دیده بان حقوق حیوانات: کشیدن دندان، کوتاه کردن ناخن، پوشاندن دامن، عبور از حلقه های آتش، نداشتن بهداشت و تغذیه مناسب و شرایط اسفناک نگهداری از جمله ظلم هایی است که آشکار و نهان به حیوانات سیرک ها روا داشته می شود.
انسان همواره برای سرگرمی خود از تمام ظرفیت های موجود در طبیعت استفاده می کند دراین راه حیوانات نیز در امان نمانده و در قالب سیرک جزو سرگرمی ها قرار گرفته اند.
دراین راه ستم های زیادی به حیوانات سیرک ها وارد می شود، کشیدن دندان، کوتاه کردن چنگال ها (ناخن)، پوشاندن لباس و مجبور کردنشان برای پریدن از بین حلقه های آتش یا راه رفتن بر روی توپ، برخی از این جفاها است که شاید در کنار وضعیت اسفبار نحوه نگهداری و تغذیه این حیوانات بی پناه، هیچ باشد.
رومی ها اولین کاربران واژه سیرک
رومی ها اولین کسانی بودند که واژه سیرک را به کار بردند در آن زمان به محوطه وسیعی که محل نمایش های مهیجی همچون اسب دوانی، اکروبات، مسابقه ارابه رانی و کشتی بود سیرک گفته می شد، نوع جدید سیرک از سده 1700 آغاز به کار کرد و در آن از شعبده باز، دلقک، اکروبات باز و همه نوع حیوان رام شده و حتی شیر و خرس هم استفاده می شد که تا امروز نیز ادامه دارد.
وضعیت نگهداری حیوانات در سیرک ها، چندی است اعتراض دوستداران محیط زیست را برانگیخته است از این رو تعدادی خواستار تعطیلی این مراکز هستند، سازمان محیط زیست هم در صدد حذف حیات وحش از سیرک ها است که برای رسیدن به این هدف اقدام به تهیه قوانین سخت گیرانه کرده است.
وضعیت اسفبار حیوانات در سیرک های کشور به جایی رسیده که اواخر هفته گذشته ‘حمزه سلطانیان’ گرداننده پیشین سیرک ‘قهرمانی’ با انتشار نامه ای اقدام به افشاگری کرده که سایت خبری زیست بوم آنرا منتشر کرده است.
آنقدر با میله به میمون زدند تا تلف شد، جسد میمون را دادند شیرهای سیرک بخورند، کروکودیل 3 متری را در یک قفس 4 متری نگهداری کردند، بارها با مسوولان قسمت شکار و صید تماس گرفته ام و مکان مخفی کردن پوست کروکودیل را در جریان گذاشته ام ولی متاسفانه هیچ اقدامی صورت نگرفت، اینها موضوعاتی است که سلطانیان در این نامه بیان کرد.
همچنین حدود دو ماه گذشته تعداد 1000 نفر از فعالان و دوستداران محیط زیست و حیات وحش کشور در نامه ای سرگشاده به رییس جمهوری از وی خواستار درج نام ایران در فهرست کشورهایی که حیوانات را از سیرک حذف کرده اند شدند، علت این درخواست وضعیت اسفبار نگهداری حیوانات در برخی سیرک های کشور بود.
در این راستا سید جاوید آل داوود رییس انجمن حمایت از حیوانات به خبرنگار علمی ایرنا گفت: متاسفانه قوانین حمایت از حیوانات سیرک در ایران وجود ندارد و این فقدان در مواردی موجب اسفناک شدن وضعیت حیوانات در سیرک های کشور شده است.
وی افزود: برای نگهداری حیوانات در سیرک ها استانداردهای جهانی در موضوع های حمل و نقل، تغذیه و بهداشت وجود دارد که موجب بهبود وضعیت حیوانات شده است.
وی ادامه داد: اگر این استانداردها در ایران در قالب قانون حمایت از حیوانات تدوین شود، قطعا وضعیت حیوانات در سیرک ها بهبود خواهد یافت، به این صورت که ممکن است عده ای نتوانند این استانداردها را رعایت کنند بنابراین قادر به پذیرش و نگهداری حیوان در سیرک نخواهند بود زیرا در صورت رعایت نکردن قانون، مشمول جریمه می شوند.
آل داوود تاکید کرد: بهترین روش حمایت از حیوانات اجباری کردن رعایت استانداردهای جهانی در این رابطه است.
این در حالی است که شهرام امیری شریفی مدیر دیده بان حقوق حیوانات درگفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا اعلام کرد که فعالیت هر گونه سیرکی که از حیوانات استفاده می شود باید متوقف شود.
وی اظهار کرد: نحوه اسفناک نگهداری حیوانات، تغذیه بسیار نامناسب ، کم کاری ها پزشکی و بهداشتی و سفرهای طولانی در شرایط بد، صدمات جبران ناپذیری به حیوانات وارد می کند که باید متوقف شود.
