیست استان تهران صورت گرفته است و به زودی این تفاهمنامه به امضا می رسد.
وی به خرید و فروش انواع حیوانات وحشی در سطح شهر تهران اشاره کرد و گفت: متاسفانه عده ای از هموطنان اقدام به خرید حیوانات کمیاب می کنند، اما پس از آنکه می بینند امکان نگهداری ندارند، آنها را در سطح شهر رها می کنند.
مسوول تنوع زیستی ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران ادامه داد: خوشبختانه بسیاری از این حیوانات از سوی سازمان آتش نشانی جمع آوری و تحویل سازمان حفاظت از محیط زیست می شود.
وی اضافه کرد: امیدواریم با امضای تفاهمنامه بین شهرداری تهران و سازمان حفاظت از محیط زیست همکاری های دوجانبه بیشتر از گذشته شود.
باقرپور بیان داشت: حفاظت از تنوع زیستی، جلوگیری از خرید و فروش حیوانات و کاهش آلودگی هوا ازجمله اقداماتی است که در قالب این تفاهمنامه دنبال خواهد شد.
وی در ادامه به تهیه بانک اطلاعات تنوع زیستی از سوی ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران اشاره و تصریح کرد: متاسفانه ما اطلاعات آماری از تنوع گونه های گیاهی و جانوری در سطح تهران نداریم، اما امیدواریم تا پایان سال جاری بانک اطلاعاتی دقیقی در این خصوص تدوین کنیم.
دیده بان حقوق حیوانات: آیا می دانید انچه هنگام جویدن پاستیل می خورید چیست؟ شاید پاسخ برایتان کمی عجیب باشد: ژلاتینی که محصول جوشاندن طولانی مدت پوست، غضروف و استخوان حیواناتی است که دور ریز های صنایع تولید گوشت به حساب می آیند!
دیده بان حقوق حیوانات: یک توله خرس قهوه ای در آذربایجان شرقی برای مصرف اجزای بدنش توسط به شکلی فجیع بشر از پای در آمد.
خون خارج شده از گلوی این توله خرس احتمالا نشانه ذبح کردن برای مصرف اجزای بدن حیوان است. برخی افراد خرافه پرست و نا آگاه گمان می کنند مصرف بخشی از اعضای بدن خرس ها منجر به درمان بیماری ها یا تقویت قدرت مردانگی می شود.
یابنده این خرس اعلام داشته است که در تفرجی برای کوه پیمایی با این صحنه مواجه شده و فردی مشغول کندن بخش هایی از پوست و بدن حیوان بوده است. برش های بدن در تصوییر نشان می دهد غیر از کندن پوست، هدف جدا کردن امعا و احشای حیوان نیز بوده است.
به نظر می رسد پایین بودن میزان جرایم کشتار حیات وحش از یک سو نا آگاهی افرادی که در نزدیکی زیستگاه حیات وحش به سر می برند از دیگر سو مسبب اصلی فجایعی است که در حیطه شکار و کشتار حیات وحش رخ می دهد.
لازم است مسوولان با اندیشیدن تمهیداتی به این کشتار پایان دهند.
_______________________
دیده بان حقوق حیوانات: بی تدبیری یک شرکت راهسازی در جمع آوری کارگاه آسفالت سازی اش در حوزه شهرستان مهر (MOHR)استان فارس، موجب سقوط و گرفتار شدن 40راس گوسفند در حوض قیر بجا مانده از این کارگاه که 21 راس جان دادند.
به گزارش ایرنا، این تعداد گوسفند متعلق به دو نفر از دامداران روستای حاجی آباد از توابع بخش مرکزی شهرستان مهر بودند که در مسیر برگشت از چرا به درون حوض قیر یاد شده سقوط می کنند .
براساس این گزارش با تلاش روستاییان و به کمک بیل مکانیکی در طول هفت ساعت به زحمت تعداد 19راس از گوسفندان از درون حوض قیر بیرون کشیده می شوند و مابقی غرق و تلف می شوند.
محمدرضا زمانی بخشدار مرکزی مهر با تایید این خبر به خبرنگار ایرنا گفت : با توجه به وجود عشایر در این منطقه لازم است که پیمانکاران و شرکتهای راهسازی نسبت به جمع اوری کارگاههای راهسازی خود کمال دقت را بنمایند تا شاهد چنین حوادث ناگواری برای دامداران منطقه نباشیم .
براساس این گزارش ،کارگاه متعلق به شرکت راهسازی راه ساحل بوده که پروژه راهسازی پارسیان-پارس جنوبی را انجام داده بود و پس از اتمام پروژه راهسازی کارگاه آسفالت سازی خود را جمع آوری کرده ولی هنوز قیر باقیمانده از دوران فعالیتش تخلیه کامل نشده بوده است .
لازم به یاد آوری است دامداران روستای حاجی آباد هرساله در فصل تابستان با این مشکل روبرو هستند.
شهرستان مهر در 424کیلومتری جنوب شیراز قرار دارد.
دیده بان حقوق حیوانات/ سام خسروی فرد*:مقاله «پول از شما، قوچ از آنان» هم در فضای مجازی و هم در فضای حقیقی، نقل محافل و مجالس محیط‌زیستی است؛ استادان دانشگاه، کارشناسان مستقل و معتبر حیاتوحش، موافقان و مخالفان شکار، و در نهایت منتقدان و دوستداران موسسه حیاتوحش میراث پارسیان هر یک تاویل و تعبیری از آن مقاله ارائه کرده‌اند. بحث بسیار در این باره سبب شده کم و بیش موضوع اصلی به حاشیه برود.
عده‌ای دانسته یا ندانسته با سو تعبیرهای‌شان اصل ماجرا را به انحراف می‌کشانند. موضوع مطرح شده را شخصی قلمداد می‌کنند، از دستاوردها و موفقیت‌های این موسسه می‌گویند و از همکاران و اعضای شریف آن دفاع می‌کنند. شماری تنها موضوع شکار قوچ لارستان را هدف قرار می‌دهد. برخی نیز نوشته‌های سابق نگارنده را ملاک می‌گیرند، به سرعت قضاوت می‌کنند که پیش‌تر موافق شکار بوده، اینک رنگ عوض کرده و مخالف شکار شده است. نکته تعجب‌آور این است که گروهی واقعا صورت مساله را نمی‌بینند یا می‌بینند و قرار است آگاهانه واقعیت را وارونه جلوه دهند. به هر حال انگیزه این نوشتار شفاف‌سازی بیشتر است برای کسانی که دنبال واقعیت هستند اما جریان‌سازی و حاشیه‌پردازی چنان فضا را غبارآلود کرده که نمی‌توانند سره را از ناسره تمیز دهند.
در همان روز انتشار مقاله «پول از شما، قوچ از آنان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا (۱)، یک رپرتاژآگهی مفصل از آن موسسه روی خروجی خود قرار داد. این رپرتاژ آگهی سعی داشت نشان دهد آن بنگاه در شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی فعال است و درآمد و مخارجش نیز مشخص. تقریبا نکته جدیدی در این متن نیست و همه آنچه مطرح شده را می‌توان در وب‌سایت آن تشکیلات دید. با این حال در انشایی که ایرنا منتشر کرده تنها دو بار به «شکار غیرمجاز» اشاره شده است.
شکی نیست بسیاری از اعضای موسسه حیاتوحش میراث پارسیان افرادی مطلع و فعال و پاک‌نیت هستند که جز حفاظت و مدیریت گونه‌ها و زیستگاه‌ها هدف دیگری ندارند. با این حال، شماری از مدیران و اعضای آن بنگاه، ید طولایی در صنعت شکار دارند (۲ و۳) و از دیگر سو نام این موسسه و خواهر آمریکایی‌اش به وضوح در کنار فروش قوچ لارستان خودنمایی می‌کند. در آگهی حراج پروانه شکار قوچ لارستان به این نکته اشاره شده است که در ایران بحث ادامه یا توقف شکار جریان دارد و در ادامه می‌افزاید: «موسسه حیاتوحش میراث پارسیان قادر است توضیح دهد چگونه بنیاد قوچ‌های وحشی (Wild Sheep Foundation) پروانه‌های قوچ‌های کمیاب را در داخل و خارج حوزه استحفاظی و اعمال قانون آمریکا با موفقیت به حراج گذاشته است و ثمره آن می‌تواند برای قوچ‌های در خطر لارستانی پر منفعت باشد» (۴).
یکی از مدیران خوش‌نام و تا به امروز منزه موسسه حیاتوحش میراث پارسیان هومن جوکار است که به عنوان مدیر موفق پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی نیز فعالیت می‌کند. مهم نیست که جوکار با آن سابقه درخشان، از شکار پایدار خارج مناطق حفاظت شده سخن می‌گوید(۵)،مهم این است که سه ماه بعد یک آگهی، از مزایده مجوز شکار علفخواری خبر می‌دهد که بر اساس رده‌بندی IUCN آسیب‌پذیر است و در بطن خود نام موسسه‌ای را دارد که مدیر پروژه یوزپلنگ آسیایی نایب رییس هیات مدیره آن است. این توالی زمانی، بلادرنگ پرسشی ایجاد می‌کند که آیا جوکار نیز از فروش پروانه شکار قوچ لارستان با خبر بوده ؟ یا او نیز از ماجرا اطلاعی نداشته است؟ خبرنگاران ساکن در ایران شاید بتوانند برای این سوال‌ها پاسخی درخور پیدا کنند.
