دیده بان حقوق حیوانات/ سپهر سلیمی: در حالیکه هنوز پیش نویس طرح نمایندگان مجلس برای مقابله با نگهداری از حیوانات نظیر سگ به تصویب نمایندگان نرسیده است و به عبارت دیگر قانونی برای مقابله با نگهداری از سگ وجود ندارد در خبرهای رسمی و غیر رسمی منتشر شده در رسانه ها شاهد برخوردهای مستقیم و غیر مستقیم با دارندگان سگ ها هستیم. در ادامه نگاهی داریم به برخی مسائل مرتبط با موضوع سگ:
اهمیت سگ در ایران باستان
در نوشته آئینی زرتشتیان آمده است كه سگ نگهبان انسان و خانه او و گوسفندان است آنگاه كه كسی سگی را بیازارد و او را شكنجه و گزند دهد روان او در آخرت سخت آسیب و ستم خواهد دید و در زندگی رنجور و ناكام و در كارها شكت خورده می‌باشد، آیین مزدیسنا آزردن سگ را به طور كلی در زمره گناهان بس بزرگ و غیر قابل بخشش می‌داند؛ از اینرو در اوستا از جانورانی كه به سگ آزار می‌رسانند به زشتی یاد می‌شود.
در كیش مزدیسنا سگ ارج و مورد استفاده فوق العاده ای دارد. خواص و ویژگی‌های این جانور مانند وفاداری ، نگهبانی، هوشیاری ،حق و نمك شناسی و مخصوصاََ حس بویایی فوق العاده قوی و دیگر خواص او كه در بسیاری از مراحل آئینی و آداب و رسوم دینی برای زرتشتیان در برگزاری بسیاری از مراسم بایسته مذهبی مانند مراسم سوگواری و دیگر آئین‌های سنتی شاهد و مؤید ارزش این حیوان می‌باشند و او را به عنوان یك حیوان مقدس معرفی می‌نمایند.
مهربانی با سگ در اسلام
رسول خدا (ص) همیشه یاران خود را به برخورد خوب و مناسب حتی با حیوانات توصیه می فرمودند و از آنها می خواست تا به خوبی به آنها آب و علف داده و بیش از توان حیوانات از آنها کار نکشند و ترغیب ثواب و اجر اخروی را برای کسانی که با حیوانات نیکی می کنند وعده می داد. حضرت ابوهریره (رضی الله عنه) در این مورد می فرمایند: یکبار مردی تشنه از راهی می رفت که ناگهان چشمش به چاهی افتاد. وارد چاه شده آب خورده و خارج شد. در همین لحظه سگی را دید که از شدت تشنگی خاک کناره چاه را می لیسید. با دیدن این صحنه مرد با خود گفت این سگ از شدت تشنگی این کار را می کند. لذا دوباره داخل چاه شد و این بار موزه هایش را پر از آب کرده و آن را به دهان گرفته و از چاه بالا آمد و سگ را سیراب کرد. خدا در عوض این نیکی گناهان آن شخص را آمرزید». [بخاری، کتاب المساقاة، حدیث: 2363]
خاورمیانه و ایران خواستگاه سگ
تحقیقات گروهی از دانشمندان بین المللی که تحت نظارت دانشگاهUCLA انجام شده است، نشان می دهد که به احتمال زیاد منشاء سگ ها خاورمیانه بوده است. این تحقیق حاکی است که خاستگاه سگ ها، اروپا و آسیا نبوده است. این بررسی نشان داد که سگ ها، بیشترین قرابت ژنتیکی را با گرگ های خاکستری خاورمیانه ای دارند. به گفته محققان این پژوهش، اجداد بسیاری از سگ های امروزی، گرگهای خاورمیانه بوده است. خاورمیانه خاستگاه گربه های اهلی و بسیاری دیگر از چارپایان می باشد. خاورمیانه محلی است که در آن کشاورزی برای نخستین بار آغاز و توسعه یافت. زیست شناسان در این مطالعه اطلاعات ژنتیکی بیش از 900 سگ ، 85 گونه عمده و بیش از 200 گرگ خاکستری وحشی (اجداد سگ های امروزی) را از سرتاسر جهان شامل آمریکای شمالی، اروپا، خاورمیانه و شرق آسیا بررسی نمودند. زیست شناسان نمونه هایی از ایران، اسرائیل و عربستان را در اختیار دارند.