امیری شریفی گفت: اکنون حدود 13 سیرک حیات وحش در کشور فعال است که بیشتر آنها معرکه گیری و کشتی گرفتن با حیوانات است، قطعا فردی هم که حاضر به کشتی گرفتن با خرس می شود هویت و شان خودش را هم زیر سوال می برد.
وی ادامه داد: از این تعداد دو تا سه سیرک هستند که سودها و درآمدهای میلیاردی دارند و بقیه را شاید بتوان گفت در شرایط بدی به سر می برند و به گفته این تعداد فقط برای امرار معاش این کار را می کنند.
امیری شریفی گفت: با تعدادی از این افراد وارد مذاکره شدیم که اگر معیشت آنان تامین شوند حاضرند دست از سیرک داری بردارند که موافقت کردند از این رو مجموعه دیده بان حقوق حیوانات با سازمان حفاظت محیط زیست وارد مذاکره شد و کلیت این پیشنهاد مورد موافقت این سازمان قرار گرفت.
این فعال محیط زیست افزود: در فاز اول قرار شد حیوانات این سیرک ها از آنها گرفته شود و گونه هایی که غیر بومی هستند و به صورت قاچاق وارد شدند به مبدا خودشان برگردند و گونه های دیگر نیز در داخل کشور ساماندهی شوند.
وی ادامه داد: بررسی ها نشان داد حداکثر 43 خرس در این سیرک ها وجود دارد که شرایط 23 تا از آنها بسیار حاد است از این رو برای ساماندهی آنها با سازمان های محیط زیست و جنگل ها مراتع و آبخیزداری وارد مذاکره شدیم و قرار شد پناهگاهی برای آنها تهیه شود تا در شرایط مناسبی مانند جنگل اما در قالب اسارت نگهداری شوند.
مدیر دیده بان حقوق حیوانات افزود: در فاز اول قرار شد این پناهگاه در اطراف تهران ایجاد شود و در فازهای بعدی به استان هایی که شرایط آب و هوایی بهتری دارند منتقل شود.
وی تاکید کرد: برای تامین منابع مالی این پروژه در حال مذاکره با بخش های مختلف برای جلب حامی و اسپانسر هستیم حتی در تلاشیم تا کمک های بین المللی نیز دریافت کنیم. اکنون در بسیاری کشورها از جمله اوکراین چنین شرایطی را برای نگهداری حیوانات تهیه کرده اند.
مسعود عالی خانی مدیر کل اداره حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست پیشتر از ساماندهی سیرک ها و باغ وحش های کشور با تهیه دستورالعمل سختگیرانه خبر داده بود که امیری شریفی در این باره تاکید کرد: با هر گونه فعالیت سیرک ها چه در قالب داشتن دستورالعمل های استاندارد چه غیر از آن مخالف هستیم.
وی تصریح کرد: در واقع استفاده از حیوانات در سیرک یک ‘ بزه ‘ اجتماعی است بنابراین نمی توان این بزه را قانونی کرد بلکه باید از پایه و اساس آنرا ساماندهی کرد. شاید یک مرتبه نتوان این فعالیت را متوقف کرد و در گام اول قانون سخت گیرانه اتخاذ کرد اما در نهایت فعالیت آنها باید متوقف شود.
در ایران آخرین قانون در زمینه حمایت از حیوانات در سال های 1347 تا 1348 تدوین شد که مربوط به نحوه نگه داشتن مرغ بوده است، بر اساس این قانون اگر فردی مرغی را به صورت وارونه نگه می داشت یعنی پاهای مرغ را بالا و سر مرغ را پایین می گرفت مبلغ سه ریال جریمه می شد، بعد از آن دیگر هیچ قانون حمایت از حیوانات در کشور تهیه نشده است.
امیر حسین داداشی رییس اداره هماهنگی و ساماندهی امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار علمی ایرنا گفت: در حال پیگیری ساماندهی سیرک ها از چند مبحث هستیم که تعطیلی کلی سیرک ها و ساماندهی آنها است.
وی افزود: در بخش تعطیلی سیرک ها بحث نگهداری حیوانات موجود در این سیرک ها پیش می آید، بر اساس برآوردهای صورت گرفته حدود 100 حیوان از گونه های مختلف در سیرک های کشور وجود دارد که اگر تعطیل شوند عاقبت این حیوانات نامعلوم خواهد شد.
داداشی ادامه داد: از این رو در گام اول سازمان حفاظت محیط زیست با مسوولان مرتبط ، کارشناسان و فعالان عرصه حیات وحش جلسات متعددی برگزار کرد و به این نتیجه رسید که قوانین نگهداری حیوانات در سیرک ها و فعالیت آنها در قالب اخذ قانون سختگیرانه ساماندهی شود.