بار دیگر باید تاکید کرد که هدف این نوشتار، بررسی درست یا غلط بودن شکار یا نقش آن در امر حفاظت نیست. همان‌طور که قرار نیست در این یادداشت، مشارکت و همکاری مردم محلی در یک مفهوم کلی، تایید یا نفی شود. نکته این است که تشکیلاتِ مدعیِ حفاظت از گونه‌ها و طبیعت در اقدامی تاسف‌برانگیز در فروش مجوز شکارِ جانوری کمیاب، همکاری داشته و تا امروز در هیچ یک از صفحات وب‌سایت خود درباره فعالیت در حوزه «توریسم شکار» سخنی به میان نیاورده‌است. موسسه‌ای که می‌گوید شفاف است چرا درباره همدستی و هم‌داستانی با فروش پروانه شکار قوچ لارستان اطلاعاتی منتشر نکرده است؟
تنها یک بار، آن هم در گزارش عملکرد سال ۹۱ این موسسه نوشته شده است: «در یک پروژه جدید قصد داریم رابطه شکار و حفاظت را بررسی و ضوابط و شرایطی که به موجب آن شکار مدیریت شده می‌تواند در خدمت حفاظت از طبیعت قرار گیرد را مشخص کنیم. در حال حاضر بیشتر اطلاعات مورد نیاز جمع‌آوری شده‌اند ولی برای پردازش و حصول نتیجه به زمان بیشتری نیاز است» (۶). اما بیش از این اطلاعی در دست نیست که آن بنگاه چرا و چگونه در «توریسم شکار» همکاری داشته است.
در گزارش منتشر شده توسط موسسه حیاتوحش میراث پارسیان درباه وضعیت قوچ لارستان (۷) به طور مستقیم و موکد به کاهش شدید جمعیت این علفخوار آسیب‌پذیر اشاره شده است، اما درباره شکار این زیرگونه نایاب به تناقض‌گویی می‌پردازد: «گزینه‌هایی مثل مشارکت با مردم محلی و ایجاد قرق اختصاصی را علاوه بر ممنوع کردن شکار و اعمال حفاظت فیزیکی با گارد مسلح از جمله روش‌هایی دانست که می‌توانند کارآیی زیادی داشته باشد. اگرچه پیشاپیش نباید درباره این روش‌هــا نظر قطعی داشــت. با توجه به نمونه‌های موفقی که امروزه از هر یک از این گونه روش‌های مدیریتی در حفاظت از حیاتوحش وجود دارد (مثل روش مشارکت با مردم محلی در ایجاد قرق اختصاصی برای قوچ مارخور در پاکستان) باید به عنوان روش‌های قابل اتکا به هر یک توجه کرد و ممنوعیت شکار را تنها ابزار حفاظتی ندانست…»
در این گزارش عکسی درج شده که اسرافیل شفیع‌زاده، فعال توریسم شکار را در کنار قوچ مرده لارستانی و شکارچی آن نشان می‌دهد. شفیع‌زاده همان کسی است که در «مناظره شکار» (۸) اعلام کرد سه پروانه شکار قوچ لارستان هر کدام به مبلغ ۱۰۰ هزار دلار در آمریکا به طور آزمایشی برای فروش عرضه کرده‌اند. خبرنگاران و انجمن‌های حامی حقوق حیوانات در ایران می‌توانند مسئولان سازمان محیطزیست را با این پرسش روبه‌رو کنند که چرا و برچه مبنایی برای جانوری آسیب‌پذیر سه پروانه شکار صادر کرده است؟
توجیه طرفداران شکار این است که مبالغ به دست آمده از فروش پروانه شکار قوچ لارستان می‌تواند باعث اشتغال‌زایی در منطقه و بهبود وضعیت حفاظتی شود. این نکته کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد که به نظر نمی‌رسد مردم لار نیاز به چنین پول‌هایی داشته باشند. اهالی این بخش از ایران، برای خود بیمارستان فوق تخصصی، فرودگاه، جاده و … می‌سازند و از قضا نسبت به همکاری و سرمایه‌گذاری در قرق خصوصی و حفاظت مناطق جدید ابراز تمایل کرده‌اند. سوالی که کمتر به آن توجه می‌شود این است که آیا زیرساخت‌های لازم برای جلب مشارکت اهالی محلی در لار بوجود آمده و تنها با فروش یک یا چند پروانه شکار مشکلات حل می‌شود؟
همکاری موسسه حیاتوحش میراث پارسیان در فروش پروانه «شکار قوچ کمیاب لارستان»، می‌تواند به اعتماد مردم نسبت به سایر تشکل‌های زیست‌محیطی ضربه بزند. افکار عمومی این سوال را می‌پرسد که آیا می‌توان بعد از این به تشکل‌های حافظ طبیعت و حیاتوحش اعتماد کرد که به راستی دنبال نجات گونه‌ها هستند یا آن پس و پشت دست در فروش پروانه گونه‌های کمیاب و در معرض انقراض دارند؟ شایسته بود انجمن حیاتوحش میراث پارسیان به عنوان سازمانی که داعیه حفاظت از حیاتوحش دارد به جای همکاری در حراج مجوز شکار، سازمان منفعل محیطزیست را مجاب می‌کرد دست از صدور پروانه شکار این قوچ کمیاب بردارد.
برای اطلاعات بیشتر
۱- رپرتاژ آگهی ایرنا (لینک).
۲- کامیل جعفری، رییس هیات مدیره موسسه حیاتوحش میراث پارسیان است که در وب‌سایت این موسسه «فعال در عرصه‌های طبیعت‌گردی و کمک[رسان] به حفظ حیاتوحش» معرفی شده است. در وب‌سایت هانتینگ ریپورت نوشته شده او مدیر «شرکت ایران‌سافاری» و از مالکان شرکت «ایران شکار سافاری» در قبل از انقلاب بوده است (لینک). اطلاعات بسیار اندکی در اینترنت از کامیل جعفری وجود دارد. نام او در کتاب «نخجیران از آغاز تا امروز در ایران» (دارآباد، ۱۳۷۴) دو بار در بخش جدول مدال‌آوران شکار ذکر شده است. نخست، برای شکار قوچ البرز مرکزی در ۱۳۵۴ با امتیاز ۲۱۳/۵ و مدال طلا و دوم، برای شکار گراز در منطقه البرز شمالی در سال ۱۳۵۶ با امتیاز ۱۱۵/۱ و مدال نقره.
۳- مراد طاهباز در وب‌سایت موسسه حیاتوحش میراث پارسیان این گونه معرفی شده است: «عضو فعال در عرصه‌های محیط زیست و میراث فرهنگی». او در سال ۲۰۱۱ در سمیناری با عنوان «شکار در ایران: افسانه، واقعیت و عواقب» شرکت داشته و عضو پنل این سمینار بوده است. او همراه جمعی دیگر چنین معرفی شده است: «سایر کسانی که توافق کرده‌اند که بخشی از پنل باشند «شهروندان سابق» ایران هستند عبارتند از سودی گلابچی، رضا گلسرخی و مراد طاهباز» (لینک).
۴- در وب‌سایت قوچ‌های وحشی به فروش پروانه شکار قوچ لارستان با همکاری موسسه حیاتوحش پارسیان به طور مستقیم اشاره شده است (لینک).
۵- مصاحبه جوکار و اشاره به شکار پایدار (لینک)
۶- گزارش عملکرد سال ۹۱ موسسه حیاتوحش میراث پارسیان (لینک)
۷- لینک گزارش بررسی سریع وضعیت قوچ لارستان (لینک)
۸- مناظره شکار (https://www.youtube.com/watch?v=ypBOZrfTpDY)
برای دیدن تصویر بزرگ روی آن کلیک کنید.
دیده بان حقوق حیوانات/ سام خسروی فرد*: موسسه حیاتوحش میراث پارسیان، بنیادی نوپاست که بر اساس اطلاعات وب‌سایتش در مدتی کوتاه تلاش‌های بسیاری در حوزه محیطزیست و حیاتوحش ایران انجام داده است. به عنوان مثال مشارکت در راه‌اندازی سمپوزیمی در لندن با محوریت محیطزیست ایران و یا کمک مالی۱۰۰ هزار دلاری به فاز دوم پروژه حفاظت از یوز‌آسیایی. اما در کنار چنین فعالیت‌هایی به شکار فروشی و توسعه شکار تفریحی هم می‌پردازد.