سگ غربی نیست، نخستین نژاد سگ اهلی اصالتی ایرانی دارد
سالوکی اولین و اصیل ترین سگ در جهان است. طی تحقیقات انجام شده این نژاد از هزاران سال پیش وجود داشته و همیشه خالص باقی مانده. اصلیت این سگ ایرانیست و در زمان سومریان به مصر رفت و در آنجا به عنوان سگ سلطنتی مشهور شد، یعنی 2010 سال قبل از میلاد!
این نژاد جد تمام هوندهاست. از خصوصیات این سگ هوش بالا و سرعت عمل زیادش است. این نژاد در شرق خصوصا خاور میانه طرفداران زیادی داشته است. در قرن 12 به اروپا رفت ولویی پنجم اولین اروپایی است که از این نژاد نگهداری کرده. در سال 1923 در انگلستان و سال 1927 در کلوپ امریکا ثبت شده است.
استفاده از سگ در نیروی انتظامی ایران و حوادث طبیعی
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پلیس به نقل از پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا، سابقه استفاده از سگ در ماموریت های پلیس مبارزه با مواد مخدر به ابتدای دهه 60 باز می گردد، به طوری که برای اولین بار در سال 1361 با هماهنگی بعمل آمده میان کمیته انقلاب اسلامی سابق و نیروی هوایی 2 نفر از پرسنل آن نهاد جهت طی دوره آموزشی به پایگاه یکم شکاری نیروی هوایی معرفی شدند و در همان سالها با در اختیار گرفتن 6 قلاده سگ در گلوگاهها اقدام به استفاده از آنها جهت کشف جاسازی های مواد مخدر کردند.
در سال 1379 با پیگیری های پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا با خرید باغی به وسعت 12000 هکتار در کمال شهر کرج مرکز آموزش مربی و تربیت سگ موادیاب ناجا به طور رسمی با حضور تعدادی از مسئولین بلند پایه افتتاح شد .به گفته سردار حسین آبادی رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا، در حال حاضر 50 قلاده سگ مواد یاب در کشور مورد استفاده پلیس در کشف مواد مخدر قرار می گیرد.
سگهای تجسس در زلزله بم جان 67 نفر را نجات دادند
معاون آمادگی و نگهداری سگ های تجسس سازمان امداد و نجات هلال احمر کل کشور گفت: سگ های تجسس در زلزله بم 67 نفر را از زیر آوار زنده ردیابی و پیدا کردند. امیر امیری در گفت و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه در زمان زلزله بم تنها 3 سال از آموزش سگ های تجسس و مربیان آنها گذشته بود، افزود: در زمان زلزله بم تنها 8 قلاده سگ تجسس آموزش کامل را دیده بودند و مربیان آنها نیز تحت تعلیم مربیان بین المللی بودند که زلزله اتفاق افتاد.
معاون آمادگی و نگهداری سگ های تجسس سازمان امداد و نجات هلال احمر کل کشور اظهار داشت: کار تجسس سگ ها 5 روز به طول انجامید و این در حالی است که طبق عملیات امداد و نجات وقت طلایی برای نجات یک فرد بین 48 تا 72 ساعت است و در این مدت تیم های تجسس ایرانی 67 نفر را از زیر آوار نجات دادند.