وی تاکید کرد: از این رو قوانین موجود بازنگری و اصلاح شد و اکنون نهایی شده و به زودی برای تایید به رویت رییس سازمان محیط زیست خواهد رسید و بعد از آن ابلاغ خواهد شد.
داداشی ادامه داد: دراین دستورالعمل نکات مختلفی از جمله نحوه نگهداری حیوانات، وضعیت بهداشت، تعداد مجاز نگهداری حیوانات در سیرک و برخی نکات دیگر مورد تاکید قرار گرفت، بنابراین بر اساس این قانون سقف برای نگهداری تعداد حیوانات در نظر گرفته شد.
رییس اداره هماهنگی و ساماندهی امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست گفت: همچنین در این قانون تاکید شد تا سیرک ها پایش آنلاین داشته باشند.
وی با تاکید بر اینکه نظر سازمان محیط زیست بر حذف حیات وحش از سیرک ها است اظهار کرد: قطعا با اخذ چنین قانون سخت گیرانه ای که گام اول سازمان برای رسیدن به هدف نهایی خود است، تعداد زیادی از سیرک دارها به این سمت خواهند رفت که حیوان در سیرک خود نداشته باشند.
داداشی افزود: نظارت بر فعالیت سیرک ها بر عهده سازمان محیط زیست است اما ادارات کل استانی ناظران اصلی بر فعالیت سیرک ها در استان های خود هستند.
وی گفت: از ابتدای سالجاری تاکنون به سیرک هایی در استان های چهارمحال و بختیاری، البرز، آذربایجان شرقی، زنجان و اصفهان مجوز فعالیت داده نشده است و حتی خرس سیرک اصفهان ضبط و به پارک پردیسان منتقل شد.
سیرک در ایران
بنیان گذار سیرک در ایران خلیل عقاب است. خلیل عقاب در سال 1303 در شهر شیراز متولد شد، وی دوران نوجوانی خود را با ورزش باستانی آغاز کرد و پس از آن به انجام نمایش های پهلوانی پرداخت و اولین بنیانگذارعملیات پهلوانی به صورت بلیط فروشی و همراه با برنامه آکروباتیک و موزیک و عملیات با حیوانات بود.
کارگردانان سینما از وی دعوت کردند که در سینما و تلویزیون به اجرای برنامه بپردازد، وی در شهرها و استان های مختلف کشور هنرنمایی کرد و پس از کسب افتخاراتی به دعوت کشور ژاپن در سال 1349 به آنجا رفت و در تلویزیون فوجی برنامه های خود را به نمایش گذاشت و در سال 1350 از طرف سیرک ‘ فاست’ به ایرلند دعوت شد و در سال 1351 نیز به دعوت سیرک ‘ جری کاتل’ به انگلیس و بعد از آن به سیرک ‘ آریکنو’ و ‘ دریکس تون ‘ در کشور ایتالیا وارد شد.
به دنبال آن 20 سال در کشورهای اروپایی، آفریقای و آمریکای مرکزی برنامه اجرا کرد و در نهایت در ایتالیا سیرکی افتتاح کرد به نام ایران و ایتالیا.
در سال 1370 به دعوت ایرانیان، به ایران برگشت و ازآن سال سیرکی در ایران افتتاح کرد و در تمامی استان های کشور به اجرای برنامه پرداخت. اولین بار در ایران سیرکی با ۶۰ نفر هنرمند از ایتالیا، رومانی و پرتغال به اجرای نمایش پرداختند و همچنان نیز ادامه دارد.
همچنین مسعود عالی خانی مدیر کل اداره حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست از ساماندهی سیرک ها و باغ وحش های کشور با تهیه دستورالعمل سختگیرانه خبر داد و گفت: با تدوین این قوانین سختگیرانه، تعداد بسیاری از افراد از داشتن سیرک با نمایش حیوانی منصرف خواهند شد.
وی اظهار کرد: فهرستی از باغ وحش ها، باغ پرندگان و دیگرمکان های نگهداری حیوانات تهیه شده است، که در دوره های 6 تا 8 ماه بازبینی و کنترل شوند و نواقص آنها توسط کارشناسان پیگیری و مورد نظارت پیوسته قرار گیرند.
سید احمد نبوی مدیرکل دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات سازمان حفاظت محیط زیست به ایرنا گفته بود: سیرک ها موظف به رعایت حداکثری ملاحظات زیست محیطی و استانداردهای منطبق با شاخص های جهانی هستند.
وی تاکید کرد: باید تا زمان ایجاد زیرساخت های لازم برای عدم فعالیت سیرک ها با در نظر گرفتن جمیع شرایط ، استانداردهای مناسب و منطبق با شاخص های جهانی برای فعالیت سیرک ها را اعمال کرد.
______________________