این موسسه که در اردیبهشت ۱۳۹۱ ثبت شده خواهری دارد که با نامی مشابه است در آمریکا به ثبت رسیده‌است. افراد کلیدی و مدیران هر دو موسسه کم‌وبیش مشترکند. این بنگاه غیرانتفاعی ایرانی-آمریکایی در اقدامی شگفت‌انگیز با بنیاد قوچ‌های وحشی (Wild Sheep Foundation)، همکاری کرده تا یک راس قوچ لارستان را به مبلغ ۱۰۰ هزار دلار به مزایده گذاشته شود. قوچ لارستان، زیرگونه‌ای آسیب‌پذیر و در خطر است که برخی آن را کوچکترین قوچ جهان می‌دانند.
وقتی در زمستان سال ۱۳۹۰، یعنی حدود شش ماه قبل از ثبت رسمی موسسه میراث حیاتوحش پارسیان در ایران گزارش بررسی قوچ لارستان منتشر شد کمتر کسی می‌توانست پیش‌بینی و باور کند که تنها دو سال بعد نام این بنگاه را که در جای‌جای وب‌سایتش از حفاظت سخن گفته در کنار تبلیغ پروانه شکار قوچ لارستان ببیند. به عبارت دیگر گزارشی تدوین شد به‌نام حفاظت و پژوهش اما به کام شکار و شکارچیان فرنگی. در گزارشی که این موسسه درباره وضعیت قوچ‌های در حال انقراض لارستان در ایران منتشر کرده آمده است ۷۰۰ راس از آنها در زیستگاه‌های حفاظت شده و ۵۰۰ راس در مناطق آزاد وجود زندگی می‌کنند. این گزارش فاقد روش‌شناسی مشخص است و البته نام بیژن فرهنگ دره‌شوری را به عنوان یکی از تهیه‌کنندگان بر پیشانی خود دارد. در گفت‌وگویی تلفنی با این اکولوژیست معتبر ایران، مشخص شد کارهای میدانی گزارش را او انجام داده و برآوردش از جمعیت قوچ لارستان در مناطقی که مورد بررسی قرار داده در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۲۵۰ راس است.
موسسه میراث حیاتوحش پارسیان (Persian Wildlife Heritage Foundation) را در ایران و خواهر دوقلویش به نام بنیاد حیاتوحش پارسیان (Persian Wildlife Foundation) را در آمریکا ثبت کرده‌اند. در وب‌سایت هر دو عنوان شده که چرخ اقتصادی آنها بر پایه کمک‌های مردمی و اعانه می‌گردد. وب‌سایت بنیاد حیاتوحش پارسیان، رنگ و لعاب و تنوع صفحات خواهر ایرانی را ندارد و صفحاتش دیر به دیر به روز می‌شود.
موسسه حیاتوحش میراث پارسیان، یا همان خواهر ایرانی، خود را در وب‌سایتش چنین توصیف می‌کند: «برای کمک به حفظ طبیعت و حیات وحش ایران و جلوگیرى از نابودى جانوران این کشور و زیستگاه‌هاى آنها، که به دلیل رشد جمعیت و توسعه محدوده‌هاى فعالیت انسانى بسیار آسیب‌پذیر شده‌اند، تشکیل شده است. ما بر این باوریم که پیشبرد اهداف حفاظتى جز از طریق همکارى مردم با مسولان امکان‌پذیر نیست. مردم به عنوان میراث‌داران این طبیعت کهن در نگه‌دارى از آن و تحویل بی‌کم و کاستش به نسل‌های آینده مسولند. به همین ترتیب، مسولان نیز وظیفه دارند تا از این میراث پرارزش به درستى امانت‌دارى کنند.» بر اساس آنچه در وب‌سایت این بنگاه آمده، هدف و ماموریت اعضای آن گسترش آگاهى‌هاى عمومى درباره ضرورت پاسدارى از طبیعت و حیاتوحش ایران و ترویج ارزش‌های این میراث کم نظیر از یک سو و تعریف و اجراى طرح هاى علمى و سنجیده براى کمک به حفظ گونه‌هاى در معرض خطر و زیستگاه‌هاى شکننده حیاتوحش است. پیش از اجراى هر گونه طرحى پژوهش‌هاى دقیق صورت مى‌گیرد و عواملى که مسبب اصلى به خطر انداختن بقاى گونه‌های پرارزش این سرزمین است مشخص مى‌شود.»
در هیچ‌یک از صفحات وب‌سایت این بنگاه از فعالیت در حوزه شکار سخنی به میان نیامده است. با این حال شماری از بنیانگذاران این موسسه شکارچیان شناخته شده و صاحبان شرکتهای سافاری و شکار هستند. به علاوه، هومن جوکار، مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و یکی از مدیران ارشد موسسه حیاتوحش میراث پارسیان بر لزوم اجرای طرح شکار پایدار تاکید کرده است. جوکار حدود حدود سه ماه پیش از تبلیغ فروش پروانه شکار ۱۰۰ هزار دلاری قوچ لارستان درباره ترویج شکار پایدار داد سخن داده است. به گزارش پایگاه دیده‌بان محیطزیست و حیاتوحش ایران، جوکار ۱۳ مهرماه سال گذشته در همایش یوز آسیایی گفته است: «در فاز دوم پروژه حفاظت از یوز آسیایی، مدل مشارکتی دنبال می‌شود تا بتوانیم محصولات حفاظت را در اختیار مردم قرار دهیم که در سه سایت مختلف با رویکرد توسعه اکوتوریسم، چرای دام پایدار و اصولی و شکار پایدار اجرا می شود.» حمایت مدیر پروژه یوز از شکار پایدار برخی را متعجب کرد. اما اینک می‌توان دریافت که چرا یکی از مدیران موسسه‌ای که به فاز دوم پروژه یوز ۱۰۰ هزار دلار کمک کرده، در پی استقرار شکار به اصطلاح پایدار است.
به نظر می‌رسد آنچه جوکار و شرکا در موسسه حیاتوحش میراث پارسیان دنبال می‌کنند همان مدلی است که سال‌ها پیش در کشورهای توسعه یافته و به ویژه آمریکا با موفقیت به اجرا درآمد. تجربه‌ای که پیش از انقلاب نیز در ایران پایه‌گذاری شد اما خیلی زود شکست خورد. شرکتهای سافاری و شکار، مجالی برای بهره‌برداری و منتفع شدن مردم محلی باقی نگذاشتند و سود سرشار ناشی از شکار توریستی به جیب سهام‌داران آن شرکت‌ها سرازیر می‌شد. بدین‌ترتیب چندان دور از ذهن نیست که همان چرخه معیوب باز تولید شود.
به دلیل روابطی که مدیران و اعضای موسسه میراث حیاتوحش پارسیان با هنرمندان، دانشگاهیان و افراد ذی‌نفوذ دارد چهره‌ای موجه از خود ارائه کرده است. اما حضور کم‌رنگ این موسسه در رسانه‌ها، هر دلیلی که داشته باشد، نشانه‌ای است از عدم شفافیت در عملکرد آن. گرچه این موسسه می‌گوید با آگاه‌سازی مردم قصد دارد طبیعت را حفاظت کند اما در عرصه اطلاع‌رسانی عمومی کمتر ظاهر می‌شود. به عنوان مثال، این بنگاه با همکاری بنیاد میراث ایران سمپوزیمی در لندن برگزار کرد که کمتر بازتابی در رسانه‌های داخلی داشت و تنها بی‌بی‌سی فارسی، رادیو زمانه و کیهان لندن آن را پوشش دادند. بدین‌ترتیب چگونه می‌توان باور کرد که قصد و هدف این تشکیلات آگاه‌سازی مردم و کمک گرفتن از میراث‌داران واقعی طبیعت ایران است؟
از آنجایی که موسسه حیاتوحش میراث پارسیان خود را پاسخ‌گو و شفاف معرفی می‌کند، انجمن‌های حمایت از حیوانات و طرفداران محیطزیست شاید بتوانند ضمن تماس با این بنگاه نو‌پا از دلایل همکاری در فروش پروانه شکار پرده‌برداری کنند. تا پیش از آن همکاری در فروش پروانه ۱۰۰ هزار دلاری شکار قوچ لارستان، این زیرگونه در معرض انقراض، توسط موسسه‌ای که مدعی حفاظت، پژوهش و بهسازی مناطق تخریب‌شده است را می‌توان به مثابه بر ملا شدن اهداف پنهان بنیانگذارن آن ارزیابی کرد، اهدافی که خلاصه اش می‌شود: به نام حفاظت به کام شکار.
آیا بعد از این می‌توان به تشکل‌های محیط‌زیستی اعتماد کرد؟ یا باید آنها را در ردیف شرکتهای سافاری و شکار قرار داد؟
دیده بان حقوق حیوانات: دو توله کفتار که به علت نامعلومی از آشیانه خود خارج شده بودند پس از اینکه مورد حملۀ سگ های گلۀ دامداران روستای رزداب قرار گرفتند توسط چوپانان گله نجات یافتند.