نقش حیوانات خانگی و سگ در کاهش استرس ها و افسردگی
سگ به عنوان یکی از بهترین حیوانات خانگی نقش بسیار زیادی در کاهش بیماریهای روانی و درمان آنها دارد. این مساله وقتی اهمیت پیدا می کند که بدانیم آمار مبتلایان به بیماریهای روانی و افسردگی در میان ایرانیان رو به افزایش است. دکتر بهنام اوحدی، روانپزشک، برخی از مواردی را که حیوانات خانگی در درمان بیمارها موثر هستند را چنین آورده است:
– تنظیم (کاهش) فشار و قند خون بالا – از طریق کاهش کورتیزول و افزایش اندورفین، اکسی توسین، پرولاکتین، فنیل اکتیک اسید و دوپامین
– افزایش اجتماع گرایی و کاهش فشار خون ، ضربان قلب ، و کردارهای پس رونده ی نامتناسب در بیماران دچار آلزایمر و دیگر دمانس ها
– افزایش اعتماد به خویشتن؛ یاری رساندن به سازگار شدن کودکان بستری شده با شرایط بیمارستان و بهبود خلق پایین آنان
– کاهش تکان ها، کردار و جهش های تکراری، چرخیدن گرد اشیا، فریاد و هیاهو نمودن ها، وضعیت بخشی دست ها در کودکان اوتیستیک و افزایش پیوستن آن ها به درمانگر، و آغاز به انجام و باز انجام کنش های درمانی و پاسخ دهی مناسب به آن ها
– کاستن از حواس پرتی، درماندگی آموخته شده، اخم و قشقرق، در عین افزایش تماس چشمی، و بهبود روابط هیجانی و رفتار با همسالان در کودکان دارای مشکلات هیجانی و کرداری
– کاهش فشارخون، ضربان قلب و افسردگی، و اجتماع گرایی، افزایش امید و رضایت مندی از زندگی و برهمکنش گفتاری در ساکنان خانه های نگه داری از سالمندان
– افزایش کردارهای پیش اجتماعی در افراد دچار اختلالات روان پزشکی همانند اسکیزوفرنی، اختلال دو قطبی، روان پریشی های نا متمایز و افسردگی – با فراهم آوردن امکان رشد و تکامل شخصیتی و روانی برای بالا بردن و نگه داشتن مهارت های سازگاری و چیرگی در فشارهای اجتماعی و تجربه ی الکل و مواد خیابانی و مشکلات رفتاری و پرخاش گری های در پی آن
کشتار سگهای ولگرد، صحنه ای آشنا از حیوان کشی
از موارد عینی حیوان آزاری می توان به کشتار سگهای ولگرد توسط اسلحه در محیط های شهری و مسکونی اشاره کرد که اثرات به جا مانده از این کشتار دست کمی از حوادثی نظیر کشتن خرس ها ندارد. در صورتیکه برای مهار سگهای ولگرد راههای بهتر و موثرتری از کشتن توسط سلاح گرم وجود دارد متاسفانه باز هم شاهد کشتن حیوانات سگهای ولگرد به این شکل هستیم که این موارد بطور مستقیم و غیر مستقیم فرهنگ حیوان آزاری را ترویج می کند. لاشه های رها شده حیوانات، صدای شلیک اسلحه برای کشتن سگها و ضجه های سگهای تیر خورده همگی مواردی است که تصویری از حیوان آزاری در ذهن بیننده به وجود می آورد.
برخورد با دارندگان سگهای خانگی بر اساس قانون نیست
سوای اینکه نقد های جدی به طرح نمایندگان مجلس در خصوص مبارزه با نگهداری از سگ وجود دارد نکته مهم این است که هنوز پیش نویس طرح مبارزه با نگهداری از سگ به تصویب نمایندگان مجلس نرسیده است و قانون مشخصی در این خصوص وجود ندارد و به عبارت دیگر برخوردهای انجام شده فراقانونی و یا سلیقه ای است. با وجود این شرایط مشخص نیست علت برخوردهای آشکار و پنهان صورت گرفته با افرادی که از سگ ها نگهداری می کنند چیست؟
یکی از دلایل عمده ای که برای مبارزه با سگ ها عنوان می شود، ایرانی نبودن و غربی بودن نگهداری از سگ است. در حالیکه مطالب ذکر شده به خوبی نشان می دهد که سگ اهلی ریشه ای ایرانی دارد و ایرانیان از نخستین نگهدارندگان سگ در بین جوامع بشری بوده اند.
چه کسی باید از حقوق سگ ها و دارندگان سگ ها دفاع کند؟
سگها به عنوان مخلوقات الهی بخشی از ساکنان زمین هستند که حق حیات دارند، بالطبع سگهایی که در کشور ایران هستند نیز همچون دیگر موجودات زنده از این حق برخوردار هستند و باید مورد حمایت قرار گیرند. سوال اینجاست که چه کسی باید از حق حیات این موجودات زنده دفاع کند؟ آیا این وظیفه بر عهده شهرداری، سازمان حفاظت از محیط زیست ، سازمان دامپزشکی کشور یا سازمانهای غیردولتی زیست محیطی است؟
اگر بر فرض در هر جایی قانونی بر علیه این موجودات زنده وضع شود یا رفتاری بر علیه این مخلوقات خداوند صورت گیرد چه کسی باید اعتراض کند و این اعتراضات چه سرانجامی خواهد داشت؟!