مسئول حفاظت محیط زیست خواف دراین باره اظهار داشت: پس از اطلاع رسانی یکی از همیاران محیط زیست در روستای رزداب مبنی بر انتقال دو قلاده توله کفتار که از چنگال سگ های گله داران نجات یافته بودند به روستای یاد شده ، مأموران یگان حفاظت محیط زیست خواف به محل اعزام شدند.
عباس طاهریان افزود: روحانی روستای یادشده که هنگام حملۀ سگ های گله به توله کفتارها در محل حضور داشته به توجیه چوپانان پرداخته و بدین طریق مسبب نجات توله کفتارها و انتقال و نگهداری آنها در روستا شده بود و پس از حضور مأموران یگان آنها را تحویل داد.
وی در ادامه گفت : با توجه به اهمیت گونۀ یاد شده سریعاً محل مناسبی برای کفتارها تعبیه و با همکاری شبکۀ دامپزشکی شهرستان خواف گونه ها توسط دامپزشک مورد معاینه قرار گرفتند و مأموران جهت بررسی بیشتر و احتمال پیدا کردن ماده کفتار و توله های دیگر در زیستگاه طبیعی خودشان محل را پایش کردند.
طاهریان در پایان ضمن تشکر از اقدام به موقع روحانی و چوپانان رزدابی و نیز همیار محیط زیست در حفظ این گونه های ارزشمند افزود : خوشبختانه دوره های آموزشی جوامع محلی تأثیر بسزایی در ارتقاء فرهنگ محیط زیستی روستائیان داشته و روستائیان رزدابی بار دیگر اثبات کردند که در راستای حفظ گونه های جانوری در تلاشند.
وی ادامه داد: چندی پیش نیز چوپانان محلی در شرایطی که پلنگ نر جوانی باعث تلف شدن 8 رأس گوسفند شده و در محل نگهداری دامها گرفتار شده بود با تماس تلفنی مأموران یگان را آگاه کردند .
گفتنی است روستای رزداب در 25 کیلومتری شهر خواف و در جوار منطقۀ شکارممنوع سده قرار گرفته است.
دیده بان حقوق حیوانات/ نگار حسینی*: دوسال پیش 14 شیر ماده به شکل ناگهانی از باغ‌وحش ارم کم شدند. شیرها درواقع به‌دلیل نگرانی از ابتلا به مشمشه کشته شدند. شبهه بیماری شیرها بعد از تایید ابتلای ببر نر سیبری به مشمشه به وجود آمده بود. ببر نر سیبری به‌همراه یک ببر ماده برای احیاکردن ببر مازندران از روسیه به ایران آورده شد. ببر نر تلف شد و ببر ماده مدت‌هاست دور از دید عموم است طوری که حتی احتمال داده می‌شود در سکوت خبری کشته شده باشد. این تنها بخشی از سرنوشتی است که حیوانات در باغ‌وحش ارم داشته‌اند. روی نقشه کمی روبه‌شمال در باغ‌وحش بابلسر هم در سالهای اخیر شرایط به‌گونه‌ای بوده است که چندی پیش در پی اعتراض عمومی نسبت به وضعیت خرس محبوس در این باغ‌وحش و البته شرایط نامطلوب دیگر گونه‌ها، سازمان حفاظت محیطزیست وارد عمل شد و توانست حکم محکومیت و تعطیلی موقت باغ‌وحش را بگیرد. خرس باغ‌وحش بابلسر پیش از این در باغ پرندگان رشت نگهداری می‌شد و پیش از آن از یک شکارچی غیرمجاز در تالش ضبط شده بود. درواقع، توله خرس به جای رهاسازی در طبیعت به باغ پرندگان رشت منتقل شده بود و به‌نظر می‌رسید این کار با تایید مسوولان اداره محیطزیست گیلان در دولت قبلی صورت گرفته است. خرس درنهایت قرار بود به یکی از سیرکهای معروف داخلی فروخته شود. در باقی نقاط ایران هم وضع کمابیش به همین منوال است. در موارد بسیاری حیوان از طبیعت گرفته شده و برای توله‌کشی و فروش توله‌ها یا نمایش در سیرک یا در بهترین حالت نمایش در قفسهای غیراستاندارد نگهداری می‌شود.
دیده بان حقوق حیوانات/ مهتاب جودکی*: انتشار تصاویری از نگهداری 30 قلاده شیر آفریقایی در یک قفس تنگ، نام شیر را در ایران دوباره بر سر زبان‌ها انداخت و خاطره زجر شیرهای درنده ایران در سالهای اخیر بار دیگر زنده شد. هرچند آخرین شیر ایرانی در سال 1321 در شمال دزفول شکار شد و نسل این حیوان برای همیشه در کشور منقرض شد، اما این روزها شیرهای وارداتی هستند که مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرند. سلطان جنگل حالا در قفسی تنگ جا گرفته، نه چنگالش قوی است و نه عضلاتش نیرومند. صاحبان سیرک قشم که 30 قلاده شیر را در قفسی کوچک جا داده‌اند، ادعا می‌کنند عضو انجمن حمایت از حقوق حیوانات هستند. اما ایمان معماریان، دامپزشک کلینیک حیاتوحش پردیسان این ادعا را رد می‌کند: «هرکس می‌تواند با پر کردن فرم و پرداخت 50 هزار تومان حق عضویت، عضو انجمن شود. یکسری قوانین بین‌المللی هست که سازمان‌های مرتبط با باغ‌وحش‌ها و نگهداری حیوانات حیاتوحش تدوین می‌کنند و در ایران رعایت نمی‌شود. انجمن حمایت از حیوانات فقط در جایی که تشخیص دهد به حیوانات ظلم می‌شود، می‌تواند ایراد بگیرد.» هرچند داستان شیرهای قشم نخستین‌باری نیست که برای این حیوانات درنده در کشور رخ می‌دهند اما شاید بهتر است امیدوار بود که آخرین باشد.
که گفتت که با شیرکن کارزار؟
شیرها ساختار اجتماعی مشخصی دارند که بر پایه زندگی گروهی به سرپرستی یک تا سه نر و تعدادی ماده به همراه توله‌هایشان استوار است. شیرهای ماده شکار می‌کنند و نرها وظیفه محافظت از گروه و قلمرو را بر دوش دارند.
شهرام امیرشریفی، مدیرعامل انجمن دیده‌بان حقوق حیوانات در این‌باره می‌گوید: «شیرها برای قلمروی خود می‌جنگند و ورود رقیب به قلمرویشان به آنها استرس زیادی وارد می‌کند. آنها مثل دیگر موجودات سیستم عصبی دارند و در شرایط طبیعی با شلاق و کتک سازگاری ندارند. شیرها به چندین مایل مربع فضا احتیاج دارند. حالا قلمروی طبیعی آنها به یک قفس کوچک تبدیل شده و این تعداد شیر روی هم تلنبار شده‌اند. فارغ از استرسی که خود این حیوانات دارند، صاحب سیرک هم استرس دیگری به آنها وارد می‌کند. شیرها برای انجام حرکات نمایشی و پریدن از حلقه آتش ساخته نشده‌اند و صاحبان سیرک در شرایطی سخت از آنها رفتاری غیرطبیعی می‌خواهند.» ایمان معماریان با بیان اینکه این برای من اتفاق جدیدی نیست، می‌گوید: «مردم که تازه چنین عکس‌هایی دیده‌اند برایشان تازگی دارد. باغ‌وحش‌ها همیشه شیرها را به این صورت نگه می‌دارند. یکی از
باغ‌وحش‌های جنوب کشور سالهای سال است که مرکز اصلی قاچاق شیر در ایران است و تکثیر شیر انجام می‌دهد. در خود این باغ‌وحش هم وضع شیرها از این بهتر نیست و حالا این سیرک هم همین وضعیت را دارد. در باغ‌وحش مذکور تعداد زیادی شیر و خرس وجود دارد. شیرها آنجا تکثیر شده‌اند اما همه خرسها بدون استثنا از طبیعت شکار می‌شوند. خرسها در قفس خیلی کوچک قرار دارند و شیرها روی هم انبار شده‌اند. اینکه به چه منظوری به این شکل نگهداری می‌شوند، اصلا مشخص نیست. قوانین سازمان محیطزیست با وجود ایرادات فراوانش اجازه نمی‌دهد کسی به این صورت حیوانات را آزار دهد.»
قانون غلط بهتر از بی‌قانونی
معماریان به استانداردهای یاد شده در قوانین محیط‌زیستی ایران انتقاد دارد: «برای نگهداری گونه‌ها یکسری قوانین داریم که قوانین خیلی درستی نیستند اما حداقل قوانین موجود است. سازمان محیطزیست به غلط می‌گوید هر شیر به 300 مترمربع فضا احتیاج دارد اما درباره امکانات دیگرش توضیحی نداده است. با این وجود اجرای این قانون غلط بهتر از بی‌قانونی است. اما یکسری قوانین بین‌المللی نیز در اروپا، آمریکا و قاره‌های دیگر وجود دارد که هر کدام استاندارد تعریف شده‌ای دارند. بر اساس این قوانین برای جایگاه حیوانات علاوه براندازه آن، وجود یکسری امکانات دیگر نیز مطرح می‌شود. آنها با تغییر و کم و زیاد کردن این امکانات و با بررسی هورمون‌های حیوانات، سطح استرس آنها را اندازه می‌گیرند و از این طریق می‌فهمند که حیوان از شرایط حاضر راضی است یا خیر.» او درباره استانداردهای نگهداری حیوانات در کشورهای اروپایی این‌طور توضیح می‌دهد: «در کشورهای اروپایی اگر جایگاه مناسب نداشته باشید اجازه نگهداری از حیوانات را نخواهید داشت. در استانداردهای جایگاه شیر انواع امکانات گنجانده می‌شود. یک قسمت سرپوشیده، یک قسمت سرباز، تخت، مکانی برای تعیین قلمرو و جایی برای ناخن کشیدن، سایه‌بان و وسایلی برای بازی باید در جایگاه شیر وجود داشته باشد. علاوه بر این غذای این حیوان باید با روش‌های خاص و به وسیله موتورها و طناب‌های خاص به او داده شود تا موقع غذا خوردن تحرک کافی داشته باشند و دچار اضافه وزن نشود.»
شیر در شرایط مطلوب می‌تواند چندین مرحله زایمان کند و از این چند مرحله می‌تواند حداقل سالی چهار توله نگه دارد. از بین تمام گربه‌سانان شیر راحت‌تر از بقیه تکثیر می‌شود و این معضل شیرها در ایران است. دامپزشک کلینیک حیاتوحش پردیسان اضافه می‌کند: «هرکسی شیر دارد راحت آنها را جفت می‌اندازد و تکثیر می‌کند ولی اجازه این کار نباید وجود داشته باشد. تا زمانی که جایگاه و برنامه‌ای برای توله‌ها نداریم نباید اجازه انجام تکثیر هم بدهیم، باید جلوی این موضوع گرفته شود.»
شیرهای بی‌قیمت
همه این شیرها از آفریقا نیامده‌اند، بلکه پدران‌شان شیرهای آفریقایی بوده‌اند که در ایران تکثیر شده و به این تعداد رسیده‌اند. ایمان معماریان درباره قیمت شیرهای آفریقایی می‌گوید: «شیر آفریقایی تقریبا هیچ‌قیمتی در دنیا ندارد چون تکثیرش خیلی راحت است و الان تقریبا هیچ باغ‌وحشی شیر آفریقایی نمی‌خواهد. اما در ایران یکسری آدم‌های پولدار هوس می‌کنند شیر در خانه نگه دارند و بعد با قیمت خیلی زیاد بفروشند از 10 میلیون تا 20 میلیون؛ این اشتباه است. نگهداری این حیوانات به عنوان حیوان خانگی اشتباه است.» خرید و فروش این حیوانات غیرقانونی است اما انجام می‌شود. معماریان اضافه می‌کند: «متاسفانه حتی به صورت قانونی هم به افراد فروخته می‌شود و سازمان محیط زیست حتی مجوز این را هم می‌دهد. هیچ قانونی از حیوان
تحت ظلم حمایت نمی‌کند. قانون می‌گوید چون پول دادید می‌توانید خود را مالک جان این حیوان بدانید.»
زخم کهنه شیرها در کشور
زخم شیرهای محیطزیست ایران کهنه است که هر چند ماه یک بار سرباز می‌کند.
• پنج سال قبل، چهار شیر از مرکز تحقیقات دانشگاه زابل به باغ‌وحش کرمان منتقل و در قفسی کوچک نگهداری شدند، در حالی که پیش از آن بارها نسبت به وضعیت نامناسب نگهداری این شیرها هشدار داد که شده بود، بهمن ماه 92 به دلیل عفونی شدن زخم پنجه، یکی از حیوانات جان داد، تاکسی‌درمی و به موزه پارک مطهری کرمان فرستاده شد.
• مسئولان باغ‌وحش ارم نسبت به نگهداری و درمان شیرها بی‌توجهی کردند و سرانجام در دی ماه 89 از بیم مشمشه با 14 گلوله آنها را از پای در آوردند. این کشتار دسته‌جمعی در مدت کوتاهی پس از مرگ یک قلاده ببر سیبری وارداتی از روسیه اتفاق افتاد.
• زمستان سال 1390 سیرکی در اصفهان شش توله شیر را از باغ‌وحشی در بابلسر خرید و به تهران برد که سه قلاده از آنها به علت نبود ایمنی در یدک‌کش اسب به بیرون پرتاب شده، در تهران جاماندند و سه قلاده دیگر به اصفهان رسیدند.
• شهریور ماه 92 شیری که توسط یک پزشک در خانه نگهداری می‌شد، توسط یگان حفاظت محیط زیست استان تهران کشف شد، اما حیوان در وضعیتی به پارک پردیسان منتقل شد که دامپزشکان معتقد بودند بهتر است زجر زندگی‌اش را با مرگ آسان به پایان برسانند. این شیر نر هفت ساله جثه‌ای به‌اندازه یک شیر دوساله داشت؛ به دلیل نرمی استخوان دست‌ها، ستون فقرات و لگن‌اش تغییر شکل پیدا کرده بود و قادر به راه رفتن عادی و حتی دفع مدفوع نبود.
• به دلیل تعلل در مداوا دامپزشکان مسئول ناچار به تخلیه چشم شیر باغ‌وحش زابل شدند. چشم این شیر در حدود چهار ماه پیش زخمی شده و درنهایت عفونت آنقدر پیشرفت کرده بود که منجر به تخلیه چشم شد.
خاموشی نعره شیر ایرانی
شیر ایرانی یا آسیایی یکی از جانوران بومی ایران به‌شمار می‌رود که نسل آن سال‌هاست منقرض شده. شهرام امیرشریفی درباره این شیر می‌گوید: « این شیر در زیستگاه اصلی منقرض شده و در حال حاضر تعدادی از آنها در باغ‌وحش کالیفرنیا و در جنگل گیر در گجرات هندوستان وجود دارند.» معروف‌ترین زیستگاه این حیوان منطقه دژ، کرخه و دشت‌ارژن فارس است. امیرشریفی بیش از 50 سال تخریب زیستگاه و شکار را از اصلی‌ترین دلایل انقراض این حیوان می‌داند و درباره بازگشت این حیوان به ایران می‌گوید: «اگر می‌شد، این حیوان را به ایران باز می‌گرداندیم و تکثیر می‌کردیم اما متاسفانه نمی‌توانیم.»
* روزنامه فرهیختگان.
دیده بان حقوق حیوانات/ شهرام امیری‌شریفی*: قاچاق حيات‌وحش از نظر حجم قاچاق، رتبه دوم و از نظر منابع مالي درگير در آن، رتبه سوم پرسود‌ترين نمونه‌هاي قاچاق جهان را به خود اختصاص داده است. با علم به اين حجم از قاچاق حيوانات در جهان، بيراه نيست در کشوري مثل ايران که نظارت بر حمل‌ونقل و خريدوفروش حيات‌وحش چندان قوي نيست، سودآوري اين بازار براي برخي افراد اغوا‌کننده باشد.
جذابيت حيات‌وحش براي مردم از يک‌سو و تنوع زيستي قابل‌توجه کشورمان از ديگرسو، همراه با نظارت ضعيف دولتي بر رفتار قاچاقچيان، بازار پررونقي را شکل داده که ارگان‌هاي مسوول از پرداختن به آن ابا دارند و گاهي اوقات قدرت قاچاقچيان در حدي است که مسوولان نيز ترجيح مي‌دهند بدون برخورد، از کنار قضيه گذر کنند.
حتما آگهي جديد يک مجتمع مسکوني را مشاهده کرده‌ايد که با تاکيد ويژه بر داشتن باغ پرندگان و دلفيناريوم براي اغواي سرمايه‌گذاران تلاش مي‌کند، حال آنکه اين شکل از اسارت هيچ توجيهي ندارد. در برخي مجموعه‌هاي مسکوني تهران نيز تب نگهداري يک‌جفت قو در فضاي مشاع بالا گرفته و داشتن قو و طاووس و ببر و فيل نشان قدرت و مکنت صاحباني است که ناآگاهي از شرايط حيات‌وحش از رفتارشان پيداست. افرادي نيز در خانه‌ها و باغ‌وحش‌هاي خصوصي اقدام به نگهداري از حیوانات مي‌کنند و خود را حيوان‌دوست و حامي محيط‌زيست قلمداد مي‌کنند.
به‌جز ورود قاچاق پرندگان از مرزهاي خاکي کشور، يکي از عمده‌ترين مراکز قاچاق و خريدوفروش داخلي پرندگان، بازارهاي پرندگان در شهرهاي شمالي کشور و به‌خصوص فريدونکنار و محمودآباد است. اين بازارها مقصد اصلي پرندگاني هستند که از بندر ترکمن تا تالش صيد مي‌شوند. تجارت حيات‌وحش در اين بازار به‌صورت زنده يا مرده براي خوردن و تاکسيدرمي‌کردن و نگهداري در مراکز غيرمجاز و منازل شخصي انجام مي‌شود. آمار چندده‌هزارتايي پرندگاني که در اين بازار خريدوفروش مي‌شوند، منطقه را از ديد فعالان خارجي به سياهچاله پرندگان تبديل کرده است. طرح‌هايي براي پرندگان مهاجر نادر در دست تهيه و اجراست تا با تغيير مسير مهاجرت آنها از شمال ايران به کشورهاي ديگر، از نسل‌کشي آنها جلوگيري کند. اين منطقه کشور که در فصل مهاجرت، ميزبان ميليون‌ها پرنده مهاجر است؛ صيد و شکار پرندگان به روش‌هايي انجام مي‌شود که عملا نسل‌کشي محسوب مي‌شود. نصب تورهاي هوايي که در تاريکي هوا به هيچ پرنده‌اي اجازه عبور نمي‌دهد در مسير پرواز پرنده‌ها، غرق‌کردن بخشي از زمين‌ها با نام دامگاه و صيد هرآنچه که به اين بخش وارد مي‌شود، با استفاده از شيوه‌هاي ناجوانمردانه تکنولوژيک مثل جذب پرندگان با پخش صداي پرنده با ضبط‌صوت باعث شده اين منطقه از ويژه‌ترين مناطقي باشد که فعالان محيط‌زيست مايل به اصلاح شرايطش هستند.
متاسفانه طبق تصاوير منتشرشده، بسياري از پرندگان آبزي، کنارآبزي و حتي شکاري که در اين منطقه به فروش مي‌رسند با هدف نگهداري خريدوفروش مي‌شوند و افراد معدودي که شناخته‌شده هستند در اين روند مسووليت تهيه پرنده براي باغ‌هاي پرندگان کل کشور را بر‌عهده دارند. باغ‌هايي که گاه با مجوز رسمي ارگان‌هاي دولتي مشغول فعاليت بوده و نظارت چنداني بر ورودوخروج حيواناتشان وجود ندارد.
در اين بازار غيررسمي و غيرقانوني انواع و اقسام پرندگان حمايت‌شده نيز به چشم مي‌خورند. ديدن اردک چشم‌طلايي، اردک بلوطي، اردک سرسياه، انواع گيلانشاه، اردک سرسفيد، اردک سياه‌کاکل، فلامينگو، باکلان، انواع قو، انواع حواصيل، انواع جغد‌ها و پرندگان شکاري و حتي زنگوله‌بال در اين بازار بسيار عادي است. جالب اينجاست که ميزان ضرروزيان صيد اکثر اين‌گونه‌ها ده‌ها و گاه تا صدها برابر قيمتي است که براي فروش آنها در نظر گرفته مي‌شود. پديده شوم قاچاق حيات‌وحش و افزايش روزافزون باغ‌هاي پرندگان و اسارتگاه‌هاي حيوانات، نيازمند برخورد قاطع و فوري مسوولان است تا بساط سودجويي عده‌اي خاص برچيده شود و بيش از اين آبروي يک کشور و ملت نرود.
دیده بان حقوق حیوانات: قاتلان حیات وحش در شبکه های اجتماعی بدون هیچ گونه برخورد قانونی مشغول رو کردن افتخارات جاهلانه خود از خونریزی در طبیعت کشور هستند.
امنیت حاصل از عدم پیگیری مسوولان در رسانه های مجازی باعث شده کشتارچیان بدون هیچ واهمه ای از برخورد قضایی، تصاویری از افتخارات خونین خود منتشر کنند و به بحث در مورد نحوه شکار حیات وحش بپردازند. در آخرین نمونه تصویری از دو فرد در حالی منتشر شده که جسد یکی از نجیب ترین پرندگان کشور، لک لک سفید یا حاجی لک لک را در دست دارند. یکی از این دو تن سر بریده شده لک لک را در دست گرفته و به دوربین لبخند می زند. لبخند کشتارچی برای حامیان حیوانات و حیات وحش عمیقن تلخ است.
گفته می شود تصویر فوق مربوطه به منطقه هامون است.
به نظر می رسد ورود سیستم اطلاعاتی کشور به حیطه جرایم زیست محیطی و تشکیل بانک اطلاعاتی خاطیان و ضبط سوابق جرایم زیست محیطی در سابقه قضایی افراد از الزامات دوران کنونی باشد.
دیده بان حقوق حیوانات/ هومان خاکپور*: موسیقی محلی و آهنگ‌های فولکوریک، بی‌شک بیان کننده پیشینه فرهنگی و اخلاقی اقوام ایرانی هستند که نشان از فرهنگ بالای دوستی با طبیعت در نزد مردمانی دارد که صدها سال پیش در این زیست‌بوم‌ها زندگی می‌کردند. در بسیاری از این اشعار و آوازهای کهن محلی، مردم به پاسداری از مواهب طبیعی و مهربانی با جانوران و مواهب طبیعی فراخوانده شده‌اند. اضافه بر آهنگ‌های فولکوریک که حکایت از عجین بودن دوستی با طبیعت در زندگی و فرهنگ ایلی دارد، در شاهنامه فردوسی هم که از جایگاه منحصر به‌فردی در میان اهالی زاگرس – به‌ویژه مناطق کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری – برخوردار است، به نگه داشتن حرمت زیستمندان تأکید کرده و اینکه همه موجودات و جانوران باید از حق زندگی و امنیت روانی و جانی درخور بهره‌مند باشند؛ به زیبایی مخاطبانش را هشدار داده است.
در گذشته دیار بختیاری نیز به مانند دیگر مناطق زاگرس، به‌لحاظ فرهنگ ایلیاتی و برخورداری از تنوع زیستی جانوری غنی و فراوانی حیاتوحش، شکارچی‌گری و شکار کردن یکی از شیوه‌های معیشتی جوامع محلی آن روزگار بود، اما باید بپذیریم که حالا شرایط بسیار متفاوت است و به لحاظ تخریب شدید زیستگاه‌ها و شکار بی‌رویه که متأسفانه در سالهای اخیر منجر به درگیری‌های ناگواری بین محیط‌بانان و شکارچیان نیز شده است، جمعیت حیاتوحش کشور به‌شدت کاهش یافته تا جایی‌که بر اساس آمار ارایه شده از سوی مسئولان سازمان حفاظت محیطزیست، شمار چهارپایان وحشی در کل کشور به مرز ۱۰۰ هزار رأس نزدیک شده است. جمعیتی که در کمتر از ۴ دهه پیش فقط در یکی از مناطق حفاظت شده و یا زیستگاه‌ها زندگی می‌کردند.
در چنین شرایطی انتظار است که تمامی ظرفیت‌های فرهنگی کشور همسو شده و با گسترش آموزه‌های محیط زیستی در میان جوامع محلی تلاش شود تا با ایجاد تغییر در رفتارهای اجتماعی، از کشتار وحوش و فرهنگ شکار و شکارچی‌گری اظهار انزجار شده و دیگر کسی شکار و شکارچی‌گری را افتخار ندانسته و دوربین‌های عکاسی و لذت بردن از خرامیدن آهو و پلنگ در طبیعت جایگزین تفنگ و جان‌گرفتن‌ها شود.
در حالی‌که موج تفنگ‌کشی و انهدام ده‌ها قبضه اسلحه‌ی شکاری، از سوی جوامع محلی زاگرس شمالی مانند کردستان و کرمانشاه و آذربایجان غربی از ماه‌های پایانی سال ۱۳۹۲ آغاز شده است، صدور مجوز برای تولید و پخش آلبوم‌های موسیقی محلی که ترویج فرهنگ شکار و شکارچی‌گری در میان جوانان جوامع محلی را به‌دنبال خواهد داشت، گواه این حقیقت تلخ است که هنوز در خصوص شاخص‌های تمیز هنجارها و ناهنجارهای اجتماعی، شکاف بسیار عمیق و شگفت‌آوری بین نگاه‌های نهادهای دولتی در کشور ما وجود دارد! صدور مجوز تولید و پخش موسیقی‌های محلی و فولکوریک مانند «آلبوم کُرصیاد» با محتوای ترویج فرهنگ صیادی و شکارچی‌گری در میان جوامع محلی بختیاری، بدون شک رخدادی نابخردانه و حیرت‌انگیز و تأسف‌آور است که توسط دست‌اندکاران بخش موسیقی وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی کشور صورت گرفته است.
انتظار است اینگونه اقدامات ضدفرهنگی در حوزه فرهنگ محیط زیستی، مورد توجه دست‌اندرکاران فرهنگی و محیط زیستی کشور قرار گرفته و سازمان حفاظت محیط زیست به‌عنوان متولی اصلی، با حساسیت درخور نسبت به این ناهنجاری‌ها واکنش نشان داده و در راستای همسو‌سازی نگاه‌های نهادهای فرهنگی‌اجتماعی و محیط زیستی کشور گام‌های اساسی بردارد. همچنین سازمان حفاظت محیط زیست کشور با همکاری سازمان‌های غیردولتی، جذب خوانندگان و دست‌اندرکاران حوزه موسیقی محلی و فولکوریک کشور را در شمار برنامه‌های آموزشی و مشارکتی اولویت‌دار خود قرار داده تا با افزایش دانش محیط زیستی و آگاهی این قشر اثرگذار از شرایط فعلی حاکم بر تنوع زیستی و جمعیت حیاتوحش کشور، به‌جای ترویج فرهنگ شکار و شکارگری که حالا خیانتی بزرگ در حق همه‌ی زیستمندان این سرزمین به‌حساب می‌آید، فرهنگ دوستی با طبیعت و زیستمندانش در میان جامعه گسترش داده شود.
و کلام آخر اینکه اگر کلاه خویش را قاضی کنیم؛ یقینا” قبول خواهیم داشت که شکار تفریحی و ورزشی ناجوانمردانه‌ترین رفتار بر علیه جانداران ارزشمند طبیعت وطن است که با هیچ یک از موازین و آموزه‌های اخلاقی و محیط‌زیستی سازگاری ندارد.
دیده بان حقوق حیوانات/ سپهر سلیمی*: باغ‌وحش‌ها که محلی برای نمایش حیوانات وحشی و اهلی‌اند، بخش‌های فعال جانورشناسی دارند و امکان دیدن گونه‌های جانوری کمیاب و یگانه را از نزدیک فراهم می‌کنند، از دید برخی فعالان حقوق حیوانات محل اسارت حیوانات محسوب می‌شوند.
از جمله سندهایی که این دوست‌دارن حیوانات در دست دارند، عکس‌هایی است از خرسی که با قل و زنجیر به زمین بسته شده و تا شعاع کمی با قلاده‌ای که گلویش را می‌فشارد، امکان حرکت دارد. این خرس در باغ‌وحش بابلسر نگهداری می‌شود. در این باغ‌وحش که عکسهای تازه‌ای از آن در هفته گذشته منتشر شده، قفسهای کوچک وتنگ برای حیوانات درنده و وحشی به چشم می‌خورد.
سپهر سلیمی فعال حقوق حیوانات می‌گوید در ۱۳ سال گذشته وضعیت باغ‌وحش‌ها در کشور روز به روز بدتر شده :«در مورد باغ‌وحش‌ها یک مساله رفاه و حقوق حیوانات مطرح است.
حامیان حقوق حیوانات می‌گویند که درهیچ شرایطی حق نداریم از هیچ حیوانی، به هر شکلی بهره‌برداری کنیم و بخواهیم حیوان را اسیر کنیم. در راس آنها پت تاک است که بنیاد مردمی رعایت اصول اخلاقی برای حیوانات است، همیشه یکی از مواردی که با آن مبارزه می‌کنند، باغ وحش‌ها، سیرک‌ها و قاچاق حیوانات به شکل‌های مختلف است. بعد از حقوق حیوانات، ما یک مرحله رفاه حیوانات داریم که شرایط نگهداری حیوانات و تغذیه باید خوب باشد، برای جلوگیری از ابتلا به بیماری، از حیوانات مراقبت شود، امکان باروری داشته باشند و شرایط روانی خوبی داشته باشند. در یک کلام می‌شود گفت، در باغ وحش‌های ایران، به هیچ‌کدام از این دو یعنی نه حقوق و نه رفاه حیوانات، توجه نمی‌شود.»
شرایط باغ‌وحش‌های ایران برای حیوانات غیربومی مناسب نیست
بهداشت و تغذیه نامناسب و نادرست حیوانات، از جمله در باغ‌وحش تهران با عکس میمونی که شکلات می‌خورد و شرایط نگهداری غیراستاندارد حیوانات با غرق شدن تنها ببر بنگال باغ‌وحش ارم در استخر محوطه نگهداری‌اش از مواردی است که فعالان حقوق حیوانات از آنها گله دارند. آنها می‌گویند با توجه به شرایط نامناسب باغ‌وحش‌ها در بیشتر شهرهای ایران، دلیلی وجود ندارد که گونه‌های غیربومی مثل دو کانگوروی قرمز هلندی هم به این حیوانات اضافه شوند.
سپهر سلیمی می‌گوید: «در حال حاضر، حیات وحش کشور وضعیت بسیار بدی دارد، از طرفی مساله شکارچی‌ها و شکار غیرمجاز است و از طرفی هم سازمان حفاظت محیط زیست بسیار تبلیغ می‌کند که مردم کار فرهنگی در زمینه محیط زیست بکنند و با حیات وحش ایران، آشنا بشوند. ولی متاسفانه شاهد این هستیم که به باغ وحش‌ها، توجهی نمی‌شود، باغ وحش‌ها، مراکزی در داخل شهر‌ها هستند، که فرهنگ حیوان‌آزاری، اسارت و بهره برداری از حیوانات را ترویج می‌کنند.» +
وضعیت غیراستاندارد باغ‌وحش‌های ایران تنها موضوعی نیست که دوستداران حیوانات به آن اعتراض دارند. مسئولان باغ وحش کپنهاگ، در زمستان گذشته، یک زرافه دو ساله و سالم را به با گلوله کشتند و جسدش را به شیرهای باغ وحش دادند و گفتند این زرافه اضافه بوده است. بعد از آن گفته شد که چهار قلاده شیر در همین باغ‌وحش کشته شدند تا جا برای توله شیرها باز شود.
باغ‌وحش‌ها با هدف حفاظت از گونه‌های در شرایط خطر نابودی، آموزش و پژوهش به وجود می آیند. نکته‌های مثبتی که از دید برخی فعالان حقوق حیوانات، در بسیاری از باغ‌وحش‌ها رعایت نمی‌شود.
او ادامه می‌دهد: «اتفاقی که در دانمارک در قلب یک کشور متمدن اروپایی افتاد، یعنی کشتن زرافه ۱۸ ماهه و بعد از آن کشتن چهار قلاده شیر، نشان داد که نگاهی که در همه جای دنیا به حیوانات باغ وحشی وجود دارد، نگاه کالاگونه است که بتوانند از حیوانات درآمد کسب بکنند و البته کار هم در پوشش زیبای حمایت از حیوانات باشد.»
هرچند مدیر کل محیط زیست استان مازندران گفته از باغ‌وحش خصوصی بابلسر بعد از انتشار عکس خرس به قلاده کشیده‌شده بازدید شده و با دیدن شرایط غیراستاندارد نگهداری از حیوانات، این باغ‌وحش تعطیل خواهد شد اما دو ببر سیبری باغ وحش وکیل آباد مشهد و ببر نر جنجالی باغ وحش ارم چندی پیش به دلیل بیماری مشمشه مرده‌اند. فضای کافی و متناسب با نوع حیوان، غذا و رعایت بهداشت از موارد اصلی نگهداری حیوانات در باغ‌وحش‌ها هستند. مواردی که در عکسهای تازه منتشر شده از باغ‌وحش بابلسر و ارم دیده نمی‌شود و صدای اعتراض دوستداران حیوانات را درآورده است.
* دوستداران حیوانات و محیط زیست
______________________
دیده بان حقوق حیوانات: خانم طوبی حسینی، از جراحان محلی شهرستان پاوه، آسیب دیدگی یک بزغاله کل وحشی را که از ناحیه پا دچار شکستگی شده بود دقایقی پس از تولد در کوهستان‌های پاوه از مادرش جدا شده بود، جراحی کرد.
بعد از ظهر روز یکشنبه ١٤ اردیبهشت ١٣٩٣، یک بچه کل و بز وحشی که از ناحیه لگن و پا دچار آسیب دیدگی شدید شده بود بامهارت خانم طوبی حسینی، بانوی جراح پاوه‌ای نجات یافت.
این بانوی پاوه‌ای به همراه فرزندان خود از حامیان محیط زیست کُردستان می‌باشند و تاکنون، چندین بار در اقداماتی مشابه از طبیعت و محیط زیست پاوه و اطراف محافظت نموده‌اند.
دیده بان حقوق حیوانات: تیم پایش برای یافتن توله پلنگ های احتمالی ماده پلنگ تصادفی پارک ملی گلستان، پس از سه روز تلاش سخت به کار خود پایان داد.
این تیم با مشارکت یگان امداد و نجات دیده بان حقوق حیوانات از علاقمندان داوطلب تشکیل شده بود و به صورت تخصصی کار پایش را در شرایط سخت منطقه انجام داد. پیش بینی های اولیه حاکی از احتمال پایین یافتن توله ها به دلیل تاخیر در اعلام سانحه بود. با اینحال و با توجه به اهمیت گونه و اصول امدادی، از آنجا که کوچکترین احتمال نیازمند بررسی عالمانه قلمداد می شود، تصمیم به اعزام تیم جهت پایش منطقه گرفته شد.
پس از مشورت های متعدد، در هماهنگی های بامدادی و پس از گذشت 6 ساعت از اعلام سانحه، یگان امداد و نجات دیده بان از تهران برای بررسی و اقدام به منطقه اعزام شد. به موازات هماهنگی با گروه های محلی انجام شد. هماهنگی ها با مسوولان محیط زیست منطقه، هلال احمر، دامپزشک معتمد محلی، راه بلد ها و رییس پارک ملی نیز انجام شد. نتیجه هماهنگی ها، فعالیت بیش از 30 نفر در پایش منطقه دوشادوش محیط بانان زحمتکش بود.
متاسفانه پس از سه روز پایش طاقت فرسا و خسته کننده، طبق اصول امدادی زمان طلایی پایان یافته تلقی شده و عملیات متوقف شد.
از تمامی عزیزانی که در این روند از هیچ تلاشی فروگذار نکردند صمیمانه تشکر می کنیم و برایشان آرزوی سلامتی و شادکامی داریم.
آقایان و خانمها
امیر سبزی
سپیده رضایی
دکتر مهاجر مدیر کل محیط زیست گلستان
مهندس وحید متانی از دوستداران دماوندکوه
جواد سلیاری
محمد علی اسفندیاری
یحیی شاهینی
تیم امداد و نجات کوهستان شهرستان مینودشت: مسوول عملیات تیم و مربی کوهستان شهرستان سید مجتبی اکبری و نجاتگران: سید حسین حسینی و سید بهزاد قاضوی
تیم امداد ن نجات شهرستان گرگان: مسوول عملیات حسن صیامی و نجاتگران: موسی دلپسند و محمد احمدی و علی کریمی و موسی محمدخانی به همراه دو دستگاه خودروی پپیکاپ کمک دار کوهستان و تجهیزات کامل
کانون کوهنوردان گلستان
دادخواه
یزدانی
حبیب در آبادی
مهدی شاه حیدری
ابراهیم بایرامی
علی افشین
ارجمندی
محسن حدادی
طهماسبی
موسی دلپسند
داور
مرادی
اسماعیل خردمند
آرتق آرتقی
کامران انوری
محمد نوری صوفی
دیده بان حقوق حیوانات: محمدرضا معینی تبار در مطلب ارسالی برای تابناک نوشت: کسی از یک خرس در باغ وحش خصوصی بابلسر در بخش نگاه شما به چاپ رسید که کور سوی امیدی را در جهت بهبود وضعیت نگهداری این خرس روشن کرد.
بنده می خواهم تجربه مشابه خود در مورد یک خرس در یک مرکز تفریحی خصوصی(نام باغ وحش را بکار نمی برم) در شهر زاهدان را برایتان به نمایش بگذارم مرکزی به نام براسان.
قابل ذکر است که این خرس در وضعیت بسیار اسفناکی نگهداری می شود و در هنگام مشاهده بنده شدیدا از فرط گرسنگی یا شاید شدت درد بیماری در حال ناله کردن بود بطوریکه واقعا قلب انسان آزرده می شد.
امیدوارم که مسولین این مرکز و یا سازمان حفاظت از محیط زیست قدری بیشتر با حیوانات مهربان باشند.
دیده بان حقوق حیوانات:صبح اروز جمعه، 19 اردیبهشت ماه یک خرس قهوه ای برای درمان از کرمانشاه به پارک پردیسان آورده شد. بیش از 150 گلوله ساچمهای در بدن خرس وجود داشت که منجر به کوری و فلج سمت راست بدن او شده بود. از آن جا که وضعیت خرس بسیار وخیم بوده، دامپزشک ناچار شد حیوان را خلاص کند.
دیده بان حقوق حیوانات: معاون اداره کل حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان محیط زیست اعلام کرد: سیرک های کشور اگر امروز تعطیل نشوند ظرف 5 سال آینده به طور قطع فعالیتشان متوقف می شود.
افشین کرمی در گفتگو با خبرنگار مهر در پی اخباری مبنی بر فعالیت غیرمجاز و غیراخلاقی برخی از سیرک های کشور نظیر سیرک حیوانات قشم که چندی پیش اخبار آن در خبرگزاری مهر منتشر شد، گفت: سازمان محیط زیست به طور قطع با چنین رفتارهای غیراخلاقی در مورد حیات وحش برخورد می کند و با بررسی های صورت گرفته به دنبال متوقف کردن فعالیت سیرک قشم به زودی خواهیم بود.
وی با بیان این که البته سازمان محیط زیست سالانه از ادارات کل محیط زیست در خصوص فعالیتهای سیرک های هر شهرستانی استعلام می کند و در صورتی که مشکلی خلاف موازین زیست محیطی داشته باشند دیگر برای آن سیرک مجوز صادر نمی شود گفت: بر اساس استعلامی که سال گذشته از اداره کل محیط زیست استان هرمزگان شد این سیرک سال پیش تخلف زیست محیطی نداشته است.
معاون اداره کل حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان محیط زیست افزود: اما بر اساس تصاویر منتشره از فعالیت های پشت پرده این سیرک و نحوه نگهداری ناجوانمردانه حیات وحش در آن به طور قطع سازمان محیط زیست با مسئولان این سیرک برخورد می کند و به زودی فعالیت آن متوقف خواهد شد.
وی اظهار داشت: در حال حاضر در تمام دنیا استفاده ابزاری از حیات وحش و آزار و اذیت آنها بر سرگرم کردن مردم منسوخ شده و قطعاً اگر امسال بنا به درخواست های برخی افراد سازمان محیط زیست باز هم مجوزی برای فعالیت سیرک ها صادر کند اما ظرف 5 سال آینده ما نیز مجبور خواهیم شد خود را با دنیا تطبیق دهیم و دیگر چنین مجوزهایی صادر نخواهد شد.
کرمی یادآور شد: البته این طرح ها بایستی مطالعه و بررسی و به مرور انجام شوند چرا که افراد زیادی از این طریق امرار معاش می کنند. ضمن اینکه متقاضیان بسیاری برای سیرک وجود دارد بنابراین باید با فرهنگ سازی زمینه را برای جمع کردن تمام سیرک ها فراهم و در نهایت فعالیتهای آنها را ظرف چند سال آینده متوقف کرد.
دیده بان حقوق حیوانات: “خبر كوتاه است … اما وجود آدمي را به لرزه در مي آورد! شكارچي پس از شكار بز كوهي مادر، فرزند او را كه حاضر به ترك جسد مادر نبوده به دام مي اندازد… جسد مادر تكه تكه مي كند و فرزند را كنار جسد تكه تكه مادر مي گذارد و حاصل مي شود اين عكس!”
دیده بان حقوق حیوانات: پایش ها برای یافتن توله پلنگ های گلستان ادامه دارد.
با نزدیک شدن به پایان زمان طلایی برای یافتن توله پلنگ های باقی مانده از ماده پلنگی که دو روز قبل در تصادف با خودرو کشته شد، پایش ها در شرایط نامناسب جوی ادامه دارد.
تیم اعزامی دیده بان حقوق حیوانات از تهران در کنار تیم های کوهنورد محلی مرتبط با تیم و دوشادوش محیط بانان زحمتکش محیط زیست و امدادگران هلال احمر تا پایان زمان طلایی پایش منطقه را در شرایطی ادامه خواهند داد که تا کنون در چند مورد نمایه هایی از پلنگ شامل رد پا رویت شده ولی نشانه مثبتی از توله ها یافت نشده است.
تیم اعزامی یگان امداد و نجات دیده بان با هماهنگی با مسوولان محلی 6 ساعت پس از اعلام خبر تصادف عازم منطقه شدند.
زمان طلایی برای یافتن توله های احتمالی امشب به پایان خواهد رسید.
تکمیلی 16:40
ساعتهای پایانی پایش در حال گذر هستند. تیم هلال احمر به پایش کنندگان اضافه شده و هوا رو به تاریکی است.
اخبار مثبتی ارسال نشده است.
تكميلي ٢٠:٤٥
تنها سه ساعت تا پايان زمان طلايي باقي است. نشانه هاي متعدد حضور پلنگ از قبيل رد پا، خراش روي درختان و مدفوع حاكي از انتخاب صحيح منطقه پايش است ولي اثري از توله ها نيست.
پايشگران با توجه به تاريكي هوا كم كم آماده بازگشت مي شوند.
تکمیلی 23:00
تیم های پایشگر به کار خود پایان دادند.
پس از دو روز تلاش سخت اثر و نشانی از توله پلنگ یافت نشده و متاسفانه می توان مدعی شد مرگ ماده پلنگ شیرده در تصادف جاده ای منجر به از دست رفتن توله های احتمالی نیز شده است. توله های شیرخوار یا توله هایی که جامد خواری را آغاز کرده اند تا شامگاه گذشته احتمال بقا داشتند و برای پایش، زمان طلایی 24 ساعت بیش از این زمان معین می شود. با در نظر داشتن تمام احتمالات، ادامه دادن پایش بیش از این زمان غیر مفید محسوب می شود.
هم اکنون تیم های امدادی در راه بازگشت از منطقه هستند.
___________________
